en Spaland (4)
voor meabeien
FflRKWEG 201SCHIEDAM
Porfret van
een school.
INGEZONDEN
n
Alle verzeltering'eii:
Ilypotliekeii Financiering^ 11
Kast opgeeist.
Zorgenkinderen.
Klokken weggevoerd.
Kinderen en onderwijzers".
Naschrift redaktie:
,,!k wandelde door
Groenoord (4).
Naschrift redactie.
voor Chemisch Reinigen
Nappa en Su&de
V0(a
herenmodes
Kethel en Spaland.
ASSURANTIEKANTOOR A. IVil<llei) Ij II
Bachplein 248 - Schiedam - Telefoon 70 61 58
Een buitengewoon mooie afsluiting vormt nu een lambrizering met bank aah de
noordwand. Deze werd samengesteld uit restanten van het afgevallen voorstuk
van de Scheepenebank, met een lambrizering die voorheen de scheiding vormde
tussen voor- en achterkerk en samengesteld was uit delen van oude banken.
In haar randversiering zijnook wapens van Kethel (een pot), en van Spaland
(een spade vergezeld van 2 roosjes). Deze en ook het andere meubilair werd
ontdaan van imitatie-eiken verflaag en toont nu weer het mooie eiken-wagenschot.
Tot dit bezit hoort ook de oude
arohiefkast. Door de merkwaardige in-
deling der deuren, nl. een hele en een
onder en bovendeur, 'het is mij gehikt
haar ouderdom vast te stellen. Zij is
gemaakt in 1632 door Jan Thonis van
Osoh, tot bewaring van "des Ambags-,
Heilige Geests- ende Kerckestucken."
Zij betalen respectievelijk de helft, een
en nog een vierde tot een bedrag van
89 gulden. Haar oorspronkelijke plaats
was het ambachtshuis, naast de oude
pastorie. Bij afbraak van dit oude
gemeentehuis in 1891 werd deze kast
opgeeist door de kerkvoogden, met de
daarin aanwezige stukken.
Als we nu de blikken wat hoger slaan
zien we 4 koperen kaarsenkronen.
Twee ervan dateren uit 1681; dan be
taalt de kerk een vierde part van vier
kronen. Buitengewoon jammer is het
dat men in 1873 er 2 opruimde om
nieuwe petroleumlampen te kunnen
betalen. Zij brengen 60 cent per kilo
op, totaal 34,35. Dank zij een milde
gift werd in 1955 het aantal weer op
vier gebracht. Verder zien we naam-
lijsten van predikanten op borden die
in 1903 geschonken werden door ds.
J. P. de Bie.
Wei oud, vermoedelijk uit 1700, is het
Tien geboden bord, het heeft met een
frontespies voorheen gesierd, boven de
torendeuren gestaan, tot het plaats
moest maken voor het orgel.
Orgel en klokken zijn voor de kerk-
gemeenschap altijd zorgenkinderen ge
weest. In 1854 kan men bijvoorbeeld
geen 800,- betalen voor een Serafine-
orgel, en het zal tot 1884 duren dat
een nieuw orgel wordt besteld bij
E. Leichel te Hummelo, dat geplaatst
wordt tegen de noordwand op de
plaats van de Wet. Maar dan doet
men het ook goed. Afgezien van de
kosten voor een nieuwe gaanderij be-
loopt het instrument 3250,-. Dit
orgel is nu volledig gerestaureerd en
aangepast, door C. H. van Oosten, en
wel op een dusdanige manier dat het
ook bijzonder geschikt blijkt voor het
geven van concerten.
Van de klok zijn de oudste gegevens
uit 1559, dan betaalt men als rest
van een oude rekening 23,- voor de
"clocke die ghevalle ware weder te
stellen". In 1595 is er een hele staat
van "Vuytgeeff de Clocke en Toorn
aengaende". De kerckmeesters kopen
dan een klok in Ten Berg en de paro-
chianen geven "ten befaouwe van clock
vuyrwerek (uurwerk) en toorn 115,12
stuyvers en 11 penningen. Het waag-
gel-d voor de klok bedraagt te Schie
dam f 0,11 stuyvers en 4 penningen.
Het feit dat men over het le derde
part van de klok 205,- betaalt,
duidt op een behoorlijk bedrag. Een
nieuwe weerhaen met vergulden kost
in 1603 23 en 10 stuyvers, terwijl in
1609 18,-wordt betaald voor bord
en wijzer.
Dank zij de Stad- en Dorpbeschrijver
weten we dat er in 1793 twee klokken
waren en een ten opsohrift had
"Camperia (klok) in Betel". Dit was
de grootste en deze werd vernieuwd
in 1820. Het kleine klokje (volgens
Monumentenzorg van 1752) wordt ge-
smeed in 1834, omdat het gebroken
was. Later blijiken zij niet te harmo-
nieren, in 1936 wordt er besloten de
kleine te vergieten.
Niet lang daarna worden zij gevorderd
door de Duitsers, in 1942. Zij gingen
en kwamen niet terug
Gelukkig is al voor het einde van de
oorlog een fonds voor nieuwe luid-
klokken, terwijl de opdracht in 1947
wordt toevertrouwd aan Van Bergen
te Midwolde, nl. een Gis-as klok,
Heel klein staat, in het laatste
restje van wat eens een
uitgestrekt landelijk gebied
was, de Grote Kerk van Kethel.
Nog steeds is het de trots van
het dorp ondanks dat er op
korte afstand gebouwen staan
die het kefkje in lengte verre
overtreffen en ondanks dat
het echte kerkelijke gebied,
de polders in de omtrek,
is geslonken tot een armzalig
stukje land, beklemd tussen
flats en wegen.
En terecht. Generaties boeren
hebben de kerk gebouwd,
hebben hem beschermd en
hersteld - indien nodig.
Met hoeveel moeite vaak,
vertelt Jaap de Raat in het
hieronder staande artikel,
dat al eerder werd geplaatst
in de inmiddels gestaakte
uitgave „De Schiedamse
Gemeensohap", wier redaktie
ons welwillend overname
toestond.
Een schoolgebouw is voor volwassenen
vaak niet meer dan een aantal klas-
lokalen in 2 lagen op elkaar gestapeld.
Hoeveel kinderen er achter die muren
schuil gaan weet men dikwyls niet.
Welnu. de redaktie van ,,De Noten-
balk", het huisorgaan van de W.
Gehrelsschool heeft dat voor ons eens
haarfijn uit de doeken gedaan in haar
septemberuitgave.
Leest U maar even meel
Er zijn nu 243 kinderen op onze school:
133 jongens en 110 meisjes. De oudste
jongen is 12 jaar; Hij is geboren op
26 januari 1960. Het oudste meisje is
9 maanden jonger, zij moet nog 12
worden: op 19 September.
Onze jongste leerling is pas 5 jaar.
Op 24 September wordt ze zes.
Er zijn drie onderwijzeressen op school
en vijf onderwijzers.
De grootste klas is (helaas) de eerste
klas: er zitten 36 kinderen in. Maar
ook de tweede en de vierde klas tellen
veel kinderen (33 en 34).
De twee derde klassen, de vijfde en
de zesde klas hebben alle vier precies
29 kinderen.
De kleinste klas is de klas van mynheer
Broere (24 kinderen), maar dat is dan
ook een combinatie (10 vijfde klassers
en 14 zesde klassers).
Nu ja, vliegen is nu ook weer niet
nodig, want daarvoor is het te dichtbij.
Wij bedoelen het Passage-Theater in
Schiedam. U zult wel gelezen hebben
dat men in Schiedam plannen heeft
uitgewerkt om de Schiedammers maar
ook de Groenoorders 's-avonds van de
buis weg te halen en hen een gezellige
avond te bezorgen in het Passage-
Theater.
580 kg en een Ais-foes van 450 kg.
Dan, op 4 juni 1948 worden de nieuwe
luidklokken in gebruik genomen. Weer
klinken klokken over Kethel. Weer
met het oude opschrift van de grote
klok, "Vivos Voco - Mortuos Plango -
Fausta Nuntio": "De levenden roep
ik - De doden betreur ik - De vreugde
verkondig ik".
Ook tussen glas en beton.
J. de Raat. (einde).
Geaohte Redaktie,
Buiten Uw wij'k woonachtig heb ik
soms het genoegen Uw blad „Groen-
oord-Akkoorden" onder ogen te krijgen
en ik moet U zeggen dat ik het qua
streven en inhoud bizonder waardeer.
Niets dan lof voor de gemeenschaps-
gedachten die de grondslag voor elke
wijkvereniging moet zijn en door U
voor nieuwe- zowel als oude Kethel-
bewoners wordt nagestreefd, alsook
het pogen de lezer in kennis te stellen
met de geschiedenis van het oude
Kethel en Spaland.
Wie sohets echter mijn verbazing toen
ik er attent op werd gemaakt, dat in
Uw blad een artikel met tekeningen
van mij was geplaatst.
D'it te doen zonder overleg met de
auteur is onjuist en niet elegant.
Tevens had het bij overleg mogelijk
kunnen zijn over de originele tekst te
beschikken, want door onoordeelkundig
inkorten van de als eindredakteur van
het S.G. maandblad optredende jour
nalist Hans van der Sloot, heeft het-
artikel niet alleen aan lee&baarheid in-
geboet, maar zijn er ook fouten ge
maakt. Dat begint al bij de aanhef „de
steden Flardinga, Hargan en Schie".
Mat je klompen (om in Kethelse termen
te blijven) kan je aanvoelen dat dit
kolder is, Hargan (Kethel) zowel als
Schie (Overschie) hebben nooit op
stadsreohten kuinnen bogen. Meerdere
onjuistheden volgen, voeg daar nog bij
enkele fout gedrukte getallen en U
begrijpt dat de aandachtige lezer aan
de comtnissaris denkt, zo van „hij kan
me nog meer vertellen".
Dit, mijn jaren lang onderzoek in
oude, vaak bijna onleesbare geschrif-
ten ten spijt.
Tooh zou er nog iets goed gemaakt
kunnen worden, nl. als de vlam van
Uw belangstelling voor het oude
Kethel zich over heel Schiedam zou
verspreiden, zodat er middelen gevon-
den kunnen worden voor het uitgeven
van een boekje over de kerk, wat ik
graag aan het eind van volgend jaar
zou willen laten verschijnen. (En zo
mogelijk ook nog eens over Kethel
en Spaland in het algemeen).
J. de Raat.
Zoals U in de omkaderde inleiding
in ieder artikel over „De grote Kerk
van Kethel en Spaland" al kunt lezen,
gaf de toenrnalige direkteur van de
Schiedamse Gemeenschap ons toe-
stemming het artikel uit „De Schie
damse Gemeenschap" over te nemen,
natuurlijk wel met bronvermelding.
Ook mochten we over de cliche's be
schikken. We dachten daarmede aan
onze verplichtingen voldaan te hebben,
doch realiseren ons nu dat het tdch
beter was geweest ook even contact
met Jaap de Raat op te nemen, vooral
nu blijkt dat er in het artikel van des-
tijds onjuistheden voorkomen, die bij
een contact met de auteur eruit ge-
haald hadden kunnen worden. We
bieden Jaap de Raat hiermede onze
excuses aan en vinden het fijn dat hij
zo sportief reageert door ons een van
zijn gedichten ter plaatsing aan te
bieden. We hopen in de toekomst nog
eens vaker artikelen van zijn hand te
mogen opnemen, want we weten dat
er bij veel bewoners van Kethel en
Groenoord grote belangstelling voor
bestaat.
In Groenoord-Akkoorden van 11 okto-
ber j.l. las ik: ik wanddde door Groen
oord en zag dat het goed was.
De Wandelaar „Capk" is op zijn wan-
deilng zeer zeker niet in de Willem
Pijperstraat geweest, want dan had hij
gezien dat het daar niet goed was.
Dan had hij gezien dat het aldaar een
grote bende is, die veroorzaakt wordt
door leeg fust en afval van groente
en fruit. Ledige dozen en papierrommel
verontsieren de omgeving waarvan wij
als bewoners van de bejaardenwonin-
gen het meest te lijden hebben.
Veel Maohten bij politic hebben tot nu
toe geen verbetering gebracht. Integen-
deel. Bedoelde romrnel hebben wij te
danken aan het levensmiddelenbedrijf
van Simons, die in een winkel die veel
te klein is voor zo'n bedrijf, bedreven
wordt. Onze hoop en wens is, dat wij
langs deze weg, Uw hulp middels
„G.A." veriost worden van deze erger-
nis. Met vrienddijke groeten, A.K.
Helaas ontvingen wij Uw schrijven te
laat voor onze vorige uitgave, zodat
wij eerst heden Uw brief kunnen publi-
ceren. Bij onderzoek is ons gebleken
dat de door U bedoelde ontsiering
inderdaad bestaat en wij hopen met
U van ganser harte dat door opname
van Uw brief verbetering zal intreden.
J. v. S.
ook voor Uw
lepenlaon 51 - Tuindorp
Telefoon 70 50 83
Dorp, dat reeds tweemaal onderging
(door vloed van water, vuur en vlam
en zoveel maal weer bovenkwam)
verdwijnt ten derde door onteigening.
Als Harga ontworsteld aan de baren,
ontbost, bedijkt en ge'irrigeerd,
waardoor de welvaart werd vermeerd
en water week voor landhectaren.
Men zwoegde, maaide, geslachten lang,
steeds weer een andere generatie,
tot dat het spook de annexatie
ban-bliksem werd van ondergang.
Met schaamt'loos geld, te kort gerneten
en stemmen zoet gevooisd, gepaaid,
wordt men bekocht ofwel bekaaid;
(is geen waardering voor al 'tzweten).
Bonte erven door die vloek bezocht
werden begraafplaatsen van illusie
en na veel wrijf, geschrijf en ruzie
heet het „in der minne aangekocht"
Dan bouwt men over gras en granen
een nieuwe stad, met blokken
woongenot.
De landman schreit ten hemel en
verzoekt zijn God
berusting na al 't leed en tranen.
Jaap de Raat,
Westpolderstraat 13b, Kethel.
brand - inbraak - storm - glas - automobiel -
motorrijwiel - bromfiets - ziekenhuiskosten
arbeidsongeschiktheid - huisvrouwen invaliditeit -
ongevallen - wettelijke aansprakelijkheid - enz.
Alle vormen van levensverzekeringen, studie- en
pensioenverzekeringen.
