5S;.-w^.ïïr£s5W?firsrfc-
t*™.» u. «.vx» «.«'kD,r„rr, ï0r™;p?rjL'r:
3a» «i«-
S3Z*%£!tSm. Z£
„i»,,.,«C™ i,ï, stï
Gt E s C II c n i; N D
r A N h' u M
dk-s.- lJZaUt /7-"J
;u,t «;üujJ sm.^^«sifamde'ndaoüorvèrLf^v'o'w Nu
heb het geluk, u w£;%\l?rüis" G^>
vragen, door wdk tccyal 2 nL' m] ta
MS NGSLINSEH1
geluksridder.
O.S,iB£S,t P!«»-
hc"p*wri «few S'ïesS^ïf"B
23 fi B E L I, 0 E I T-i G
S 1 I] a E M 1 K G
A N T A.
Os belegering van Ssfagcsfe heeft tot vergelijking
set n:a hag- sseii'ic.o ringc aa .leid.ng gagcver.
Ojdir zaaö.ree .teeft men ook die van Munnntu aats-
gcnriid, Wy Willen nter de gefcnsedeuii. tier over-
nii"5 van desa in de ro.ticusrcne oudheid zoo tnsrk—
VVtard't;: ftai dour eens korte cm: Telling den Lazer
weder ia (jelseujen brengen. Hij moge vervolgens zeil
osu:sren_ v> hoe serre eene /vergelijking met die vaa
öjïagosu piaacs viadu -
De Arvficc jrs» een fpgacjch volk wier hoofdrad
ftnmanfta was, hadden hunne krijgsmagt mat dis
vaa Viriathe* vereen>gd. De Romeinen wilden
«ze breus dér_ verdragen wreeketr. ©enigs jarenlang
deed men pogingen, die met zeer gewigtig waren,
ynmsiuïPompejus wilde de belegering van Numantia
ondernemen doch werd geflagen en zijne troepen zoo
seer terzwakt, dat hij heimelijk gezanten afzond, om
met de Kmnsatisr» vrede te fluiten. Toen zijn opvol
ger aangekomen was, loocnende hij, eenig tractaat
gefloten te hebben, en ae oorlog begon op nieuw. Biog
eenmaal leden de Romeinen een aanzienlijk verlies.
Poptlius naderde Numantia; de inwoners gingen niet
gelijk ander» den vijand tegemoet, zij hielden zich ia
hunne muren opgefloten, lieten zich niet zién en maak
ten niet de gsringfte beweging. Deze fchljnbare rust
veroijsterde den Proconful; hij waande, dat de beis-
gerdendoor vooraf gaande nederlagen moedeloos
gemaakt, vreteden, met de domeinen handgemeen te
worden.
Nu beveelt bij zijnen troepen de muren te beklim
men, Men gehoorzaamt; Doei toen Popiliusnu ziet,
dat men ia 't geheel geene aanffalteo maakte, om zich
togen hem ls verzetten, begint hij argwaan te fchep.
pen en laat tot den terugtogt Diazen. De foldaatin
de^ hoop de ftad met ftorm m te nemen en zich m«t
buit te verrijkentrekt fkc'nts langzaam en met tegen
zin terug. Da Nutnantiers vliegen uit verfeneidene
poorten tevens tevoorfchijn, werjen diegenen; welke
ee ladders beklonjRiea hadden, ter aards, vervolgen
de anderen en boren een gedeelte van het leger ia den
gronc.
Manama;,opolgef van Popiliusvoltooide defchande
der Romeinen de Mutpantiere bevophien de overwin
ning zoo dikwijl.s zij met de Romeinen handgemeen
werdenzoo dat de legionarisfen nueh de item noch
he, gezigt ven eenen Nuinimtier konden verdragen. Op
zekerennacht verwijderde ssch deze Veldheer van Nuaian-
tia; 4000 belegerden, van zijnen terugtogtverwittigd,
Zetten' de vingjeliogeu na, overvallen' de achterhoeden
■.eifbhasu-.gen, ffc Hï wv-ü-, 5r-i>;a t
au diCn o.j)v.«,. v..e>a> f a cenjj, c^.
-ie mat paleu ód'UW werd, en rigtm een» taaür op
lie ac..t voet dikte ea tien voet hoogte- had vond-
«e tmr.es te rsker.an. „De rivierOanu»„(Duero) vloei
•is lang» den nucr heen ea dier,-ie om lsveaam'dd.'e,
en troepen ir. de Rad te hrc lgta, óm haar te fimtcn
bouwde Scipso 5au de belle oevers t.vce Uu'.vilsv,
van waar hij over de gaafche breedte dar ri/ic tï.-rk-
'^fS'OKS^
Der. liet werpen en met i kko touwen aan beide a"t>
den vast maken. De oïlkes waren met groate ijzcrc"
runten voorzien, welke, fisar zij door het water'fleet!:
m bswagtng gehouden werden,den zwemmers en dui
kers den doorgang brfettenj gelijk ook dengenen, ou
w fchuitsu zDucen hebnen willen dosriluipea. De gan.
fche mtge„rekthel(! der verfdmafng bezette hij m;l
icnudwachtaa dte schtcr elkander ponden, en da? er
nach t elkander moetien toeroepen wat zti za-envó
hoerden. Het romeïefdis Jsgcr was öooco man ftark
de helft werd beSemdomds muren tebewa,tsn; coaoo
man m-ictien fteeds tot het gevecht bereid zijnen
1 Oooo lasten deze af en onder,'leunden hen. Eik had
wjne plaats en zija bspasld werk. Eene zoo wel be-
ftuurde belegering moet noodzakelijk hem Btct roem
eeiekkendie dezelve Vmcoarde. Te vergeefs waag
den de Nurrmnbrs mesigen aanval; overal ftteten zij
op. «enen armbsreid ca hen terug tc V/erpen. Voj
wanhoop hielden zij zien mi in .hunne muren opgeflo
feuom daar een oveifchot van mond voorraad te ver-'
teren, dat tot dm rer san den nongersnood ontrukt
was. .rioe hardnekkig ook hun moedhoe uitgelaten
oun hcogmaed was, de rampen, waardoor zij bezocht
werden, dwongen ftea, om vrede te verzoeken. Aoa-
rushet aoafd der Afgevaardigdenzeide aan Scipio
dat de eenige genf.dewaarom hij hem fmeektedaar
in beStoadhen menfciieHjk te behandelen, of mm te
veroorloven en eao gevecht met ds wapenen ia ds hand
0® te komen. De romeinfehe Veldheer cr.tworadde
hem, dat hun niet» anders overbleefdan zich aan
de discretie der romeinen over te geven en hunne
wapenen af te.leveren. Dec; voer waards zstie debe-
legerden in woede; zij hieuwen hunne eigene Afge
vaardigden neder, en begonnen op nieuw hunne uit.
.allen; dock Heeds zonder gevolg. De hongersnood
werd zoo graat, dat men esnen aanvang maakte met
menfcheavleesch te verteren. JÖoor deze fcorikkeljke
plaag eindelijkoverwonnengaven zij zich aan Scipio
over. Veien wilden hun vaderland met overleven en
gaven zich zelven den dood. De ftad werd tot den
t°r gsflecht, alie inwoners werden verkocht;
'•''jf'lg süeen weruea terug gciiten, om den triomf des
overwinnaars te verheerlijken.
De gcheele misdaad der Numoutiers had daarin be
reaanzich niet onder de heerfchapp/j van eaae ett-
zucbttge republiek te willen auigea die aan de gehee
ls wereld wetten meende voor te fcorijven. Deze oor
logzuchtige flad had gedurende tózeo ganfenen ootlov
die zeven jaren lang duurde, niet meer dan SoOo man
onder de wapenen, jugurtha en Marius bedekten 2ich met
raem xa deze nelcgering ea verwierven Zien Scinio',
achtinff. JVutnanrla werd verwoest i„ het j-w 133 voor
i'-t-
't
'"olijk cr- j.j,
df* a J,. "A -c r j,
xi. 5)p r-'d c..gs.i f ,'S."dt
■jp.' tn.J rei ,aar
gt, biedt utt'epfev'jn nfrd
«-n 1,rj d?Ljjt tcertc.av.
■bt rv-tjpjvr i.*>
s b-fci .«„r vc-d-r
3-n; cn vtijj ant« oor.'tïe
"I.t ge-j-.-g w 13. y
f IfeÏT, 1.5 ,-i; ea r,.r
i-Dit <e' nr 2 m s v e
loco'l;;] ftrViteV'ne'Bv!''P ^üa, di?c gS1,S"èï." J" aa' e"
ove'Iadeu m'»t m 'f 4n -E1- tc paa-iï,
«rzamehn r f'/ ü'i"rE'jr'» '-J wot <C'<s
neeiat etadoti'k dat"h#ê*»'j tü,^ïöl,:<'sa i!cq W-
ion hij gemilskelijk het MjhtoL-.» t een. Nu
mets anders dan hMthtaM,"»
gemaakt hadden, om cikandr.- a "«W*
le Hnnr -yi? **-C« l« O *i.TD 5QS13 <221
Ddn neg vras des Graven peiakT-r nü, j
gaan, en het fcheen n|3 of doof dezs 0=derge-
«o^zijccr familie voor laag2a
f^'Wjj!sa Ver-
!B ^sa*hit <!at '°P -
oied als yver rat, en tRtro-pt55 ?e;i
vertrouwen hij
v - saw i cv i n t» r»c» n I* J
«sa rardiende
terfiord.
Eer.t gefchieditutdige emesioiCc
en rigten eere vree°sfalijke flagtipg adn. Het overfchotfde Cnristus gcöoörte
dreven zö in zeer woeste oordenbtjnfc zooder eenigen
uitgang, zij omfïugeiden het ramemfche leger, welk
aoose man ilerk was, dermate, «hi het aan ditiaatfte
onmogeliik was, zich uit dezen wadhopigen toeftand te
redden. Maneinusgsheel radeloos, zo id ecnen he
raut voorafen floeg een vergelij-t vo-or. Hij fiooi
een onwaardig verdrag, en ging naar Rome, Dit ver
drag werd door het volk voor nietig verklaard en men
zette eenen oorlog voort, die dea ItomeineB vee! kom
mer t croorzaakte. Als overwinnaars van zoo Vi-lena-
vt5i. zegen al hunne infpanningen feder t verfc'r.eide-
Sï jaren voor eene eenige flad mislukkenen nunne
legers door vijméen zoo geriLg in getal bijnsf altoos ge
flagen, door ïljandeji, die a iout door de onoeittvzamheiè
der roineliifciïa Veldheereu zoo vreesfelijk geworden
waren, hoen was danrop bedacht, tot Bevelhebker
eenea nisn tan groots verdienfieo te benoemen, diè
in fta.-.s was, re eer. der republiek te herflellen. De
'verdelgei van Cxriirago fc icon alleen kei:waant ceE oor
dögvar. Memantia te emdi.ca.
Men t.cos fcem tot Conful. Nsauwiijks had Scipio
Stich ic'OQLd, of aUasu"tti eene andere gedaante aan
<rfe krrgsr./t.u wen hcrftcld, de weelde VirnanseB
lie! !ie::eti..l.e trout--,eik cat v.iehmeer osn zoooSterk
an*t leger rs/ocj, ce rtnuttta nafieep, kramers, tn
al dis grenen, wier fjefeliiktheid alleen daarin beftoaa,
Verwijfilheid en ootuent te beverdsren, werden weg-
#-jaaad. De krijgsman gewende zich weder aan
aan en'Behoprzaam e.d as» zijne opperhoofden.
Deze ..cwigutje Hervorming hield Scipio gedorende den
-u-ten veldt-gï bezig. Hierna trok hij dicht bfj Na-
rn^ .ia. om alÓEt;'de winterkwartieren te betrekken.
"Te mrgeefs boden de oelegerden den flag aan- De romein
fehe VeJdhetr tyUde nero niet aannemen. Eene enkele
maal ge-askis hij met hen handgemeendewl t. zijne
Jcuragtors in gevaar waren. Hij Weg de Numantiers
e>p de vlugtdoei vervoljde hen niet, tevreden zijnde
aan zijne k ijgslieden deze troifche vijanden voor hen derde Ziine vrtnJT-T£ "T4"' wc''''H;"t vermser-
vJjgtend te hebbtn getoond. Om den belegerden elke anderen in enkel* a!li:r z,ij1IlaHr bcm wenddei:,
hoop en e'kc hulp If te fnijden omtrok hij de ftad rikaJder iTe-en bli elkS?d" traden i.door
met vourtlcopende yetfehanfingen. Nüaantia lag cp eeJoaeenblik uit het n P"'"5"! z°nder hem daarbij eer,
wonderen m^s mlJ -mJ t8 zie^elfi
proces voor
owongen,
gelukkig vos!
nunig te zijn
62P fvSïi »i
zeggen, eat tk zÜsvolkcn-S v,r 'J lk du'f-sifa
bid uoi verlof, elf u x't
nistetlte rnogee voatü;i-p n ,Ze W44fdigce SJi-
hij u beter octvangd-J J*' n u 7^r-zckercn, dat
voernaamken heer* £«>ni»dde. eer dit door een
Zulk een voorfls?
genomen worden; en J8!. <ïa!: a3n®
dmaal, doorSarjsc, be|wad.-lde de Kar-
bereid, den Graaf met v°orbs-
igoedheid. Welhaact vdLTS?Jlk' "•d"iSWd e»
gedrag de genaïcT ~^'eigm
zijoea voorin.thzen bedien,- 4-"uvain'i:^!J!5: ficcnis
its aaa
zijnen voorinthgen bedieiv' flech
nsngenaani voorkomene° J®s dar;kel!. had. Eet»
verloncliCB.de opgêruimdfeeit" Z1C1 nooit
van men aan 't nof weinig„"L!f5ESllJi£lkeld ^Mr-
tea hem zeer waard *an <Ierr-,,j" fn viBdts maak.
noot hij om zoe te fprekca we p vitBS huisgc,
lijk denken,dat methetregtoa;, 4..fÏJ! kaa ligte-
otTcierjnarhij zeer fpcetlia zn liz eB aa2k eeJcn.
Jl_ s..^'proces won.
De Graaf van Flmtaren» was, nadat h« mÈlcarczijne,!™^^^^"^ ihgocTti ktr '"Z°D
■iiitaire loopbaan doorlonn*n h„i ,-„;oi0t- ®-a™!uaal kneed aan Esrjac, -6 c Kecr
eai
1»
U, «UI lldj U i y
- aire loopbaan doorloopen had, naar zijne province
geweken0123 van een klein vemajgen aïer.eenkomüif
zijnen rang tc leven. Een proces, dst hij oeas door
eento mitanticn gowonnen had, was nu door zijne
tegenpartij voor den ftaatsraad gebragtwaardsor de
raar geBoodzaalct was, zelfs eene reize naar Parijs
te dcei:. In kleine dagreizen met eigene paarden na
derde htj^ het dhei. 2oo kwam hij door het woud
-an eontainebleau en werd eene menigte menfehen te
paar gewaar, die, alie eenen zijweg inflaanda, eene
en dezelfde befteinmtng fchencn te hebben. De nieuws
gierigheid beu/oog den Graaf hen te volgen of fchson
nij eenep kiemen omweg daardoor maakte. Ma dat hij
eene wijl gereden had, kwam hij aan eenegroote ronde
plaatshet Fori de Sicke waar hij een groot aantal
11 echts gekleedue kareis vonddie afgeftegen waren en
hunne paarden aan ds boomen gebonden hadden.
Aijae eerfte gedachte Was dat hij zich onder
eese rooverbenda^ bevond, en dc vliïgt fcheen heia on
mogelijk daar hij nog fieed» dergelijke menfehea zag
aankomen en ést dooi; den eeutgen wég, dien sok
hu zou heb oen moeten inflaan. Het beste middel fcheen
aem derhalve, iict zoo te maken ais de anderen, cd voeden 5uim T T"-"" "jm2ES"!- te
op deze wijze Z3Ch het aaniiea te geven, als of hij tot ÏZ l, egde hsj er «wwind bij; 5;
hen behoorde. Hij p.eeg alzoo af)gef( bo;d ,;,a "T* W tint
insgelijks aaa eeaen boc.m. Doch welhaast vermeer. C,S" ,d4dên?^ o" "3f l'3a defl We mm 4
derde zijn e vrees,daar aller oogeu zich naar hem wendden. Fjaaareis" zi-h in de G"sf vaa
-wanrens zi-h in een uwer rijtuigen derwaarts
Daar hem niets meer ii: Ve?!',0CÏ'i woa*
aakif- h» r-kivv:--j, j/les
Rirjac.l8'';'; sccr«i ei
l«et gezelfcnsp van den Graaf zo - '5® '"id de-d,
onibseren. Genadige Heer; zeide,fp0idlS te moetea
van n afaangen, den Heer van pfne-ZoBnecute
familie herwaarts te trekkendoor harcM "tec zijne
verfchafien 0 vereen komfttg zynen fta is ®^iïelett ta-
xjarjac, antwoordde de Kardinaal, v«r-ta ^fen.'»
tk bloat da ontvangst.en uitgave der u°oit dat
■e belturea heb; dat mijn pü«rC vorderr 113 'afeo[2ftea
tot nut van denzelven te hefteden, en,ïel.ve enke!
att ppztgt geen olfer uit hoofde van min miJ ia'
toegenegenheid veroorloovce mav. óijzondero
zeide Batjac, ik bea ook gewis niet'gea«iseHeïr»''
voor te fiaandat uwe ileschheid df uw oef u ieIS
kwstfen. Doch het verhaal van datgenewarten 20a'
eenmaal met dan Graaf toegedragen heeft y'1 ree<3s
«e eeji' gelegenheid aacbiedea t h;m' eeü*Vec
zinlijke winst te ve-fcaaffea, zonder het htTaan'
Koningi £e krenken. r flet beI^ des
int
"«ia^ de oude ÊmteT, in eenèn
den Mim zner i,»i ee"^
•>9
•to
loo
h'
Be een
I -- 9- rjjw p -wn -fci*a ca sa 4 f
Zij Ügt in de omreken tan de fed Sorir in baLfc^rv'V' fj
C" ilusen dij Goraij vindt men nog gedenkteekccen an'ocrfte denkbcld vó'hytaa z$n
pmnhoopsa van de-elvc. af 'vo°rdds; ftandvasiig
j V, aatfcnijEihkHeer om dezelfde welke u hier ?tt
voerd heet'. De Afgevaardigde,'gaat neen, treedt weder b:j
H:j ftotid in het jaor 144 voor Christus geboorte
an Lufr.anie*dat is het znuienjke Portugal, icgén de
Romeinen op, en vvcra cent aenigejaren daafna oyer
pyunnSGs
Zijne kameracea, en het geflu.sie- begint op nieuw
>e na", ^,;1 hij dea C-raaf ea biedt heni
twee hoi derd Louisd orwaaneer bij zich weg besever
v']~' verbaasd oyer gulls «ensn voutflagbegvrii
geve, door Uï/e btdisnden virzezsid "Zn ""j"! ,h-'~
zonder het te wagen, zich bloot van ie'zfX h
oiedende guuftige gelegenheden bediene." 1 dTkw"
dmaal vond den mvalkoddig, en aafzitneto-ff-.l
Barjacfprak nu alles met den Graaf af en" vergaf'
de hem m den wagen dS3 iCardinaals. Da Pa0L'r;
die eve» zoo compagnie met eikander gemaakt w"
den,als 40 Houthandelaars in h-t w- .a had-
waren reedsvergaderd -1. 'ntslneij,«'ï
*0SB grae aankwamen. Ar»
£y nu eene Koets M het oinnenhof van'den D3ufr
hoorden koojen, waar flechw die va« de Pri„rt!
den bloedde, vaa dc Kardinalen tó de Minister' vl
«Wi hïddsB fe!uS35, ja tijdïii, yloog ?.Jies Ra-ar
