INGEZONDEM STUKKEN.
Biiitenlandsclie Beursberigfeii.
ISmneitlaiHl^ciie IJteursberiigtieii.
Ap V K IS T K T
I'OSTKA.YfOOR TE S (,K\VE\liA(.t.
IIHIIIt lETTtRkl SDIH UHlRUKET.
SLOTKOERSEX.
Frankfort, 4 Jan. Metallieken 55J, Nat. Id. 6J,
Crediet Actien 193—, Wissel Amsterdam 99J.
London. 4 Jan. Consols 95§, Mexico 22#
Spanje 33^, dito 44J, dito Conp. Cert. 4.J.
Pari)*, 4 Jan, Fransche Rente 68.50, Fransche
Cred. Mob. 770Binnenl. Spanje 43^, dito dito 33f,
Russische Spoorwegen 497.
AlflSTEROAi*!4 January.
Nederlaxd. Werk. Sell. pet. 64£ 64 644
Dito dito3 76| 76
Dito dito4 98| 98
Syndicaat3£
ilandel-Maatschappij4^
Belgie. Bij Rothschild 2£
Rcsi.AjfD. Bij Hope en C°.
1798 en 1816. 5 104
Dito 1828-1829. 5 1024
Dito 1831/33. 5
Stieglilz4
Dito 18545
Dito 18555 991
Engelsche4^
SPANjE.Nieuw3°/0thans. If 32| 323
Buitenlandsche 3 4
Binnenlandsche. 3 42^ 424 42A
Portugal. Te Londen 3 44* _4
Oostexrijk. Metalliek
1816-18525 53 ff 544 53
Dito Zilv. Nation 5 581 594 581
Dito Zilver 1849-1854. 5 744 74a
Dito 1847-1852. 2£ 28| 281
»e Haven van §chevenlngen.
Het rapport van den Raad van Bestuur van het
Koninklijk Instituut van Ingenieurs aangaande de
havenprojecten van Scheveningen, hetwelk naeen tijds-
verloop van meer dan negen maanden eindelijk isin-
gekomen en publiek gemaaktheeft aan mijne ver-
wachttngen zoo il^ verneem aan die vanvelen,die
in deze zaak beiang stellen niet ten voile beantwoord
Daarenboven heeft dat stuk blijkens het daartegen
lngekomen contra-project van de heeren van Hooffen
Ermerins, de zaak eenigermale gelaten in denzelfden
stand, waarin zij zich bevond, toen de stukken van
de heeren Conrad c. s.KleinArriens en mij aan dat
hooge collegie ter beoordeeling werden toegezonden.
Den voorgesteldeu zeebreker van den heer Arriens
en het door mij geopperde denkbeeld van eene aaoleg-
plaats in Zee (dit laatste als plaatsvervanger bijaldien
men niet tot het aanleggen van eene haven mogt be-
sluiten) daargelaten, hoezeer het omtrent het eerste
welligt van beiang ware geweestde zienswijze van
het Instituut te vernemen, vooral met het 00" opde
ontworpen doorgraving van Holland op zijn smalst,
waarbij men 00k nog niet regt weetop welke wijze
de schepen in en uit zee te krijgen die twee ontwerpen
daargelaten,waren er in de stukken van den heer Conrad
c. s., en in die van den heer Klein, als het ware twee stel-
sels in tegenwoordigheid, het eenedaarin bestaande, eene
havenkom daar te stellen, door vastedammen eenigeellen
boven hoogwaterlijn verheven, met eenen havenmond
in zuid-westelijke rigting tegen noord-westelijke winden
gedekt door den eenigzins vooruitspringenden noor-
dei dam het andere stelsel eene havenkomgevormd
door paalwerk met zinkstukken van Rijswerk en eenen
havenmoad in noordwestelijke rigting in het midden
van den noorderdamen evenwijdigaan hetstrand. In het
ingekomen stuk van het Instituut aan de eene, en in
dat van de heeren van Hooff c. s., aan de andere zijde,
vmdt men nu, op geringe wijzigingen navolkomen
die twee stelsels terug.
D® heeren van het Instituut zeggenbreng den
noordehjken dijk of dam wat verder in zeeraaak
de haven omstreeks een el dieper, de dammen een el
hooger en behoud den havenmonddoor de heeren
Conrad c. s. aangegevenen de zaak zal volkomen
goed zijn, daar het niet zoo zeer te doen is, om in
stormweder veilig binnen de haven te kunnen komen,
an wel om in woelig wedr veilig daar binnen te
kunnen liggen.
De heeren van Hooff c. s., die denkelijk onder de
ieaen van de minderheid der onderzoeks-commissie van
het Instituut hebben behoord zich grondende op eene
daadzaak als bewezendie door den heer Klein in
zijn stuk van 11 Februarij 1859, pag. 32 (van de
stukken) nog als onbewezen en twijfelachtig wordt
vooropgesteld, namelijk«dat palen, tot op zekere diepte
in het strand gedreven van zelf weder opwerken of
uitwellen, doch wordt die diepte vermeerderdzij
alsdan vaster en dieper indringen,., zeggen: Geene
vaste dammen maar paalwerk 5 it 6 el boven zee,
met ryzen zinkbedden met de bekleeding van basalt-
stukken, met boven gewone hoogwaterlijn opgetrokken,
en verder een havenmond in het midden en evenwijdig
aan het strand voorts meer diepte, en als gevol" daar-
T*?V1??er °PPerviaI{te van de havenkom: datmoeten
wy hebben, en zoo ziet men, dat in deze zaak, zoo
als gezegdin dezen oogenblik nog twee meeningen
tegen elkander overstaanwaartusschen het beroep op
het hooge en kundige Collegie van Ingenieurs, nog geene
beslissende uitspraak heeft nan de hand gedaan.
De stukken liggen inmiddels ter inzage en beoor
deeling voor een ieder open, en indien het mij als on-
lngewijde in technische bijzonderheden vergund zij
in dezenjstand van zaken eene bescheiden meening te
uitendan zon ik van oordeel zijndat bij het daar-
s e en van een_gn haven,, met het oog op de rust daar
binnen, verreweg de voorkeur zoude te geven zijn
aan stevige dammen in den geest van de opgave der
leeren Conrad c. s., met de verhooging en de meerdere
diepte der havenkom, die door het Instituut wordt
aanbevolen, maar dat overigens bij mijtegen het
oo.r net Instituut.geamendee_rd§ ontwerp van de heeren
Conrad, c. s., nog steeds de hoofdbedenking blijft
bestaan dat de rigting van den ingang of havenmond
voor schepen, die zich in zee bevindende, binnen
en loopen, veel te wenschen overlaatja, dat bij
een noordwesten storm, waarmede wij op onze kust
hoofdzakehjk te doen hebben, de poging daartoe
hen aan bijna onvermijdelijk verderf zal bloot stellen
daar zij groot gevaar loopen, hetzij tegen den noor-
derdara aan stukken gestagen hetzij voorbij den
havenmond gedrevenlangs den zuiderdam op strand
geworpen te wnrden.
Nu is het niet te ontkennen, zoo als op pa". 7 van
het rapport van het Instituut als aanleidende oorzaak
tot die rigting van den havenmond wordt opgegeven,
dat zelfs bij een gemakkelijken toegang tot de haven,
het naderen onzer kust door zeilschepen bij storm wedr
gevaaihjk blijft, en dus door ieder zeeman met zor"
/.al vermeden worden, zoo lang hij kans ziet, zee te
liouden en dit was juist de aanleiding tot mijn voorstel,
om by gem is van haven, eenvoudig een hoofd of aanle"-
plaats te maken maar wanneer men eene haven aan-
legt, dan wil ik het toch gevraagd hebbenofmen dit
doen mag met de navolgende waarschuwing aan alle
zeevarenden Deze haven dient alleen voor goed
weer en voor rust van binnen komt toch vooral bij
«ruw wedr niet op die haven af, want zoo gij dit
iidoet, dan loopt gij groot gevaar, tegen de haven
zelve aan stukken geslagen te worden. >1
Waartoe dient eene vlugthavenindien het niet is er
cles nooas in te kunnen vlugten
De constructie van den havenmond voorgesteld door
de heeren van Hooff en Erraerinsen reeds aanbe
volen door den heer Klein in het midden van hunnen
noorderdam en evenwijdig aan het strand, zoude mij
veel verkieslijker voorkomenindien niet door die
opening, zij mogedan 50 of 70 ellen breed zijn bij eenen
noord-westen storm, eene woedende zee in de haven
zal binnen dringenen aan de schepen daar binnen
eene alles behalve rustige iigplaats bezorgen.
De ledenbehoorende tot de minderheid bedoeld op
pag. 9 van het rapport, waren wel van meening, dat
bij de opgegeven rigting van den havenmond in de
haven een paalwerk of zeebreker zou behooren aan-
gelegd te worden, de heeren Ilooft, c. 5., maken 00k
gewag van dergelijken drij venden zeebreker aan de haven -
monding vast temeerenmaar zal in de eerste plaats
zoodanig werk met gevaarlijk zijn voor schepen die
door wind en golven voortgezweeptde haven binnen
en regt op dien zeebreker aanloopen en ten andere
zal de zee van buiten die over den rijsdam (die niet
boven de hoogwaterlijn wordt opgetrokken) tusschen
de palen heen slaatde woeligheid van binnen niet bijna
gelijk^ maken aan die van de voile zee, welk oroot
ongerief in het ontwerp van Hooff nog vermeerderd
woidtdoordien zij daaruit hebben weggelaten de
binnenhavendoor den heer Klein voorgestelden
waarin aan de schepen eene rustige legplaats werd
bezorgd.
De heeren van Hooft en Ermerins zeggen wel, dat
de ondervinding leertdat niets zoo zeer in staat is,
de golven der zee te breken dan paalrijen dat zelfs
eene enkele paalrij in staat is dit te doen hoeveel te
meer, wanneer op onderling gelijken afstand vijf rijen
palen geplaatst zijn, maar ten ware men degestaafde
bewijzen van het feit kan aanvoeren zoo geloof ik,
dat bij eene woedende zee, de theorie door de praktijk
zal overmeesterd worden daarenbovenzoo als ik
vi oeger aanhaaldehet geheele stelsel van omkleeding
van de haven in het ontwerp van Hooff, berust
op een nog twijfelachtig feit, de mogelijkheid van
het behoorlijk indrijven of inschroeven der palen
waaronder er van 14 en 15 ellen lengte, zonder
dat zij weder opwellen en had het wel der moeite
waardig geweest, dat de commissie van hetlnstituut
hare meening daaromtrent had kenbaar gemaakt;
bet palenstelsel met dat van vaste dammen had verge-
leken of tegen elkander ter toetse gebragtin 66 n woord
net stelsel van den heer Klein onderzocht en weder-
legden niet stilzwijgend ter zijde geschoven had
door dit met te doen, heeft het bewuste rapport van
den lo December 11.eene eenzijdigheid verkregen, die
bijmy en welligt 00k bij anderen, teleurstelling heeft
verwektvooral met hot oog op den langen tijd, dien
het Instituut aan het onderzoek der zaak besteed heeft.
Het stelsel van zeebrekeud paleuwerk heeft overigens
eenen ruwen stoot gekregen in de laatste stormen op
de Engelsche kust, in de omstreken der plaats, al-
waar de Royal Charter verongelukt is. In de Timed
van den 29 October zal men kunnen ziendat de zee
breker van Holy-head als een knibbelspel door de
go ven is vermeld geworden vakken van 100 ellen
palen- en balkwerk zijn door eene enkele golf weg-
geslagen de zee werd in een drijvend houtvlot her-
sohapen waardoor zelfs de Great-Eastern bijna liaar
laatste uur had beleefdindien niet een uitgeworpen
ankernadater reeds een gesprongen was, haar nog
bij tijds gered bad. b
Hot in mijn opstel van den 10 Maart 11. gestelde
dilemma, 6f rustige Iigplaats met ongunstig gelegen
havenmonding of gunstige rigting van den havenmond
met woclige havenkom schijnt mijnoch door het
rapport van het Instituut, noch door het ontwerp
van Hooff behoorlijk te zijn wederlegd of opgelost.
Larr,„?al men welliSt wagen, staan wij dan thans
op hetzelfde punt als voor een jaar? Mijn antwoord
is geenszins het ontwerp der heeren Conrad c. s is
door de meerderheid der leden van een aanzieniijk
co legte als uitvoerbaar en deugdelijk bevonden. Er
zal welligt iets op kunnen gevonden wordende ligging
en rigting van den havenmond te verbeferonvoor het
binnenloopen geschikter te maken; op pa". 8 van het
rapport wordt bet punt reeds met den linger aan-
gewezen alwaar gezegd wordt: vele leden? hoe wel
de minderheid uitmakende, waren van raeenin", dat
"de noorder havendam noodzakclijkertvjze zoofaui"
raoest worden verkort, dat de rigting van den haven!
«mond evenwijdig ioope aan ffe-'kirst-."eVrie iFnin"
"welke in de adviezen van verscheidone leden buiten
den Raad wordt voorgestaan. Welnu alles bp den
uitgang in zee na, goedgekeurd zljndezal 00k w'dli"t
voor dezen iets beters kunnen worden aan dehand
daan dan het thans voorgestelde en op deze wijze ?al
men tot de uitvoering van deze belangrijke zaak eene
gewigtige schrede zijn vooruitgekomen.
In details van afmetingenhoogte van dammen
diepte van den havenkom en wat dies meer zij wil
ik met treden alleen geloof ikdat hot door het Insti
tuut geamendeerde ontwerp der heeren Conrad c.s.
voldoende ruimte zal geven voor de haven. Men meet
hierbij in het oog houden dat bij zoodanige haven
al konde deze geheel van de buitenzee worden ar'm?
sloten, de woeling moet toenemen naar gelan men
de haven grooter maakt. In het ontwerp v. Uooff
het difhheln6 havenkomzoo ik meen meer dan
het dubbelo van die der heeren Conrad c. s, en komt
mij voor, overmatig groot, en voor verminderin"
vatbaar te zijn. 0
Ook over de kosten zal ik mij niet uitlaten zelfs
bij de meest naauwgezette be.ekening, vallen deze
gewoonhjk tegen; alleen zoude ik durven aanbevelen
dat, indien men tot den aanleg van eene haven mo"t
overgaan, en indien op technische gronden het stelsel
van vaste dammen de voorkeur verdient boven dat
der palen, men vooral in het oog moet houden, dat
bj geene omstandigheid van eenig openbaar werk, het
spreekwoord meer waarlieid behelstdan het bekende
"goedkoop is dikwijls duurkoop. De borekening van
de heeren van Elooff en Ermerins, ad l^OO^OOO
zoude hoe volledig zij zijn moge, ook welli'o-t in
de uitvoering worden overschreden doch al moet
een ander degelijk ontwerp het dubbele kosteii
dan nog zou ik zeggen, geef daaraan de voorkeur.'
V erkiest men het stelsel van vaste dammenbesteed er
dan l.ever nog een halt millioen meer aanmaar maak
8'e"S-, In, alhellende dammen alleen is
geloof ik, kracht te zoeken tegen het woedende element
waarteger, men bij tijden te worstelen heeft. Had zoo-
damge ramp als onlangs te Holyhead, bij eene goedkoope
pa enhaven te Scheveningen plaats, dan ware niet alleen
het daaraan besteede geld verloren maar zeer spoedi"
zoude de bodem der haven, door aanzanding wede?
tot zijnen natuurlyken toestand zijn tern" gekeerd
Intusschen schijnt de haven van Schev?nin"en meer
en meer verlangd te worden de uitvoering schijnt
mogelijk te zijn zoude de Regering, die zoo vele
railiioenen over heeft voor bruggen bij gelegenheid der
spoorweg-ontwerpen niet bijspringen tot het daar-
st ellen van een werk, dat in onmiddellijk verband met
die spoorweg-ontwerpen, aan de lijn Scheveniimen-
Duitschland eene buitengewone toekomst schijn't te
voorspellen J
'sGravexhage, 3 January I860.
Jhr. MOCK.
Lxd der Provincial Staten van Zuidholland.
Heden is, te Woerden, tot onze droelheid overleden
onze waardo Moeder en behu wd-MoederMevrouw
de> Weduwe BOUWMEESTER geb. Maas.
's GRAVExnAGE, W. B. SLOTBOOM
den 1 January 1860. D. A. C. SLOTBOOM
Eenuje kennisgeving. Bouwmeester.
Heden overleed tot diepe^MdT^a^n^nijT^ij^
kinderen en verdere betrekkingenmijne dierbare
echtgenoot MARIA GARDINA LEEDKGANG in
den ouderdom van 55 jaren, na eene gelukki^e echt-
voreeniging van byna 26 jaren. 0
sGravexhage, jy. vax POETEREN.
den 3 January 1860.
Voor de hartelijke deelneming, gedurende de ziekto
en by het overlyden mijner geliefde Dochter onder-
vonden betuig ik ook namens mijne betrekkingen
welgeraeenden dank. 5
sGp.avexhage, H. vax dex HEUVEL
den 4 January I860.
Pen gevolge eener wijziging van de dienst op den
Nedei landschen Rynspoorweg worden voortaan de
bneven bestemd voor Utrecht en een gedeelte der
provincien GelderlandNoordbrabant, benevens voor
Duitschland, waarvan het vertrek tot dus verre op
3.30 des nannddags ingeval van frankering of 3.45 des
namiddags voor ongefrankeerde brieven bepaald was
tot 5.45 en 6 uur des avonds op het Postkantoor ter
verzending aangenomen.
Er zal eerstdaags eene nieuwe nlgemeene lijst van
de vertrekuren der posten uit deze Residentie worden
uitgegeven.
S Gravexhage den 2 January 1860.
De Hoofd-Directeur der Posterijen
J. POLS.
Onderwerp: Hoe consequente vastheid van karakter
met herhaalde wisselvig van overtuigingen te zamen hangt
door Ds. J. H. GUNNING Jr., Predikant te Hilver-
sum, op Donderdagden 12 Januarydes avonds ten
acht ure preciesin Diligentid.
In dat Locaal zijn Toegangbiljetten verkrijgbaar
en kunnen vaste zitplaatsen verzekerd wordente
beginnen met Dingsdag, den 10 January.