De Havenloods | 1965 | 13 mei 1965 | pagina 40

I

n i

VAN DE PUBLIEKE

TRIBUNE

Ruine is wat overbleef van eens
zo trotse Huis te Riviere

rmck

HOU I

WASCANA

IVOPOL

Zevende wandeltocht
Rode Kruis

Jeugd

n -

ZEISS binnen bereik

99-

<I>

omwenteling

óp

rookgebied

de naamWascana
de uitvindingmelange-dekblad
de sensatie.» de prijs

De kwalifeifstandpasfa

Radio-therapeutisch
instituut verhuisd

BEJAARDEN

DE HAVENLOODS - DONDERDAG 13 MEI 1965

ODe afdeling Rotterdam van tiet Neder-
lamdsche Roode Kruis organiseert op
Hemelvaartsdag27 mei 1995 haar ze
vende wandeltocht. De baton vagi deze
tocht zijn bestemd voor het Henri Du-
nanthuis" te Zeist waar lichamelijk ge
handicapten een week onbezorgd vakan
tie kunnen houden.

Heit „Henrtt Diunanthuis" werd zoals
bekend in 1954 geschonken door het Ooe,
tenrijke Jeugd Rode Kruis. Men heeft
echter veel geld nodig en daarom wor
den oa. dergelijke wandeltochten geor
ganiseerd. De parcoursen van de zeven-
da Jeugd Rode Kruis wandeltocht zullen
zo aantrekkelijk mogelijk; worden uitge
zet en leiden voor een groot gedeelte
door het Kralingse Bos. De afstandeti
zijn 10, 15, 25 en 35 km. Iedereen die
ouder is dan 8 jaar mag er aan deelne
men.

De Startplaats la bij de Tuinbouwvei
ling, Veillngweg 4, Rottendam, te berei
ken met lijn 15 of Statten Noord N.S De
stwrttijd is vanaf 930 uur. Het inschrijf
geld bedraagt voor personen van 8 tot en
met 15 jaar, militairen beneden de rang
van onderofficier en achoolgroepen f 0,86
p.p. Voor anderen is het f 1,- p.p. De
voorinschrijving sluit op 21 mei. Na deze
datum worden de inschrijfgelden ver
hoogd.

Iedereen die aan de tocht deelneemt
ontvangt ha afloop een beloning. Er zijn
extra prijzen voor groepen waarvan tij-
dena de tocht de beste propaganda voor
de wandelsport uitgaat. Men kan zich op
geven bij het Jeiugd Rode Kruis afd. Rot
tendam, Koningin Emmaplein 12, Rotter
dam, tel. 116410,

De geneeskundige verzorging berust bij
de colonne van het Rode Kruis. De Rode
Kruis Korps Drumband, de Douane Har
monie Nederland, de districtsband vah de
Nederlandse Padvinders en het Tambour-
en Showoarps „Damtoarddjen" rullen hun
medewerking aan de tocht verlenen.

MOEDERCLUB

Wist u sa dat er ln de Nieuwe Zuider-
fcerk aan de Westzeedijk 43, iedere dins
dagmiddag een bijeenkomst is voor moe
ders en huisvrouwen? Ook U bent daar
hartelijk welkom. Door deze club worden
ook wel gezellige uitstapjes of leuke
excursies georganiseerd.

Er heeft zich in deze omgeving een
•tuk vaderlandse geschiedenis afgespeeld
door een geweldige overstroming, in het
zoals de historicus C. A. van der Zee
constateert in zijn boek over Mathenieisse.
gebied van Schieland dijken en kaden
Hij gaat hierbij zelfs terug tot 695, toen
door een geweiidige overstroming, in hei.
gebied van Schieland dijken en baden
werden aangelegd, nadat een woud was
weggevaagd.

Het eerste kasteel werd hier omstreeks
1190 gebouwd door Jacob, zoon van Ale-
wijn, Ridder, Burggraaf van Leiden,

"W-*

Hl

H- :i

Zo tag er het Huis t« Riuiere er in
vroeger eeuwen uit; een fraaie burcht
aan de rand van de stad.

Heer van Rijnland en Britten. Dat
in het gebied der schorren, waar nu het
Schiedamse Hoofd is. Tijdens de ver
maarde Kabeljauwse twisten van rond
1300, werd in 1351 dit kasteel door de Ka
beljauwen uit Delft verwoest en het res
tant verdween ln de St. Ellsabethsvloed
1 1421.

"JU, maar uaarover IS verder
niets bekend. Anders ls het gesteld met

de geschiedenis

i het

het geste:
„Huis te

Rivie-

geroemde,
i 2.8 lens,

lederen ta» voor

Tot 5 Juni as. kunt U Uw oude box of
camera (delekt of niet) Inruilen bij
aankoop van ean nieuwe foto- of amal-

21 FILIALEN IN NEDERLAND

K. LIJNBAAN 24,
NW. BINNENWEG 251-253
O. BINNENWEG 117,
COOLSINGEL 82

Graal Willem I heeft een sterkte la
ten bouwen, die oorspronkelijk als tolhuis
dienst moest doen.

Het was een mooi bouwwerk, met een
grote, vierkante toren en met een ruim
uitzicht over de Scye-delta (de Schiedel-
ta iHet gebouw werd uit baksteen opge
trokken, welk materiaal in die tijd ln ge
bruik was gekomen. Voordien werden
kastelen nl. van bergsteen gebouwd, dat
van ver moest worden aangevoerd en
dus kostbaar was. Deze burcht moet om
streeks 1239 zijn gebouwd.

De eerste bewoner van het gebouw,
dat: „'t Huys tie Riviere" werd' genoemd,
was de Graven Baljuw voor het nieuwe
grondgebied. Dat was waarschijnlijk een
lid van het geslacht Uyternesse, dat zich
ook wel „Heemen van Matfheroesse" noem
de Reeds eerder werd nl. de «treek wel
„Mathemesse" genoemd.

Burcht van Schiedam

Men komt ln de geschiedschrijving van
Schiedam wel drie namen voor het kas
teel tegen. Behalve „Huys te Riviere" en
„Huis te Matenesse", wordt het ook wel
de „Burcht van Schiedam" genoemd.

Het was vrouwe Aieid, gravin van He
negouwen, de stichtster van Schiedam,
die later het kasteel betrok. Zij voelde
zich bijzonder tot het kasteel aangetrok
ken, vanwege het ruime uitzicht. De in
richting van het kasteel was, toen zij dit
betrok, gelijk aan die der meeste burch
ten. De zetels waren van ruw hout. Er
waren slechts twee zetels; één voor de
gravin en één voor haar zoon, Floris V.
Anderen konden plaats nemen in de bre
de, stenen vensterbanken of op lage bank
jes, die overal verspreid stonden. De ver
dere geschiedenis van het kasteel is
nauw verweven met die van het ge
slacht Mathenesse.

Schoorstenen ontbraken in die dagen.
De stookplaats bevond zich midden op
de vloer, en de rook moest zich een uit
weg banen door de opening van het dak.

In die tijd meende men, dat de rook
van het vuur het hout versterkte en vrij
hield van houtworm. Men was dan tevens

êevrijwaard van bezoek van heksen, die,
idien er schoorstenen zouden zijn, daar
door naar binnen konden komen 1

Men achtte bovendien een f

hebben ze nu toch aan dat ouwe, smerige blok steen", zeggen de
meeste Schiedammers tot elkaar, wanneer zij hetgeen in
wijdsheid de „ruïne" gehoemd wordt het Emmaplein bij de Broers-
vest, passeren. Zienderogen vermindert het „blok steen", dat het zij
toegegeven er niet bijster attractief uit ziet en ook helemaal geen
historische herinneringen oproept, zo als vaak andere bouwvallen nog
doen. Desondanks ts het toch altijd nog het restant van een mooi
kasteel dat Schiedam eens bezat. Het „sic transit gloria mundi", spreekt
hier wel heel duidelijk, hoe zefs de meest hechte bouwwerken vergaan.
En het „blok steen" vormde indertijd een deel van het ongetwijfeld
mooie kasteel, dat „Huis te Riviere" werd geheten en verbonden was aan
het oude geslacht „Mathenesse".

menselijk lichaam veel sterker, waar
door men geen last zou hebben van long
aandoening, verkoudheden enz.

De stenen vloeren waren bedekt met
kort gesneden biezen matten en de mu
ren waren versierd met wapenen, jacht-
gereedschappen enz. Van Vrouwe Aleid
is bekend, dat zij zich zeer kostbaar
kleedde. Toen in 1278 Vrouwe Aleid
„Schiedamme" zoals de plaats werd ge
noemd verliet, betrok Baljuw Florens Bo-
kel „Huis te Riviere".

Het stadSbestuur van Schiedam hield,
nadat vele geslachten het hadden be
woond, toezicht op het kasteel tot 1574.
Dat jaar werd een zwarte bladzijde in de
geschiedenis vam de fanniliie van Mathe
nesse en het Huis te Riviere.

In 1572 had Alva de Spaanse bezetting
uit Rotterdam, Schiedam en Delfshaven
teruggetrokken, om ze 'te gebruiken voor
het beleg van Bergen op Zoom.

Toen maakte Van der Mark, de bevel
hebber van de Watergeuzen, zich van de
ze plaatsen meester, die zich terstond
aan de zijde van de Prins «chaarden.
Ook het Huis te Riviere werd een sterk
te, in dienst van de Prins.

Het verzoek van de Prins om de Maas
dijk door te steken, teneinde de Spanjaar
den voor Leiden te verdrijven, werd in
gewilligd en door een felle Noordwester
storm, stond Holland tot ver bulten Lei
den onder water, wat de oorzaak werd
tot opheffing van het beleg van deze stad.

De naar het zuiden terugtrekkende
Spaanse benden, verwoestten wat zij te
genkwamen. De poorters van Delft,
Schiedam en andere steden, beducht dat
die benden zich zouden nestelen in de
kastelen in de omtrek, besloten deze
burchten te verwoesten.

eerst beroofd van de kostbar# meubelen
en een groot deel der brieven en oorkon
den en daarna in brand gestoken.

Het familie-kasteel diat voor Mathenesse
235 jaar als woonstede had gediend, had
it opgehouden te bestaan. Slechts een ruïne
bleef overl

w

Munite&tatle

dag
blad de hartekreet geslaakt: „Ik zou de
directie van de V.V.V. en van de Ahov-
hallen wel willen toeroepen: doe toch
eens Iets".

Na de tweede wereldoorlog wilde men
reeds iets doen ln Rotterdam, een „Ver-
maakcentrum" stichten. Mkn had echter
vergeten dat een vermaakcentrum niet
gesticht wordtt, het werd dan ook een
een fiasco.

Wat wil nu die Rotterdamse horeca
ondernemer? Deze wil feestelijke mani
festaties als ln het verleden. Ahoy-50,
E55, Be Floriade. Inderdaad na de Flo-
riade is er niets belangrijks op dit ge
bied gedaan, en dat is ook practisch
bijna niet meer uitvoerbaar. De kosten
voor een Haven Festival, World Miss
Harbour of een Internationaal Film Fes
tival zijn zo enorm groot, voor een be
trekkelijk korte tijd, dat deze niet goed
gemaakt kunnen worden.

Wie moet deze tekorten dragen? De
gemeente Rotterdam? Deze heeft al te
veel geldzorgen voor de haven. Dan zijn
er nog de volgende punten: Er ls nog
een ontstellend tekort aan sportaccom
modatie, de bouw van de Metro zit ook
niet helemaal lekker. Tevens zitten we
nog met een beetje slecht drinkwater, de
vissen in de aquaria gaan er dood van.

Maar toch zou de Rotterdamse hore-
ca-ondernemer het prettig vinden als er
een grote manifestatie was. Als Neder
lander ben ik er trots op dat we, in dat
kleine landje aan de zee, een haven
hebben, die de grootste van de wereld
is. Daar wonen honderdduizenden men
sen, die het hele Jaar door naar een ge
legenheid willen gaan, waar ze van het
goede amusement kunnen genieten. Maar
niet een korte tijd een tentoonstelling of
manifestatie.E. F. Schnitker

PAÜLUSKERK

Mauriteweg 20, zondag 18 mal as des
avonds om 7 uur. Spreker: ds. J. C. de
Bruine, stodenten-predikant in Utrecht.
Onderwerp: „Van horen zeggen."

Neem '8 werelds fijnste tabaksoorten. Haal alle harde stelen en
nerven eruit. Selecteer op smaak en geur. Maak een melange.
Het resultaat? Het mooie, egale melange-dekblad. De prijs?
Ongelooflijk laag dank zij de volledige machinale vervaardiging.

Wascana senoritas 10 ct Wascana cigarillos 6 V2 ct
Nü ook een Wascana bolknak voor slechts 16 ct

met melange-dekblad
extra licht, extra geurig

sigarenfabriek WASCANA kampen tel. [phone]

Zo kwam het verval

Er is sindsdien weinig of niets meer
san het oude kasteel gedaan. De voor
malige Slottuin is omstreeks 1790 tot Is
raëlitische begraafplaats ingericht. De
funderingen van het kasteel liggen nog
ten dele op geringe diepte. Volgens het
verhaal hebben de „poorters" van de
stad Schiedam aan de sloop van het kas
teel braaf meegewerkt, door telkens ste
nen weg te halen teneinde daarmee het
eigen huls te bouwen!

Menige oude Schiedamse woning is zo
doende opgetrokken van het materiaal,
afkomstig van „Huis te Riviere". De ho
ge, vierkante toren, van zijn spits be
roofd, heeft eeuwen de tand des tijds ge
trotseerd. Wat er nu nog staat, is er het
laatste overblijfsel van. En ook daarvan
zijn de jaren wel geteld. Deze ruïne le
vert overigens wel het bewijs van de so
liditeit van het bouwwerk uit 1239!

De Schiedams predikant en dichter A.
N. van Pellecom dichtte in 1839 over het
„Huis te Riviere":

„O bouwval, o vergrijsde muren.
Die, dik met riet en mos bedekt,
Den stroom des tijds niet kost verduren;
Wier aanblik kille huivring wekt.
Hoe somber zijn Uw doodsche dreven.
Waar nu slechts uil en nachtraaf zweven!
Hoe zwart de schaduw, die gil spreidt!
Langs 't puin van Uw vermolmde wallen,
verbrokkeld ln Uw gracht gevallen,

Fluit de avondwind: „Verganklijkheid!"

Padvinderscrroep viert
20-jarig bestaan

Ter gelegenheid van haar 20-jarig be
staan heeft de padvindersgroep „Olivier
van Noort" een feestprpgramma samen
gesteld. In gebouw Odeon speelt op don
derdag 20 mei vanaf 20.00 uur een revue
getiteld „Olivier 20" entree k f 1,50. Vrij
dag 21 mei wordt hetzelfde programma
gegeven, maar er is dan een bal tot be
sluit van het feest. De muziek wordt ver
zorgd door Trio Paul van Klaveren, de
entree is f2,50.

Het gebouw Odeon is gelegen in de
Gouvernestraat 54, Rotterdam. Kaarten
zijn o.a. verkrijgbaar bij het districts-
hoofdlcwartier, district Rotterdam van de
Nederlandse Padvinders Vereniging,
Heemraadssingel 129.

„Timekeeper van beroep, edelacht*
bare", antwoordde de jongeman in het
lichte zomerkostuum.

De politierechter fronste de wenk
brauwen; „Timekeeper. Je bedoelt.
„Ja, edelachtbare, timekeeper. Ik be
doel tijdschrijver"zei de jongeman
minzaam. „U weet wel. Nauwkeurig
letten op de arbeiders met een stop
watch De edelachtbare knikte.

„Ik vloog uit de bocht met die auto,
edelachtbare. Dat kan toch iedereen
gebeuren? Trouwens, ik zat niet ach
ter het stuur en die garagehouder had
er zich niet mee moeten bemoeien.
Dan was er niks gebeurd."

„En die beschadigde auto's dan?",
onderbrak de rechter. Tijdschrijver
trok de schouders op. „Ik kon niet
weten dat die auto's daar geparkeerd

stondenMaar die garagebaas had

er niets mee te maken!"

„Vandaar die klappen ~~zëktr?",
merkte de rechter op.

,Jk moest me toel verdedigen. Die
vent trok me aan m'n benen uit de

auto. Nou vraag ik u toch

Zonder mee te gaan in de veront
waardiging van tjjdschrijver, vroeg de
rechter of het hem bekend was dat
hij nog in een proeftijd liep: „Heb je
al over je proeftijd nagedacht?"

Nee, dat had tijdschrijver nog niet
gedaan. Schichtig keek hij om zich
heen. „Maar het was helemaal mijn
bedoeling niet om er vandoor te gaan,
edelachtbare", zei hij zwakjes.

Tijdschrijvers' straflijst vermeldde
een lange reeks bedoelingen. Van
diefstal tot afpersing toe. „Maar ver
dachte begint inzicht te krijgen in
eigen leefsituatie", zei het reclasse-
ringsrapport.

„En het was ook mijn bedoeling niet
om er maar op los te slaan", riep de
tijdschrijver. „Moeten ze me maar
niet jennen

„Neezei de politierechter.
Kennelijk bedoelde hij „Ja". Hij ver
oordeelde timekeeper tot f30 boete
of 6 dagen hechtenis.

'n Kwestie van geOJkzetten, vond
ds tijdschrijver.

TTEEL anders ging het toe bij de
4 55-jarige havenkoopvrouw voor
de strafrechter. „Je kan nooit weten
hoe 'n koe een haas vangt", moet ze

gedacht hebben toen ze op de avond
voor Kerstmis, zonder een cent op t
zak, de huiskamer van haar jeugdige
hospita binnentrad.

„We zullen wat moeten versieren, 1
beste meid. Er mot geld komen met
de kerst." Gezusïerlyk één in de veld- 1
tocht gingen de dames op pad en ver- 1
sierden 'n man.

Dat het hierbij niet ging om een i
lening van een tientje voor de feest-
dagen, bleek wel uit het dossier, 'n
Tientje leen je bij de buurvrouw of
in het uiterste geval bi) je familie,
maar beslist niet bij de eerste de beste
feestruiter in een café op kerstavond.
Gezien het formidabel succes van het
versieren, ongeveer f4000, kon de
officier dan ook niets anders dan be
roving aan de orde stellen.

„Dat is niet helemaal juist", vond
de koopvrouw. Ze wisten die avond
niet eens hoeveel het was.'

,,'n Meevallertje dus zei de of
ficier.

Terwijl de versierde vriend toat
aangeschoten achter in de auto stapte,
lispelde de koopvrouw hem lieve
woordjes in het linkeroor. Uit waar
dering gaf hij haar een briefje van
duizend gulden. Aardig zo'n vriend."
Knipogend naar haar jonge gezellin
op de voorbank van de auto praatte
zij honderd uit tegen de man. Intus
sen gleed haar hand voorzichtig tas
tend naar de achterbroekzak van de
man om daar een bundel bankpapier
te ontdekken.

„Allemaal briefjes van duizend... r
zei de officier. „En de betrokkene wil
de geen aangifte doen. Knap dit zaak
je zelf wel op", zei hij desgevraagd.

Een enorme aankoop van sieraden
en een tweedehands auto trok de aan
dacht. Een aandacht die veel verder
ging dan koopvouw, hospita en echt
genoot durfden vermoeden. Politie
kwam, zag en besloot.

De officier eiste met dezelfde aan
dacht tegen de koopvrouw tien maan
den met aftrek .Wegens heling eiste
hij tegen de hospita, negen maanden
waarvan drie voorwaardelijk, terwijl
de echtgenoot, oftewel de hospus, vier
maanden tegen zich hoorde eisen
wegens het feit dat hij had meege-
feest op de goede afloop.

Het was me het feestje wel.

JAN PUBLIEK

Drie benoemingen aan het Rotterdams Conservatorium

Aan het Rotterdams Conservatorium
zijn per 1 september 1965 benoemd: Bart
Berman, tot docent voor het hoofdvak
piano. De heer Berman komt uit de
school van Jaap Spaanderman en be
haalde in 1964 de Prijs van uitnemend
heid voor piano en studeerde bovendien
compositie bij Bertus van Lier.

Istvan Hajdu tot docent voor het hoofd

vak piano. Deze was jarenlang verbon
den aan de Hongaarse Radio-omroep.

Arie Keijzer tot docent voor het hoofd
vak orgel. Hij behaalde in 1964 de Prijs
van Uitnemendheid voor orgel aan het
Rotterdams Conservatorium als leerling
uit de orgelklasse van George Stam. Hij
is bovendien winnaar van de internatio
nale improvisatie-concoursen te Bols-
ward en Haarlem.

Het behoud van Uw ia n den

Maandag 10 mei is het Rotterdam»
Radio-Therapeutisch Instituut, dat sinds
1914 aan de Bergweg is gevestigd, ver
huisd naar het nieuwe gebouw van de
dir. Damiiel den Hoed Kliniek eau de
Groene Hilledijk in Rotterdam-Zuid.
Zowel het onderzoek als de behandeling
van kwaardaardige gezwellen zal nu uit
sluitend in de nieuwe polikliniek plaats
vinden.

De doktoren en het verplegend perso
neel van het RRTI staat in het nieuwe
gebouw een keur van moderne bestra-
lingsapparatuur ten dienste. Naast de be
stralingsafdelingen en het beddenhuis
zijn er uitgebreide laboratoria voor onder
zoek met radio-actieve isotopen, ten be
hoeve van de cytologie, de klinische che
mie en het fysisch onderzoekingswerk.
Voorts is er een volledige operatie-af
deling.

Voor het verrichten van de veelomvat
tende werkzaamheden is een vrij grote
staf nodig, bestaande uit radiologen, een
röntgenoloog, internisten, fysici, een ma
thematicus, een cytoloog, artsen die de
registratie verzorgen en een wisselend
aantal assistenten. Zodra de gehele poli
kliniek in gebruik is genomen, zal er
verder nog een honderdtal personeelsle
den werken in de kliniek, de laborato
ria en de bestralingsruimten.

Veel zorg wordt vooral besteed aan
de opbouw van het verpleegsters-corps.
Juist omdat de beddencapaciteit van het
RRTI zo aanzienlijk is uitgebreid, moet
een groot aantal verpleegsters worden
aangetrokken. De totale beddencapiciteit
voor patiënten met gezwelsziekten is nu
120. Daarnaast staan nog 150 bedden,
behandelingsruimten, poliklinieken, enz.
ter beschikking van de Rotterdamse
Stichting voor Rheumabestrijding.

0 Vervolg van pagina f|

Een ander probleem is de zorg voor
bejaarden, die plotseling ziek worden en
die een ongeluk krijgen. In eerste instan
tie zijn de buren de aangewezen mensen
om in die gevallen hulp te bieden. In een
grote stad, en vooral in de nieuwe wij
ken, kan dit echter problemen net zich
meebrengen. Daarnaast kent men het
systeem van „vriendschappelijke bezoe
ken" door vrijwilligers, waardoor in fei
te een soort van controle ontstaat. In
Brabant en België bestaat weer een an
der systeem van controle. Daar helpen
padvinders bij het buiten zetten van de
vuilnisbak, waardoor zij ook geregeld in
contact komen met bejaarden. In Am
sterdam is in een bepaalde wijk een
proef genomen met een alarmsysteem-
In Rotterdam echter is op dit gebied
nog niets georganiseerd.

De laatste tijd zijn herhaaldelijk stem
men opgegaan om ook hier te komen tot
een soort alarmsysteem. Wanneer een
bejaarde plotseling ziek wordt, kan hij
bij dat systeem op een knopje drukken,
waardoor in een centrale een lampje
gaat branden. Van daaruit kan onmiddel
lijk hulp worden gezonden. Als meest
ideale vorm daarvoor kan men denken
aan vrijwilligers, die overal over de stad
verspreid wonen.

Dit systeem is echter nog lang niet
„rond". In de eerste plaats kan men
ziah voorstellen, dat een bejaarde, die
ziek wordt, nog wel tijd heeft de buren
te waarschuwen. Wanneer hij echter be
wusteloos raakt of een ongeluk krijgt
zal hij ook niet in staat zijn de bewuste
knop te bereiken, waardoor de zo hoog
nodige hulp toch nog uitblijft.

Het ziet er inderdaad naar uit dat de
zorg voor de acute nood voor alleen wo
nende bejaarden in de eerste plaats I
blijven berusten bij de buren. Ook in :le
grote stad, waar men dikwijls zo var el
kaar vervreemdt, zal men moeten i-
ven beseffen, dat de nood tisschieri
slechts één binnenmuur ver verwijdert
is. Wellicht, dat bij de sociale wijkop-
bouw ook op dit punt veel goeds bereik'