Geldmannen.
N°* 82.
Eerste Jaargang
Zaterdag: 27 September 180O
BIN N E N L A N D.
Abonnementsprjjs:
Versehijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Uitgever:
C. J. BLOMMINDAL,
In een hoofdartikel brak het D a g b 1 a d toen
tevens in zeer scherpe bewoordingen den staf over
dat gevaarlijk optreden van dr. Kuyper en de zijnen.
Per drie maanden—.00
franco per post. 1.—
M voor het Buiten-
land1.55
Afzonderlijke nu.mm.ers. .05
M M
M II
Boterstraat, 342,
SOHIBJDAM.
Prys der Adverteritien
Van 1—5 regels/—.50. Iedera regel meer. 10
Qroote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt tegen twe#maal berekend.
Familiebkkichtenper annonce —.40
AAKBIEDTKIBN
V
Dienst
AANTRAQlif
,—.535
De toestaml van Z. M. den Koning blijft,
naar geineld wordt, over het geheel genouaen, steeds
bevredigend. Ook schijnt in de laatste dagen de
eetlust minder goed te zijn.
H. M. de Koningin, vergezeld van H. K. H.
de Prinses en gevolg, bracht Zaterdag jl. eeu be-
zoek aan het Eemonte-Depot te Milligen.
De Staatscommissie voor de Arbeidsenquete
zal 1 October te 's-Gravenhage in voile vergadering
bijeenkomen.
In den loop van de maand October zal de sub-
commissie voor den arbeid op spoor- en verkeers-
wegen hare verhooren aanvangeu, welke aldaar
zullen afgenomen worden, onder presidium van den
algemeenen voorzitler der Staatscoramissie, jhr. mr.
Rochussen.
Overigens zou de enquete in andere deelen des
lands niet voor Januari van het volgend jaar wor
den voortgezet, en zal de proviucie Grouiugen het
eerst aan de beurt komen.
De afdeelingen van de Tweede Kamer, welke
Woensdag het onderzoek van de legerwet
hebben aangevangen, waren reeds vroegtijdig druk
bezocht. Men verwacht, dat het onderzoek deze
week ten einde zal worden gebracht.
De heer De Marez Oyens, administrateur
aan het ministerie van waterstaat, handel en nij-
verheid, is uit 's-Hage naar Berlijn vertrokken als
gemachtigde onzer Regeering bij de bespreking van
spoorwegaangelegenheden, waarbij Nederland betrok-
ken is, aan het ministerie van openbare werken
aldaar.
Volgens de II a a g s c h e C t. hebben de vol-
gtnde woorden in /De Overrompeling" de Minister
van Binneulandscbe Zaken, Jhr. Mr. A. F. De
Savornin Lobn an, geuoopt een aanklacht bij de
Justitie in te dieneu tegen den schrijver er van
(zooals later bleek mr. Spin)
/r/Wat toch geschiedde er in den loop van den 6
Januari voormiddag, des jaars 1886 p
/Toen hebt gij n, met dr. Kuyper en eeuige zij-
ner aanhangers, meester gemaakt van de Nieuwe
Kerk te Amsterdam. De bewakers van de lokaleir
van den kerkeraad, door het classicaal bestuur van
Amsterdam aangesteld om de Nieuwe Kerk tegen
overrompeling te beveiligen, hebt gij door een krijgs-
list weien te verwijderen. Gij zijt toen het gebouw
binnengedrongen, en hebt door het doen uitzagen
van een pai eel u den toegang tot de consistorieka-
mer weten te verschaffen. Gij bevondt u aan het
hoofd dier mannen met dr. Kuyper en den heer
Hovy, gevolgd door enkelen der geschorste ker-
keraadsleden, als raadslieden begeleid door mr. Th.
Heemskerk en mr. W. Heineken."
/Die zinsneden zljn, naar de HaagseheCt.
verder meldt, letterlijk overgenomen uit
het Handelsblad van 8 Januari 1886, hoog-
stens iets verzacht. Ook in het Haagsche D a g-
blad van 9 Januari werd o. a. gezegd
/Daarop is door dr. Kuyper, dr. Rutgers, mr. De
Savornin Lohman en Kater geweld gebruikt, om
door paneelzagen of het verbrekeu van een slot in
de pastorie te breken."
In hoever dat alles nu volgens de eigen woorden
van Minister Lohman, /van het begin tot het eind
een leugen" is, zal de rechter weldra uit te maken
hebben.
De voormalige militair Buijs, van het O.-I.
leger, ridder der Militaire Willemsorde, die onlangs
met eere te Amsterdam bij zijn terugkeer uit Indie
werd ontvangen, is aangesteld bij het bedienend
personeel der Tweede Kamer.
Het voor gouvernements-rekening opnemen
en opleiden van kweekelingen voor den veeartsenij-
kundigen dienst in Ned.-Indie, is voorshands ge-
staakt.
Bij gelegenheid van de kermis werd te Zelhem
naar den vogel geschoten en werd een prijs behaald
door den 85 jarigen grijsaard G. Buursink Sr., wat
wel van een zeldzaam voorkomende vastheid van
hand en goed gezicht op dien leeftijd getui t.
Voor het kantongerecht te Ridderkerk zal aan-
staanden Zateidag behandeld worden de zaak van
den heer Stal, directeur van de zegenzalmvisscherij
4»De Volharding", beklaagd van bij stroomend water
te hebben doen visschen met een zegen over meer
dan de helft der breed te der rivier, en meer dan
15 minuten te hebben stil gelegen. Als verdediger
zal optreden mr. Bik, advocaat te Rotterdam.
Men schrijft uit Appelscha
Onder de treurigste vooruitzichteii zien wij hier
den winter naderen. In tal van arbeidersgezinuen
heeft men reeds nu de in dezen zomer gerooide
aardappelen verbrnikt, en het geld om zich zelfs
de noodzakelijkste levensmiddelen aan te schaffen,
ontbreekt. Komt de liefdadigheid niet te hulp,
dan staat broodsgebrek voor de deur, maar ook
al wordt er eenige ondersteuning verleend, dan nog
blijft de toestand allertreurigst.
Dat alles is het gevolg van de noodlottige
werkstaking in den afgeloopen zomer. Andere jaren
was er tegen den winter door de meesle arbeiders
aardig wat overgespaardthaus is daarvan geen
sprake.
En waar blijven thans de volksmenners, die deze
aime menschen hebben opgeruid Laten zij zich
thans vertoonen en hen, die ze in de diepste ellende
dompelden, met raad, doch vooral met daden, te
hulp komen. Doinela Nieuwenhuis is wel te Nijehorne
en te Tjalleberd opgetreden, en ook elders wordt
hij verwacht. Maar noch te Beets, noch te Appelscha
schijnt hij het noodig te achten te verschijnen.
En juist daar is, naar onze meening, thans zijn
FiatJILIjEiTOlV,
Schets uit het leven der Parijsche
21) Kapitalisten.
/Heeft zij ontbeten
/Ochzij heeft heel weinig gebruikt."
//Ik weet, dat zij over het algemeen weinig ge
bruikt, maar wat hebt gij op tafel gezet
Eieren."
De dokter plooide zonder dat zij het merkte den
mond tot een glimlach. Zonder dat zij het wist,
had zij bij het vergif het tegengif toegediend.
Sublimaat lost op in eiwit, en verliest vooral in den
dooier zijn bijtend vermogen. De groote dosis, die
toegediend was geworden, was oorzaak geweest,
dat de eieren de werking van het snblimaat niet
geheel hadden kunnen neutraliseeren.
z/De eieren," zeide Raymond, hebben het niet
gedaan, waren die er niet geweest, dan was het
arme meisje reeds gestorven, vodrdat ik gekomen
was."
Hij keek haar nn streng aan en vroeg/Wat
hebt gij in die eieren gedaan
Zij beefde, maar wilde niets 'aten merken. //Wel,
riep zij met een gemaakten scbaterlach, peper en
zout."
//En wat nog meer
z/Niets."
Zij voelde de werking van den krachtigen blik
van den geneesheer, zij voelde dat haar hoofd be-
gon zwaar te woiden. Zij wilde weggaan. Het
was haar onmogelijk.
//Gij gaat mij in slaap maken," gilde zij.
jrHet moet,'' zeide Raymond, /tegenstreven is
vruchteloos."
0, ik zal alles zeggen, alles."
z/lk zal eerst maken, dat gij niet meer liegen
kunt, en dan moogt gij spreken."
XI. Verzet.
len hevigste ontsteld, omdat zij maar al te zeer
gevoelde, dat zij weldra haar verschrikkelijk geheim
aan den dokter tegen wil en dank zou moeten
mededeelen, verzelte Margot, niettegenstaande zij
als het ware aan haar stoel vastgenageld was, zich
met alle macht.
hIk wil niet, ik wil nietschreeuwde zij.
Als gij mij niet misleid hebt, behoeft gij geen vrees
te koesteren, dat men u alles zal laten vertellen."
z/Ik ben te zenuwachtig Het zal niet goed
afloopen."
/Wees maar kalm en het zal nog wel goed
afloopen."
Zij poogde op te staan en weg te gaan, maar
kon niet van haar plaats komen. Weldra was zij
overwonnen.
Toen begon hij haar te ondervragen.
In het eerst gaf zij geen ander geluid dan een
schor brullen.
Eindelijk smeekte zij om genade.
z/Antwoord mij dan."
wWat moet ik beantwoorden
z/Uw meesteres is vergiftigd, op de schaal, waarop
de eieren waren, heb ik sporen van een poeder
gevonden. Hoe komt dat poeder er op
plaats. Laat hij zich ten minste door eigen aan-
schouwing overtuigen welke vruchten zijn arbe d
draagt voor dat volk, dat hij zegt zoo lief te
hebben. Waar blijft thans Van Emmenes? Hij
beloofde iinmers in den afgeloopen zomer, dat hij
bij de werkstaking blijven zou om met hen honger
te lijden Nu is daartoe gelegenheid. Laat hij
maar een^.eene enkele week vertoeven in een der
gezinnen, wier leden hem voor enkele maanden als
een profeet des heils vereerdeu.
Van harte is het te hopen, dat het bitter lijden,
dat thans voor de deur staat, en reeds hier en
daar moet worden doorgestaan, althans dit uitwerke,
dat de arbeiders hunue ooren sluiten voor de voge-
laars, die met zoet gefluit komen, doch steenen
geven voor brood.
Bij het coinite uit de Friesche Handelsver-
eeniging tot bestrijding van overdreven toepassing
van Zondagsrust (post- en telegrafie), zijn adhaesie-
betuigingen ingekomen van Kamers van Koophandel
en Fabrieken te Delft, Gorredijk, Nijkerk, Hoorn,
Zutphen, Assen en Dokkum.
Zeldzaam komt het voor, dat drielingbroeders
hun 60e jaar welvarend beleven. Naar men
bericht hopen de drielingbroeders Willem Frederik,
oud-offioier van adm. le kl. K. N. Maiine Willem
Frederik George Lodewijk, Notaris en Willem
Frederik Karel Gouwe, Postdirecteur, alien te Alk-
maar, genoeind naar leden van het Oranje Vorsten-
huis, op Donderdag 25 September a.s., dat voor-
recht te genieten in het bezit van vrouw en
kinderen.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag heeft
men te Yerseke weer op schandelijke wijze zijn
wrok botgevierd tegen een voorstander van het
vLeger des Heils", denzelfden, van wien onlangs
twee geiten vermoord zijn. Nu besmeerde men
zijn heelen net geverfden en gecementen voorgevel,
met deuren, vensters en ruiten incluis, met olie en
koolteer,
Zondagavond zijn bovendien twee heilsoldaten
verschrikkelijk toegetakeldde een is zoo erg aan
het hoofd gesneden, dat geueeskundige hulp drin-
gend noodig was, de ander werd zoo getrapt en
geslagen, dat hij het bed moet houden en emstig
ongesteld is. De daders zijn onbekend.
Te Stadskanaal is door de aardappelmeel-
fabrieken het werk gestaakt. Aangezien de land-
bouwers hooger prijzen voor de aardappelen ver-
langen, hebben de meeste fabrikanten de orders
ingetrokken en staat dientengevolge nu de handel
stil.
Te Amsterdam werd Zondagavond in het
lokaal /Neerlaud's werkmau" voor een goed ge-
vulde zaal een uitvoering gsgeven van het kluchtspel
Robert en Bertram, toen plotseling het gaslicht uit-
ging en het publiek in volslagen duister zat. De
pogingen om het gas weder aan te steken bleven
vruchteloos. Inmiddels werd brand brand ge-
roepen, zoodat een algemeene verwarring bij het
ontruimen van de zaal ontstond. Vrouwen en kin
deren gildenmen scheurde elksar de kleederen
van het lijfde brandweer rukte aan, en verlichtte
met haar fakkels een toonbeeld van schrik en
wanorde. De zaal was nu spoedig ontruimd, gelukkig
zonder dat iemand ernstig gekwetst was. Alleen
ht eft een vrouw haar spraakvermogen verlo"en.
Aan boos opzet van den kant eerier concurredende
vereeniging wordt gedacht. Dit vermoeden vindt
o. a. grond in het afkrabben van biljetten dagen
te voren als poging om de voorstelling te doen
mislukken.
Een Zandvoortsche schuit, welke Woensdag
te Scheveningen haar visch aaubracht, had onder
andere een j/stoerhaai" of zee-engel, zooals sommigen
dien visch noemen, gevangen.
Zaterdagavond heeft voor de zooveelsts maal
in de stroocartonfabriek te Sappermeer, toebehoo-
rende aan den heer Scholten, te Grouiugen, een
vrij ernstig ongeluk plaats gehad, waarvan echter
de schuld geheel is te wijten aan de onvoorzich-
tigheid van het slachtoffer zelf.
Spelenderwijs hield zich de 12-jarige Jacob Tempel
bezig met het losmaken van een touwtje, dat be-
vestigd zat aan de met een der kookapparaten snel
rondwentelende as. Plotssling geraakte zijn linker-
hand verward in het touw, en op hetzelfde oogenblik
slingerde de ongelukkige mee in 't rond naar
toeschouwers beweren wel vijftien malen, w6<5r de
machinist er in slaagde de machine te stoppen.
Kreunend van pijn, tot loopen niet in staat, bij
elke wenteling waren zijne voeten tegen een in da
nabijheid zich bevindenden muur geslingerd gewor
den, werd de arme jongen op een kar gedragen
en naar zijn ouderlijk huis in de Heerenlaan vervoerd.
Geneeskundige hulp werd onmiddellijk irgeroepen
en verleend door dr. Venema, die gelakkig enkel
breuk aan den linkerarm kon constateeren. Inwen-
dige kneuzingen schijnt de patient niet te hebben
bekomen.
Tot zoover het ongeluk zelf. Reeds boven werd
gezegd, dat de knaap nog slechts 12 jaren is en
dus den bij de wet gevorderden leeftijd nog niet
heeft bereikt, waarop het den werkgever geoorloofd
is, personen nachtarbeid te doen verrichten.
\andaar dan ook, dat een streng onderzoek door
de beide veldwachters v. d. Werf en Reichenbach
is ingesteld, waarbij aan het licht moet zijn geko
men, dat meerdere jongens beneden 16 jarigen
leeftijd aan bedoelde fabriek nachtarbeid verrichten.
Op het afwijzend antwoord van den minister aan
den heer Scholten op zijn verzoek, bedoelde jongens
's nacht in dienst te mogen hebben, is dus een-
voudig niet gelet. De heer Scholten zal zich hierorer
zeer zeker voor den rechter hebben te verautwoor-
den. Wellicht niet in eigen persoon. De opzithtsr
Jonkman zal in dezen, naar men ons verzekert,
de zondenbok zijn. Centrum.
z/Hoe kau ik dat weten?"
Wie heeft die harde eieren aan schijfjes ge
sneden
Margot zweeg.
//Volgens mijn voorschrift mag mejuffrouw niets
eten, dan hetgeen in haar eigen kamer door u en
door den knecht Joseph is bereid. Daartoe is op-
zettelijk een cuisiniere in haar kamer geplaatst.
Is men van mijn orders afgeweken
z/Neen, mijnheer."
Joseph was weg. Niemand anders dan n kan
het eteD van awe meesteres klaargemaakt hebben."
Zij gaf geen antwoord.
/Spreek, ik wil het."
z/Ik heb het eten klaar gemaakt."
/Hoe komt het poeder er in?"
/Ik weet er niets van, ik zweer het u."
z/Gij wilt dus, dat ik u pijnig, om u te laten
bekennen, velaan dan, het is uw eigen schuld;"
dit zeggende plaatste de dokter den wijsvinger voor
haar voorhoofd en riep /wie heeft het poeder er
in gedaan
Zij begon te brullen, te snikken, en riep, /0,
gij vermoordt mij, ten slotte liet zij zich een paar
onsamenhangende woorden ontvallen, waaruit de
dokter genoeg opmaken kon.
/Gij bekent alzoo het gedaan te hebben
z/Ja, maar ik wist niet, wat poeder dit was."
/Gij wist zeer goed, dat gij kwaad deedt. Van
wien hebt gij dat poeder ontvangen
/Ik heb het gekregen, het was in een blikken
doosje."
/Van wien
/Van iemand, dien ik niet ken."
Zoo," zeide Raymond, ,/gij hebt van een onbe
kend persoon een onbekend poeder gekregen, tn
u hebt dit poeder in het eten van uw meesteres
gedaan."
/Ja, mijnheer."
z/Welnu, gij bekent alles, maar gij zegt, dat gij
niet wist er kwaad aan te d en, u begrijpt heel
goed, dat al wat u zegt cnaannemelijk is, ik ver
zoek u de waarheid te spreken, of ik zal er u toe
dwingen."
z/Ik kan dat niet doen."
/Het moet, ik wil het."
Margot begon te rillen en te beven, het koude
zweet gutste haar van het hoofd.
z/Spreek," riep Raymond, //wie wasdieonbekende
/Iemand, dien ik maar tweemaal in mijn leven
gezien heb, en die gestuurd werd door e<n ander,
dien ik nooit gezien heb."
/Hoeveel hebt gij daarvoor ontvangen?"
/Eenige duizenden francs."
z/Hoeveel, ik wil het precies weten."
z/Tien duizend."
/Dat was maar handgift, gij zoudt nog meer
krijgen, als gij er in slaagde haar van kant te maken."
/Ja."
/Hoeveel
/Nogmaals tienduizend franks."
/Ongelukkige," riep Raymond, „voor die ellendige
som zoudt gij iemand, die u met weldaden over
laden heeft, om het leven gebracht hebben. Komaan,"
riep hij woedend, /ik wil weten, wie u dat geld
betaald heeft."
/Ik weet het niet."
/Gij moet het weten."
