Otterdam» stm
ormaat
Schiekade; waar nu lijn 5 rijdt
stoomde eens het Delftse bootje
I étflb
g;,;
BLIJFT VITAAL - MET CESTAALI
lijnen 55 en 64 voortaan
gedeeltelijk gecombineerd
Transformatorhuis
DE HAVENLOODS - DONDERDAG 13 MEI 1965
WEINIG ROTTERDAMSE STRATEN, waarvan in 1940 nog een aan
zienlijk deel in stand bleef, zijn sindsdien zo sterk van gezicht en
van karakter veranderd als de Schiekade. De beide Schiekaden waren
oud. Trouw hebben zij de Rotterdamse Schie gezelschap gehouden,
sinds deze waterweg in de veertiende eeuw was gegraven, doch wij
willen niet zo ver teruggaan. Er moest enig verband blijven tussen wat
er nu nog is en wat veel Rotterdammers tot welhaast vijfentwintig jaar
geleden hebben gekend.
In de eerste plaats was dat het water,
de Schie zelf, die aan de kaden, oostzijde
en westzijde, het aanschijn had gegeven
en hun bestaan gerechtvaardigd. In de
oude tijd diende deze Schie als verbinding
met Delft. De naam Delfteevaart voor het
water, dat op de Schie aansloot, zegt het
al. Tot zelfs vrij veel jaren in deze eeuw
was de Schie vaarwater van het welbe
kende Delftse bootje, een door stoom ge
dreven vaartuig, dat veel Rotterdamse
volkshumor heeft wakker geschud en
zelfs volksdichters geïnspireerd. En toch,
in de bewogen dagen van de mobilisatie
1914, toen de spoorwegen geheel in be
slag werden genomen door grimmig-ern-
stige besognes, te meer omdat Delft een
belangrijk arsenaal herbergde, voer het
Delftse bootje onversaagd voort tot soe
laas van het burgerverkeer tuesen Rotter
dam en Delft. Reeds voor de spoorwegen
in Nederland hun intrede deden, diende
de Schie het verkeer tussen de twee ste
den, die het in een grijs verleden dikwijls
hevig met elkaar aan de stok hadden ge
had. In de eerste helft van de negentien
de eeuw voeren er op Delft zeven trek
schuiten. Acht diligence-ondernemingen
verzorgden het verkeer te land Dat alles
voer over de Schie, dat alles ratelds
langs de Schiekade, westzijde.
De kaden lagen toen bulten de stad. ZjJ
herbergden niettemin tal van welvaren;
lieden, hetgeen nog uit veel
huizen is af te lezen, en dat is zo geble
ven tot in deze eeuw. Blijkbaar heeft men
er toendertijd vooral rust gezocht. De
menslievende mej. Antoinette Kuyl, die
met haar reeds overleden broer in 1813 bij
testamentaire wilsbeschikking de stich
ting Kuyl's Fundatie in het leven riep,
bedoeld om zestien vrouwen boven de
vijfenzestig jaar de zorgen van de oude
dag ruimschoots te verlichten, had voor
de plaats daarvan de Schiekade oostzijde
uitverkoren. Het zou voor de bejaarde
dames een fraai gezicht zijn, zonder enige
schadelijke opwinding, om de trekschui
ten en de diligences te zien passeren. Nog
altijd staat Kuyl's Fundatie daar, als een
goed geproportioneerd bouwwerk, in ge
zelschap van een oud woonhuis, waarin
zoals de architect Verheul in zijn be
schrijving van Rotterdams historische
gebouwen vermeldt, eens mr. J B Kan,
voormalig rector van het Erasmiaans
Gymnasium, heeft gewoond, uitkijkend
op twee fiere kastanjebomen voor zijn
huis. Het is alles oud geworden, het nijgt*
zelfs naar bouwvalligheid, want mede
door het dempen van de Schie is de toch
al zwakke fundering sterk achteruitge
gaan en er is dan ook sprake van, dat
deze stichting op een andere plek, ergens
ten oosten van de stad. een nieuw tehuis
zal vinden.
Doch meer instellingen voor bejaarden
kozen voor haar zetel dezelfde omgeving
uit. Tegenover Kuyl's Fundatie ziet men
het Emma hu is, het Lidmatenhuis der Lu
therse Gemeente en nog een tehuis voor
bejaarden. Lang geleden stond aan dezelf
de kant, ter hoogte van de Proveniers
straat, het Proveniershuis. Dit gebouw
moest tegen het eind van de vorige eeuw
het veld ruimen, in zekere zin jammer,
want er zat een stuk historie aan vast,
maar de laatste provenier ofwel kostko-
per was al in 1863 de weg van alle vlees
gegaan.
Doch genoeg van het verleden. Het
Schiewater kabbelt niet meer, noch
spiegelt het tal van fraaie gevels. Na de
ramp van 1940 werd de demping snel vol
tooid. Er was puin in overvloed. De
won er een mooie rijbaan bij, midden in
de weg. Spoedig was aan niets meer te
zien, dat da westzijde altijd het belang
rijkste was geweest. Daar was vanouds
de weg, daar reed de paardetram naar
Overschie, die later werd „gemotori
seerd'' met behulp van een Ford T-mo-
torEen groot stuk van de oude bebou
wing ia nog aanwezig, maar de slopers
hebben aan beide kanten ook duchtig hun
best gedaan en er ateat nog wel iets te
wachten.
Het hoofdkantoor van de Nationale Le-
vensverzekerings Bank heeft er zijn plek
gevonden, plus twee standbeelden van
verzekeringswiskundigen, die tijdens hun
leven echter niet ais zodanig werden aan
geduid. Nog meer verzekeringsmaatschap
pijen zijn er neergestreken. Het St.-Fran-
ciscusgasthiuis mag men tot de oudere
hoofdbewoners van de Schiekade reke
nen. Het zal zich nog wel weer uitbrei
den, als Kuyl's Fundatie verdwenen zal
zijp. Een van de oudste flatgebouwen in
de, stad heeft er zijn hoogste verdiepingen
bóven de Rotterdamse huizenzee uit. Veel
bekende firma's zochten de Schiekade op,
tot de laatste behoort de Rank, op de
plaats waar de RET nog zeer lang een de
pendence heeft gehad, stammend luit H»
tijd Van de paardetram en de eersfle tyus- -
experimenten. Thans wordt de Schiekade
bi) haar begin gemarkeerd door forse,
moderne gebouwen, waaronder het Shell-
gebouw, maar er zijn verderop nog vrij
veel winkels en kleinere hulzen van heel
lang her.
De Schiekaden waren, in de vorige eeu
wen de trait d'uniort tussen stad en land._
Vandaag kan men deze kade, die al bij]
een kwart eeuw geen water meer kenl
zien als een verbinding
heel oude en het heel nie
QP WTNOWSINS WN WAHT6IN NEMO ««AT
PROF. ARONNAX MBS 0i) EEN
&KTOSK
MN HBT Elft VENKAMP OP HET EILAND
RORAPAND
VERZAMELING VAN
KLASSIEKE WERKEN
Stat ONDER
Ik ZIE EEN «EHEU s
m% OfrSEBVffTIE TOET
KUK.PROFESSOR
w „EBVATIE POST
pAAR ....VOU3 M'J
EN DIT IS WAT Pe VB EES.
K'JKER AAH DE PROFES.
SOR ONTHULDE
WAT DRBöHNZSX
rOCH IN DIE w
ZAKKEN1
0AH.1!
soe.' IK WAS OOK EENS
IK HEP BtZ
<3BHoes VAN/ EEN VAN PIE «SEWsTeN
GBZ IEN|
PHATEN VOOR
LADEN EEN DODE.
VRACHT I
EN ONTSNAPT
PAND BH MET
M'J NOS EEN PAAR...
DE MEESTEN ERVAN
ZJN NOS STEEDS B'J
M'J.
7/
NAUTILUS
RÏÏÏnarmonis!
Gestaalbrood, het brood dat het rijkst
vitamines en u de meeste I
weerstand biedt. Wetenschappelijk bewezen in een 3 jaar vergend onderzoek j
(Instituut voor Volksvoeding te Wageningen onder leiding van prof. dr.
C. den Hartog met zijn medewerkers dr. G. Pol en dr. L. M. Dalderup). 1
EET HET ZELF EN GEEF HET UW KINDEREN
Gestaalbrood van TEUN VAN LEEUWEN AARLANDERVEEN gebakken in
Super-bakkerij M. LINSCHOTEN EN ZONEN N.V.
WAfcHT U VOOR NAMAAK
Verleden
Omdat het passagiersaanbod op twee
trajectgedeelten van d« lijnen 55 (Per-
nis-Hoofvliet-Vear Petroleumweg) en 64
(Hoogvliet-Vondelingenplaat) zeer ge
ring is, heeft de RET besloten de beide
lijnen na werktijd gedeeltelijk te combi-
De trajectgedeelten waarom het gaat
gijn de Petroleumweg (lijn 55) en de
Tankweg (lijn 64). De ene leidt van
Hoogvliet naar. het veer Petroleumweg,
de andere van Hoogvliet naar het veer
Vondelingenplaat, 's Avonds na zessen
en in het weekeind is er op beide wegen
vrijwel geen vervoer. Werd op Petro
leumweg en Tankweg in bedoelde uren
tot dusver een uurdienst onderhouden,
door een combinatie van de lijnen is het
aantal diensten op deze trajectgedeelten
met ingang van 10 mei gehalveerd.
Petroleumweg en Tankweg zullen dan
beurteling worden bediend en wel zo. dat
het ene uur de Petroleumweg wordt be
reden, het andere uur de Tankweg. Zo
blijft toch dus elk uur een van beide ve
ren beschikbaar.
Deze wijziging geldt uitsluitend de
diensten op zaterdag en zondag. Voor het
overige blijft de situatie zoals zij was.
Er komt met dit al in de frequentie op
het trajectgedeelte Pernis-Hoogvliet (lijn
55) geen enkele verandering.
Wel zullen in verband met het voor
gaande enige vertrektijden worden ver
anderd. De dienstregeling is nu als volgt:
Lijn 55: van Pernis vla Hoogvliet naar
Veer Petroleumweg: maandag t.m. vrij
dag 18.00 - 20.00 - 22.00 - (0.00 tot Oude
Wal).; zaterdag: 5.55 - 7.55 en vervol
gens om de 2 uur tot 21.55 - (0.00 tot
Oude Wal), zondag: 8.00 - 10.00 en ver
volgens om de 2 uur tot 22.00 - (0.00 tot
Oude Wal).
Van Veer Petroleumweg via Hoogvliet
naar Pernis: maandag t.m. vrijdag:
18.25 - 20.25 - 22.25 uur; zaterdag: 6.20 -
8.20 en vervolgens om de 2 uur tot 22.20;
zondag: 8.25 - 10.25 en vervolgens om da
2 uur tot 22.25.
Lijnen 55 en 64 (gecombineerd)van
Pernis via Hoogvliet naar Veer Vonde
lingenplaat: maandag t.m. vrijdag:
18.50 - 20.50 - 22.50 uur; zaterdag: 6.50 -
8.50 en vervolgens om de 2 uur tot 22.50;
zondag: 8.50 - 10.50 en vervolgens om de
2 uur tot 22.50.
Van Veer Vondelingen plaat via Hoog
vliet naar Pernis: maandag t.m. vrij
dag: 19.17 - 21.17 - 23.17 uur; zaterdag:
7.17 - 9.17 en vervolgens om de 2 uur tot
23.17; zondag: 9.17 - 11.17 en vervolgens
om de 2 uur tot 23.17.
Deel concertgebouw in
september in gebruik
deel van de kantoorruimten reeds in sep
tember van dit jaar gereed zullen zijn.
Dit betekent, dat het Rotterdams
Philharmonisch Orkest bij de aanvang
van het nieuwe muziekseizoen het repe
titiegebouw naast de Rotterdamse
Schouwburg kan verlaten en zijn dage
lijkse repetities in het Concertgebouw zal
gaan houden. Tevens zal de
tenverkoop voor het nieuwe seizoen
het R.Ph.P. aan het Concertgebouw ge
schieden aan de kassa voor de kleine
zaal (zijde Kruisplein).
Ook de directie en d« administratieve
staf van het orkest alsmede de directies
van het Concertgebouw en van de Rot
terdamse Kunststichting zullen dan naar
het Concertgebouw verhulzen.
Ook op deze plaats: in gedachten
terug naar morgen een kwart eeuw gel
den. Heel wat Rotterdammers zullen h
zioh nog herinneren. Als de dag van gi
teren misschien. Het loopt tegen hu
twee. De oorlog is al een paar dagen a
de gang. We wisten, dat ons geweld ts
wachten stond- Maar hadden we dit ver
wacht? Het eskader nadert. Rode seinpa-
tronen gaan de lucht in: het afgesproken
teken, dat er niet zou worden gebombar
deerd. Rode seinpatronen uit Duitse ge
weren: er werd immers onderhandeld over
de overgave van de stad. Dan 'luitend*
bommen. De stad schrikt. Het kan niet
waar zijn. Vlammen knetteren, het elec-
trisohe licht gaat uit Lawaai weer flui
tende bommen. Duizendèn ruiten springen
aan stukken. Boven de stad drukt een
goed-opgeleide vlieger zorgvuldig op zijn
knopjes. Eindelijk kan hij zijn „strijd
vaardigheid" bewijzen. Benedein hem
gaat een wereldstad aan scherven: in
puin. Da bommen blijven naar beneder.
komen: een dodelijk tapijt. Dan: de stad
brandt. Het bericht gaat over de gehel*
wereld. Na Warschau: nu Rotterdam. De
wereld schrikt: men was nog niet aan
dergelijke verschrikkingen gewend Een
rode gloed hang boven de stad. Het vuur
verteert huizen, winkels, kantoren, hele
wijken- Men schrijft 14 mei 1940. Rotter,
dam, wat hebben ze je op die dag mis
handeld.
ISrêoonlijk altijd
i, wat andere men
bepaalde dingen denken. Wij ge-
rieten ervan te vernemen, dat zeven van
de tien huisvrouwen zeggen en dat
vijf van de zeven automobilisten beweren
en dat acht van de tien dikke men
sen baat vinden bij (dr -pillen). Wij
Toekomst
Rotterdamsch Phiïïiariiionisch
Orkest naar W.-Duitsland
Van 16 tot en met 22 mei a.s. zal
het Rotterdams Philhar-moruscn Orkest
onder leiding van Franz-Paul Decker
een toernee door West-Duitsland maken
Er zal worden geconcerteerd in Keulen.
Freiburg. Karlsruhe, Wiesbaden, Iser-
Bid Godesberg en Viersen
nz-Paul Decker heeft met veel »uc-
iclemaal niet aan de Metro hebt gedaeh'..
dan toch maar even met een eigen me
ng klaar staan, hè. Och, eigenlijk be
leven we het u niet te vragen Zeer se
re meninggen.
Wij vragen ons altijd af: zou dat nu de
mening van zo'n hele stad weergeven.
En zouden die m«nsen dat nu allemaal
menen. Dat van geweldige oplossing" en
van „helemaal niks". Hoe kom je daar
nu achter. We hebben het voorgelegd aan
een specialist op dit gebied en die had
maar één oplossing: een opinie-onderzoek
houden naar het resultaat en de geloof-
ln de boter
adriaan
van houdt
goudsesingel 33a - rotterdam - telef.T 24104
Vijf en twintig jaar later: Rotterdam
Is als een welvarende stad uit de as her
rezen. We vieren feest in een verzorgde
welvarende city, al wordt er hier en da-ar
nog druk gbouwd. Maar dat valt al
lang niet meer op. Vijf en twintig jaar
lang hebben we in deze stad door de mod
der moeten baggeren, hebben we ons via
weg-omleggingen moeten voortbewegen,
hebben we geleerd listig de oliespetten
van de heipalen te ontwijken. Jarenlang
heeft de wind vrij spel gehad in de gaten
tussen de weggevallen huizen en panden
in Rotterdam. Nu beginnen de straten
met hun huizenrijen weer op een mooi an
gaaf gebit te lijken.
Er is een nieuwe generatie opgegroeid,
die het Rotterdam-van-vroeger niet meer
heeft gekend. Die verbaasd naar oude
foto's en afbeeldingen kijkt: was het zo
vroeger? Een generatie, die Rotterdam
alleen maar heeft leren zien als een roo
derne stad, vol splinternieuwe gebouwen
Toch is het de taak van de oudere gene
ratóe deze jongeren 66k te verhalen over
het Rotterdam van toen. Ze hebben d«
stad in puin kunnen gooien, maar niet onze
vragen ons altijd af, of die menaen dat
nu allemaal menen. Of dat ze het alleen
maar zeggen, om van het gezeur van de
enquêteur af ta zijn. Er kwam eens
iemand bij ons aan huif, die vroeg, wat
wij dachten over een bepaald soort huis-
houdmachines. Juffrouw, hebben we toen
gezegd: zelden denken we aan dat be
paalde soort huidhoudmachines- En oo
het ogenblik toevallig helemaal niet. U
treft het derhalve ongelukkig. Goeden-
middag.
Ook op de televifie kan het zo ongene-
geerd aankomen: en mijnheer wat denkt
u van de multiraterale kernovereen
komst? En dat vragen ze dan een man,
die juist opgewekt aan de a.s. verloving
van zijn dochter loopt te denken, of aan
een nieuw overhemd, dat hij graag wil
kopen, of aan helemaal niets, of aan de
tandarts.
Moet je dan metéén maar oordeel
klaar hebben? Wat zou u bijvoorbeeld
zeggen, ais ze nu op dit ogenblik aan
u vroegen: enne, wat denkt u van de
Metro? Wedden, dat u de laatste dagen
In deze tijd kan men over de kerk
welke dan ook vaak wat pessimis
tische klanken horen- Voor velen staat
het vast dat de kerk op z'n laatste
benen loopt- Weliswaar heeft de kers
na de laatste wereldoorlog aan good
will enigszins gewonnen openlijke
vijandschap tegen deze instantie vindt
men niet zo veel meer maar het
baat toch niet- Minder mensen bezoe
ken de kerk en het lijkt er soms wel
op alsof er een groot desintegratle-pro-
ces aan de gang is. Ik laat dat alle
maal nu maar even voor wat het is.
Om zo iets met enige zekerheid te
kunnen constateren moet men na
tuurlijk meer weten dan dat in eigen
omgeving wat mensen het contact met
de kerk verloren zijn, de laatste ja
ren. Ik loop al een tijdje mee,
maar ik heb eigenlijk nooit veel an
ders gehoord en ik verbaas me dan ook
altijd weer over de vitaliteit die veel
kerken aan de dag leggen. De rooms-
katholieke kerk is bezig aan een ver
nieuwing zoals die sedert de 16e eeuw
niet aan de orde geweest is. En ook
de protestantse kerken blazen hun
partijtje mee.
Toch maakt de kerk op veel mensen niet
zoln enorme indruk. Dat is ook wel
begrijpelijk. De kerk zou vergeleken
kunnen worden met een transforma
torhuisje Vroeger een nogal saai ge
val, maar tegenwoordig weet men ook
die dingen aardig in het geheel aan te
passen. Maar weet u wat er in zo'n
huisje plaats vindt? Daar wordt de
enorme hoogspanning omgezet Of over
gebracht op de gewone spanning van
ons lichtnet. Dat is een heel belangrij
ke bezigheid. Als die huisjes er niet
waren, of als dat niet gebeurde, had
den wij niet» aan al die electrieiteit.
Dam zouden onze lampen breken, onze
stoppen doorslaan en onze apparaten
vernietigd worden.
Ik vind dit naast vele andere een
goed beeld voor de kerk. De kerk is
ook niet zo spectaculair, net als dat
transformatorhuisje. Toch gebeurt er
iets heel belangrijks. De enorme hoog
spanning waarin de mens zoa komen
te verkeren wanneer hij laten w«
zeggen direct met God to aanraking
kwam. zou hij niet kunnen verdragen.
Maar in de kerk luisteren we naar de
preek van een gewone man. Hij heeft
e«n beetje meer in die dingen gestu
deerd dan anderen, maar dat is al
les- Een gewoon mens, met dezelfde
zorgen als alle anderen- En die is
daar bezig lets van die noogspanntog
te brengen op het net van „de
„Oud-burgemeester van Walsum bij
Unilever", stond er «en paar dagen gele
den in de kranten en op lijn 5 hoorden we
een klpin jongetje vertellen: „Mijn pa-
pie zegt, dat-ie nu met z'n neus in de bo
ter is gevallen"-
Op zichzelf lijkt dat niets bijzonders. En
toch ts het eeuwen zo geweest Daar
door kennen wij de bijbel nog en
kunnen we er allemaal bij. U moet
daarom ook niet zo Iets enorms van
de kerk verwachten. Geen tam-tam en
dergelijke. De kerk doet als het
goed is in nederigheid zijn werk-
Soms achter edn gevel die helemaal
niet opvalt. Moderne architecten sluiten
zielh soms bewust aan bij de architec
tuur van het geheel van een wijk He
lemaal geen kerk, zeggen de mensrn
wel eens. Maar wat zo'tn gebouw tot
kerk maakt, gebeurt voor een belang
rijk deel binnen. En, natuurlijk, nog
MEDEMENS
