•ifêL
ill
M Gi'MËiM E'S6ël?ife;A its c Ë.E èOÜR-AN-ï;
BELANGYKE BERIGEÏN
h!!eft «n- het rijk- eenea Keizer ea vijf Ke#rVorftes
LE T tER Mi ËUWS;
kacéiéaten zich idresfefeu .bi}1 ParaasSjns; sa i uil 33örAj :/sen Ooi leg
B0EKBËD0RDËEL 3NGÉN. -
4
VB&si&aBkxars:
Sancere /werden twee Jonge meisje* op het veld door
een ocweder verrast* Hand aa» hand liepen zij fne
voorwaartsdaar werd de eend door den bliksem ge
troffen. De andere lóopi Iteeds verderen wordt eerst
Ja eene wijl.gewaar, dat zü den afgeruktcn arjn van
Jaar fpeelgenoot mét .zich voort droeg.
BEANTWOORDING DER REKENKTJ'N Bi GEPR'VS -
VRAAG VOORKOMENDE IN No fin VAN
DÉN 27 SEPTEMBER 1808.
Hét antwoord op dit vonrftel is:-
Aan A 'komt'4-— 10 am Bypass™"™'»
jaanC/|'S—
^Geèn^ëFTn^kamene^ntwonrdea' kwamen hierme
de overeen. Wat hiervan zij-,'zal in .-hét ver volg - alt
den Bijenkorf nader blijken.
REK ENK USD! GE ER ÏS VRAAG.
Een vadermaakt zijnen oudlten zoon een zeker le
:^aat het welk hem zal geworden, wanneer-hij;juist
zoo oud is als zijn vader zijnde than* de refpec-
Stive ouderdom-; des vaders, als- ook het beloop ban
igemefa legaat gelijk'de vierkant» wortel eèner ariih
iretifeheprogres van 9 tot die van 36 termen waar-
Vin de fom dér qusdratcn beftaande uit de quadrate»
der'tennen van iedef bijzonder, «en nationaalquadraat
moet zijn beide doer formelen als ook de coëfficiënten:
der affirmative veron^érftelde wortels in de grootn
mogelijk heele getallen te bepalenals ook eeb alge
braiseh bewijs welke de kleinst mogelijke kunnen zijn.
De ouderdom than» van den zoon opgegeven zijnde
zoo vindt men, dat, wanneer men dezen »o twee
deelen deelt* de cubiek van het kleinfte plus het qiu-
draat des grootfteh een mir-imum voortbrengt hetwelk
echter 6§/malen groot is dan de regtboek der deelen
daaV nogtana de zoon volgens inhoud van legaat J de
jaren en nn] jonger befchreven haar. No vrjagt' mei-
of,«vel het legaat, dan of de opgegévene jaren ver,
keerdelijk opgegeven zijn, 2° hos'oud de zoon tslzqn
lij het ontvangen van het boven gemeldelegaat groot
/enz.
A- van Gesps
Leermeester der ivis-en /itiitrmahskitnst
ie Mmfitrdam.
Het huis Beijsren wordt in den jare iSog koninklijk;
en treedt iR«5 in het Rijnverbond.
Zijneobezitti.ngen worden op 4,808 vierkante mijlen
ea 3 millioenen inwcr.era géichat.
Het hoit Sakfeht, «indien
Men is het omtrent den öorfprong van dit oude hsia
onder dezfclve («dar 'Zóó Vérfe op', iiil.ii |e'drag nietsp®
zeggm valt,) bij 'loting de ocurcén worden bepaald
velgen* welke iederderzslve in de kerk-, #aar de
vacattfre iigedurende acht dagen^zal fungeren. Dé
proefweken afgelooperi zijndeznïïen de-Péihas'iij»^
<.nai/.n er een 'Ópper 'koorzanger wezen móet n>|
Men is net omtrent «en """7; !ió:ing kieken; rijfden p-tifonen Ös groot is en éveii
niet ge ®e^;„,v.eJ,:cC «ht.-.T, 200 geel 'de nieuwe kerk frequenterende, kbch bijtéé
,:den bcroemdeif'Witekirffjif; andere van eesen zekeren
Didsrik van Bufici, eenTóüriffgschEdeltiiaD dia om-
ereht het jaar 950 leefde,
Velen dezer laatftsfamilie muntten irt den daarop vol
gendes tifd daor, dappere daden uitdoch eerst in 'het
begin d^cr tw»üfde eeuw, omtrent bet jaar tl.25, dééd
net huis den: eerden zekeren ftap tot .die grootheid en.
magt, waartoe het zich pederhand verheven heeft.
Dit gefchieóde door Koetiraad Graaf vai Wettin
den zesden nakomeling van Diderikvan Buficidie uit
kracht van aaofpraken yaa moeder* zijde door den Keizer
nset hét Markgraaflch^p Meisfes beleend werd., dat
zijne nakomelingen nog in onze, dagen is bezit heb
ben. 'Met dezen Koenraad begint de eigenlijke ge
slachtsrekening van dit huis. Zij gaat ut eene oh
middelbare Vólgteeks van negen gratiën tot. op Keur
vorst Frederlk den Vredelievenden die in flen jare
ander Voojzaogor tien perfoneo, de kerk* Waar de
vacature is, frequentere'de, eozbofpoedig mógelijk utS
dezelve, bij abfotute meerderheid van ileünneu kiè2CB,
Het falaris van de* Opper "Voorzanger wordt bepsal"
op/ïjOO 'sjaars. Dat dér overige VöoraaBgers
ƒ500 zonder eenigc etDoluméuteti.
H XVI. handelt vat 4* Hosiers. Er zal rooi" jedérè
kerk eea Koster zijn Zullende die der groote e&
nieuwe kerk als Opper Kostersfuogerco. De tegén-
wuordigc Opper Rcstcrt en Koster»; voor èa-s verté.
dezelve niet andere 'zullen worden géemploijeefd^
zullee zijn en blijven gecontinueerd'. t 'Niemand zél
■voos taan'ais Korter kunnen worden «angeffeld tefi
zij: Hij zij ledemaat der gemeente of Zoon vaa.
een lidmaat. Hij den ouderdom van 2$ jdtèo bebbc
.öeroikt, c. Hij ter gaedeo paani en faam (ia. 4.
tlebreeu-'iche ea Haliandlehe taal verfta. e. Hijde
i486 sverlbed en Verdeelt ztch als dan in twee hoefd-j^f, '/'CUJ*5' j ■- rt
linien in de Ernernjnfciie ais de oedftcdie aanjHol!f öfc,'e ïaalTe^opz^te def Op^
het rijk vier WvoriL heeft, doch deze w^rdigJ.P" Kosters wordt ook &ennis £n he'
'held in denjsre <548 verliest: en in de Aibertijiifche
GESLACHTSREKENING VAN DE TEGEN.
WOOR'DIGE LEDEN DES RYN-VERbonDS,
F De groote menigte van Verften en Keerën die hóg
mor -wïiuïg jaren de heerfchappq Over DuitschUnd
|i verdeeldenis d- of den fikkel des tijds tot op weinige
V vermih-iérdq het zal derhalve voor een gteat gedesLe
.etsers Lezer»veelligt niet onbelangrijk zij*, des oor
fprong der overig geblevcne te leeren kennen dien wij
hun hier ook in kor'te fchetfen willen mede desien
Bet hu's Beyere'u
Dit huis, een der .oüdüe V2n Europa* Wdrdt speene
Ontwijfelbare wijze tot aan Luitpold of Lcspsld «pge
J «nerd, die in den jare S9S tot Hertog van Seijeren
verheven werd, en omtrent het jaar 90? te Augsburg
j aan dé Éns ia eenen Hag tegen de Hongaren bleef,
j; Deze Leopold was een voornaam Duitsch,Edelman uit
ket huis der Huofihoofde* van 'dei tweeden ftam der
•ude Beijeren, die na den ondergang der AgiloSngérs
san de fpita der garfche natie kwamen. De kronijken
en Jaarboeken van diets tijd geven deren Leopold voor
eènen neef vaa-Keizer Arnold Uit. Ten mïnfte is'hct
j'lekerfdat' hij met bet hcis.vaa'Karel den Grooten ver
Want, ea de ftimvader van hét huis Èalts-Beijeren was
Dé gefcbicdénis vanuit huis kan in drie tijdvakken ver-
t'.ieeld worden; namelijk: j) in -de gefebieiesit van bet
fgeiaminlyke nut* voor de affebeiding itt takken;
Ju die van dén Paltfifehen tak; 3) in die van den
-Beijerfeicn tak.
De boven gemelde Luitpold of Leopold had eefteo
jzaon, Arnold de Booze genoemd, die.oak Hertog van
e Beijeren Was eq twee zonen had., Ëbcrhatdde
.'«uefte, verliest het Hertsgdom r wijl hij aan-Keizer
fOtte de; huldiging weigert. De joagfïe gelijk zjin
vader,- Arnold gccaamd bekwam de Beijcrfche'Palts
ffit 'aandeelen van hem ilamt in cehe regte linie
/"na. acht gedachten Otto dc Groote Graaf van Wh-
j'Jelsbach; de tiende loot van Luitpeld, wier het Her--
Jftogdom weder ten deel faitna dat het bij de twee
hónderd jaren vervreemd geweest was.
Gedurende dezen langen mfchentijd en rsmpfpocd
Kfiemen de nekatnelingen vau Luitpold van*.een'hunne:
l'Sotesi de* naam Wittelsbach aan, onder welken men
Bhén ten tijdCj. teen zij den- hertoggelijken troon weder
I bekwamen, vindt. Dit gefchied'de iff den jare jij0
|do*r Keiaér Fraderik i, bij den vil van Hendrik des,
fLeeuw.
A fits de veertiende eeuw verdeelffe zich het b'öis in
gtwee linien;-de oudfte bekwafa de Palts, en begint
|in den jare I319 met Rudolph zij verdèeltzich in vele
gtakken geeft aau het rijk vier ets twintig Kcurvorflcn
6en.geraakt oij den ondergang van de jongde linie, in
Ihuitei"1777' W4d2r !0t hcccrHeelh«sgezrmenlijkcr.
Öe Jetigfté begint- in den jare 1547 met Lodewijk
v®le rot Romeinfchen Keizer gekozen wordt, en
gaatin den jare 1777 met Maximiliaan Jofeph onder
ais in de jongfte linie, tot welke in ditzelfde jaar
dié waa-digneid Overgaaten die aan het rijk zeven
Keurvrsifteis geeft-
Reeds' voor de affcheiding van dk huiS', bad Ffede-
ik de Oorlogzuchtige-de Hertoïgelijke eti Ke^rvorfte.-
lljke waardigbeid bekomenen op aijnén erfgenaam
den hier' boven gemeld.én Frederik den Vred.elie enden
doen overgaan. Hij had. dit geluk bloot aan de ver
tegenheid vals Keizer. Sigismund te danken. Hij was
dóur dén óoriog tegen de Husfiten welke' Bohemen
verwoestten gereel uitgeput. De Markgraaf van
Meisfen kon hem. met- geld.en manfehap onaerit'euaeo
en om dit te bekomenpaf hem de Keizer den voor
rang os verf -zijne mededingers en beleende hem me
het Hertpgdem Sakfen',waarvan bet huis den üaiiu
aannam en neg bezit. Oè jongfte linie bekwam in de»
jare 1807 den koninklijken titel. Alle .takken van
het gezamenlijke huis behsoren tot het Rijn-verbond
en hpnne bezittingen worden op ó,7éS vierkante mijier
en 4,626,000 onderdanen begroot.
Bet huis fFurtembefg,
De oorfprohf vaff dit' huis verliest zich iti den nacht
der tijden. -"Velen laten het vars de oude Koningen
vlo Frankrijk afffamraeh; Zeker is het, dat het reeds
onheugelijke tijden heffaao heeften dat.z«ne vrocgtt:,
titels onbekend .zijn,
-Wnneibfcs»» i»<fi.l>M >10®* ,onv*rffandige vetd.ee
Üng.en des gébieds onder de vérfchiliende takken der
fcmilie moeten lijden;, al zijne bezhtiogcu kwsuien
hierna Weder «ndèr een bcofd.
De eigenlijke geflacbtsrekeriirg -begiet ffietKttenraaé
vaa Bcutelsbach eefiten Graaf van Wur:emtserg, die
in den jare 1 ui overleed. In det jare 1319 onderging
het huis een gr«ot ongeluk, en .kwhiB in gevaar u
de rij der zeifftaadige Vorftevte treden. Derogerende
Hertog had zich nameiQk niet geweld
rige rijksftad meester gemaakt,- het Zwafcr-tsfèhé veroond
vatte de wapenen tegen hem opjoeg hem uit hét land,
cn verkocht dit aan het. bais Oejtennik 5 in den jare
ig§4 aans het de Heftog met de wapenen in de band
weder,.doch kon zich ffiet k'ïtsdhai'eD, dao door zich
aan bet huis Oostenrijk Éls vazal, te eoierwérpen.
Omtrent den jare 1600 kocht, zich de Hertog d.vr
middel van eene fóm gelds van deze 'vérbindtenis we
der vrij.
In den. Jare 18(83 nam hef huis de. Èeuri-orfteiijke
en in den jare 180Ó de koninklijke''waardigheid aan
De bezittingen v.an hetzelve, als deëleo fan het Rijn
verbandworden op vierkante niijlen en 1,160,000
inwoner» gefchat.
{Het ysrvelg'Hierna.)
REGLEMENf VCÖR Dt HÓLE* HOOGD.
JOODSGHE GEMEENTE TE AftlSTERDAT.
r -
{fervoig} d-
Heofdftuk. j£f hïndcl-t van ie Ktorzangtri. ieder
kerk"zal een Voorzanger zijn, die zoo vele Adjunc
ten, in geval «Van ziekte of aeletfei, behoeft zalels
hét collegie van Ea'casfijna nader zal, bepalen. Be
halve deze Voorzanger, zailes ifi iegreote en nieuwe
kerk twee Cppeë Voorzangers sijn ea beurtelings ia
deze kerken fungëfen. Al de Voorzangers, thans in
functie zijc.de, worden in hunne.posten gecontinueerd.
Tot Voorzanger zal niémand verkiesbaar rijn ten zij':
«i Hij bereikt hebbe den ouderdom ysn ajjaren. b Hij
gcbnwd of gehuwd geweest zij; een eEgelsUwd. per
Taats gekozen zijnde, zal gehouden aijn sdór het
nieuwe jaar te trouwen, Hij eene aangename
ffeas hebbe, ea ia ftaat zij de Hebréeuwfehe taalvol
gens bij de geméeate aangcm'ineac eccenten ie lezen.
De Voorzangers zullen gehóuden .zijn om zich opdie
tijden en plaatfen j die, hun dear het eóHegie van
Panasfijas worden aangewezen, in hunne kerken te
vervoegen ten einde de gebeden te doen p op zQöda
tïige poeneala bij Hetzelve collegie'ztl wórdenbc-
paald.^De Opper Voorzangers'zullen diarenboéeo als
kerkelijk gecommitteerden .fcsij het p'asfereft' der akten
ftingéren en zullen''btrnne.falarisfcn yoor déze akten,
bij het tarief, door"Parnasfijns te Blaken,- warden ge
reguleerd. ïn geval van vacature, voor za® verreffief
reeds éenige edgagementetr zijn aangegaan 2r,Ilcn af de'
Franfche taal verdséht. De werka'aatHhéden der
Kosters zijn de volgende; als: es. "Het ontfeiiioiideü
der kerk en ceiuno.icn aldaar; blijvettde daar'onttrenc
de pligten aer Opper Kosters en Kosters op deazelf^
den voet als thans gebrjïfeelijfc is. ft.' Het doen. vati
alle.publicatien in de kerk, hun; vaft lands -of-ftadS
wegèjtoor hrt Opper Confiftorié, óf 'door Parnas^
fijns, geinjungeerd. Het verkoopen der derêmd'»iehS
helpen' noteren der 'oftir - geiden «pgeven dmrvaa
aan Parnasfijns of tenniSgméestersen het rdndgato ffiit
de artnbusfen op daartoe bepaaldedagSti. d. 'HetdóeA
der hekêodnakiugen van troaweb ea gehoorteo', teged
een tarief do..r Parna'söjfta té tiepilen. leder Kóstet
zal de bekendmakïsge» doen voor hendie zijne kerk'
frequente:«n. Zij, die geenè riste kerk gebruikeojl
zullen de keitze hebben» wien zij etnploiisrcn willen
(Het vervelt; hierna.}
DE BEVOLKING VAN ZWEDÈN.
De'bevolking van Zweden bedroeg voor het verliet
«an Finland oiet meer-, dan 3,181130 hoofden dili
ap eene vlakte van .3336!vierkante- mijlen leefden.
Finland telde in de» jare iSOO 8371-51 itiwéner» J
èevólgeiijk cleve vóór Zweden-, gelijk tiet thanè-ld;-
sist meer, dan i 543978 individu's oyerig. '—'Dé
Adel beftond .793 uit 11934 hoofdesi de GeestelijR-
ix-id, diet vrou ven en- kinderen; uit. 1618a Schoot*
leeraars, en ppvoederr teide tneft 'J$.78; de klasfs déè
.3^se-'a83-164 i^divisüi**9 ca .4e';"'.0^erig'è
tnUiioeae» döo duizend waren .8 «eren Berglieden
Visfc'iers. enz, Het grvötfte gedeelte deè Zweedfcheri
•Kt».leeft op het land; de bevolking vaa alle ftéded
dea ftoningrijks ging in den jare het "getal yid
183164 zielen, dis 46839 familicn. uitmaakten niet
te boveni De ftedeiingen verhouden'ziek tot de liaifi
ewöners-3i« t tot iö.
De hod'fdfteden van Zwedeö ïün "irnkhnt'ri«féft
7;oóo inwoners heeft; Hedeihirs, met 4600; Wefle-
rac, met 3229 L'pfalmat 4403 -Nijcoping
2297 Norkopia» metfoooo; G»t«btirg; m'trytooo j
Uddewainiroet^ooe'.;- Calmir, met 4isgKirei»*#oÖfl j
mét 3S00ChrisManltad J me' 22S4 ,Uitd. me> *8^1}
Malmoe met 5229 j Yftad niet 30.»*Wisbijmet 37.45 epsd
V O C f uviivu «i* V vv' «e»*
Grooi-Briftanje overmagtig ésgr ietzetfs KofdnitüJ of
Bergrlyking vjen'de JCotoltien der Eüfêptjcjie
gendkcie» 'ut vreemde Wereldzielen. Met -eenigè
tsonm*rltjngen Wfb den J/ïtflag .vak gtk tegeè&ifrd
digs!n Fransch gritfehen ósrieg^ Hitrtiy is grvoegÉ
teHe"taJel, bevattende een Overzigt, van de Be»
vsthihr.. de 'frierjbrengfeJeifieA de Infytii'l'n dei*
Briifché Bezitting'» in Jnd'te Te St.hiadrmiiji
W-. Molenaar - Bsehi'rukker. ijot, 31 BlsdZ. ingi'a
lȕ De prys is 5 q
Weinige brechures.; die e'cs tot éft". vér lts* tuiffiè'
den kwamen, bevatten eené zo'o onderbBudéniê eti
nuttige lekfuur» vis Eet kleine ftukje.wetk thajisVoe#
orfs ligt. Immers,, behalve dat liet ïn dén &itiókk£ii&
ftsa ftijl gckiifevènis Welke door'de<lëi ali -g getfodw.
is Wedergegevenbevat kef dpröde'st gep»«ié' .bandy
leiding; óns -ever de gébeurfenisfen van een.dag.-juf't té.,-
liOTdeelén en óntft'eekt het'in den rasdfelsclffigen gang
Van dé gebeurfenisfen dezer dagen een .Jieit,-Weig
wij.elders fe vergeefs zoeken. Wien ffet dérhalve ons'
een juist ovérzigt van het geheel en bene beriketirfg
van het tock rmcnëevoor zon verre die onder - het V-
reifc-van menfehélijke wijsheid valt, te doen is. prij
zen wy dit koelak^;nüiét volle ruimte qaft-, en èu -y&
wij verZekerésijiifitniemand hetzelve uitde.'band zal iegge^
zo nder in échte wijsgeerigé' keft rits tóegê-iotffefi etr vaa
wa egrippën. orifdatin teZijn.; die zijn ooreetl tot due
vernfi benevelden. De- ond'eryverpco'alhier verhan-"
deld,,zijn'de navó'lgendé: Inleiding tsi, 'het Gehealó
W'i'delf trig der Kei enten onder //.eeneogenJhedlS
vistt Eürapa.. Fratskryk *m desielfi Koloniën. Spanfé
en deSzelfs Këhnien. 'Engeland en de'i'lfi Kolonieri;
Cv er de» (litfiag ven dzn icgetSWëorJ'iiéprarsstë-K
4\|
4-J
