m
ALGEMEEUE SCHIEDAMSCHB COURAH T»
l
LETTERNIEUWS.
BELANGRYKE VRAGEN.
deelen, dewijl het ons ednc Crnftigc waarfchouwing
geeft, om toca te zorgendat iemand, die daüSd.fchijnt
met levend ocgravcn worde en du? den ijsfejijkftcn
dood fterve, d.cn iemand zich bij mogelijkheid ver
beelden kan.
Edcere jolige Jufvrouwdie Kamerjuffer bij eene
Prinfei was, wordt, na een zeer langen tijddoor eenc
lievige zcnuw'/iekte in haar bed gchnudentte zijn, ten
Jantftc, naar allen robijn, ten cencn male levenloos.
Hare lippen waren geheel bleek, haar aangezigt had al
het voorkomen van een dood tnenseb.en haar ligchaam
was dood koud.
Mem bragt haar uit de kamer waarin zij ftierf
en lcidcbaar in cene doodkist, endedag van hare be
grafenis werd bepaald. Die dag kw.nu en naar
de gewoonte van het land zong men voor de deur lijk-
zangen, cn'geeftclijkc liederen. Dan juist toen men
het dckfel op "de kist ftond te fchroeven bcfpeitrde
men eene foort van uitwafeming opdc oppervlakte van
haar! ligchasm. 2ij werd alle oogcnblikken grootcr, ein
delijk werd men eencftuipachtige beweging in de handen
cn voeten van het lijk gewaar. Eenige weinige minuten
daarna, gedurende welke nieuwe teekenen "van leven
zich op dedenopende zij eensklaps hare oogenen
uitte eenen zeer jammerlijken gil. Men haalde fchiclijk
geneeshecrepen binnen weinige dagen was zij aan
merkelijk bekomen, en leefde nog lange daarna.
Dc btfehnjving, die zij zelve van haren toe,rand gaf,
is ten höegfte aanmerkemwaardig, en verfebaff een
zonderling en echt bijvoegfel tot de Zielkunde*
Zij zeidc het fchec.n haar, alsin cencn droom, toe,
dat zij wezenlijk dood wiis, echter was zij volmaakt
Perjland'tg wil zéggen een goéd gebruik! van zijne
verftandelijke vermogens maken" NB. Men kan ver-
Handig zijn zonder geleerd, en geleerd zonder verftan-
dig te wezen. -
Dom beteekent eenen. werkeloozen of Hompen geest,
die onbekwaam is onszelf in den kring, waarin men
geplaatst is, cene matige figuur te maken.
Onkundig is iemand, die in de mcil'tge wetenfehap-
pen onervaren is.
Hopen geeft te kennen iets goedsof voor ons voor-
aceligs, zonder zekerheid van den uilflagverwachten,
Wenfchen is iets verlangen of begeren, terwijl
Gelooven beceekent iets met zekerheid aannemenes
lVetenvan iets door overtuiging zeker zijn.
"VRAAG OMTRENT HE WARE BEGRIP VAN
ORDE?
Wat is Orde
R.
X&SMsaM
GELEERDE 'ZAKEN.
AANKONDIGING VAN EEN NIEUW TIJDSCHRIFT
IN HET KONINGRIJK HOLLAND.
Om onze Lezers met d:h aard van dit nieuwe Tijd-
fchrrft bekend te maken, declenwïjhun hst Profpcctus
bewust van ailcswat in dezen dro-vigen ftaat ron-[daarvanwelk thans het licht ziet, in deszelfs gehee-
dom haar gebeurde. Zij hoorde onderfebeidenfïjk bare-H-n, belangrijken inhoud mede, hartelijk wenfchcfide
vrienden fpreken cn aan dc zijde van hare kist haren dat een goed vertier de vcrdienftelijke Ondernemers in
dood betreuren. Zij voelde hen haar doodkleed aan
trekken. ets haar in de kist leggen. Dit gevoel gaf
haar eenen geestangst, die niet te befchrijycn is.
Zij poogde te fchreeuwen doch hare ziel was zonder
•fflagt, en kon op haar ligchaam nietwerken, en deze
had eentjftrljdigc gewaarwording zij voelde zich even
alsjof zij in-haareigen ligebaam was, cn echter als
zij ep met in was,cn dat op eenenen dcnzeifden tijd.
Het was haar even zoo onmogelijk hare armen uit te
itrekken of hare oogen te openenof te fehreeu-
wenoffchoon zij zulks laanhotideDd poogde te doen.
De inwendige angst van haren geest was cehter ten
hoogden top gerezen, toen mep de lïjkzangen begon
te zingenen men het dekfel op de kist zou vast
fchroeven. Dc gedachte, dat zij levend ftond begraven
te worden, was de cerfte, die hare ziel in werking
bragt en veroorzaaktedat zij op haar ligchamclijk
geitel kon werken.
EENVOUDIG MIDDEL TEGEN HET VOETEUVEL.
5
Een man federt 25 jaren met het Vóeteuvel ge
kweldwoonachtig in eene Zwitlerftfne fEta, maakt
het eenvoudige middel bekendwaardoor men zonder
pijn en gevaar, in zeer korten tijd, van die kwaal
bevrijd kan worden.
Men zet namelijk eenige Bloedzuigers op de plaats
waar de pijn het hevigfte is. De pijnelijke gezwollen
heid vermindert tot elks verwondering, oogenblikkc-
lijk, en in weinige dagen is men geheel h'crfteld.
Een zijner vrienden beproefde dit eenvoudige middel reeds
voor negen jaren en wel in het 0ogenblik dat de
-pijn hevig, en alles zeer gezwollen was. Hijlietzich
elfdeter kleine dieren geven, enbinnen weinige dagen
was hij geheel herfteldzonder naderhand ooit wècr
van die kwaal geplaagd te zijn.
De Ontdekker wil, uk befchcidenheid, zijn naam
verzwegen hebben.
(EEN ANDER TEGEN DE LONGTERING.
Dc Heer F.S. Staart, van Billericsyin bet Graaffchap
Haat moge ftelien, hunne groote taak naar eisch te vol
voeren,
Ons Vaderland mag, voorzekerop vele Tijdfehrir
ten bogen, wier.verdienden groot zjjncn wier waar
de, ia onderfchcidene opzigtensan g eenen twijfel
onderworpen is. Berzelvcr aantal te vermeerderen
is, alzoo,' in de meeste gevallen, volftrext noode-
ioos, en wordt zelfs hoogst fcbadelijkdaar zulks
op het vertier der wezcjihjk goede welke wij bezit
ten, niet kan misfen eenen febadelijken invloed te
oefenéft. Alleen danderhalveis zulk een nieuw
fijdfehrift nattig en geoorloofd ja wordt eene wezen
lijke behoefte, wanneer daardoor nieuwe Vakken, vah
Wctenfchap besefend, uitgebreid, algemeen nuttig
gemaakt en m dat vcroand met elkander gebragt
worden, welk de menfeaelijfce behoeften hoe langs
hoe meer febynen te vorderen. En juist dit zij het
oogpunt, waaruit de Letterminnaar het Tijdfchrift
befchouvvc, welk wij hem, ouder den naam van
T> TYT v\_
K - D TJ
aï HgT ÜIÏGKLSZENSTR VAN ALCSMZEtf* VYSTBN-
5C1IA» X.UN|T„*N «OBOKN SMAAK -
hier durven aankondigen. s Immers juistdit is het
Gebrek van onze gewone Tijdfehnften dat zij hoe
yerdicnftelijk ook", te veel in het bijzonder* gaan en
eene ni enig te Vakken onaangeroerd laten welke ech
ter tei crooten invloed hebben op dc njenfchclyke
-welvaarten het aut der overige jzclfs te zeer vernoo-
fr-.j dan dat zij billijker wijs verwaarloosd zouden
mogen worden. Dit gebrek te verhelpen, wordt
das eene aller wezenlijkfte behoefte, en a= zelve, zoo
veel mogelijk, te vervullen, ons ospaald doel, ter
bereiking van het welk ons gtene moeite te groot
reenc kosten te zwaar zullen wezen. Op de onder-
leuning onzer Landgenoot*»die fteeds getoond heb
ben al wat fchoon cn goed is, krachtdadig, te WlUe»
bevorderen, ook hierinvenrouwelijk, hopende, ver-
gezondheid voimaaktclijk herfteld had door het eten
van eene groote hoeveelheid roode cn witterijpe aal-'
besfen daagv halende tevens eene menigte andere perfonen
aan die op dezelfde wijs van deze zelfde ziekte ge
nezen zijn.
V»
EENE NIEUWE SOORT VAN KAGCHELS UITGE
VONDEN.
De bekende Scheikundige Cadet de Vaux te Parijs
heeft eenc foort van Kagchcls uitgevonden, waarin met
een tiende deel der gewoonlijk noodige biandftoiTen fplj-j
zen koken, en die men, des winters, ook ter verwar-'
mïngder kamers, ten minftcvan de armere volksklssfe
gebruiken kan. Zulk een kagchel kost.naar mate van
deszelfs grootte, 10, it tot 12 Livrcs.
Esfex heeft onlangs bekend gemaakt dat hij op dcn|^jjzcn wjj hen naar het Tljdfchrilt zelf. ons hier
oever van het graf gebragt door eene longtering", zsijnc ja3icctt vergenoegende b fliauwelijk te fchctfcn, wat zij
([«fin, van tijd tot tijd, te wachieö. hebben,
I. STAATKUNDE.- Beredeneerd Orcrzigt van dc
Gcbeurtenisfen der afjcleopene V -ckLcvensnefchrij-
vingen cn Anecdotes van beroemde Staatsmannen
Vcidheeren enz.Bijzonderheden Intriguesenz, in
de onderfcheidcHC Hoven van Europa; Vermaarde
VeWüage» ia ai derzelver bijzonderJicdenGefehie-
denis der Bcfcbaving enz»
II. KOOPHANDEL. Alle Oificieele ftukkendoor
de "Europefche Mogetidhedes omtrent dcnzelven uitge
vaardigd; Levensbefchrijv:ngen en Anecdoten vin be-
oetnde Kooólïëden Opgaaf van Buitenlandfche Boeken
over den Kodphandil», met zakelijke Uittrekrcls uit de
zelve enz.
III. LETTERKUNDEzoo ran Holland zelf, als
van DuiischlsndFrankryk,,italic en Engeland UH-
trckfels uit dc voarnaamfte Werken, zoodanig mge-
rigt, dat men, in dc meeste gevallen, de werken
zelvegevoegelijk, zal kunnen ontberenKorte Bc-
rigtcn enz.
IV. MERKWAARDIGHEDEN van allerlei aard;
Bijdragen tot d'e StatistiekLanden- cn Volkenkunde
Korte Reïsbefchrijvingen enz.
V. NIEUWE UITVINDINGEN in al derzclyer-by-
zonderheden enz. -
VI. NATUURKUNDE. Natuurlijke Gcfchiedenis
Eigenlijke Natuurleer Stcrrckunde enz.
VIL GENEESKUNDE. Waarnemingen omtrent zeld
zame cn buitengewone Ziekten Uiltrekfels uit nieuwe
voornamelijkEr.&ifeht, Geneeskundige Werken Nieu
we Ontdekkingen in dit Vak enz,
BEANTWOORDING DER BELANGRIJKE VRAAG,
VOORKOMENDE IN N°. 37 VAN 24MAART.
Op deze vraag zijn Hechts twee antwoorden ingeko
men en wel san S. H, Munnix te Fftiijeioopen en C.
M .x te BreJa. Hetlaatfte, welk ons het beste voor
kwam was san denzen inhoud:
jirm bctetkent vo'ijlrekt nooddruftig,
Behoeftig geeft de noodzakelijkheid te kennen valt
zich fehaars te moeten behelpen.-
üijk duidt iemand aan, die fchatten bezit»
Gtgosd beteekent welhebbent, in zijnen kring rijk.
Geteerd is iemanddie in talen en wetenfehapper»
ervaren it.
VIII, REKENKUNDIGE UlTWERI>lNGEH eeti
Vak van oefening, zoo nuttig en aangenaam, als, tot
hier toeweinig bearbeid enz,
IX SCHOONE KUNSTEN, «et alles Wat tor dit
uitgebreide Vak behoort enz.
Ziet daar Jiet Ontwerpdat wij ons hebben voorge-
fte'.d -een Ontwerp, zek-r, van groote uitgebreidheid
en welks volvoering al onze krachten zal vorderen.
Maar ontbreekt bet ons flechts niet aan alle bemoedi
ging dan durven wij gcrustelijk hopendat het
zelve, onder behoud van gezondheid en krachten, we
zen lijk tot ftand komen en datgene zal worden, het
welk wij ons daarvan hebben voorgeftcid.
Dit Tijdfchrift zal alle 2ATURDAGENte reke -
oen-van Mei asnftunden uitkomen. Hetzelve zal,
op aller best zeer groot Mediaan Papier IN FOLIO',
met eene nieuwe letter gedrukt wordenterwijl de-
Uitgever» zich verbinden, om eens in 't Jaar eenen
algemcencn TITEL en BLADWIJZER, voer niet
af te leveren. Deprijtvan ieder Blad is bepaald,op
3 Stuiversdoch voor hendie zichvoor een ge
heel Jaar, verbinden, op f 7
BOEKBEOORDELINGEN.
Refze van het Gezantfchap der HeUandfche Góstim
difeke Compagnienaar den Keizer'van China,
in den jare 1794 en 1795-. Waar iet gevonden
wet dt pene Befchrpving van verfekeideneaan de
Curopeanzn nog ot.lakende gedeelten van dat Kei-
zertyk, G 'trok,eeti uit het Dagverhaal van A.
E. van Braam HouckgeestOpperhoofd der Neder*
landfche D-rtvtie ,n Chinaen ttvcede perficu by
gemeld- G'za-'Jlhap Door M. L. E. Morcau dc
Saint VA ij. 'Jweede Doe! Met Platen. Te Haar
lem hyp. hohn :Sod 257 Bladz, in gr, 8vo. De
pryshfi—-10;
Wy vc 1 b den ons, eindelijk het tweede Deel ont
vangen te h-un.n van en dus geheel compleet te zien
een vc,k, .vaaj-oier j ons in de bcoordeellng van
he. ccnie Dee: fzie No. 105 van dit Dagblad, uïtgcgo-
vcn cp 9 Aug, des terktfep jaars) zoo gunftig en ge-
dctaïlleerd h'.oben uitgeiattp.dat wij er thans mets
beobeiT cij te voegendan dat dit deel ecu zelfden lof als het
eerfte \e die-ten de Platen, ons daarin geleverd het
C:fell.id dec, Gczants van den Keizer van China, en het
Klooster Xsan-L'uu-Hauy-Fou-Tsi afbeelden.
Systematisch Handhoek der befchouvrende en werk-
dsitge Sakeiiunae ingerigt volgens den leiddraad,
der Chemie, voor beginntnie Usjhebfrt-rsdoor
W. Henry. Qtn te dg nen tot opheld-ring en uit
breiding van gemelde Wertje don A. L. M. Phihs.
et Med Doei, 'gewoon Hoogletraar in de Geneeskun
de voorname.yk in de Ziektekunde en P, aayk
aan de Hollandfche Hooge School ie Fratieker, Kier-
Vixer jAn(S_ - 2
TVrerrrTtrtsicn - J 3 -~y i<£
trctf£»jj^c w-rk, iïi welks onv^rmowde voor
ons des te inniger verhea2.cn naar gelange het voor de Be-
•nl naars van Na tuur— er Scheikunde de utiftekeudfte waarde
bezit cn van dc; vogftc i' oodzakc lij kb c ui is. Met dezelfde
juistheid en uuncughfid al m de voiige.Dcdco., vaart^
de Hoogieeraar m jj«« b.fc.-inuwiug-a voort, hande
lende ir. dit Deel o»m dc rcftaudd^clen der plamge-
wasfen en o.,r dc" dierlijk: zelfftardighcdcn.^ Eene
breedcic ontvouwing toar.s met ons oefttk niet ifcroken-
de, cn er ook aoorheen rer.org Vnii gez-egd hebbende,
om het te doen kuiiicnbetu.gcn wij alleenlijk, dat de
aeicc-aef tnripcr met flccht-op d'c'zelldc loficlljkc v, yze
zijnvu'atouti vvmolgtwam im c hij eenzclven begon
nen heelt, maar eat.oc waarde van zijn werk zelfs hoe
langer hoe mea' tpeneemt.
BOEa-EN KUN-TBERIGTË N.
By dan Boek acdelar Grafi" tc Leipzig-hèbbcn tVeé be-
15nJTi;.<e wt'keu de peis vci-iarend-t ooor eiken t riend
en voorltauaer vau den bvroemael. Vvstsiozzi en zijne
leerwijze teidscnen gekund e" bcftuaetid te worden ca
weskeoiis e^ue bijdrage tu de ieh>.-;.n over diens bercem-
den mans ieerLr-mt zyn aaiv te sncrkai). H.i ecrite heetBsi-
zur Ker.nimjzetni-er deutfraen lihmentar-S:hul-
anjialscnnamentitstt der z'J L'esfjuLeipzig. Hei
delberg Frankfurt am Main una Berlin (dat isBy-
dragen ter kennisje van eenige Duiijeke Sokcainirig-
itr.gen namelykdte'le Desjiiu Le<pzigHeidelberg
Frankfort aan den Me in en Berlyn) en üeeïits tot eene
inleiding van Pe»taloz7.i*v Lcer-Msthode. Het tweede
heeft een zelfde doeleinde en voert tot titelBriefeaus
Mun'-hen-Buehfa titer Pestshozzi ur.ii fiineRlemen-
tar-Bildungs-Meth'de of Brieven uit M. over Pesta-
lozzienzyne Leerwyz-zijnde dit laatftc cep h.tndbocic
"om Pcstitlozzis onderwijsboeken te lceren* gebruiken.
Deze beide - nuitige gefchriftcn heobeu wij te dankea
san de bekwame pen van den Duitfchen geleerden W, C.-
C. Turk, Lid van v.rfche.^ene geleerde Genootrchap-
pen in Duitschlard.
Te Erfurt in-den Boekwinkel .van Henniog wordt
uitgegeven Die Kreuzegangs der Qeden-Kartkaufs
var San Innigs odsr die onglückiïche Maltrin.\Eine
Geistergefch'tchie atts iJern Ta-tèuohe des ttngliickli-
chen Pr inzet ton d.it isDe Kruist angea
van het Öeden Zarthnïzer Kloos'ttr oj ée ongelukkige*
Schilderes. Eene Gefckuedenlsuit hit- Dagboek van den
ongelukkiger Prins van Deze nieuwe Ro
man, die van-wege derzelver zonderlingheid zeker
lijk door iedereen m&t graagte gelezen wordt bellaat
een deel in 8°. cn kost t Thlr.
Dc Schrijvers van den Hrij'sroedigen ,t! dc Het ren
van Kotzebue en Merkel, hondenzncTi thans, de ccrfts
op zijn Landgoed in Lijfland, ds iaaiflc ju Riga op.