1
karakterkunde.
El
''■IT
:v&
-;
»v
(Ite
*U
efc r,--
M E N &jE'L I N G E N,
f r»«e:»4^s
1 -"P"***-»-'Z te*---
V-'te
ALGEMEENS SCHIEDAMS CS ECO TJ AM T-
K A 4 A K T E'-R- 'S CH'E T'S
VA N
pp I L L r 'A Af P ,17 T.
Voor L ieretalie don jongt*
Deze Staatsman mogt aanbraken op e'enen grooten
iym maken zoo wel door fchitterende bekwaamhï
"den -'ah door enkele groöte deugden. Hij "de Zoon en
'geliefde Kwcekeiing van ecnen der bekwaamitehoog
- mocdjgite cnbraaffte Staatsmannen dien Esgcland ooit
gehad heeft, Ka"d(dévroeg rijpevermogéns'tcrbeft'icring
van zijn. Vaderland aan ceiie naar dit doel berekende
opvoeding te danken. Tbe'n hij naauwelijks- dér éerfte
kiddschlieid ontwasten wasontving hein reeds de
Staatkunde.'- Óen hevigen hartstogten der jeugd-was
- hij getokkig ontgaan l doch mét deze was hem ook 'dié
openhartigheiddie zielenadél vreemd gebleven welke
ook in Staats zaken meermalen van groóter nut dan
'dr'ioge en kbnfLisslhe*'^eiskingor. zijn. Met écn uitfte-
._.~*srtio-gctaK- opende hij zijne inop'^'an in de Oppofltie-
partij. Dé-grondftèlTrigen, "welke hij toén aan den
dag leide behoorden tót dc-aan 'de Antiihiiirsterieele
partij'wezenlijk eigene; "-én'de.liefde'"tót vrijheid even
"als dé wêréldburgérlijkè -gezindheden weikëde natiën
door haar -gemeenfchappélij-k. belang in vrede en' ech'
dragt willen zatnen houden-waren Tn zijne'redenen met
zulk eene rijpheid-van overleg aangeduid, dat men
geneigd was, h terjn zijne onveranderlijke gronditellin-
-gen te erkennen. Doch' welhaast trad hij' aan de fpits
van het' Ministerieen werd nu ecnigen vrienden
'ndie"zijne"eergieriglteid te voren, onderfteund hadden,
afvallig; een onregt, dat'men in Engeland 'veel onvér-
•gefelfjker vindt, aan'de verloochening van lang ge-
koesterde groudftellingcn. Zijn met zoo veel bekwaam
heid als vastheid gevoerd Staatsbeftuur verbeterde, in
korten tijd dcnaéeelige werkingen .van den Amerikaan
'fchen oorlog.- Terwijl Frankrijk andcr'dén Ja^t van
>"2ijne kostfpillige -fnfpanhingén fcheen te,-bezwijken
zonder dat zijne zeemagt zich over bijzondere voor.
daclcn'had te verheiigen, volgde Pitt met vastheid het
-"ftelfel, waardoor Ehgeland's 'credit en de gegronde
-hoop op «ene. allengrclie'üitdélging dcr^fïtzaggëlijké
- "rtatioilale Tchuld hoe langs hoe meer gevestigd werd.
'Door.- den band van den koophandel "had hij 'Noord-
Amcrik» op nieuw aan den Moederhaat weten te
'boelfèm, -zoo."da: de onafhankelijkheid ;d.cr Provinciën
geeni van-die'.werkingen viortoragt., welkezien Frank
rijk en Spanje daarvan beloofd hadden.Doormiddel
van 'den- brfitado'oiider 'vkas'-Wj op den weg, Holland
"Otfdirdanig te maken en toen "hetzelve de Pruififcht
wapenen ter befchermin'g'van'dezen Vorst behoefde
'Waren de ijdelè bedreigingen' der Franfehe Regering
épitt tót et'nen fpot geworden.' Hij'had ook de toe
ftemmitig van deze Regering tot een Verdrag var
Koophandel weten, te verkrijgen, dar offchocn het
in vervolg van tijd, veelligt, voor beide nation, ge-
wigtig kon jwordentoch vóór'Engeland alleen de ge-
'-Tvig.igfté voordeel,<-h zou aangebrage hebben.. Hij had
-zich Rusland in zijne handclbctrékkingen dienstbaar
(-gem akt, en te gelijker .tijd aan de eergierigheid van
rCéthdrïha'ilwélke 2ich den weg naar Byzantium
reeds "gebaand achtte een perkgéfteld.
.Zoo kond Pitt, toen de Franfehe'Revolutie uitbrak.
-Üijfotieen der eerltebewegingen nictongenegcn te zijn
- '.het zij tic grónd daarvan in'déaehtlhg'-voor.decdele po-
";g ngco'van een Volk' ter' verwerving' van zijne vrijheid
of i;i'.tet welgevallen lag dat bij voor.'het belang van
zijn land. in di .verkoping, van'cene nicdedingfter vond
"Zoo. dra hij dé "Anarchie'dér luitbarkïng nabij", en
"de Revolutie "öoör tehaar p,véfiheèsterd zagfprak hij
Üechts met eene veracnteliiRc koelheid van dit ver-
- fcbiji.felde FVan'fchéiij, zeide bij, .zijn'raeJs aan 'gene
•zijde van de vrijheid. Echter kondigde nog 'niets in
'-Item 'ectièn hart'itógtelijkcn'tegcnftrevcraan. Veelmeer
was het de Oppofuis,: uit wier midden^ de hevigke ver-
twenfehingen tcgeti de nieuwe gronddellingen der Fran-
vfchen'gehóórd weiden, De sbeiaé krachtigfte Redenaars
dezer partij,'Rufke-en Windham, lieten, met. een
--bijna dweepachtig vuur 'ce'oe oproeping aan'alle
Vorken van -Europa en "vooral aan- Engeland uitgaan
men moest zich wapenen; 'zcide-n zij men moest een
"'•zwaar ftr'afgerigt over de oproerigs Franfcben houden
log
van 'hebziieh*. En alleen voor' dezen kon dc
Nade voor cenen langsven tijd gewonnen -wórden
want het.'Bngclfcbe volk is groo-móedig lïitlujm, maar
hebzuchtig uit inftinc't.Pitt, werd thans tót ve: der:
der- Coalitie Heer' van alle Kabinetten in Eurc:pa._ Fe
bekwaamheidde. plannen -der veldfogtën te regelen
ontbrak hem ,-,en .zijne toe-tand veroorjoofdc-hein niet
dezelve door oefening te h erft ellen. Engeland had
ouder, deze 'p'mltardigbeden. ceheD ar.deren Malbbroiigh
noodig.rgehadmaar-ér verfchecn gcené. Ce"Engclnhc
Armee vertöbndc zich Rechts op het vaste tand nm
nederlagen te ondergaan-, en de bewegingen dergr.otc
Verbondslegers te hinde'cn. -Pitt zag maar al ie wel
in dat de. Frar.fchc Revolutie niet door dcn-oorldu
zou gëcindig'd wórden, en dés niet tégehilaande bereid
de hjj den Siaten die totizijüen verderfilijkeri- bijftahd
toegenegenheid op 'den eerften blik; ook zij. vérwa r-
digde 'Lijdie welhaast met eene uiulckende opmerkzaam,
heid. De jonge-Ruhberg ghrg" n-a eene bUecfde mme.
lijke. k^ele 'begroeting in de i:sast,gelegene kamer.ea
fpëg-e|nige.,,niét-z'anr;et3; ha-'ngendê .ireurige accpordeh 'ób
het'klaviér', die"|é'enaz!-ns deUêtótaing vsri cëïj.'geluk?
kig'minnaar aanduidden. Ka eene wijl riep herb zip e
Moeder tot jde'.Thèeen zocht door een levendig-onder
houd'het nalatige gedrag van haren onn onmerkuaa;;
der te maken. Het''zou/'hiar hict -gelfkt': z'ij'n indien
niet I. ijdie 's fch'oónheid én bevalligheid over zijneon-
•verfch'Higheid::.gezegepraald hadden. De tjéele Louifc
raadde fncl welk voorwerp.den verftroö'dcn .mange-
troffen had; doch zocht haren bélecdigden hoogmoed
mc't:_p'Kofe(kuhst':te verbergen'en hél-dë -ziêh. ntet de
gcdaehtc-g'crust, dat een meisje uit 4e'dienende klasfei
hunne -toevlucht namem, «enen beftendigenitrijdv'. Wanf««nfc>^vaar!yke ntedemmnares voor haar konde worden.:
neer men'hém met- dc wederoprig'.ing van ceueti oudeu.H'dm boeg harem woormahgen verloafoen nrtibl we!,
troon en met de^ekSi'giifg vair al de ahdcrén :6^igc»a;litenjsgade;--Zijne beminnenswaardigheid bekoorde
Waande -, dan was zijn oogmerk naak' Se:! véïbVeriig h[-ar,;nog .l^eklaagde,|iaar ha:t niethem verloren;
der ':Suiker-en Spécèrij - Eilanden: gerigtr 'Hadden (de te ffepben-,
böndoétiootcn Eéiiigë gewigtige vomdeelén bevochten Z<° dn-de Thee „gedronken was, ging het ganfebe'
dan fefcehdé^Pitt -'waren zij géflhgém'éft''ïn',,tbiniiénifi:e Gezelfchap in den'grooten'aan 't huis .gelegenen tuin,-
Van:hunne -rijken 'Béiiard :dnn rekende hij weder'.'Wa- W» öok- Eort 'daarna de, -oude "Ruhherg' yerfeheen
loosde Pitt ïïèn; waren zij óncRéld en tot
gen, dan verkwisite,hij .aan.hen
en belofte. te""".
'gitrd, "oridëriteuning vrijer-
Bcttij leidde hare Vrie n'din - naar dcn'R'ozen iieuveldic
het midden van-den tuin beRo'eg, -én: die juist ih zijiieV'
bro'ëdër van Lo'dëwijk 'XVl. 'voedde "hij" gëëue achtiitg' ''Prtl'd ongeftoorder te fpreken öp -dathij'c!adclijk eens
Men hield hem verdachtreeds vroegti'fd.g de on'dCr-:t3t. «n _beCuxt."Icoms. Dc tegenwoordige 'betrekkingis
nemingén' der Orlcanfchc 'Factie 'bcgu'iifu'g'd te" hebben, te'?"' Emdo 'deélen zeer lastig, :Het is eene ongeluk-; -:
Ware de Hertog van York gelukkiger in zijne vcldto'g-i'S3 rwderneinthg', gewaarwordingen als WisiêlbrieVeis
ten geweest,'dan zou "Pitt: véélligt zelfs beproefd,teT..^n"elell*> f'./-"■ .'■■--i'-'-'j:-
hebben, hem tot hoofd van: eene Cbuftirutionééle Mo-|"'^e onderdrukte éen a-ntWÓOrden -plukte -uete
narchij imFrankrijk op=te werpen. Zijne dubbdzin-iha]f:;Sf Pe"d^;r^s voor -Betty, die aan hare haiid weder
nigé vérklaijiugen .zijn 'geflotenondoorgrondelijk.kar Ferwijl zij de bloem van. bet gras ophief, l
rakter -geven' tot elk vermoeden aanleiding,-Veel 0l:£deltte Zij eenen éenYOUd[gen-goü4ëa-rihgv--,d-ie-EeelitSi,!
óngeveinsder'gaven Lord >5i-e.iiviilé en-Windhamhunne. ,eln:S dnjlr de aarde be dekt was. Dat-bitêek'ent geluk l.
liefde voor de -zaak -der Bourbons: en. uitgewekenen, te l;ek be-tij boerSend^ ,e.n lil -datbpgenblik 'itohd écjbh-.
kennen. 'Men zou haast.--gelooven dat Pitt hen ge- nevens haar. |.ijdie reikte J?eni>hét-^ev<fn^
bruikte",/ óm: der wereld onbaatzuchtige oogmerken te; eJe1 kleinopd-veTwanderd:^'pvcrhij.befcho.üwde hetiu-
verkóndigen, 'in wier plaats hij vervolgensi ónderDe-i>Vv' i'S.® mhrxft. en zeioe koor:twee maanden ver-
mitrgeni, tot: woórdeel van den Engeltehei ;Handeï..cnilaor (\de?^.:"ESK^c:to^^^^asora.mun'toeka-
Zecmast ftcldc. t - 'l^ humlêiyk -eluk te betlisfeji.. Stoa hcb'ik hem
BcfchouvVcn. wij.thans den Heer Pitt uit een ander, erva-te .}^Le> vcchigt op een gclukfci^ tljdfti"p:wcder
oogpunt. Nooit had Engelandccncn Minister, die zoo 8e^fn'jein' Looit, -dan an dit oogenblifc ant-
hartstoetcli'k voor het belang des lands ingenomen ware 30; i e nadruk, .beeft hy-de onbekende wen-
waarbij intusfehen de twijfel moet opgeworpen vvpr-j'l *!sn nart uitgelokt. De betc.-ovcrendckraciit-
dën of in Europa, op het .einde der achttiende eeuwj;l0:a'ln elke aa(!c,rc Ye'bcst h:j- alle
het belsng eéuernatie van de belangen der anderen,;:WaaUie 1!c ■t'1" u-
geheel moet afgezonderd worden. Zijn-beftuur van,
het inwendige was^ uiet alleen een model van bekwaam
heid imaar ook', een. nog veel bewonderenswaardiger:
voorbeeld-van r'egtheid en .onbaatzuchtigheid- Kij teu-.
géide - zijne vijmccnzonder hen te onderdrukken
Zoo magtig -bij,wa3zoo onthield .hij-zich-toch -van
lastering eü elke vervolging tegen Fox;zijnen mede:,
dingerdié té .vergeefs om het rijk. met nern g^ftredén.v
dóch nietminderen roem had weten te verwerven
De zuivere en edele fiijl -zijaer rédenen, verkondigden
oenen hoogen zin. Ministervan eénen'Konwgy óie
3oot toevallige oorzaken eene wijl met, verftandelijkë
zwakheden behebt was, wierp hij .zich 'zoo mm tot
eenen tiran als tot- eend vle;j-;r - van deijzeivéu op,
doch rae.t vastheid verzette hij zich tegen de vbofoór-
deelen, van den: tegen de Katolijke lerlar.dcrs itigcno.
menen Monarch. Onverbrekelijk nam hij .de Gonititutip
van 'zijn vaderland in; achten oilcnoon -hij -onder dén'
drang der nniltandighe.icn de magt 'des-Kor-.ings - ver
groottezoh was dit*.toch - m -ar onder:zekere vm>r
waarden, en bijkans maar voor eenen korten tijd
Hij-was éia'delijk een'ppregt vriend en geinoedelijk.in
de vervulling van elke j belofte-,zoo dra ;zij-niet aan
eene Regerhig gedaan -was.
DE 'TWEE RING EN.
'oe'ene onderneming'.-ware zoogewigtig en nogtans zoo
Tfot."Voor Frankrijkjzeidedewoedcr.de Bhrké', blijft
v' een'"root gat in Europa achter. Het is bekendwat M -
rabeau Ln.ceuen voarfpeUendepgeestdaartfp antwoordde:
--in het gat is een vulkaan. Pitt, wien een' goed geluk
in deze omftandigheden in de Oppolitie zelve verbónde-
- lin'óen' toonde bevorderde Windham- ea L'ord Portham
in "het Kabinet. Hij verwekte den oorlog en den alge-
r-nreencn ophand van 'gansch Europa door zijnen in.-
"Vlóed werden er zamenkomften in 'dcn "Haag en te
:iFilnitz cchoud-n. en wanneer hij met de verklaring
vóór Ermcland nog aarzelde', zoo gefchie'dde dit, om
dat hij ccnigi zwarigheden vend, aan den oorlog het
der natie' te- onder werpen'. 'Echter gaf hem .de-
"*"tcregtitclli-'g' van Lducwijfc XVI de géwc'nsehte gele-
i-eenheid; en hij beklaagde deze gebeurtenis met eene
volheid van gewaarwordingwelke met het gewone
'Karakter zijner, redencwyolftrckt 'niet overeeukonnbg fela^fcJtipC^'ó^te^gcmóet
-was; Hij liet cened oorlog vcvwa'e.iten wiens óuderue b Pb
minden .alleen door waardige gezindheden zouden ge
le:d wordenniaar hij dacht blootelijk op eenen oor
(t!) Zie B'ititr» D'rocttlnk'ixiei*if, .par ha
tftitU» fr jatrJ. Paris i§06. Introduction f. 46
{Vtrvtig op Biadz. 177.)
Na fff ie''weken ontving' Lij'die'den eerfte brief van;
baren Vader., die, de gelukkigfte narigten bevatte,. Zij:
kondé overmaat, 'van.diare vreugde ."'niet' voor zich zei-!
vc alleen behouden; ed met wien,zou zij dezelve lie
ver hebben'Willen doelen, dan inei de govoclvolleBec-
tii? Met «en vol vertrouwen' leide zij het gilieim van'
haren treuflgén 'wêftand' in dSf tróuvven boezemjjer
Vriendin méder V Wcr édele nathur met^haardiart zoó
welluidend zamea ftemde.' Ik mag' U r.iet; Verzwij
gen zeidé' óp-'t einde dé deel nemende Bcttijd t: de
zslfdc- mandien hét lot met: uwe hand gelukkig- wilde
maken ,- juist dié -iswelken 'inijné'Moedor vóór' Lóui-
fe heeft uitgekozen.' Offchoon hij U niet kehtV'zbo.is
het- tóch -in alle gevallen betér,- dat Gij i hcra niet on
voorbereid, on.imoet." .Mijae neigingantwoord^'
de Lijdie kon/aan. dc keus van mijnen vader
geen deel hebben; -Ruhberg's; verfchijaine-zai: der hal
vé mijne'rust niéi ..oren.: Doch tbans-zal bet een-bij
zonder belang voor'mij hebben, den man dse' zoo be-
Disfeiïd pp mijneitoeka'nist.zqude werken wiens pér"
foóDlij'ke kennismaking;ik zpqdikwijls .met -bange twij-
z«g;ilte fóne-.geneel (véfo
fchilicndc betrekking ;-te Iceren-kennen."(te,::;
''Dén.'vóïgchden dag' werd'hlevrouw Lobenm t Lijdi?
en hare beide Dochters bij den ouden Rur.bcrg genoo-
digd. - Met dc bedaardfte geihoeds Remming'trad 1.ï.idic
rfh'den -nieuwen kring d z.er Familie. Mevrouw Ruh-
oerg-, «ene iVerRandige aangename irro'^vv t won jjare'
hij
behoud htm. Ik zal hem, waar-
fchijnlijk, 'hooit behoeven." t er Lijdie kon verzgc#
ken. het zondi'rlinïe gefchehk/.erug te nemen-, was hij
verdwenen.
Dit'rótgcnèlik was feet wentelpunt in Lijdie: 's voor-
mari; uil béifaan -dat ziea zoo pl"tfe]jngs 'voor de
cerfte'liefde ontvouwde Haar gemoed was diep ge
tróffin". Zijfkon-niec jiièer naar de voorledenheidrte
rog.zien zonder het verlies van dezen -geliefden maa-ft
tc ontinoèten.Zwijgend; en. ontRcld verwijdordeh-zich.
de beide Vriendinnen. -Mevrouw Ruhberg ontmoette
haar. Lijdie gaf haar den ring over. Dat is Adolph"*
ring'zeidé deze verbaasd ;dien wij 7.00 langteye'rgc; fjf
gezocht hébben.. Mogt ons zijne wedervinding tót, een
góed voorteelten (dienen F' te' te-
Béttij. liét beide alleen. -. Mevrouw Ruhberg Kad;d«
gelegenheid gezoein met Lijdie te fpreken. 'zij ón-
dekte haar het oogmerk van harenAlanLou Ie niet
naren Zóón -te vcree.eigen én verlangde hare meening.:
daaromtrent. -Zouliietantwoordde Lijdie,' d^nei- -
ging van-Uwen. Zoon élkenvvreemdeu r»ad hvertoliig,
maken?" Pij zijne onjiewonennvcriohiUigheid vaor
het vrouwelijke--geilacht 'zal het zonder vreemden in- {js
vloed nooit tot' eene beiliïfing' komen'; eft"1 zijnv Vader: '1;
wenscjrte toch zeer., iaan zijn.wispelturig karakter door.
eene, ernfbige .bétrekking, meer vastheid te "gevèn ,(cn' (i(
zijne zonderlingepnbckóntm'.-rdhéid Omirént- alleWsc0:
buiren hem; plaats.beeft, door eeiv bijzonder crabiisf;»
ment, in een werkzaaml nuttig leven te veranderen.'^
Adolph kwans uit eene zijlaan en ftoorde hriër'gëfprék.
Zijne Móéder ftel'dó her.t zijnen ring ter hand dien-hij (k
met eenen weemoedigén blik op Lijdie aan-zijnen vin-
ger ftak. .fyj.- i'.- -V -
De: avond was "zoo.'fclïqon dat men ih den tiiïn Wïl i((
de fpijzigen. I'érst toeffraenzich aan' tafel zet:é-wérd
het-.opgémérkt ^datteAdcUpli "zich verwijderd had. "Dc
menséb i-ss enblijft ceif dróoniër izéjde-de óudpjRöh- tA
berg: verdrietelijk,yRt-ijhe "vróuw vcróntfcfeidigde riem i
Louife'vertrok haar; gezigt, en Mevrouw Lobcr. had
berouwzich zoo vérre in het 'huwelijks plan ingelaten
t« hebben. g
Na het eten verdeelde zich het Gezelfchap in kléi-;
here groepen. Lijdie en Bettij .hadden zich naauwelijks;' -
in (een afgóligen priïcl g. plaatstof -ten naburig pa
vilion opende'zich en -Aaolph trad met een edel zelf te
Vertrouwen naar de beide Vriendinnen toe ,- en-uitte-
het vérfahgénmet Lijdie alleen-ti fprekenBeltij verr
liét haar fneh ,,'lk heb heden,, zeide de jonge Ruhberg -:1
ineenen'plegtig bevvógenen toon door liet zonderiingfle
fpél van mij n lot het: geluk van mijn leven ontmoet,,
dat ik-fléchts'in-de herinnering mag vtst' houden. £ea
woord Uit uw hart zal aan deze eerst (Jiare: régte -waje-
dij:geven.- 'V/ij zullen elkander,-, waarfchijnlpicnooit
wederzien on tzeg' den beminnend en' Vriend 'den troost
hiéti- 'aan 'uvVTtil aandenken te Imogen -gcloo. en.,te"dat
"deze-ring in zijne vollé.'kracht béhóude. Gij kunt h m' -
zonder zwa'ighcdcn aannemenhij zinfpeeltiledns op
mijne lielde. Overlnijte hand gebied: mijn' Vader, r.a - te
voor mijne'Bruid is een kostbaarder befcmiL" 'Del:;
verhevene gelatenheid van den Geliefden ging met zij 7
nc woorden iu Lijdie'8 hart over, De gulden cirkel
fyAA-A 'W -'i - e
-
