39i
BELA.NGRYKE BERIGTEN.
LE T T E R N I E U W S.
ADV ERT EN TIEN.
r
ALGEMEENE SCHIEDAMSCHE COUPJ.ANT.
WISSELCOURS-
TE LONDEN DEN 3 FE3R.CARTJ.
Amfterdam', 2 Ufo 36-7
_K_Zigt 35-IO
Rotterdam i Ufo it-n
Ufo 34-8
24 -■ 14
24 - 10
Ufo 24 14
38*
Hamburg
Parys, 2 do.
Zigc
Bourdcaux 2
Bilboa
Aladrid Eff.
Ca dit do.
Livorno
49i
Gei ua
4'5
Venctie
5®
Napels,
- 40
Lisfabon
V ót|
Porto
fandcl ontving was,het verlies van Poolsch Pruts-'
fendaardoor dat hetzelve de feheepsvaart.. van-den
Wetchfel met zich (leeptewelke vervolgens onder de'
geh?Ale afhankelijkheid van den Pruisfifchen Monarch
kwam. De verbazende belastingen}, waarmede men
rijzen belangrijken uitweg bezwaardemaakten-hem in
het vervolg 'voor de Pooifche Kooplieden onbruikbaar
en ontroofden dus aan: de ftad*".Dantzig zelve eens der
vooruaamlte bronnen van haren alouden voorfpoed.
De inkomftm Tan de Koningen van Polen beliepen,
in het-begin van de laatste eeuwomtrent 3,500,900
Francs. Zij behouden gïootendeels uit de voortoreng-
feis van de domeinen der,Kroon, de tollenen de zout
mijnen.
De militaire krachten van het Koningrijk behouden
voornamelijk in ruiterij. Sommige geleerde aardrijks
kundigen hebben beweerd dat" Polen kon tcTyeld- bren
gen honderd duizend, ruiters en het grootHertogdom
T I4(sn'vi tl>AK'- 'J~. id-tzik TN A-.a UafAl'ürtin IT
BE3GHIJVING VAN- GEHEEL POLEN.
Polen, oudijds Sarinatse genoemdbeeft 233 mijlen:Littauwcn «ventig duizend. Deze berekening, fchijnt
lengte op ia? breed re. Het is v rdceld in twaalf gi-iovcrdrCveD*Inderdi>ad. men begrijpt daar onder de
wisten, waarvan een Proteswnsch en twaalf KatoIiek.:vazaIIcndle verpligt waren hunne leenhccren m den
Voor de verdccling van 1772, werd zijne bevolking.oor'05 te volgen, 100 dikwijls zy daartoe werden .op-
gcfchat op 14 millioenen inwo-n-.rs. Zijne voornaamftc BcroeP<n'» CV.CI) gelijk de knechten en dienstboden.
"rivieren zijn de Dwina, dc Wetchfel', «e Wart», de;Polen had weinig geregelde Infanterie tot_zijiien dtenst.
iRVil'u 3 de Nicpcr of 3orijsthen«, de Bug eode Nies-'0" trok dezelve-grootendecls uit DuitscfiHnden
t-t.; m.11 ziet er-twee aanmerkelijke mee ren, 'dat viD^bd dezelve weg rzoodra de omftafadighedendie haar
Gopto en dat va» Bizals. .'hadden doen verzamelen, opgehouden hadden. DcKo-
Dc Jucbtsgeftéldheid van Polen is over net algemeen^.-dezelve op geenen-vasten voet kunnen hou-
'Icóud cn vochtig, vooral 'maar de grenzen in de na-den' d-n door .het-uttichrijven van buitengewone otlas-
butrrfehap van de Noordzee maar, in het binnenRe^n. daar de groeten-van al e foort van lasten
des lands is het weer veel zachter. De Karpatifchc bevrijd- waren, had het volk, welk alleen .-e dasten
bergen die hetzelve van Hongaric cn Zevenbergen af- dr°eS'- 'n h« wclk noc« k«nl"Jver noch koophandel
fcheidenen die bijna altoos met fneeuw bedekt zijn,?ad' ^vermeerdering met kannen verdragen welke
zijn de voornaamfte g.bergxn. Het land is óver het h« ondc^oud van deze lf dmagt had noodzakelijk gc-
aig-meen vlaken het aardrijk vruchtbaar; men oogst maakt" «denen maakten eCne ftaaude armee altoos
daar. vcrfchcidene foortcn van vruchten eji groenten zelfs onmogelijk. In- t77*ywas «J «mengefteld uit
druiven iii-.doch deze druiven, hoe goed zij ook zijnomcreut 10'000 mln 200 voetvolk als riuterij waar
geven Hecht» cenen mïddelmatigèn wijn in P°ica cn la" °v"ieh0C ,ia Llt«uwcn
- b 'ftond. WanHcer her land bedreigd werd, werd.zijne
Folui heeft zeer goede sveidenen vooral eene me-;
rr«.-irv mvu v uui uu uvi. u UvU'UlM, lil Di«4lï v«u 7 - - -
Ben. H.ticivc bevat ook zilver-, koper':ijzer- en f Reuring der Landsvergadering. Alsdan was teder
koolmijnen, cn verfcheidené foorten van klei, waaruit landbezitter of leenman, dat is te -zeggen ieder, adel,jkc
Jam pijpen, potten en ander vaatwerk maakt. Dc;«rpligt, om ten oorlóg, te .trekken aan het hoofd va„
zoutbroiinen zijn daar zeer gemeen. Eene derzclven, cen aantal vazal en, gceycnredigdaan de ungeftrcktheid
gelegen in het Paiatinaat van'Krakauen wier .wdte-i'an fz,JBe bez'tt»ngen._ Deze troepen waren al een ge
ren met de mam toe- en afnemen, wordt befchouwa houden, om vo»r cenen bepaalden tijd te *i1 n
als hebbende de verwonderlijke eigenfehap., het leven ko?dcn do" den KomaS- gedwongen worden om
tc verlengen; Men verzekert, da^de bewoners vamde 2lcn, °«r. fe grenzen .verder dan drie mijlen te bcge-
ohimeftfcken dezer bremdie van hare wateren gebruik rve'.V P" A'gchaam werd -de Poipoht* genoemd.
De -Pooifche husfarch" vorindên 'de fchitterendite rui-
tsrij van Europa. Zij .dr.o.egenjnalienkoldcjs eh-Keinten
van giad yzer en waren gewapend inct'. laufer., faceis
maken, gewoonlijk eene eeuw, en fommigen zelfs
langer, leven. Indien men in deze bron ectie brand, nde
fakkel werpt, oiilvlamm.'ii hare wateren als het fijüfte, -
poeder (alkooi) de - vlam verheft-zich van de opp<r-|cn P,stnl'in- De anderejigchamen der r.uiterlj. hadaen
vlskte, zonder het water heette .maken; doch, indien ""P™""1 2ware Cagwaardeu tpt wapenen.
men verzuimde haar uttteblusfehenzou het vuur zich hof van Rusland-ondcrmeld.in t73^ tte„.du.-
&ór de cnderaardfciie uitgangen aan de wortels van de "nd ?aa .Rtisnfche troePcn"ln Poien" De troepen van
'óoomen der naburige bosfehen mededeel cn cji dezelven
verteren. - Ket is omtrent 45 jaar geledentoen dit
ongeluk plaats had, dat dc'brand, drie jaar duurde
voor dat men zoo ver h:.d kunnen, kooiendenzelven
geheel te blujfch'cn..
Mcr. verzamelt in; Polen fommige planten van een
•bijzonder foort, en onder anderen eenfoortvan Manna
dat. de inwoners verzamelen gedurende de-rnaanden Mc ij
cn. j'unij cn dat ?ij op verfchilDnde manieren toebereid
éten.' Litiauwen lsvcrt geel amber in eene - grootc
.hoeveelheid
De 'bosfehen van Warfchau zijn. vervuld met een
.zeer gróót getal buffels wier vleesch tot vocdfel van
de inwoners dient. De paarden, de wolven, de bce
ren, de-veelvraat, delinks, dc eland ends das zijn er
insgelijks, zeer gemeen.. Er zijn! ook. enkele foorten
van ezels cn wilde koeijan, waarvan cc edelen voor
hunne tafels veel werk maken', zoo wel als van den
tjajd. Ecfi foort van wolfgelijkende Daar een hert,
niet eene'gefpikkelde huid, levert een der fchoonfte
bpuuyerken die in dat-land gebruikelijk-zijn. ,Mcn
vindt- nog inde Pooifche bosfehen een diergenaamd
"bobaek, dat- zeer veel gelijkheid fchijnt tc hebben met
den bever,.door de manier, waarop hij leeft,,, zijn voed-
fèl. zoektcn zijne woning bouwt. De vogels vas
Ppicp zijn die. van al de overige ftreken van Europa
met- uitzondering van de kwartels, die hier groene
3>ooten hebben, en wier vlccsch zeer ongczor.d-is.
De handel van Polen was weinig óloeijcnd hij had
het echter .kunnep worden indien verfchciden voet-
name oorzaken zich niet hardnekkig tegen zijnen voort-
-gajig. verzet' hadden. Vooreerst was. .hij .aart den Adel
yerbqdcn, cd bragt .dejizclvcn in minachting. Inde
tweede plaats.waren de burgers niet rijk genoegom
zich aan denzelven. te kunnen overgeven, cn voorh et
overige was dc vi"ees voor de mishandelingen van den
ziel:alleen-ge'uoeg., om hun tc weerhouden denrclven
tcpdrijven wanneer zelfs hunne geldsomilandighcdcn
Jfiun'de middclé'n daartoe hadden opgeleverd. De boe-
Ten eindelijk waren fiaven en tiger,dimmen van hun-
me heer:»,..hét hing niet van hun af;' hunnen ftiat van
verachting en. flavernij tc verlatenom een nijver be
roep te omh Izen. De voornaamfte voorwerpendie
den buitcnlandfchen handel - van Polen uitmaken, zijn
granen, hennip, hop, vee, bontwerkenfcheepshouï,
teer en .pek, honig, was, talk, leder potasch fa!-
3>c:er, terpentijn enz. Zijontving n daar tegen lakens,
fijne ftoff n cn lijnwaden .wijnen enz. Men vervaar
digt in het binnenfte van Polen, en met name in'Lit
tauwen gioove woll-n katoenenj, cn zijden ftofi'en
Jtantwcrk, en verfchiliende foorten van glaswerkdie
voor dc eonfumtie van het land dietien. Men fchat het
Sreerderc van den koop boven uitvoer op ^ntintig tnil-
3i»tden guldeis. - Heh der 'soedelijkftc lugendien dc
else Garnizoenpiaats waren psamengefteld uit inbooréli.n-
gen cn Rusten. Duizend van 'dezé laatftcc waren ge
plaatst te Wai fchaucn j;ieiden daar de. Polen.-.in ..be
dwang- De Monat-cL, zelf had naauwelijks den rang
van cenen' onderkoning behquden;, en de ware beftuur-
der van het Koitingrijk was «ie Anibiefadeur van Cu-
tharin». bj
Er waren iri Polcn tv/ce Ridder-Orden,; eenyaji deu
Witten Arend, ingefteid door LadiGas in 1325,,,en hef-,
fteïd door Augustus iri i 70^de andere van den.,Hei
ligen SUiiiflas gevestigd in 1765, .door <den-.: Koning
Stanislas Poniatowski, -
De voorriaemfte rnuntfpecien van Polen zijn een
goudeb dukaat,, die 12 Franfcheguldens e»:; 40 Sul
vers geldt een kroon.,,.die.,6 guldens, geldt een
gulden. 20. ituivers een, timps, ..ró ltuiverscenjfehou-
ftóek, 8' ftuiver», cn céri'pójtprack, dip omltreeks een
Franfcheh ltuivcr geldt. (lietytrvolg ttierna).
een geacht gcfchiedfehrijver, die in Duitschland als de:
eerfte..Oos"t«rling beféhbuwd wordt, en dien dc Koning
insgelijks van Gottingen ontboden heeftderi'Opzichter
over de Bruggen en Wegen j den Heer .Wieoeking, dien
2. M. van U cenen heeft laten koracn en wiens be
kwaamheden' in het. Watervak v'eeds zeer' nuttig vcóf
ons land JgeWeesc.zijn eindelijk den.Heer - Wolf, be
kend door eene zeer goede gefchiedeuis van de Jefuiten,
;n voor,-wien men al de Staatsfttikken van Beijereii
geopend, heeftcun aan eene nationale gefchiedenis te
«•beiden.
Het Gouvernement, overtuigd dat het' zijn eerfte
pligt is, overal t/eriichting te verfpreiden, houdt zich
in de geheele uicgeftrekthdd van het Koningrijk b=zig
met de, organizatie van de lagere fcholen. Men heeft
in Munchen daarvan reeds eenen aanvang gemaakt, ca
Augsburg cn Neurenburg liggen tiiaus aan de beurt. -
De .Üniverfiteitcn, zijn.-reeds, gedeeltelijk gereorgani-
zeerd-. -cji zullen .nog eenige andere: hervormingeo on
dergaan diedoor: de vprdcrihgen noodzakelijk gemaakt
worden welicé de Wetenfchappen na het 'tijdftip van
de oprigtidg dezer (aftellingen" gemaakt hebbenV
Dc Biblioteck Van Kluiichén,- die reeds' zeer fchoon
is, zal nog vermeerderd worden door de zorgen van eene
Commisfie, welke gelast is, 'al het goede by een te
zamelen, .dat mica-jn.de BMioteken der Kloosters. «4
andéré -afgefchafte -Godsdknftige .geftichteri 'yindt.
Dc verzameling - van fcMldêrijen tc Munchen 'was
iints langen,tijd beroemd; m'a'a;: nadat men aldaar ock
de fchoone galerijen van Manheimi en Dusfeldorf befcfe^
men heeft is zij buiten tegcafpraak nadie van Parys'a
de fchoonfte geworden vkn Europa: eozv
GELEERpE. ZAKEN.
VORDERINGEN DEK WETENSCHAP-PEN- !N;
BEIjEREN. 'Jt:-:. -jrï-.ffïvj.c-,
Men. houdt zich in dtzc hoofdltad ijverig 'bezig met
dc--nieuwe orgsntiaric vaiyonze'- Akadethie derjiVfetehi-
fchappeu.. Zij -zal, naar menzegt, uitgeftrelt"-<Jf'werk:
zaamhedjn-.hebben:dan-, eenige andere Akadé-mie^1!!!!
Europawa.pt-zij. zal-; oitder- htt beftuti'r vuu het-Minis--
terie, een onmiddelijk toezigt lroiiden bve-r al idé iriftél-
lingen iyan openbaar onderwijs in het KoningrijS'Bèijé-
ren van; de Univerfitcicsnaf tot-de -laagitócfciiolèn
toe. Zij zal: beftaan' uit geleerdenyaji;: land" én
beroemder-mannen die het-, Gouvernement uit andere
d elen vaii Duitschland .zal; weten te -fokken. Men be-
fteaipelt freed»:', als .Voorzitter vaii- deze ARademié' dén
Heer - Geheimraad Jacobi- Deze wastót dus ver vdr-
kuocht aan het Gouyerncmènt van Berg en Juliérs. De
eerwaardige .vader. Frank j een Jesuit en;;biégtvader van
den laatften Keurvorst van Bcijercn, had middél gevon
den, om hem als echcn ketter- te verwijderenmaar
onze Koning heeft heru.tcruggeröcpen, én béftemt hcfu
tot dezen aanzienlijken, postinderdaad cenén man
wsaraigdie in gehsel Duitschland geëerbiedigd
werdt, zoo wel wegens zijne .uitmuntende' wijsgee-
rige werken als zijn perfoonlijk karakter. Onder de
overige leden, der Akadcm'ié, die-reeds bekend iijn,
mérkt, jnen op denSteirckundigeh Scijficrdien
Keizer Napoleon; in-den. laatften.oorlog tegen dc Oos-
icmijkrrs cn Rusl'cotot zijnen ingenieur' der": aard-
rijkskunde: benoemde .en .die.: Opzigtcr'.vam" de;'Sterren:
w»Cht te. Gottingen geweest dca JJtér Eiehhorn^lGdiette de Schkdajp,
B EK E N D MAKING.
De KA'MERvAH FiNANTiEN der Stad ZOSRIKZES
adverteert bij dezen, dat dezelve voornemens i»
Raturdag dén a8 dézer, nwand -, des avonds tin vijf uren
ten Stadhuizé aan de micjtinfchtijveiiden io het open*
Daar aar, te.bcJtedcn het Leggen en Opmaken van DRJS
AARDEN 'DAMJiiEN,'4u>«r??fe0^ dtiutven en heiD fk-
water voor.en achttrhetHinnin- oj Naaste Sas al.üer.
Het^Bcftek en de Conditiën vandit werk zullen ter*
vifie. liggen ten huize, van den.:Faoriek dezer Stad
J£C.°® GLIMMERVEEN van-Maandag dén 23: tot en
ine; den 28 dezer ihgêdiotenbij .wien ook nadere infor-
njïtie is tcbekcnien cn door wien daags voor de beifc-
ding aapwijzing, op-net Locaal zal-worden-gedaan.
Actum ter Kamer van FLumien der'Stüd Zjerikieè
den 14 Fecruarij -807.
Ter orqo»; antic vair dezelve*
S. C. 's GKAEUWEN Secretaris*
NICOLAD'S MONTAl BAN VaN SWYNDREGT
j® R'ójtttastn., zalop Jbingsuag'-'de'Dfaiftea
Fébruarij 1807., .des voormidtfags ten elf uren precies
verkoopeneen puiks' puike partij KURK bij Kavélin-
geó yanjjoo0:po.ad;,;eiitns, zon ais dezelve is in-ueude
m e n Pakhuis jie de Boompjes, Litt. A,-N< -7, al„
waar dtzélve daags, voor en op den dag der Vejjjne
door een iéderzal kunnen worden bezigtigd, Naderi
on.dcrrigting bij bovcngcmeidcn Makelaar. -'
BSL, A. j.'WEEDE, -J. VAN WALBECV
j. MESCHAERT en C-jVAN DER VLIET Gsl Ma
keiaar», .zplien op - Woensdag-, den 4 Maar 1S07, 'iet-
atoed» ten 5 uren precies te Armfterdam in de Hcrbérsr'
de» Pnot ap-'t ^aeéKi oyer de.Koi,ren Beurs wrkoppéir*
Ech plrtij 'extra ordinaire; puikis-puike van aW 'jBalcü-
fiaamjcha, H.OPPENjtiggende ais nader bij Notitie
Zal'.WöfduVaaiigewezen. -
V 'Le Directeur du Bureau General dt Cerres-
pokdance ,.^ut Fiyitnne Np. 7,. a ParisGerardy
se ''chargé'»
'ï*f ^'..fairiyenir de fuS Jes points de P Empire
mmtpfc l'prangfr\ tour Nats de naisfance déch',
celebration de mariage, et\ tes- expeditions de tout
dTctet soit notaries. soit rendus par lesautorités
Judicia tref et rldministratiyes. r
'ayense et achat- de. tout ejfets publics
'Inscriptions, Ordpunanéer}- ..de Muisons et
rtiraux ,7«c..
ft" 'eivrèy faaMs-Jiquidattons: d*< Cfeattce
i'EtatsÜr parüculierfp décumptes- dPatpóïntet,
penfiottfet rpntef.yiagères ayrès "dè'cïsie' succe's-
sionsp et.de, touser .adaio es- rrsj.'J;
4®. De la recette def rentes ttpenfiorts sur PEtat
sur \partic*ites;s -;r-layers-,dei Maijbns a- Darts et 'ès"
environs.
3®. Duvr.ecouvrep/ent- en Erttnee èk-'dans-TÈtran-
gen de tiutec, Cj-éaneei ,-lraices, Lettrei-dc-change
Billets: et Ejfets ia orddev
De prendre des inscriptions kypothecair.es dam
torna Fe tend its,'dtj' Er/tpire.' -
7®. D'oktenir tous qui lus de. compte a- la Co dp ra,
Klitfo f(deprésenter .totrt.-s demrtn-Pès rd S. Af,
PÉmpere'ur tt Rol, et i.fes M-nhtres.
86. Des ajjlaires- cenleniïeures pres la Cour de Cas*
fation et les autres Tfibunastx.
9p. De. la. négociatyon 'aurr-courf de la- pfaee,- des
fohies arriéfées et d'activité, revenantes aux Mi
litair eset convey ties e» rentes; dés demandes it
pensions .par las Mil/taires 'et les Employés- civitès.
ló®. Et de tous Mbor.nemens aux Jour/taux ffdci
Envois de tous objeis de Libretiriè-.
Nota. .11 faut ajj'ranchir les lettres- tt-pafaets.'—
On peut- ausft'fa J/tsfer a Monfieur W. -Locke yV
le .Sprsnfche Kaai a Rotterdam ott les Editcurs de ja
1 flii TAttu ri tu Skr.W,../lnt„
■pitns
ces suf.
ppointe/nêns
