SA
V E R T O O G.
BSLANGRYKBERi G TE N.
ALGEMEENS RC M il B A MS CHE COURANT.
SPEELZUCHT, LLEFDF TOT DEN DRANK EN
ONTUCHT, DE GEVAARLIJKSTE
PESTEN' DEE IEUGD-.
lijfce treurige doel, naar welk hij zich hc:n fpeclt! avond tégen '«gt- ure'n. vond. De mati bezigtigd; to.->
waarlijk, een-fpel, dat zijnen naam zeer ten onregte zijne portefeuille, en ontdekte wezenlijk" dit ver.
Elke hevige, tot eene hartstogt gewordene, zinne
lijke begeerte hteft reeds op zich zelve het' onver
mijdelijk gevolg, dat zij ligciiaam en ziel verzwakt,
dat zij den mcmcli vernedert, hem van tijd tot tijd
ftcr.ip aan alle, zijne edeler krachten, en ongefchikt
tot clkv prijswaardige infpannmg» maakt. Doch in
zonderheid, en bo.ven alle anderen ondcrl'cheidcn zich
hierin dricderlei foorten {van buitenfporigbedenvoor
welke ik u, o jeugd dus ook, als voor even zoo
vele klippen, aan welke
zoo vele jonge lieden
fehipbreuk lijden, voornamelijk
Zij heten fpeélzucht, liefde tot den drank, en on
tucht. j
Ik heb u daar drie Furiën genoemd; de gevaarlijk^
ffté en tevess de" vreesfelijkftédie ik" kén. De ge-
vaarlijkftewijl zij, van 'voren gezien, zich als
de fchuldeieosfte gezellinnen der Jeugd als 'de' onfeha.
delijkftc g"Titers van vreugde aahtekondjgcn en haar
llangenhaar eerst dar) piegen te vertoonen, wanneer
het te laat ishaar te oiitc-l lédenwijl zij fiaren
ongtlukkigen prooi niet alleen vóór elke 'foort- van
redelijk en menfchclijk genot, voor elke edele ver
heffing van den geest en het hart ongefehikt maken
maar ook hem niet weder plegen los te latenvoor
cat haar zwart gevolgonvermogen, 2iektenfchan-
de en dood hem heur eindelijk uit de klaauwvn
rukt. Laat ons elk dezer bedricgelijke monrtefs van
nabij befchouwen.
Speelzucht hoe- ollfcbuldig de onhartstogtelijke
aanvang van deze hartstogt Eene geldkleinigheid
die men gevoegelijk kan misfen, een gczelfchappelijk
Uur, dat buitendien veelligt verloren ware, aan een
niet tot wederzijdfehe beroovingmaar bloot tot tijd
verdrijf iugerigt fpcl tewijden: wie kan iets onze-,
delijks daarin vinden? Ik niet, o Jongeling; offchoon
ik toch ook in dit geval moet bekennen, dat het mij
ncoeijclijk valt, mij 'cenen. toeftand voor te ftellen
waarin-, een redelijk mc'nscir niet immer nog iets
zijner waardiger en'beter zou kunnen verrigttn> dan'
zijnen tyi doof een gelèfpel te dooden. Maar het zij
zoo moge; de onfchulaig fchijner.de aanvang van het fpel
•zal werkelijk in ieder opzigt geheel onfcliuldig zijn:
doch wie ftaat ons nu daarvoor in dat de daardoor
opgewekte lust tot het fpel het ook in het vervolg
zijn eh altoos zal blijven? zouden er," indien, wij
de ondervinding raadplegen, onder tien-jonge lieden,-
welke op, deze onbeduidende wijze beginnen te fpe-
Icnniet telkens negen zijn, welke meer of min
eeue neiging idaartoe" aannemen En zouden er -onder
deze negen niet telkens vier zijnwelkein de bo-
•ven.'cmelde neiging verder gaan, dan het met hunne
gemoedsrustmet hunne,, omftar.dighcücnen' met
cenen gelukkigen voortgang van hunne zedelijke
■en géesti-lijke befchaving kan beftaan?^En zou ei-
eindelijk onder deze, vier-niet telkens één zijn,
die zich geheel en al tot eene verderfelijke harts
togt laat wegliepenen zich daardoor onherftelbaar
ongelukkig maakt?
De ondervinding beantwoordt deze vragen door een
luid jaEn is er meer dan dit noodig, om het
zeer gewaagd .te Roemen zich met een tijdverdrijf
op te houden, bij het welk men negen vin tien de
icerfchappij over zich zeiven, vier- van negen hunne
-gemoedsrusteen van vier zijné 'gahiché zedelijke
jneiifchénwaarde enzijne ganfche gelukzaligheid., ver
liezenof ten- minfite op 't fpel ziet zetten
Dat nu bij ieder hprtstogtciijk fpelcr het laatste ge
woonlijk het gevar% wie twijfelt daaraan die ooit
gelegenheid had, menfehen van die foort'-in de nabijheid
waar te nemen? Hoe Jigt en glibberig is niet de-over
.gang van de begeerte., anderen het geld uit den zak te
tfpelen, tot de proef, het hun door onregtvaardigheid
«bedrog en fchelmcrij daaruit te Helen? Vraag.maar
wederom-'dc ondervinding, en zij zal u zeggen, dat
deze overgangniet alleen mogelijk en gemakkelijk
maar ook gewoonlijk, bij de ïtteestenzelfs onvermijdë-
jijk is. Vraag vérder nog eenmaal cr. wel bride
«l.è menfchelijke natuur en de ondervinding: wat uk
«en geest en het ligchaamuit de gemoed sgefteldheid-
«i de geestbekwaamhcdcn_, uit den uiteriijkcn welftand
en de innerlijke gelukzaligheid var. eer. har.tstogtèlljk
«ipcler op het ISatst plcge te worden? en beide zullen
-w antwoorden in zijne woeste, door' boosaardige harts-
togten verdraaide gelaatSTekkeu ftaat het tceken
der verwerping gefehr:venzijne zenuwen, door her
haalde geweldige fdiokken aangetast, bevinden zich
voortaan immer jn eenei^ onnatuurlijken en lijdenden
of vrrllaptenof te gefpinncnen toeftand, mét haar
zijne gemued.tftenimïngelke zin voor. het fchoojje
en goed-:, voor natuur voor ftil huisfelijk geluk, voor
zuiver oo&huidig vreugdeger.ot, .voor alie den mensch
koven zich aélv-n verheffende, edcie gedachten, ont
werpen 'en daden, is verdwenen! En yerdwenen is
vopr hem de liefde 'en achting van goede menfehen';
'verdwenen bun1 vertrouwen - up zijjie orde en werk
zaamheid in'b-zighider.o? zijne trouw in 't \yttojd-
vo.rt!
Maar hoe zal men heden ten dage, daar dit onza
lig tydverdrijf tot eene noodwendige behoefte der be-
fchaafUe Wereld en tot een onvermijdelijk beftanddcel
der groote levenswijze geworden ishoe zal men-,
zeg ik, wanneer, men nu eenmaal niet voorbij, kan
lies. H€t briefje wav van 78 pond rterlings betaal
baar aan den houder; en hij zelf had het nomme;
vergeten,.hebbende verzuimdeen .-bewijs daarvan tt
riemen. ;-Getrofffen- dö'or deken trek van eerlijkheid
liet—hij* den dagbladfehrijver iii zijn huis komea
zette item een «ontbijt vooren fchonk hem vij
zich.in de bonte kringen van deze befchaafde wereld ;gumjes. God zij gedanktriep de arme man, de.
fntcmtr.gcil-het dan nu aanvangen, het fpcien
om geld,'daar :het zo,0 ligt, verderfelijk ksi^jrórdln
geheel en al te vermijden?,. Ik weet een middely-'t
welk onbcdriege-lijk is men here geen van deze
fpellen mede/pelen; zoo is men voor elke verzoeking
van binnen en, voor, elke aanfporing van buiten op
eenmaal zeker. Lint gezegd, maar ook gedaanjs w
zelve ppet, alle tcckcncn van dankbaarheid aanns-
mendedik" gèid behoort injfrpgimatig he.
DE GROENE. MAN IN BRIGHTON.
Men fchrijft van Brightondat zich in.dit oogenblik al-
daar ecu man bevindt, wiens klecding zeer buitengewoon
wat hijdraagt, rok|, west, broek, JtOufèn,
linn-mocten omkemen. Zckcilijk veronderfteldwandelwegen en openbare piaatlen, wandelende en
dat de verfmader van het .peThet .gebrek aaiv lust ^"leeenr groene;,; zakdoek 'in dé hand foinwijlen eens
bekwaamheid -tot-dezc veiheyfnc- beroepsbeziglKid;.dcr,groén,-'fnuifdoosof ■rfjn", n&roio4 -ain hot welk
befchaafder.vyer^ldniet,.door een zeiter ierj weet teilen l;.nV groen -ii»v l.anSi; vE—hsl-nd<?
vergoeden, dat-;de mènfèiieii verdraagzaam*én'toegevendjMeja weet niet, of dit ménsch j dwaas^ of M
jegens hein niagk.t, en ondanks de b.qyengemelde-onbëc een zoffdeïling 'wil fohijtien fommigen dénkenda;
kwaamheidhun zijn gezelfchap :nogtans\doet wen-jhét eeff' gevolg van eene wédaingfehap ïs. Hij
fchèn. Dit iets zijn ware verdienften en gez^fehap- houdt, voor hét overige, eene zeer prachtige Té.
peTijkc aangenaamheden. Hij, die; deze bezix., mag ,!venswijze, en de groenten en zieldzame vruebt'en
gelijk, jji -menig ander ftuk, :zoo ook ten aansicn' vanidie zijne groene tafel uitmakenkosten -hem dikwijls
het fptlvan? de, Jieerfchcnde*:gewoonte- zichdriest meer dam eene guitije" daags; Daarenboyin, is hij dp
èene afwijking veroorioovea. In hem zal men ver- alle. bals, en op alle maaltijden.; hetgeen aanzienlijke
jelióoneii hetgeen men in ieder ander onverg-,efelijfc'geldbronnen aanduidt,
zou aqhten, M-;n zal -hem of vergunnen, eerst da*
in het gezelfchap te komen wanneer de uren van
het .fpel verloopen zijn of zich té verwijderen wan
neer zij aangaan. Wil «hij dit niet, zoo zal de op
merkzame gastheer;; o.f de- goedwillige gastvrouw wel
eenige.inrigting tot zij.neTpnderhouding. weten te ma-
AARDIGE ONTMOETING-VAN DEN F RAN SC HEN
-". géneraal junot in :;bet blindeninsti-
TUCT TE PARTS.
Onlangs bezocht de Franfche Géneraal Junothef
Blindeninftituut in de Quinze Fingi.ftraat. Men hal
j vmdendie het :gefprek of het,^em nier eeuezeer aardige ontmoeting voorbereid.- .Eea
fchaakfpel, bt)ycn ;het; fpe_ien .om pld :,Men.a-ls:hij.,|jpngd^hlmdé, die met :zeer. véél bekwaamheid op de
de voorkeur geeften zeker zullen belde na hetj^cn. voorgelegdeaardrijkskundige vragen, Tiad- geant-
geeindigdeTpeeluuri .helderder-en vergenoegder aait ftei Woord 'én^vooral, oyer den rftand der Kranfe'ae Groots
.tafel gaan, dan de helft van het.overige gezelfchap. jAnnce'» had oolc eene kaart-van ..Syrië;-hij wees de
Ik .heb; meer; d^n éénen man en meer dan ééne - vrouw jvooriiaainfte plaatfen op dezelve saan, en'Toen hij
uit de groote wereld; gekend dié'het, zoo maakten,
én die;toch overalzelfs in de verfljhdfte kringen,
zeer gaarne .gezien werden. V:
Zoek- u derhalve dit iets, lieve Jongeling! zorg
vuldig te verwerven .«-dan-zult gijgelijk in veie
andere ftukken zoo ook ten, aanzien van .het fpelvan
de noodzakelijkheid-, met "dé wolven te "huilen, u ge
voegelijk" kunnen, ^ntfla^n,
(De vtormtïir.g volgt.)
M- Bi N G E L I M' G E N".
SCHOONE GEDACHTE VAN LAFONTAINE.
Z011derzedenis.de Beste ftaatsinrigting niets,.en
met zeden is de flechtfte goed; en» Waaruit ontftaan
de zeden audérs, dan uit den felioot Van gtlukkigc
eensgezinde familien Maak j dc menfehen huisfelijk
in .liefde en familieëendragtdan zijn zij deugdzaam
dan ftaat het:'algétneen- geluk vast. en onwrikbaar.
Zegwat gij. wilt-; uit familieliefde fpruït ai het
goede,Daarheen keert alles terug. Alle andere zijn
llechts uitloópers: uit dezèn -wortel. XJit de liefde kiemt
dc boom des menfchelijkén-levens. 'j
TREURIGE GEVOLGEN VAN GEBREK AAN HUIS-
-GG v;; SELYKE DEUGDEN. S%.
lQ| eene der aahzientijkfte ftede'n van Thurj.ngen
leefde een jong burger, die door bekwaamheid; vlijt
en orde algemeene achting verwierf. Na een; paar
jaren huuwde hij. Hij zag echter in den droom der
liefde meer op de uitwendige fchooiiheid zijner jon
ge vrouw, dan op zuinigheid, zindelijkheidliefde
tot orde fpaarzaamheidvlijt en bekwaamheid "-.in
vrouwelijke handwerken. Dezen, allen ..waren dé
deugden niet van zijne vrouw, wier glad. aangezigt
en febpone geftalte hem Juist daarom weldra afkeer
en verdriet veroorzaakten. 'Dc ordenlijkfte eti vlijtigfte
man werd nulkdei-lijk, verdrietig lui en traag
in -zijne beroepsbezighedenwant hij zocht, om zijn
verdriet over dezè zoo ganseh mislukte keuze eener
■huisvrouw; uit de zinnen té:rftellc'n',. uitfpanning en
gezelfchapcn geraakte "in dezelve uit mismoedig
heid aam den drank. Zoo zonk hij eindelijkals
dronkaardtot den. laagften trap'der menschheid
neder. "Men - vond hem eensnadat' hij den avond
aan Nazareth kwamvoegde pij er., bijhier .heeft
de Generaal junot met 350 man infanterie en .159
man kayallerie3080 man vijandelijke kavaHeric gc
fiagen, 600 gedooden gekwetst en hun 6 vaandel!
afgenomen.
VOORBEELD VAN EEN STERK GEHEUGEN.
liet ..vermogen van geheugen is zeer .verfchillende
bij de ihenfchen.Terwijl iiet.bü eenige zeer zwak
mige-niet alleen vaardig, maar ook' vasthoudend tot
cenen merkwaüvdïgen graad. Het volgende voorheeft
■van1 gchcug'cn Van dén laatften aard verhaalt de Heet
Mouchart. Het is een. blind meisje, dar baar gezigt
verloor toén het nog zeer jong was, veroorzaakt
door, de kinderziekte die het zeer gevaarlijk ge
had had. -
Het kind" .zegt de Heer Mouchart gat
•y, al vroeg blijken, dat het "met voortreffelijke geest
1 'vermogens'begaafd.was, inzonderheid met dat van
geheugen. Als zij naar fchool ging, verzocht zij;
.dat hare les haar ma.ar eens zouvoorgelezen
werdén en dan kende zij die volmaakt. Zij kon
ook in dien leeftijd de langfte gezangen herha-
lén, -offchoon zij die maar eens gehoord had.
'H Zij-gaat geregeld té kerk, én te huis'komendé
n kan zij de geheele preek, herhalen,, met al cc
n verfehilieiide plaatfen van den Bijbd, die ds
n Léeraar j aangehaalden de vérfcheidene kapittels
cn verfen', die hij opgenoemd heeft. Haar gehem
gen is even zoo vastlnmdend als het gaauw
is. Haar moeder nam haar eens mede Tiaar... Stut-
M gard,", om een beroemd Predikant te hoorenen,
nadat zii weder te huis 'gëkomen waren het>
„haalde zij-de geheele leerrede. Een jaar daarm.
vroeg men haar of zij dezelve zich nog kol
herinneren, entot verbazing van al de daarbij,
zijnde lieden, herhaalde zij de geheele-leerrede
j, meestal met. de zelfde woorden-,waar mede zij was
uitgelproken?'" -
Men voege hier nog bij het verhaal yan den'mevfe
vvaardigen iledediah. Buxton....Draf-mm,
meen arbeideren leefde te Elmtony Bij Chester
field, in .Derbijfchire. tlij'had zoo weinig opvoeding
.gehad, dat hij zijn eigen naam niet: fchrijyen. kon;
te voren op een Dorp te veel gedronken had, °piechter - -had hij in dat foort van geheugen het gene
fcet veld dood aitgeftrekt'op den grond liggen. Dit v00r rekenkunde noodzakelijk, iszich tot dea
verwonderenswaardig'ften graad geoefend zoo dat hij
bekwaam wasom in zijne gedachten met de groot,
fte gemakkelijkheid vjjf of zes cijffcrlctters te ver-
menigvüldigenen zoo volkomen als iemand; op
eene 'anderewijze. Zslcere Heer Hailaday vrpe|
hem j hoe veel vierkante voeten een'' veld bevatte,
dat 423 ellen lang en 383 breed was. In minder
dan twee",minuten gaf \ij de uitkomst juist op. 'Ge.
vraagd; afijnde hoeveél {gerstgraantjes noodig zoude»
-pligt en g-juoèdelijkbcid 'van hem,,.Jëifehti'Ö i-Iij'gaat
dus nocuA-endig ten achteren, en immer meer ten ach
teren in zedelijkheid, in gemoedsrustin vatbaarheid,
in gezondheid, in uiterlijke welvaart, in eer, in ge
lukzaligheid. Verachting gebrek en menigvuldige
sllende zijn 3 doorgaans.tcp fiuuite, jitt wiycrniijde-
was bet droevig uiteinde van een anders braaf man
Zijne weduwe, ftierf in het. dolhuis. .-Bij de gedu
rige vcrwijtingen, die. zij zich oyer hare-fchuld aan
dit ongeluk moest jdoen, verviel zij eerst in.zwiar-
moedigiicid en vervolgens in razernij,
DE EERLIJKE ARMOEDE.
Een, arme dagbladfehrijver van het Graaffchap Wex
fordin Ierland, hadbij gebrek van werkzich
iaaist "naar Dublin.begeven*, waar1 hij zich tot de;zijn-,- om-aciit mijlén afteraeten,^antwoordde hij;.in
houden op- zfttnc rcgtfehapènheid ir. 'dat aecn watlulterfté-,'behoefte"gtbragt zag; -Een ambteloos burger omtrent een halve minuut,- 1,520,040.
.4-»1ïnrF rr Liror. Katw éifnluvtV I - T.TiJ: n.»»J .dia i r> .A.m •tllM -hnin fi-ntsd tirnriJ ij ftrtl'* D£?£*" VOÖr(l6llt,n W^röH "CC.ltÊC -3J02 -Z
die in de deur Van zijn huis ftoud, werd door donj Déze-vporftènen waren éc.atec nog zeer.__gem,
dagbladfcfi. ér aangefproken die hem vró.eg of de kelijk in wergclijkiiig van andereom welke o{
Heer Rigbyjniet in dat huis woande. jaant-jtr- losfen hij fomtijds een of twee geheele weke!
wondde dé^uréerik word.-Rigby gcnoé-.r.dvyatjbez-ig was. •-, - -
wllih gljf^^u deze bankront weder ;ter"band ftel-j "Vele andere voorbeelden van een buttengewoo
lén j dij u} g'Cloof ik, tocnUoort, ci-'djs Ik..gUlcren geheugen viuüt. msn ysrh^a.ld bij oude Schrijven\t
