41 gr. boie.ic
a.*~
3
4
33
a°
<s
3 s
aI
f 9
4o
3a
3 F. LA N G M K E V RA Cr EN,
warbeidt sm ee»
w. o
LETTERNIE W S.
berg; -
Hi
H
ALGEMEE.tfË s CRIES /M S C HE OO.HRAN'T\
5SPHK
•ax, aa en 23 hid dat weer-een einde, 'Den 24 had
jnen fchoon weder maar koel, den 25 winderig ine:
- legen ch den' 26 redelijk goed. De maand eindigde
Üjnet: eene neiging tot vorst, zijnde de.i 26 eer. tame
lijk góede dag' met Noord Óostel.ijjcen xvir-d.-, terwijl
•fjfan den 19 tot deii 27 de wind in de Westelijke ftre-
jijjitn is' géweett.
l£V't)e Therm micur fthnd 's morgens ten 6 uren.
1
-3d gr. boye.i 0 Den 45
3t
19
43
3* ii.
17
4J
ii
37
5
57
37
7
35
39 v
8
34 7'
1»
43
ry
49
.10
43.
®4
33
j t
47 --
»5
43
''la
47 -.
16
-f
40..
13
45
97
33
14
,98
3t
- BËRIGT VAN DEN HEER. DE IALANDE OM-
TRENT DEN ORKAAN VAN DEN 18 DER
VORIGE MAAND.
De beroemde de Lalande lie ftin ojienbare Dagbladen
bet navolgende, bcrigt om'rent ceu orkaan van deii. ig
der vbngemaand medegedeeld:
jf Het komt mij' in geencn dccle waarfchijulijk voor,
i&zt- de doovt'.'gtender-Maan door har; knoopen eene
tjaerkaare verandering in den Dampkring te weeg br'en-
fjed, •gfciyÉ"; dc Heer- de, Lamarck febijnt te denben;
doch hire doortogtcn door den Evesachtslijn "fchijncn
jjmefer invloed te hebben. Ik'heb zulks meer dan eens
cpg.'iRrrkt; en zelfs dit jaar in dé-maanden januarij en
gfebruary ,-.fefcbbén'afwi&f:ling$tf van koude - tin warmte
.plaats gehad, 'die den'dobrtogt der Maan door den
ven ach ts lijn Ichciïen te vorderen. Dit iade icdcn
'iwaarosn ik dezelvevan den beginne aan in het van
{jaar tpt jaar uitgegeven wordend, 'Bureau der lengten
zorgvuldig heb aangéteekvnd. v
i Maar deverfchrikkelijke orkaan van den j 8 February
"kan gcene' betrekking tot de Maan hebbel). Dergelijke
natuurverfchijnfclen liaan in verbandmts* -winden ,j niet"
oawedersmet jtimrtrakingetj:;" .-met fneeawvalien.
gPeplligt zal meq dra. Iioörcn dat er Jen ig Fcbruarij
|!n fommigé zuidelijks, g'-wnjeefdi gewéldige dónderflageb
gehoord 'jSjn..en ik wer.sch dat metier oiis-, io'ditj
jUjeyal, langS den weg van opeisbare dagbsden, van ivcr
'pittige.'
Louifiana hadeet;-;'dit landaan.de Yercenigde. Staten
gegeven wier.d 50, t-50.vrije iiideh 39,820 zwarte
flayen, en. 10,340 man troepen. 'Maar federt dien.tijd
zijn reeds 6,700 volkplanters in deze nicvwe. provincie
aangekomen.'
Geen .won-Ier v/aynccr door «ze fterkc verhuizir.-
gee vele oorden v,an het ftormyole Europa ongemerkt'
ontvolkt- worden.- in 'Ierland-,:, vaar dC oinlusten aige'-.'
meen gcyvordcn zijn, -wordt dé U'nëming 'van de volks-,
menigte, reeds thansf zeer gevoelig: bifpeurd: yhl Dublin
de hoafdiiad van. Er-in telde m;r in 't jaar 1798 nog
i'6,40i bewoonde huizen, doelt in 't Jaar 1804 maar
115.64s dérgelijkën. Bijna xooo imz-m,Ronden ledigd
in bet Jaar» 1798 bedroeg de gczatihnlijke volksmenigte
van Dublin met inHuiCing van bet garnizoen,', 182,370
zielen, doch in;,t Jaar 1804.alleen nogen zonder gar
nizoen, 167,899. Uit de lijsten bleek ooi:dat in
deze Bad 20,247- vrouwen meer-dan' perfonert van het
mannelijk gefigcht waven. Welke-verbazende oneyen~
tddighetój V'~l
wiens naam oyeral ^dceaè
werk der Kruidkunde.
DE HEER H. L. MANGER WORDT HOOÖLE?*.-.
AAR. IN DE LETTERKUNDE TE LAUSANN^
Het onderzoek ter vervulling yao het Hoogjeeraau-
fch.sp in -de Fraufche Letterkunde, dat nieuw lings bij
dé/.'e'Akadernje is opt ;rigtheeft, i.ïi bijzyn.'v^'
den algeroceuen, Akadetnilchéi» Raad plaats gehai..
Gemelde Raad heeft daarop zijn verflag ingebrigt opxb.
trent de drie Kandidaten., die zigh ter vervulling diey.
pd.it hadden opgedaan waarna de Kleine Raad ilea
leer.H. L. Manger, van. Geneve, totHoögleera^r fa
dat vak heeft amgcBtld,
BOEKBEOORD eelingen,
iiUrri* flUhteiïjke Liedereèvoorde Huhgiztnne».
1 0(ze/fchapi>e'i der Christenen:' door Johannes Hazéy,^
CZ Zooji. Met nieuw gecomponeerde Zangwij
zen K die eyee zoo gemakkelijk als de Pfulmen sMz
zongen en gefper'd kunnen warden Door Dirk
vair der Redden,NS,Zoon Met 54 Muzijk Platsk
Te Amfierdam.jbjj'k'.sz\\yi\ti ,1^06. 30$ Hjadz.
la* gr. Sv5. De prijs is. 2:"-
Al syie, den zaligen invloed van her Godsdienstig
gezangi iet, vertroosiing van het mcnfchelijk hart ,«n
ter opwekking, tot een fïandyastig geloof, dat-jjet:
ftaig -ioet blijken in goede werken, maar ecnigz.ins'
bij. onderyinding ken/,- zal, hoe zeer het thans»
daar bijkans alle bij-Cbyisrer. kcrkgenooil'ejnppep in onj
Vaderland bij de berijmde Bfaimrn, tevens chris/élfjkj
Gezangen zijn ingc -oerd,r ook aan geene afwisfeiing
van zujke Liederen moge ontbrekenmetlons, ,de
Hecren Hazen en vanj der Reydenvoor dit pieuty ge7l
fchenk van- 54 Gezangen des te meer danken., daar
dezelve met 'alleen met velen deringevoerdeLiede-
TEGENV/OO.RD1GE GESTELDHEID VAN DE rcn wa{ inbond en dichterlijke- waarde 'petrsft; zegje.
UNIVERSITEIT TE HEIDELBERG. wel iiinndercn kunnen, maar ook juistzoo., veéj,
De Univertïtcit van Heidelberg zal tegen Paasfchen geheel nieuwe, vlocijeode en gemakkelijke zangwijzen
eené aanzienlijke vci-and-ring or.dergaan. Het Ka-olRkeiopleveren, als gefehikt zijnom'Act gewone Cheyaaj,
de-'l van de.Godgtle rde Faculteit wordt, benevens het.gezang te verbeteren,en op heeie en halve- nptea
daarmede verbonden Kwcekfchool, naar Freiburg ver-.'kunnende gezongen worden, daar. in ran 'het;gevy.pn^
plaatst i waardoor dc Akad-niie vier Hnóglécraars ca [kerkgezang ver-fchillen. {Voor leder .gezang j&'tévens»
ciid .r hen den beroetnd-.h Uitlegkundige::-' Dërcfê'r 'er- op .eau. afzonderlijkblady pok- de Basftemgeplaatst.^
VRAAG OMTRENT HET. DANSEN DER
-. KINDEREN,
Zal aten kinderen danjen leer enhog en op wat ^-r, opwekking
jarenl 'A-
SCHOOL- en AKADSMiENlEll'
liest. Da^rehtegch-v worden dé -Leeraars in -d-ê overigs
Facuiteiteit aanzRnlijk vermeerdcid; j: ptór dé'vodrtóaT
Ijtwijfeld mfet zal nalaten te beantv/.oördérj, en. .waar,-
jfejrsi* wij op Zijn tij'd onzen Iczlre'n zullen yeriiag
- dpen. J
en de gemo-dsbeweging aangeduid, waar mede.; het-
behoa.ri gezongen te wprden. Dus geenszins twijfelende
iijrc' werkzame cn xveigeziude Curatorde Geheimraad aan eenc gunftigé ontvangst van 'dezen Bundel cri
Hóéf, reeds federt langen tijd op een huityngewoonjdenLezerwat deszeift gebruik betreft, tot het nodig
1 g". kantfeliap afweï.g iszon zal nu de voormalige bul-jberigt des Heeren van der Reijden die Vóór ziiau
teng.-vvoiié Gezant in Parys,-d; StaaismjfiftrSr van Rei-.taakr.iei- minder dan_ae_He.er.IIazeu-bereke^--^;_o6or
Dnrmei"%cpl£3LSt, vcrwij-zenaevergenoegen ..wy
ter proeve, het tweede Lied; Gods k' aor\
ifheid getiteld, op te gevenhetwelk aldusiuidt-t
"U, .0 Schepper al'er oipgcnl. -r
»z. H.er.Lamarek heeft hierop weder eenip tsgcn-j.Lg.- .j* élkc gcicccnhrid. met. den grooèftén ijver enjons, mét
l^bédeitkittgbn geuit, welke cc Hee, de Liia.'.de0l^i-" vi-^wji-endheid. behardad heeft j en '"weikè thans herzientehtii
S-# if\T J X mm 1 .im a Won r» O l-id ff n A iS \tr-n u r
OVER DE PORTUGEZEN
Gèzelfchappen zijn iets zeldzaamst in, Portugal; De
famiiien zy i: over 'net .geheel wéinig medcdcciend onder
clk'arider'. Mén verlaat zijne - terughoudendheid fiëchts
door nood'gedreven. 'De [Portugezen brengen iu den
winter, zoo 'wel als in den zomer, in hunr.e njantels
iwhl ingehdld, een goed deel des levens zorgeloos aan
,'t venfter door. Het; onderrigt is 509 flecht-.hij hen,
dat men weinige vindt die zonder awiiBüOt zouden
•kunhen lezen. De meeste fpellen. hij het,: lezen- Bijna
alle kut)fteuaars en handwerkers zijn vreemdelingen.
De Portugezen verre van ijverzuchtig daarover te
zijnfchijnen yeelmcer daarvoor te vrcczen, dat zij,;
Wanne;r hun deze hulpbronnen ruogten ontbreken, ze;
Zelvèn zouden moetenvervangen. Nimmer neemt de
'-justitie jn 'Portugal va" eene 'begane 'misdaad kermis.
Dikwijls -moet- dc bcleedigde, welke oij 't geregt gek
klaa'gd heeft, even .zoo veel betalen als .de fehuldige
die voor zijh géjd een,zeker geleide ontvangt, mdaar-
aarts is térug gekeerdhet Córatörfêhip op' zich ne
me::, en reeds heeft zij Het aan zijne ijvcrigh -bemoei-,
jing I te danken dat tegen .^aasfebsn verlcBeïdifie be-
rdemiic Geleerden mgiiejedrh' dezer AkadCmie worden.
Uit Jéhr. komt de door zijne, fehtiffeii oyer den
Petatëüchus bekehfic: Doefor dé Wetteals J-ioogUéraar
der UitScgkimcc, en uit Erlangen de Huogleeraar Mar-
hcïnëkc'a!a Leerbar der Kerksliiké G.Sfeiiiédenis'hér:
tvaartsi - In :d.é Regtsgt'leerde'Faculteit tl'edèn "de beide
btr'oetnde G-icerrlm de Hboilcrnlar Zaehhria. tiip Wit.
tenberg en de' Gèlieiure Reftrendarjs Kliiber 'uit Karéls-
ruiié, welke voormaais Hoogléejaar in Erlangen was,
Dc Hobgieer^t Séheloer uit'j.-,na,wé)ke zich1 reeds fé-
dcrcxëhige •Biaarid'en hier ophoudtis vtior de Genees-?
kundige en de tot dys ver bij 't Gymnasium in Wei-
mar geweest zijnde- Hpoglceraar Vos7.een zoon van
den hier ambteloos levenden' beroemden Dichter voor
de Wüsgecrigc faculteit beroepen. De laadle is, be
nevens de insgelijks opnieuw aïBgrft'lde Hoögl. Kayfer
voornsme»ijk beftemd, om jan heifLetterkunaigKweek-
fchool deel te ntmcji., welk onder- Creuzers opzigt tot
fland gebragtep welk» Inrigtitg eerlang-door eenbij-,
tóridcr-ïehrift bekend-gemaakt zal wordtii. De be-
inede gerust den.gencn< diea hij beleedigdgdl.ageo ofjhcede Wijsgeer, Hoogleeraar Gorres tiit Koblenz,
gewond heeft, onder de oogco kan tr. den. - De namvjheudt reeds' federt November met veel gevolg voorle-
-ijver, die xoormaals tusfehen de Spanjaards cn tyrtu-jlihgcn -aliier, die hij obk dezen zomer zal voctrtzet-1
gezen heersehte, is in.ccnc foort van baat overgegaan,jtcn. uit Kasfel is de b;fóen;de Onderhandelaar de
van .welken men het yolgcnd voorbeeldverhaalt. E'tdGeheime Kabinetsraad Kopp, herwaarts getrokken en
tbrtcigeesch Priester Jloud aan 't altaar in ee.-.e Kerk ccl2ai over ..de Staatkunde lezen. Uit Góttingeh komt.
Rome en begon, de mis te lezen.' É'n Kaatjliaan ant-'Doctor Saalfcid' herwaarts, xyelkc eeuenyoUcdigsR
bemerktev.'ug ver- curfus over (ie grzajnebüjkc Staatkundige Wetciifehap-
i.
urne en 'begon, de mistte lezen.
4>V0ördde. De Portugees, die hgt'
feheidëne malen van voren aae.-, en toen hij zag, »>at j pen d- nieuwere Gcféhicdenis', Statistiek, Politiek, dc
ji; ie, Kastilijaan voortging te antwoordenj, wéndde b ij zichj betrekking der EufopCfche Scaten enz. in' dé Dtiitfchê'
ijloornig tot hem, en zeide: -ïk-Fpreet met tinkt,
'vrolgcns ging hij,aan een ander altaar
tiliaac hem té antwoorden had.
BLIK ÖP DE SNEL WASSENDE BEVOLKING DER
- NOORDAxME'Rf&AANSCHE- VRijSTATEN.
|ft Om ziëh vat!-dm ongelbofelijk fntllsa. aaotvas der
STevoliting van Amerika xen' leycndig denkbeeld te ma-
ken', is hét genoeg, htt toenemen dei; .Bevolking in
.üc beide jongfté Staten van hetvrije' Nbordamerika te
kennen.
.-' 'Mén .yeetdat Jaar uit Jaar in een tailooz.e fchr.vr
•ij van vreemdelingen naar 'de kustcrr van Noordamerika'
ftrooint Waar de vruchtbare ;grójid op verré na/nog
geerie handen genoeg-, tot zijne bcarb iding hteft,, Vbor-
a! zijn hét thans de .niéuwe Ohi' Baat, die in 't Ja.ar
Ï804 'in -hét Veroondrder NooVdamerikanen werd opge.r
tmmen,-, én- Louiflaiia,'wélke 'tot hetzelve 'eerst nieuw -
lingA ij-toegetreden, .wasrluen de ongélukkigë Eéro-
pcers ylen, .rat, zies e.n nteuwgerustervrijer va
derland te grónden;
In het Jaar 1787'telde het gahfchc Ohiolaod nfr.ar
>11 SO inwoners n'aauweiijks zoo veci aI'S èen zetr ma
tig'Europe-.sch dorpj:.- In het Jaar 'tSqq bevonden
zjéK aioair reeds 32,68^ zielen J cn- hi Jf -jaar iSOa
WBónaeu' daar 98,463 pe.^fouen b.j eei:.
Vcr~jen Franfché taal zal' openenen in. den voi>rmaiigen
waar. geen Kas~-Koog!ecraar der Letterkunde te Pifaden Heer Bruv
e.alasfi, hebben wij eenec Leeraar der Italiaanfche .ca
Sp.ianfchetaai verkr-geh, gelijk' men 'hein op eene an
dere Akadeinie niet ligt' zal: aantreffen.
Rekent men onder dé voordedenwelke dc verbin
ding van zoo vele geleerde mannén met de oude Hoog
leeraars moet voortbrengen., nog de alg.'heeU zekerheid
voor alle militaire ïtorenisfen eif doortogten, weise deze
Akedcmic door haren ftand en ontvangene privilegiën
geniet, zoo mag zij zich' met verwachtingen vleijcn
welke der- njeeste overige Unjverfiteit'en cftansy helaas
ontzegd z-jii.
VERSLAG VAS-DE AK'ADEMIË TE: WITTEN
De yoorle2ingën aan de Akademie te Wittenberg
zijn weder Jó vollen gang, en mee name die van de
Hoogleeraar .NRzsch,'Langgui.hGMbmauStëiahau
fjj'r, Schrökh', Schleüszn-.r Zaéharja Pfotcnbauer,
enz. algemeen'bezócht. Doctor'Chladniheeft7-ijne
reis naar Frankryk aangenomen,» om oolc Mdaar-zijne wb'/mA-Ae» Hehandlungsart der bcnar act\jieOet{,
Akustifchc iiltvindineen békend .té. maken. P.c Hoog !v|i(W. jffr. J; StiegUtz Kanlg Lei sas'jgus d y...dS.
Vaji Wi-,ns lof d'e Serafs zingen,
Breng', ik Juichend., blij .te saóè,
Mijn gcuéjden danktoon tbe: -ki
Daar gif. hemd zée. en'aarde,
Üit uvv febootuïer almagt "biardej
En, door uw Voorzienigheid,/
'Staande h%udt met'mbjePteit-.d—
Gij b-i'prqeit de* heuveltoppen
Met uw malfehe regendroppen;
Zorgt, du uit de-barre- kluit.
Aller fqheps'len vóedfcl' fpraié'-.
'fc Zié de 'lagebeud groene dreven
Met het fchoonst gebloemt' doorweven
Waar de 200 naar, itraleo fpreidt,
Alles toont Voorzienigheid.—
Stormorkanen mogcrr loeijen
Watr.'.n uit hun oevers viosijea
d'Aarde beven in hec rond i
Bergen davreiv op hun-grond |t
Rotfcn fplijten; donders kraken -te
ftBiikfemvuur den afgrondrakén
r Alles blijft met Majedcit,
In uw magt, 'Voorzienigheid!
'k Dank u, milde Goedheids-ader -
Dat'gijals .een lief Tuk vader,
Alles, wat uw Almagt fchicp-,
'En uit 'niets te vsorfchijnriep
Blijft bellureiv en regerenV
»i fciaad' mij' dóet ten beste kee'ren
En de zachtste zielrust, feherkt-,
,\Vaar uwvaderhand mij wènké
jk -Blijf op ,U, mijn-Steenrots bouwen
Met een -heilig'v.ist •vertrouwen:
Gij toch wankelt nooit iu 't-jecdj
Waar de nood mij tégen, treedt.
'k Mag .dus .alles "yin u wachten, f'
Wgt mijn onheil kan' verzachten-
-Starend iumijn deel en lot,
Op tl, albélturcnd God.';J
Wat -m'op aarde moog' bcjcégncAj.- R';,
He- Weet gij kunt dit alles zeegnój ..f.'o
•ZaaPge troost voor mijn gcmüed 1
- Vader zorg maakt, bitrer sect; r
Gij hebt eindeloos vermogen-y-';
r. En -uw liefd 'is'dra bewogen;
Daar uw trouw uw vaderhart; I
Nimmer hujp ontzegt'jn fmart.
BOEK- BN KUN ST.BE RLG T EN. A
-Tc Hannover' bij'de Gebr. Hahn is aitgegoirfn
such et tier "prüfung und-.Zerüesferung 'der: jetst* -ggs
Ikustifchc uitïi'ndingen bekend te maken, pc
leeraar: Steinh.hufer éeyft een géyvigtig fehrift. ov?r ge g(-j»«ver. (Jai u, f'«» -gr ^Dlkl'aZ^k de'
daar.teder «arde uitgegeven cn-tevens iii JJczsjiv'S gen n>cii\y gr&ont Miü f 'g
meetkundig, werktuig fjck'.h^ gemaakt, Pc HeerSkghf enz. prip is lujjcsja,-
-v -
