eouii
^HIËDAMSCHE
A li©®
ven MAaNDAÖ
'Pfltun -■ - ■- -!• V,;*
STAAT ÊüïipIG ,NIEÜ#é'; V
turkte. f'
kerte'aken ,"Voor ssai£e" tó^caWikktii basis btiïke^wteltUjfc; T#j». latend» {-d» -
d'ezë uitgcftrcüë koophandel, zcLfikwaiijk beftuurd, ^,ag, dtr Vit
er de imvoners van Cadbé'bragfttóndin hun we» Spaejt v)afeü<
i'sas de eehittizgeb teer weelde over te gever»! -
- v
OEN 19 MAARS i8ie
'..-rvsj-'.iM$ne»n
■atfecicBBHectTOfegri
Eezc Courant Wofdt voor itnzelf'den fryt als all» aniere couranten des Mae. mqaos woensdag» en zaturdags,_ te Schiemant bij
W» MOLENAAR ea verder alom doorhét geheele koningrijk uitgegeven. v
(ningen {en ie goudmijnen vaa Mexico i intusfehen
C A D I X. Tchjjit het hedebdaagfchë Gades niet-tot diew.elluaiige
/dartelheid genaderd ie zij», waardoor zich de ouds
toandea, die zich van de monden des Guadal. phoenicisch' romêinfcheHadonSerfch'eidde. juveniliseo
quivir* tot tan de Graat vaa Gibraltar uit&rekkea, Martlalis tneldcD ons» dat-koins zelve met geestdrift
vertoooen aan de golven van den Atlantifcitea Oceaan dc weelderige ^ékwaamheden'der'danfer'esfen toejuich,
eeoe masfa vaa. kalk rotfen met Tea elpen vervuld.en te, welke Gade» by voorkeur aaö de Ichouwburgen
dje, hoewel zacht in. de vergruizing, door de aanra'vaa de hoofdftad der wereld leverde! Indien bet ge»
king van de. lucht en bet water bard worden. Een past ware, in een'dagbiad de verzen te ontleden, die
gedeelte van dit row, cn zandttrand heeft plaat» ge. Quintilianus ongetwijfeld niet wilde dat men aaazjjne
maakt voor eenen zeearm, die,, eene ft rook grond» leerlingen verklaarde, wij'/zouden bewijzen,',dat de
van het vaste land affcheidenoe, door zich van het fandango onder de oude GaditZnen-reeds zeer volmaakt
noordon naar net zuiden terigten, de baai van Cadix, was.
de baai va» puntalts en de rivier van Sr. PetrusHet ia niet te Cadix, dat zich de etablisfsmeuten
vormt. De opening van £de eerfte baai ^ssj zeer der zeemarine bevindende baal dat» Cadix, kwalijk
ruim, doch bezaaid met klippen; in de gtwsedejverdedigd door de forten wier vuur zich niét..door
dringt men alléén toafeben twee landfpitfen, die ten kmist, is voor eiken vijand open'; dn de forttfieauen
jniofte 500 toifes van elkander verwijderd zijn einde- der Hadvan drie zijden door water omgeven, kun.
liik» de"rivier van St. Petrus is nien; dan e n be-tnen niet geducht heete». Doch de, inltede der baal
vaarbaar kanaal vaa zoo weinig breedte, dat men
hetzelve op eenen brug van vijf boogende brug van
ȕo genaamd, overtrekt: de lengte van die kanaal,
•*lfs kromten, is Hechts drie mijlen: bijjhoag tij
aldaar a5 voeten water.
and Lean welk deze arm van bet vaste
land affebeidtbeftaat eigenlijk uit tweehet eigen
lijk gezegde eiund, en het eiland Cadix aan bet
eerde gevoegd door enne naauwe landengte, welke
de zee bij hoog water geheel zou bedekken, indien
men aldaar geenen boogen dam gebouwd had. Uit
deze piaatfclijke gefield heden volgt, dat het eiland
«os waarlijk een eiland ia, zonder daarom onto*
ganselijk <e 'Allo terwijl .bet blelee- JebieKeileiwl. - .1-
waar Cadix zich bsvindt de voordeelen van. een
eiland zou aaubieden zoo dra men eenc landengte vao
omtrent J50 toifes afgtfeeden bad. Wij meenen der.
halve, .dat men bet Ccbieteiland Cadix beboert ie hou*
den voor het eiland Gadir der oudeo, en dat mee
in het eigenlijk gezegde eilard Leon het eiland Ery
tkta moet zoeken. De oudfte Schrijyeren, ris Be.ro
dotus en ScijliXplaa.fen deze beide eilanden hierbij
een, fcurijvènde aan het eilandÈtijtbU zoo rjjkt
weiden toe, dat men het vee aldaar niet lang durfde
laten, uit vrees van hetzelve te zien omkomen door
vettigheid; ëene fchilderijdie; behoudens benige over.
drtjvlogoog tegpnwootdig op de lage gedeelten var
het eiland St. Leon past. Doch de veteeaiging vat,
deze beide eilanden moet al in' zeer oude tijden heb.
ben plaats gehad, naardien Mela, cp die plaatfec
zelve geboren, Erïjthia op de kusten van Lufitanie
zocht, vindende van hetzelve geen enkel fpoor bij
Cadiz. De geleerde Bocbért koos de gewéldige doei
befiisfende, partij, dit eiland Eruthia door den Atlan=
tifeben Oceaan te doen verzwelgen.
De tegenwoordige ftad Cadix bellaar piet volkomen
de plaats, alwaar bet oude Gades Hond, naardienhet
lage tij van den Jare i?3t ten westen vaö 'den heden*
daagfeneo omtrek puinhoopen van gebouwen, door de
zee verzwolgenheeft doen ontdekken intusfehen
wanneer m=n in Straöo leest, dat. het oude Gades,
zelfs in haren grootften luister en na door Coroeliu'
Balbus «ergroor te zijn, lichts 'ao ftadiew in omvang
had, moét men overtuigd zijn dat de ruimte, waar
in de ftad zich vernief, geenevee) zanmerkeljjfcer ulf
geftrektbeidhdd, das heden. De dicht ineengedroogene
buizen waren reeds, in de. oudheid zöo wei als ,itf
-oflze lagehvoorzien van bakken,' om het.regenwa.
ter op te vangendit is het eenigedat 'men
heeft ten* zij men dat rekene, welk, eeaige pattec
'tipleveten; doch-hetzelve ïs brak. De inwoners kop*
pen beden hetjwattCi dat;zij drinken,jte:P*ertaSan-
ta Mariaop het saste laad- De hoornen zelfs,
wArmede'inen^Ac openbare wandelingen beeft willen
Vciftaagea*, fébjjnen aldaar, 'niét din met tegenzin, te
waafen. Doch met uit zondering Wan bet. water en grosn.
VeiéémgtC&dix al da%enewat de verfchillende deslen
i'r der wereld voartbréngec: geheel Europa voerde aldaar de
producten van hare mahpfastursn heen Ametika gaf
bare'kostbareütétalen'in ri Slag men a«g in d
Zelfde magasijoen opgehoopt het ijzer-v^a Zweden en
de huiden van Patagonie'.'de thee'* van Oost Azie. en
en den cacao dep nieuwe'wereld, De,rijkdommen!
dié
Oh
Zie'
Mén Mg' dV Gaditanep,^op; het voorbeéld hunntr va
déren/het 'eend huis.san vermaak 'ca het andere, in
van Puntales is tegen' eenen égandelijkeif aanval ge,
.waarborgd door drie fortenha' genoeg bij elk ander
geplaatst in bet bianetifle van'..deze baai worden de
ooriogfehepén gewapend en ontwapendaldaar'meer
dan twee mylen van Cadix, vindt tneo ap èene klip,
de Caracca geuoemd., de voorname zeemagazünea'en
arfenalec. Deze etablüfeméntén zijn. vaa'bet «saste
land alleen afgefcarideu door een naauw kanaal ei
eenige tboerasfen; zij zijn, ten noordentip het saai;
te land, de burg: Puerto Realica ten Zuiden, op
het eiland, de burgt lila dé:Leen, die. veeleer den
rang. ?aa eeae ftad-verdient! aaaidiea l men, volgens
den. Heer van B^urgoiog?.al^,m^-
zassTdelievoikfag tën ffiinfte op .ssjeoo zielen kon -
«ea begroótenï dbch secttlse Wordt de jg»t der cöm.
mucicenten fe Jï/o de Lee»vergroot door de uw»,
uers van Cadia, die aldaar bet febooné Jaargeujdedoor.
brengen; Téven*,, w^kt ïeze ftad niet dan vdbr Ca-
»!x zelvedie volger.» 'dé aardrQksbefchrijviog vao
Spanje door den geieerdsn Ijtduro Anti pén 70,000
inwoners telt.Te lila de Uoa vergadert de akace
mie der zeegardti', «n bevindt zich het ohfervatorinm
der niatine; voorZiea mét .uitmuntende jwerktslgtn
al what "zich verfchsidens OfBcieren bezig to'uden met
fterrekundige werkzaatnbe4en als mede met. de zaa
meoftelling de Jchtepsolmanakktn voor de kenni
tijden. - - - f
De ftad Isia de Lëon biedt een lagchcnder gezigt aan
dan de meeste ft eden van Spanje de ftrateü Zijn ópen
en we! doorfnedënde huizen zijo nocii te boog.noch
tèv iicht op een gebouw4 èin4t\ijk ouchoon hier ninU
de aangenaamheden van het Uhd te binnen brengtféhijdt
ie ftad bekoorlijk aau hendie de donkere eu naauwe
ftratén van Csdix verlaten, De oude Gaditanen hadden
invelfiks de behoefte gevoeld van zfch met een weinfg
meer vrijheid te~bewegeadaö' hetpjaatieUjké yan Cadix
gedoogde; zy baddea eené ftad gebouwddie zij foro*
wiilen- 'Gadis jpf^we^noMden.dat te
tweeüngïuster van Csdiz dóch men .heeft geene klare
en ftelfike" getuigcuisfen genoeg, om te. beQisfen of
deze ftad op de plaats van jsla.de Leon gelegen, wa».
Mén iï"bef'evèn min eens over de pisais, die 'dé^tr?
maa'ie T«ëpé/*vae Hrreafe» ,beftoeg, alwaar zich de
oeide kolommen fcevondeo', die anderen metdeoergen
van.Oibraltar.en Centa vétwisfejden.
Dé grondendie onmiddelltjk de golf- omzoomen,
zijn moerasfeBbedekt mét zoutachtige plantêodoch
fader biiinenwaar'u óerh'effen zicbjhduveU en ne^en,
alwaar dé olijfsooia in den. wilden ea bajfëij]ken
ftast'wast. Ten noordenpronken dé;W^M,k*era jvaii
JCèrts en Rota is de zoa van li zuiden met hunne
laecbeade heuyel>jes.. Aan hunnen vpet ziet men.de
ftad Puèrta Santa Maria, eene aa6.zienl«ke cn wel
gebouwdedoch geheel openo fUdï. du ie vt»t
blüfplaats. van den. Kapitein Gerwrwl van ^ndaluzie
Men geeft'aan .'dezelve 6a 10.000 mwonera. -
*v Onder de rivieren-vah djt cansoa
dene wier -water zo'ouchag,. of ten Tkisiftt brakitó& K gï0p.n4>
De Gundelete^ die eenige..aati;po<din^en«hncDdérdan
van Cadix' vormdé, ia hafe vermaardheid,, nog aanj
éene andere v ömftandigheid verfchuliigd "V hare
bloedige 'ce'verj* v;éraieugdep pameljjk rde .Mporen.e
*- - die jlaagea tjjd meester» van
1—i— —ma ea
7 ,-v rétpv
Her klimaat vao Cadix is ongetwijfeld ces «Ier v/aat2^
Ce vaa Europa; minder ecBtéfdan" dar <nn Malófijfs
en in her algemeen' van deze kust 'des koningtjjatê
Grenada v Welke zich aan den voet ieP'|bergenAmy
jarra». ultftrekc j eene kust, alwaar het faSkêrrier vrnj,
maakt rQp wordt; en waatvoigeoa::derfi'Heer; ïèi»
Baargoing nog tegenwoordig fnik«blk'fcer04n*«airs|Si
gang zijn. De ommeftrtken van Cadii nüa*nièt döijgi
even hoogebergen gedekt, en de ftad Sé^rtsS^te#'stetfl
ter omgeven zonde, moet den weldadigtD invloèdj|léQ
zeewindénondervinden. Men hecife tweéi.gjroote
fegeltn van openbare gezondheid- voorgefteld, doémDSi
was.,; om de moerasfen die do bsalomzoomen jdrbPa
te èaken en te bebouwende;-: andere, hét''bObvkéiy
van eene. wstcrieidicgdie van de naburige betgétc
van Medina Sldo heilzame 'en overvloedige Watered
naar Cadix zate leiden; t Het' is waarfchöDiük, ^iat
de uitdampizgen der mceraafen en de 'duafte Vx»te
het ';.drinkwater} zeer veel' hébben toegebragt 6 tete
de verwoestingen'' dst \volksziekle 'veaarvan' «CZ;
dix weinige jaren geledea;,- "het, ysfelijk
was, nib'tebreiden. Doch'zou:%et'niet 'voordeeligee
zijn, de 'gehéete bevolking- en 'dén Zetel" des ;kooptmn*l
dele naac de ftad Ula de Lean óver te: brengen j
het verlaten van die treurige en óuvruchtbare lanidtongt»
alwaar men; een zeer; kostbaar bolwerk kwf'. moétei^
oprigten om 1 den oeéaah- te beletten j 'eene ltad; tö
verZwelgen, welke de menfchelijke kunstvlijt a.dz*r>
ten fpOt dei nature geplaatst heeft 1 'i Pe Phohuidf^O
hebben ongetwUjdd'ireden"gehad, onl deze'ftindplhtht
te ve'kiezen; zQ kwamen- zichvettige»te wBWj
van.eene.-vreèmde natte,;weUte zjj .moeaten ganfrf^d
«ocaf VéWÜi lilt
andere oogpuuten .vforden 'befchciiiwd, dan-voórmaal«
Gadeshet kantoor en dc pottery der kooplieden VéA
Ksnfiantinoptl, den as February. De Pnttr t*Ê
zich' voorgefteld «*'w In 'de'aahftaande;'ItetefioojJ&a
man verfehe troepen te ligten, ten einde ;déarmM vate
dea Grootvizier te verfterkéa dócfc fedërt'fcéhigiijRgeifc
heeft EQsh' naar alle kaaien bcscjen afgeoudcn iom.dö.
troepen dadelïkï*teMote llgtèn, naardien mea.vernomete
heeftdat de Rusten op nieuw met eene groote atgi ttgea
Silistria en Giurgewo-r>in aantngt zQn, Men-gelboftjé
dat, de Smaskier, FrDkan Agarem den GroetvisieriVdw.-
gevéarlükrziekifigtin bet óppcrbevél zal'Vefviagen 4
Men neeft-mede de ftettigftc bevelen gégdvda^iw^i
vensmiddelen' voor de arinee bQ een'tebrenged; /tiaar:
Europa aan' dezelve gebrek .heeft, al* tsedeidè-'grenëv
provinciën van Azie, zoo gelóóft men', dat deinveerj
van levensmiddelen te Kosftantinopel laas j'vteeifidte
fenepen zak. toegeftaan wordenDe t(jding::vaii bek.'
veruek des Heesen Adair heeft zich.niet bevestigd al
dst iAdair tetindf zich nog fteedt tklhlet^
intusfehen wordt zijn .vertrek-door ailé vriendënlvate
d n. vrede, die hier in grootea getaie jsiin»' ierratig
gewenseht.
(*y Zie
hteir dé juiste lïgg?h6 -kan deze, -ftad i gei0k
im zeer ereinizë kaarten voo.-fco/nt. Breed-
den burg van Chsc/aita tjs,6e ftaijhlède lean, boar-dezelverisur .opzeerveuuz
wen ;"-'dé*r vraten --Ü!» .KwpUedef te .-minden-,du te ..gd gr. 37 jn. 45 yL V. -
31 f.
THpNGARTE.
j'/'y
Presburg, de» aj Ftbruary, Dea- 3 descf
hei krieken van den dig, heeft men te Cfakwar, in^
het comitaai van SiualweiafenburgeenigefchokkeiA
Vaa aardbeving" gevoeld, dié in niets voor dié ,fdn, flenjr
14 wekeis. Ëene bijzoodere - omftaodighetd op .der;»
dag van den 3, was dezedat even na de,fchokkete
die huizenwelke tegen het gebergte lagen-; gedatea^
de éeneo vrij laugeh tgd verlicht waren» Men gélopf(ij
dat de '-aarde zichkier,of d'aar Acndbaaitfy&jptm
en dat-,.- gezegd licht de Wcériïöj'ïl
van een cBdcrdaardsCu vuur waa;
NAPELS.
liftf
lïapth ien ^..Mtefty/'iiien, 4
de Koning de - révup -gepasfeerd -.
ua[ioSi;aanfcbe troepen
omméftrekoa die hoofdfSad bevisSwi; u «Tég^.iMJW
ssnd aan' teaafdhe'
