Gemeente besteedt veel aandacht
aan hygiënische toestanden
Zeekadetkorps
jongens kerels
wil van
maken
•Pt V V av Vna mm 14e W?no 26 - donderdag 29 april 1965
1 I mm mm m l%l II II IS l^m oplage 20.500
J# «i All JL W Jmmm m JL|^# UJJFi I
\ii;lsi;vs
ZOETZUUR
Expogé herdenkt
bevrijding
KUNSTGEBITTEN
Café's zullen op feestdagen
langer geopend zijn
1 RUGKLACHTEN
JOH. GROEN Lzn
I H BL& [BJB JBS| «B jm Hj 9& H JB Aj ^K Hk Hj flft W Deze editie wordt huis aan huis bezorgd in Schiedam
■K jm U jÈf |P BS BB Bi m fl ^ySf Hj wal BK H KB BB jj&B -w ^Bï Aangesloten de Nederlandse Huis-aan-Huisblad Pers,
- w w OPLAGE 195.500
weekblad voor schiedam Ï2££ gjKam: Leo Hart' Bur?" v' Haarenlaan 91*
van deze en aan het eind der vorige eeuw
nog als „normaal" golden.
De mogelijkheid om water te spuien,
was vrijwel niet aanwezig. Riolen waren
er volop evenals broedplaatsen voor
ratten. Was het een wonder, dat in die
tijden tal van besmettelijke ziekten hon
derden Schiedammers naar het graf
sleepten?
^jog steeds is niet officieel vastgesteld, of en in hoeverre het wonen in
het Waterweggebied ongezond is als gevolg van de dampen die door
de chemische en petro-chemische bedrijven in de omgeving, worden
afgescheiden. De belangrijke wooncentra, Schiedam, Vlaardingen en
Maassluis, liggen onder de rook van deze fabrieken. Voor wat Schiedam
betreft heeft men overigens niet alleen aandacht voor de eventuele
luchtverontreiniging maar ook voor de hygiënische toestanden „binnen
de stadsmuren". Menige krotwoning wordt dan ook gesloopt.
We mogen heden ten dage mis
schien klagen over het drinkwater
waarvan Rotterdam ons voorziet;
Schiedam heeft in dit opzicht wel
kwader dagen gekend.
De statistieken van vroeger
jaren wijzen uit, dat Schiedam een
ongezonde stad was. Aangezien
voeding, werktijden en dergelijke
in die tijden toch niet zoveel ver
schilden van elders in het land,
moet die ongezondheid voorname
lijk worden gezocht in de woning
toestanden en het drinkwater.
Met name gold dit voor het woon
gedeelte aan de noordelijke kant van de
huidige Rotterdamsedijk-Hoogstraat, waar
zich veel open riolen bevonden en waar
de woningen er wel het slechtst aan toe
waren.
De saneringsplannen zoals die thans tot
uitvoering komen, betekenen ook oprui
ming van woningen, die in het begin
Cholera
Op 30 april en 5 mei is het
kantoor van „De Havenloods"
gesloten.
Hoe ongezond de oude binnenstad was,
bleek b.v., toen in 1859 een cholera-
epidemie woedde, vooral in het Broers-
veld, Broersvest, Oostmolenplein, Kreu-
pelstraat en in die omgeving gelegen
talrijke sloppen en stegen.
Nog duidelijker zijn de gegevens uit
1866, toen diezelfde ziekte zich in nog
veel heviger mate liet gelden.
Binnen de zeedijk, dat is beoosten de
Schie, waar in het geheel niet werd ge
spuid, stierf één op de 44 bewoners aan
cholera, doch aan de noord- en west
kant van de dijk, waar spuien wel moge
lijk was, bedroeg dat één op de 80.
Merkwaardig is wel, dat slechts twee
maal in de historie een typhus-epidemie
in Schiedam uitbrak, waarbij het sterfte
cijfer beperkt bleef tot één op de duizend.
Schiedam was er overigens niet zo erg
vroeg bij met de waterleiding. Die werd
pas in 1886 aangelegd, bijna 40 jaar nadat
bijv. Rotterdam geheel van waterleiding
Zoals we reeds hebben medegedeeld,
zal de afd. Schiedam van „Expogé", de
Ned. Vereniging van ex-politieke gevan
genen en Voormalig verzet Nederland,
vrijdag 30 april in „Musis Sacrum" een
vrijheids-lustrumreünie houden, van de
Schiedamse oud-illegaliteit. Die avond
voert de geref. amateur toneelclub Ge-
ron het spel: „Het verraad" op. Daar
voor leden der vereniging is in ,,De
Bron" op zaterdag 1 mei een diner.
Dinsdag 4 mei wordt deelgenomen aan
de herdenking van de gevallenen. Om
half acht die avond wordt in de Jans-
kerk een dodenherdenking gehouden,
met als sprekers pater C. A. Kuhlman
O.P. en ds. W. A. Krijger. Medewerking
wordt verleend door de harmonie van
Wilton Fijenoord, alle Schiedamse koren
Bij een dreigende epidemie, liet het
stadsbestuur dan schuiten met water uit
Rotterdam komen. Doch ook in die tijd
werd reeds geklaagd over de kwaliteit
van het Rotterdamse water, zodat er ten
deze nu niets nieuws is!
Het schfjnt, dat toen nog veel Schie
dammers gebruik maakten van gracht
water voor drinken, wassen enz.
Omtrent besmettelijke ziekten wordt
nog meegedeeld, dat in 1856 en 1871
pokken hebben geheerst, hoewel die toen
in heel ons land voorkwamen. Doch
Schiedam lag toen weer boven het ge
middelde landelijke sterftecijfer. De ver
plichte vaccinatie heeft de ziekte be
dwongen.
Samenvattend kan worden geconsta
teerd, dat het oude Schiedam veel ge
varen voor de gezondheid van zijn in
woners heeft opgeleverd. Desondanks
nam de bevolking toe, niet zozeer van
wege de vestiging, als wel door het ge
boorte-overschot. Het is geen wonder,
dat de huidige plannen der stadssanering,
niet in de eerste plaats gericht zijn op
het Orpheus Tienerkoor, onder' "leiding
van Leo Smit en aan het orgel, de heer
Jac. P. Bekkers.
Solisten zijn Co van Balsvoort, sopraan
en Henk Kromhout, tenor.
Ten slotte wordt 10 mei deelgenomen
aan de herdenking op het eregraf te
Bloemendaal, vertrek om 9 uur van de
Broersvest.
VOLGENDE WEEK
i i.v.m. nationale feestdag
i Advertenties inleveren
uiterlijk
dinsdag 12 uur v.m.
j
Bevrijdingsfeest voor
Schiedammertjes
Op zaterdag 1 mei a.s. om 2 uur
Jeugdtoneel, een feestprogramma in
de grote zaal van Lange Haven 73.
Dan komen zij met een levend poppen
Theater met Jan Klaassen en Katrijn,
en Professor Mirandi en zijn spekende
pop.
Het belooft een gezellige middag te
worden voor de kinderen. Kaarten voor
dit jeugdfeest zijn voor 50 ct. verkrijg
baar bij de leden van het Jeugdtoneel
en op de dag der uitvoering aan da
zaal.
Gemeentelijke bureaus op
Koninginnedag gesloten
Op Koninginnedag zullen de gemeente
lijke bureaus en diensten gesloten zijn.
Er wordt geen huisvuil of bedrijfsvuil op
gehaald; de bibliotheek en leeszalen zijn
gesloten, de Vleeskeuringsdienst zal al
leen voor aangifte van destructie-mate-
riaal geopend zijn. Het Stedelijk Mu
seum is van 10-5 uur geopend.
Gereformeerde ziekenzorg
De geref. vereniging voor ziekenzorg
en maatschappelijk werk te Schiedam,
zal donderdag 13 mei in de zaal bij de
Magnalia Dei Kerk de jaarvergadering
houden.
huisje van zijn stad, het Zakken
dragershuisje? Het was eertijds het
tehuis der leden van het zakken-
dragersgilde uit de jaren rond 1700.
Want op 3 oktober 1699 kochten de
REPARATIES
le klas werk, onder volledige garantie
Billijke tarieven.
Desgewenst crediet-service
INSTITUUT BENTILIA
Hoogstraat 40, tel. 12 6010, Rotterdam
verruiming van de binnenstad, hetgeen
zeer noodzakelijk is, doch ook op de be
vordering der algemene gezondheidstoe
stand.
Wie zo hier en daar de oude huisjes
ziet, die nu gaan verdwijnen, begrijpt,
dat in deze moderne tijd een dergelijke
situatie bezwaarlijk kan worden geduld.
De sanitaire en andere inrichtingen
van de krotjes, kweekplaatsen vaak ook
van ongedierte, m^ken duidelijk dat de
modernisering van de binnenstad al
kan men dat ook uit historisch oogpunt
betreuren een noodzaak is.
De gezondheid van de stadbewoners is
er mee genapeid!
Gedurende de feestdagen, 30 april en
5 mei, zullen de Schiedamse café's tot
's nachts twee uur geopend zijn. Tot
half twee mag muziek worden gemaakt.
Voor dancings en nachtbars blijven de
verleende ontheffingen gelden.
Programma dodenherdenking
volgt
18.00 uur: De vlaggen worden overal
halfstok gehesen.
19.00 uur: Opstelling van stoet.
19.20 uur: Begin mars naar het monu
ment in de Gerrit Verboonstraat.
1920-19.35 uur: Luiden der klokken
voor de eerste maal.
19.30 uur: Vaandeldragers stellen zich
op bij het monument.
19.30-19.45 uur: Bij het monument
speelt de kapel van „Het Leger des
Heils" gewade muziek
19.45 uur: Aankomst en opstelling van
de stoet bij het monument. De kapel van
„Het Leger des Heils" neemt de treur-
marsmuziek ovèr tot het geheel is op
gesteld.
19.45-19.59 uur: Luiden der klokken
voor de tweede maal.
19.50 uuiLeggen van kransen ,n blc -
men: 3. door de wnd. burgemeester H.
Sabel, namens het gemeentebestuur: 2.
de familieleden; 3. verenigingen, bonden
enz; 4. scholen.
20.00 uur: Hoornsignaal voor: 2 minu
ten stilte, het Wilhelmus (2 coupletten),
door allen mede te zangen. Hierna af
mars.
deken en hoofdlieden van het gilde
van een „beenhacker-brander" diens
branderij aan de Schie voor ƒ275,—
om er hun gildehuis in te vestigen.
Het heeft nu de eeuwen mogen ver
duren en zal thans ook de in Schiedam
rondgrijpende slopershand, althans
voorlopig, ontgaan.
leiding van het Schiedamse
Zeekadetkorps, heeft eens het
merkwaardig initiatief genomen
om jongens die zich hiervoor
hadden aangemeld, een avond de
jast te doen zijn van enkele Schie
damse families die hiervoor uit
nodiging hadden doen uitgaan. De
bedoeling hiervan was, dat de
jongens op die manier gelegenheid
kregen, niet alleen om zich om
gangsvormen eigen te maken, maar
ook, om zich gemakkelijker ondei
andere mensen te bewegen. Na
tuurlijk heeft dit in feite weinig
of niets te maken met de zeevaart,
doch daar gaat het juist om.
Want het korps zeekadetten be
staat niet uit jongens, die naar zee
gaan en daartoe alvast een oplei
ding ontvangen, doch het zqn
jongelieden, die gezelligheid, lief
hebberij en discipline combineren.
„Er heerst omtrent het korps Zeeka
detten veel misverstand", zo verklaart
de heer C. D. de Jong, die gedurende
tien jaar de leiding van het Schiedam
se korps in handen heeft gehad. „Ve
len denken, dat het iets te maken heeft
met de marine of de koopvaardij; niets
is minder waar. Van dit korps kan
iedereen lid worden, ongeacht rang,
stand of godsdienst en de doelstelling is
alleen, om de jeugd leiding te geven zo
als in een behoorlijk gerichte jeugdver
eniging". Daarom kan dus iedere jongen
in de leeftijd van 13—18 jaar lid wor
den van het korps; contributie 80 cent
per week en entreegeld, dat nodig is in
verband met verstrekken van een uni
form, f 13,50.
Toegegeven; een niet onbelangrijk per
centage van de zeekadetten voelt zich
aangetrokken tot zeevaart of binnen
vaart, doch dat is een andere kwestie.
Zij profiteren uiteraard het meest van
het technisch onderricht dat zij ontvan
gen, zoals onderhoud van boten, gebruik
van kompas, aanvaringsreglement, roei
en enz. doch uiteindelijk is die kennis
voor iedereen weieens bruikbaar.
Amusement
Toen we een bezoek brachten aan de
„Jan van Gelder", het schip dat het
zeekadetkorps zijn eigendom kan noe
men, werden voorbereidingen getroffen
voor een feestavondje. Dat gebeurt dan
„aan de wal", ergens in een zaaltje. Het
gaat er maar om, de jongelui in eigen
sfeer gezellig en behoorlijk bezig te hou
den. Dergelijke avondjes zijn er vaker,
ook wel aan boord. Dan worden gezel
schapsspelen gedaan, schaken, dammen
enz. Er is behoorlijk toezicht, orde en
regelmaat, want dat behoort tot de op
leiding van de zeekadet. Het gebeurt al
lemaal in overleg en samenwerking met
de ouders, waartoe o.m. speciale „ouder-
dagen" worden gehouden. Alles vindt
plaats op basis van vrijwilligheid, dus
ook wat de leiding betreft.
Op ouderdagen en gedurende individu
ele ouderbezoeken hebben vader en moe
der dan ook vaak met oogleden geknip
perd ais zij hun zeekadet daar bezig za
gen. Hij staat keurig in de houding ge-
Nederlands
sortering
grootste
durende de vlaggenparade; hij splitst
en knoopt; hij is thuis in eenvoudig zee
vaartkunde; hij weet iets van zeeman
schap en navigatie; hij doet aan me
teorologie en scheepsbouw; hijja
wat doet en kent hij al niet. En dan die
praktische lessen. Model wordt de sloep
opgetuigd, kundig wordt er geroeid en
gezeild, eenvoudige mankementen zelf
gerepareerd. Daarnaast kan hun zoon een
bepaald brevet hebben behaald, een spe
cialisatie in machinekennis of bij de ver
bindingsdienst, zoals het seinen met de
morsesleutel, de aldis-lamp, de letter
en cijfervlaggen.
Natuurlijk, in de ogen van vader en
moeder is dat allemaal geweldig en het
is ook geweldig als men bedenkt, hoe
zeer hij in enkele jaren tijds, gebruik
makend van die ene zaterdagmiddag,
welke de week biedt, zich al in nauti
sche richting heeft kunnen bekwamen.
Daarnaast mag men niet vergeten dat
dit bovenal het werk is van de luttele
leiders en instructeurs, die week in week
uit hun vrije zaterdag voor het zeeka
detkorps opofferen, enkelen reeds tien
of meerdere jaren lang. Zij doen dit
belangeloos, uit liefde voor de jeugd
en... de zee. En mocht men dan toch
van een bepaalde vergoeding willen spre
ken, laat men dan zoals zij deze ver
goeding zoeken in de resultaten.
Interne organisatie
Op het ogenblik bestaat de vereniging
„Zeekadettenkorps Nederland" uit 10
korpsen, t. w. die van Gouda, Maassluis
Amsterdam, Schiedam, IJmuiden, Arn
hem, Den Haag, Groningen, Rotterdam
en Den Helder. Hun totaalsterkte be
draagt circa 450 zeekadetten. Alle korp
sen hebben hun eigen bestuur en hun
eigen leiders, waarvan laatstgenoemden
de status van zeekadetofficier bezitten.
De oudste zeekadetofficier (in rang) is
de commandant.
Het overkoepelend orgaan van de plaat
selijke zeekadetkorpsen wordt gevormd
door de algemene raad, waarin het
hoofdbestuur het adviserend en uitvoe
rend lichaam is. Vrijwel iedere zeeka
det der derde klasse kan met weinig
moeite zeekadet der tweede klasse en
zeekadet der eerste klasse worden, ter
wijl de meer uitblinkers het tot onder
officier kunnen brengen, hetzij tot kwar
tiermeester, bootsman, ja zelfs tot schip
per. Ook komt het voor. dat zeekadet-
officieren uit de rijen van de oudere
zeekadetten (boven de 18 jaar) worden
aangetrokken. Dit betreft uiteraard de
allerbesten.
Het Zeekadetkorps in Schiedam da
teert van 1951 en zoals gezegd, de heer
De Jong was de eerste commandant.
Men bezat toen nog geen eigen vaartuig
doch kwam bijeen in een oud pakhuis
aan de Lange Haven. Na twee jaar kon
beslag worden gelegd op een oude loods
boot Het buitenkansje kwam pas, toen
3 Leg een
jjj Groen'S Gezondheidsplaat
onder Uw matras
(16 mm dik met ventilatiegaten)
,.He, hup", houdt kwartiermeester
Van der Vlies het rytme vast voor de
„opleidingsbak", die in de haven van
Schiedam de lessen in het roeien
wordt geleerd.
de vroegere mijnenveger „Jan van Gel
der" van de staat kon worden gekocht.
Daar viel heel wat aan op te knappen,
hetgeen gebeurd is ook. Het aantal
jongens dat zich tot het korps voelde
aangetrokken, nam en neemt geleide
lijk toe. Momenteel zijn er plm. 60
jongens, dat wil zeggen, vier „bakken",
elk van 15 jongens.
Men begint als „adspirant", dan vol
gen de 3e klassers, 2e klassers en le
klassers. Er wordt nu een vijfde „bak"
gevormd. Naast waarnemend commen-
dant M. Witkamp, is er de le officier
A. Sprong, de 2e officieren F. Bergveld
en A. de Haas, 3e officieren W. van
Oranje en R. van Veen. Het korps
wordt gevormd door jongens afkomstig
uit Schiedam, Kethel en westelijk Rot
terdam.
Het gebeurt alles met orde, althans,
hetgeen met orde behoort te geschieden.
Zoals b.v. het hijsen der vlag. Dan zijn
er de rapporten van baksmeesters aan
de wachtcommandant omtrent de afwe
zigen, waarna het werk voor de mid
dag wordt ingedeeld. Dat kan bestaan uit
instructie, les in roeien, opknappen van
boten enz. Alles verloopt in een gemoe
delijke en welhaast feestelijke sfeer,
vooral wanneer er water bij te pas komt.
Want het schip heeft een regelmatig
zwabbertje nodig en dat brengt amuse
ment met zich. In elk geval, het is er
beslist geen saaie boel en kennelijk weet
de jeugd zich bij dat alles wel te ver-
Lees verder op pagina 4.
Korenaarstraat 61-Nw.BtmienWe< 396
Rotterdam Teletóor >C'