ALGEMËENE SCHIEDAMSCHË COURANT.
sy
LETTERNIEUWS.
J
liet* in 'de ingewandendie
warin" cn loozing van het water gelchtkt zijn ge
folterd werden. Moeiten d-ze fehnkkelilfce gevol-
sren welke deze verwoeftende ziekte meestal naar
ziefl'flccpt, alle regtjreaarde Ouders met krachtig aanfpo-
rtn om hunne kinderen vroegtijdig te laten inenten,
vooral, daar men wederom zag, dat die kinderen,
welke deze kunstbewerking aireede hadden ondergaan
zonder ccnig gevaar,, met diegenen omgingendie
als ongelukkige lijders aan deie heifche Kiekte ter
nederlagen- Hoe troostelijk was dit voor die Ou
ders, welke zich bij tijds hadden laten overtuigen
en zich deze kunstbewerking vroegtijdig ten nutte
1Jan.sl.ia
gemaakten hoe
leerzaam voor anderent dezelve
niet langer uittcftcllen daar zij als dan van dag tot
dag meer gevaar zouden looppn, al wrerd de kunst
bewerking naderhand te werk geheld hunne
kinderen reeds jdoor de natuurlijke pokken jefmet, en
wel even gevaarlijk bsfaet te zien, als waren zij
niet geënt warden, ja hieraanen hieraan alleen
moet men toefchrijven, dat er kinderen gevonden wer
den, die kort na de inenting, dat is tn dat tijdperk,
welk er verliepvoor dat de Koepokftoï hare behoor
lijke werking kon verrigteudoor de kinderziekte
Werden aangetast Bij dezen zag men de koepok
zeer traag voortgaan, terwijl .dezelve meestal ontfto-
Iccn was. te vergeeft zocht men, op den 9 of
10 dag der inenting, het welk de meest gevorderde
tijd was, waarop de kinderziekte zich openbaarde,
naar "den rooden harden rand rondom dezelve, of
daar deze zich vertoonde (gelijk tn twee gevallen
gebleken is), zag men de kinderpakjes zich wel over
de huid verfpreidea.} doch hun getal \was zeer ge-
ïimr en zij droogden reeds op, voordat dezelve tot
verettering konden" overgaan; ja pen oplettend oog
voorfpeldl meermalen op de oloote befchouwiog der
Koepok de aanwezigheid van eene natuurlijke befmettmg.
Ko/ lec'de men, dat daar, waar geene mtbotemg op
de kunstbewerking volgde,! deze behoort herhaald te
warden. Een kilid reeds tweemaal, zonder eenige
uitootting tc vergeefs zijnde ingeënt, wilden de Ou
ders van hetzelve, op aanrading van den Geneesheer,
liet niet voor de derdemaal deze kunsbewerkuig la
ten ondergaan. Het«flvs werd nu door de Natuur
liikc Pokken zeer "gswcldt,, aangetast, en overleed
fean dezelve, terwijl een ander kind m dat zelfde huis
reeds gevaarl'jk in het tweed-, tljdlLp 'dtr pokziekte
liggende' 11 vervolgens naai deze manier oenan-
deld, de Ko'pokjes zonder aaRI doorftond, onge
heel bevrijd oleef van de natuurl.jke beftnetung
h«s-„ rJ& 111 m=er dan twintig huishoudingen mseft
mogen gelukken.
EENS BYDR.A.GE TOT DE- G.ESCHiSDENIS
- DER. GEHEIME GENOOTSCHAPPEN.
Bij de Buliamerseen volk "op de Westkust van
Afrikavindt men .volgens WmtcrbottOui een geneim
geiiootiehap. hetwelk onder den naa.n van Purrtt
bekend is. Men kan dc Purra met beter oefehnj-
vcn'i». uuin». «en -ze met het D- .e.l>h<_
'Veemgengt vergelijht./TKt is een onzigtbaar, 1,1
"^alle Districten des genoemden la.th, verstrooid ge-
hetwelk zich Inzond rheid met de, beftrai-
tot dcaffcheidmgbe- van het bedrog der Bunduvrouw en van het fehan-
delijke Despoiismus har r üppemooiden heelt.
biu..nog een enkfcld woord van twee geheime ge-
nootfehappen d.r Suf at ga, waai van het eene, de
Humbgo enkel voor vrouwen beftemd is. Het oer-
ite fchijnt eene foort van Afriksanfehe Vtïjinrtfelarii
te'zijn, terwijl het andere als eene foort van "Ves-
taalseh Infhtuut kan befchouwd worden. De Santo
heeft deszelfs eigene uitfpraak deszelfs eigene wou
den, plegcighedtn, verbonden enz. De Humitro
houdt zich met de geheimen van den Huvvel ijhsfrand
oezig, en legt den aar.komolmgen ccne zekere
onthouding op, De Inwendige inugiing dezer hei
de genootfehappen is echter ni-t genoegzaam be
kend.
zelfchap,
fin* van dieven en zoogenoemde toovcnaars bezig
houdt doch tevens een onbepaald Defpousmus
over liare eigene medeleden uitocicnt, en zeer vrees,
feliik is. Alle bevelen worden door eenen ronzigc-
baran Oyerften, den zoo genaamden terften Purr a
Mun uitgevaardigd, alle misdaden worden, even
200 fpo--dig als geheim, met dan dood geftraft:
alles fiddert, zoo haast men met de Wraak der
Purra dreigt. De Zetel van liet Grootraeefterfchap
is onbekendieder bondgenootschap heeft zijn eigen
woud, waarin hét zijne vergaderingen houdt, en dat
door g-enenongewijden mag hétreden worden,zoo
bij zijne vermetelheid niet met het leven boeten
w4j',Het genootfehap der Purra is zoo geducht
engeheimzinnig dat men flcchts weinig van des.
zelfs im'igtmgjwnt. Men weet enkel, dat het des-
zelfs nieuwelingen zeer jong aanneemt, dat zich
geen medelid aan eenen vreemden ontdekken mag
dat deszelfs vergaderingen cn regtsoefeningen enkel
des nachts gefchteden. Wanneer hit zich met dat oog
merk in een dorp begeeft, kondigt het deszelfs aan
komst door een vreesfelïjk alarm aan; en wee dan
den nieuwsgierigen of ongewijden, die niet oogen-
felikk'lijk de 'vïugt neemt: hij wordt zonder barmhar
tigheid doorboord
Een ander z-.ldzaam geztet is de zoogenoemde
3undtt der VTimmaniers mag lijks op de Westkust
van Afrika) waaraan jechter enkel de vrouwelijke
S'fcfe o»Ui>MWorpen is. _Het eeftetl g lijkt eene
foort "van Inquititie-Tribunaalen wordt door eene
tmde beftuurd, welke de aan haar over
geleverde vrouwen eri meisjes, naar eigen goedvin
den yrijfpreken en veroordeelen kan. Zij .zelve is
echter enkel een werktuig der" baatzuchtige Opp r-
hoofdenwelke zich op deze wijze een aamnerkc
lijk getal van rcecs te voren gekozene Slavinnen we
ten aan te fchaffim. Elke voor dit geregsthof ge
daagde Negerin war3t met witie klei beftreken en
geene enkele mag zich aan het gezag der Bundu
onttrekken. Doch heeft zij ftandvastigheid genoeg
om zich niet als fchuldig te verklarendenkt zij
zelfs eerlijk genoegom geene harer medgqzellinnen
cu bek'-nden te willen beklappen, zoohceft dc Bundu
vrouw altijd een. fterk, vergift in gereedheid, waar
'mede zij haar fpoedig weet van kant maken. Het
verdient bijzondere opmerking, dat de zittingen/der
ïunduus door eene dmveircbe Staatkunde der Oppcr-
hootdeu altijd met openlijk volksvermaak gepaard
gaan, en dat .geene Negerin het minde vermoeden
TWEE VOORBEELDEN VAN HET GEVAAR-
LYKE, WARME SPJS OF DRANK ONGE
DEKT TE LATEN.
In eeiie der Hoofdfteden van ons Vaderland gebeurde
onlangs het volgend opmerkelijk geval. Zeker huis
gezin, beftaande in twee mans, twee vrouwen cn een
kind, hunnen maaltijd doende met opgewarmde Vletsch-
en Groemefoep, werd, uitgezond rd ide e^ne vrouw',
ongeveer een uur daarna, hevig benaauwd ,.evc-n als
of zij vergeven'waren; hetwelk na h-t aanwenden vtn
gepaste'middelenin geval van vergiftiging g-brutkc-
lijk zich eindelijk weder ten beste fchikruVan
waar, vragen wij, diE vergift? dairuneji de fuep nitt in
een koperen vat had wtggezet of opgewarmd en twee
dagen te voren zonder den mmften hinder daarvan ge
geten had: waarfchijnlijk had een vergiftige fpin er
haar venijn in laten vallen; daar het bekend is dat
fpiünen zich gaarne laten zakken, waar een warme
damp ^oprijst. -
Het tweede geval febijnt dit te bevestigen. Een
bejaard man woonde met eene huishoudfterwelke hij,
om haar wel oppasfenen daar hij 'geene erfgenamen
had, bij testamente zijne nalatsnfchap bdproken had.
De oude Heer dronk fteeds hij zijn ontbijt eene koin
warm water cn melk, dat de Huishoudfter, die tevens
zijne meid was alujd klaar markt: en hem bragt. Op
zékeren dag vooraf eene wa idelmg in zijnen tuin doende
bleef het vocht eene poos liaan: vervolgens gedronken
hebténdc, werd de man fpoedig van verfehrikkelijke
benaauwdheden en pijnen overvallen waarop aanftonds
een geneesheer werd gehaald. Deze verklaarde hem
voor vergev n en, na alles beproefd te hebben, wat
de kunst..vermogtmpest de lijder-dien dronk met den
dood bekoopen. Di| geval werd fpoedig. ruchtbaar,
en elk meid de haisfioudfter voor de oorzaak van's mans
dood, die, naar net fcheen uit verlang n naar hét geld
den dood van lur n he.r niet had kunnen afwachten.
De zaak kwam voor het geregt; de huishoadfter wetd
in hechtenis genomen1 en verhoord; zij ontkende alles,
buchaldigde ook niemand, maar verzocht alleendat
m< 11 andermaal eene fpoelkom" met warm water en
aiclk op dezelfde plaats zou zetteip, cn vervolgens acht
geven of cr ook iets gebeuren ijiogte. Men voldeed aan
va ai* ygtv/cDf*** atw Kvijtt-rcUJ £icn f cii. ont.&^ïl£tc ^cicth
door cenc reet, dat eene groots fpmx m den warmen
damp zich nederliet, iets m de fpoelkom uitftortte
en daarna weder opklom. Het vocht werd nu aan
een hond gegeven, die door ftuiptrekkngenkort daarop
ook aan zijn cind-e kwam; waarop de Huishoudfter,
aie ook bij c!k voor een braaf en godsdienitig mensen
te boek ftond, ontfiagen werd.
1 GELEERDE ZAKtEN.
EENE AKADEMIE VAN SCHÖONE KUNSTEN
OPTER1GTEN IN HOLLAND.
Het zal den liefhebberen van fchqone Kunften gew is
niet ongevallig zijn, hier een Siaatsbelluit te vinden
van Z. M den Koning van Holland, het welk hun
ojertuigen zal, hoe yeel zij ook in dit opzigt van dm
tegenwoord'gen .vorm der regering te wachten hebben.
Hetzelve luidt in al deszelfs bijzonderheden dus
r. Er aal e:n Directeur Generaal der fchoone Ktm-
ftea zijn,
Hij zal met h--t bewind het oppcrtoczigp, ai
het ond'rhoud van het Koninklijk JSluf.um, enr"der
Mufcums en Kabinetten welke zich in de Departemen
ten bevindenbelast zijn.
3. Hij zal insgelijks b.-last zijn met het beftuur der
Jaarlijkfche Uitgaven/ welke dienen moeten tot onder
houd der verzamelde ftukken; mitsgaders tot de verzor
ging' dir Mufeums en Kabinetten en voer de aanmoe
digingen, welke de Kunften nooaig hebbes.
4. Hij zal de noodige nafporingen doen om in alle
vakken de be«te meesters, welke zich in het Koningrijk
bevinden cn in hetzelve geboren zijn, te ontdekken.
Hij zal ons de middelen voordragen hun herwaarts
te lokken, wanneer dtzelyc ergens elders woonachtig
zijn. -
5. Hij zal ons Jaarlijks een verflag voorleggen van
alles wat onder zijne directie gedaan isen van het
geen nog te doen overig is.
6. Hij zal ouder zijn opzigt doen uitgeven een
journaal van fchoone Kunftenhetwelk maandelijks
zal uitkomen,
7. Hij zal Voorzitter zijn van dc Akjademie van
fchoone KunftcHwelke opgerïgt za! worden tïji ge
volge van eene1 Voordragt. die hji ons in den'loop
van dit jaar zal aanbieden, en in welke Akademie.
geene andere dan Kunften aarswelke waardig zijn
met andepen van naburige larden naar ,49» prijs te
dingen, aïillea Wérden «anjeaosien.
S. Jaarlijks izullen er onderwerpen San de bests
Nationale Scnildars worden opgegeven; hetzelfde on
derwerp zal aan onderfcheidcnc derzelve Nationals,
Schilders worden opgegeven.
Het beste ftuk zal den prijs ontvangen j de oycri-
gen blijven het eigendom van derzelver makers.
9. Ten einde 1' r Staat der Kunften in het Rijk tc
kennen, zal cr, <0 dc maand Augustus des aanitaan-
der, jaars, door ec Akademtc, een prijs van 3000
Gulden worden tocgewezefi voor het ocste ftuk van
Vaderiaiidfchc Gefehiedcniseen van gelijke waards
voor het beste Beeldhuuwftukeen prijs van aooo
Gulden voor Tiet beste Klasfiek ftuk, (Tableau de
genieeen van dezelfde waarde voor het beste Land-
fehap of voor het oeste ftuk met dieren; «n eindelijk
eer» voor het beste Graveerwerk.
Bijaldien geen der ftukkénAdcn prijs behaalt, zal
de uitfpraak. over dezelVe tot-nep volgend jaar uit--
geflxid worden, maar in usfehen zullen de werken
m hit ^geheim bij de Akademie bewaard worden,
om daarnaar den voortgang der Kunften te beoordee-
len.
10. Alle twee jaren zal men aan dengenen, die
het beste Akadcmiebecld levert, eenen prijs van Schil
derkunst, cenen van Beeldhouwkunsteenen van Bouw
kunst, en eindelijk eenen van Graveerkunst uitdee-
len, ten gevolge van_>en Reglement, het welk ons
door den Dircctfiji' Generaal der fchoone Kunsten zal
voorgedragen worden.
11. Deze vier prijzen zullen in de maand Augus
tus, door den Directeur Generaal, cn, volgens da
manier, die hieromtrent zal worden bekendgemaakt,
worden uitgedeeld aan jonge Lieden, welke adfpifa-
ren, als kwecjielingen bij de Akademie aangenomen
en onderhouden te worden.
tï. Te Parys en te Rome zullen agt kweekelin-
gen onderhouden worden. In elk dezer bieden moeten
zij twee jaren doorbrengen.
Diegene, welke den prijs bïhalen,..zullen Jit het
vervolg naar Rome en Parijs gezondenen twee
jaren jn teder diep fteden onderhouden vvprden welke
zuilen moeten "voldoen aan de voorwaardenwelk-
han zulleri worden opgelegd.
Voor dit jaar zullen cr terftond vier dier kweeke-
lingcn gekozen worden, ond.r de meest eelooyende
jonge lieden; de vier overigen zullen diegenen zijn}
welke de prijzen der Akademie zu.len behalen.
De Directeur Geneiaal zal ons nierojntrant een
voorltel doen.
13. Op den 1 Augustus zullen de prijz.en door dc
Akademie toegewezen worden, overeenkoinfng den
voet,' welkt oij het Reglement zal worden oepaaid.
Indien niemand den prijs oebaalt, zullen de Prij
zen tot het volgende Jaar yerichoven wor'den.
Indien het getal Kweekeiingen m écu Jaar metmogt
kunnen worden voltallig gemaakt, zal dezelfde -me
dedinging het volgende jaar plaats heobea ten einda
iet getal van agt m den loop van dat jaar "fee ver
vullen.
De gemelde Kweekeiingen zullen nu, ten getale
van acht, voor Paiys of Rome worden voltallig ge
maakt, maar in het vervolg zullen dezelve alle twee
jaren niet dan voor dc helft vervangen worden, ten
emdg'tcder hunner vier volle jaren afwezend biijve,
if. Bij de redsptie vati het journaal der fchoone
Kuuiten zal voofhamelijk worden 111 het oog gehou
den, dat daardoor al de Sctnldenb-kken der oude
Hqllatidfche bchoot oekend worden, in vyclke landen
dezelve zich bevinden; vo,rts d.'t de hamen der
Schilders worden opgegeven en ce vevdienfte van
ieder vrerk gekend woide. Meu zal zich daarbij
wijders toeleggen, om de meest b roemde Schilders
der Oudheid, die van onzen njd, en degenen, welke,
tot luister der Vlaamfchs School geftrekt heboen, be
kend te maken.
Hetzelve journaal zal tevens berigten pncdedeelen
aangaande liet gedrag en de vorderingen der Kweeke
iingen te Rome en te Parys.
15. De Directeur Generaal zal ons jaarlijks eens
voordragt doen, opzigtéUjk het emploij der fom-
men, die, op de' begrooting voor het Ministferie van
Bmnenlandfcbe Zaken, voor de fchoone'Kunften'zullen
worden geccmfenteerd.
16. Hij zal eene vcrrameling van de beste Pinster-*
beelden doen bïjee brengen. r
17. Bij de Schild rakademie zal worden opgeregt eea
Tcekenfchool naar hdrModeïovefetnkomftig hetgeen
daaromtrent bij het Reglement zal worden bepaald.
18. De Mufeums zullen clkcn Zaturdag om t.iet voor
het Publick open zijiï, en dezelve zullen dagelijks/"
en mede om niet, voor de Kuuft.-naars openftaan.
19. Onverminderd de mededinging dsr Kweekeiingen
zal cr alle tv.ee jaren eene ten toon ftelling van Wer
ken van Nationale' Kunstenaars plaats hebben. Dezelve
zal voor elk open zijncn in den loop der maand
Augustus plaats hebben.
20 Er zal tri het Mufeum eene zaal voor de Wer-J
ken door levende Schilders, overesnkomftig de voor-
fchrïften vervaardigd, worden geopend, cn daarenbo
ven een Kabinet, waar men dc bekroonde ftukken deï
Kweekeiingen, waarop dezelve naar Parys'en Romen
zullen gezonden zijn, zal bnvsrejt. i
21. Onze Minis er van Bmnculandfcne Zaken, en
Directeur Genei aal der fchoone Kunften, zijn, ieder
voor zSo ver hun' aangaatmet de uitvoering van dit
Decieet belast.
CP laat Reliek verbiedt ons de gewone
Bafkkeoordalingen en Letiifberillen jxei-tn
;4 plaat/aal) t"
