Ruine is wat overbleef van eens zo trotse Huis te Riviere mm HET KIND IN DE VUILNIS Uit de Kerken Schiedamse Schoonheden MfEr-^V LETON DE HAVENLOODS TVTNga^pm^>aftrt^L>1^p GEVONDEN VOORWERPEN Te bevragen aan het hoofdbureau van politie te Schiedam, dagelijks varn 8 tot 17 uur, behalve op zaterdag en zondag: Ring met sleutels in étui; 2 sleutels; kinder- bril in étui; ring met 4 sleutels; rol schaats; damesparaplui; knipportemonnee met inh.; portemonnee met inh.; schooltas met inh.; netje met inh. jasje, blouse, zonnebril, handschoenen; dameshorloge; badschoen met sok; 1 paar plastic voet balschoenen; damesrok. Te bevragen bij de vinders: Regenbroek, v. Oosten, Talmalaan 57; herensjaal, Post, St. Liduinastraat 70; jongensregenjas; Hendriks, Boerhaavelaan 2c; onderjurk, v. Leeuwen, Gordonstraat 21c; kinder schoentje. v.- Noortwijk, Broersvest 105; badhanddoek en zwembroek, Verkade, Amalia v. Solmstraat 3a; damessjaal, v. d. Berg, Galileistraat 77a; dressoirloper, Prof. Aalberselaan 6a: bos rozen, Schil- peroord, Aleidastraat 142b; halsketting, Cammelboek, Franselaan 278, Rotterdam bedelarmband. Schouten, Berkenlaan 16; halsketting, v. Noortwijk, v. Beverenstraat 29b; heranpolshorlogp, Schied. Bewaking, Korte Singedstraat 16b; armband, v. d. Guigten, Mr. Verschuurstraat 16, Vlaardin- gen; schakelarmband, Boef, Numans- dorpsestraat 16a; damesportemonnee met i«h., Wolthuis, Reamiirstraat 15; dames portemonnee met inh., Kerklaan, Bdison- straat 23b; paraplui, Gabbe, Voltastraat 21b (na 17 uur): portemonnee met inh., Wuijs, Joh. de Wittsingel 193; aktentas met inh., Dusseldorp, Nassaulaan 45; damesparaplu, Viveen. Broersvest 23a; damesportemonnee, Buurman, Heinsius- straat 56; boodschappentas met inh,, Teij, B. Ballotsingel 96; snelbinders. Bak kes, Stadhouderslaan 57; jongenshand schoen, Spreij. Jac. Catslaan 13; kinder handschoen J. v. d. Laan, J. Ver- meerstraat 15; 1 paar dameshand schoenen, v. d. Horst, Mesdaglaan 25a; springtouw, Wjllems, L. Nieuwstraat 65; Mnderviool, Jansen. Korte Achterweg 12; keeshond. Asiel, St. Anna Zusterstraat 47; kanarie. Boot, Marconistraat 105a; parkiet, Luijckx, v. Marumstraat 25c; ring met 4 sleutels, v. d. Meer Schoep, Passage; ring met 4 sleutels, Barten, Lange Singelstraat 92c; gasaansteker, Hiilgers, Egeleestraat 130a, Rotterdam; sleutel, Zagwijn, Poortugaalsestraat 23: huissleutel, v. Os, Fr. Haverschmidtlaan 31; huissleutel, Raat, St. Liduinastraat 52a; ring met 5 sleutels, Elberse, Vis- scherstraat 10; 2 contactsleutels. Boef. Numansdorpsestraat 16: brjl, De Graaf, v. Limburg Stirumstraat 21. Wat hebben ze nu toch aan dat ouwe, smerige blok steen", zeggen de meeste Schiedammers tot elkaar, wanneer zij hetgeen in wijdsheid de „ruïne" genoemd wordt het Emmaplein bij de Broers vest, passeren. Zienderogen vermindert het „blok steen", dat het zij toegegeven er niet bijster attractief uit ziet en ook helemaal geen historische herinneringen oproept, zo als vaak andere bouwvallen nog doen. Desondanks is het toch altijd nog het restant van een mooi kasteel dat Schiedam eens bezat. Het „sic transit gloria mundi", spreekt hier wel heel duidelijk, hoe zefs de meest hechte bouwwerken vergaan. En het „blok steen" vormde indertijd een deel van het ongetwijfeld mooie kasteel, dat „Huis te Riviere" werd geheten en verbonden was aan het oude geslacht „Mathenesse". me immmm Er heeft zich in deze omgeving een stuk vaderlandse geschiedenis afgespeeld door een geweldige overstroming, in het zoals de historicus C. A. van der Zee constateert in zijn boek over Mathenesse. gebied van Schieland dijken en kaden Hij gaat hierbij zelfs terug tot 695, toen d>oor een gewelidiige overstroming, in het gebied van Schieland dijken en kaden werden aangelegd, nadat een woud was weggevaagd. Het eerste kasteel werd hier omstreeks 1199 gebouwd door Jacob, zoon van Ale- wijn, Ridder, Burggraaf van Leiden, Zo zag er het Huis te Riviere er in vroeger eeuwen uit; een fraaie burcht aan de rand van de stad. Herv. Gemeente: Grote Kerk 10 uur ds. K. Blei, Vlaardingen, 7 uur ds. A. Stein- hart en as. J. Couvée, Oecumenische dienst: Bethelkerk 10 uur ds. A. de Me ij ere, Rotterdam, 7 uur ds. A. Horf- man; Opstandingskerk 10 uur ds. A. Hoffman, 7 uur ds. D. J. Spaling; Vredes- kerk 9 en 10.45 uur ds. D. J. Spaling, 7 uur ds P. Quartel, Delf shaven; Kethel, Dorpskerk 10 uur ds. W. Vons, 7 uur ds. H. W. Hemmes; De Rank 8.30 uur ds. W. Vons. Gereformeerde Kerk: Oosterkerk 10 uur ds. W. A. Krijger, 5 uur ds. J. Couvée; De Ark, Kethel, 9.30 uur ds. J. Nammensma, 2.30 uur ds. Krijger; Mag- nalia Dei Kerk 10 uur ds. W. J. Witten uit Den Haag, 5 uur ds. Krijger; Goede Havenkerk 10 uur ds. P. R. Everaars, 5 uur ds. Nammensma; Julianakerk 10 uur ds. J. Couvée, 5 uur ds. Everaars. Ned. Prot. Bond 10.30 uur ds. A. D. Klaassen. Leger des Heils, gebouw Lange Haven 71 10 uur Heiligingssamenkomst, 6.30 uur openluchtsamenfcomst Koemarkt, 7.30 uur Verlossingssamenkomst. Leiding majoor en mevr. Drijver-Salomon. Oud-Geref. Gemeente, Geref. Jeugd huis, Lange Haven 97, dienst om 9 en 3.45 uur. Oud-Kath. Gemeente, Dam 28, 10 uur H. Ms. Jehovah's Getuigen, Volksgebouw, Tuinlaan 50, 6 uur toespraak, 7 uur Wachttorenstudie. Vrije Geref. Gemeente, Tuinlaan 50, 10 en 4 uur dienst. Chr. Geref. Kerk, Warande, 10 en 5 uur dienst. Baptisten Gemeente, Lange Haven 129, 7 uur samenkomst. Mission to Seamen, Anglicaanse dienst kantine Wilton-Fijenoord iedere eerste, derde en vijfde zondag der maand v.m. 9 uur. Rev. Chr. Réeves B.A. Kerkgemeenschap tot verbreiding der Geref. Leer, Lange Nieuwstraat 67, dienst 10 en 5 uur. Voorganger ds. H. Hofman. Geref. Kerk (vrijgemaakt), Westvest 30. 9.30 en 4.30 uur ds. C. Vonk. Hemel vaartsdag 10 uur ds. C. Vonk. Evang. Luth. Gemeente 10 uur prof. w. c, van Unnlik uit Bilthovea, Heer van Rijnland en Britten. Dat was in het gebied der schorren, waar nu het Schiedamse Hoofd is. Tijdens de ver maarde Kabeljauwse twisten van rond 1300, werd in 1351 dit kasteel door de Ka- beljauwers uit Delft verwoest en het res tant verdween in de St. Elisabethsvloed van 1421. Er zouden later nog steenklompen van ontdekt zijn, maar daarover is verder niets bekend. Anders is het gesteld met de geschiedenis van het „Huis te Rivle- Graaf Willem I heeft een sterkte la ten bouwen, die oorspronkelijk als tolhuis dienst moest doen. Het was een mooi bouwwerk, met een grote, vierkante toren en met een ruim uitzicht over de Scye-delta (de Schiedel- ta). Het gebouw werd uit baksteen opge trokken, welk materiaal in die tijd in ge bruik was gekomen, yoordien werden kastelen nl. van bergsteen gebouwd, dat van ver moest worden aangevoerd en dus kostbaar was. Deze burcht moet om streeks 1239 zijn gebouwd. De eerste bewoner van het gebouw, dat: „'t Huys tie Riviere" werd' genoemd, was de Graven Baljuw voor het nieuwe grondgebied. Dat was waarschijnlijk een lid van het geslacht Uyternesse, dat zich ook wel „Heeren varn Mathenesse" noem de. Reeds eerder werd nl. de streek wel ..Mathenesse" genoemd. Burcht van Schiedam aandoening, verkoudheden De stenen vloeren waren bedekt met kort gesneden biezen matten en de mu ren waren versierd met wapenen, jacht- gereedschappen enz. Van Vrouwe Aleid is bekend, dat zij zich zeer kostbaar kleedde. Toen in 1278 Vrouwe Aleid „Schiedamme" zoals de plaats werd ge noemd verliet, betrok Baljuw Florens Bo- kel „Huis te Riviere". Het stadsbestuur van Schiedam hield, nadat vele geslachten het hadden be woond, toezicht op het kasteel tot 1574. Dat jaar werd een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de familie van Mathe nesse en het Huis te Riviere. In 1572 had Alva de Spaanse bezetting Toen maakte Van der 1 hebber van de Watergeuzen, zich v ze plaatsen meester, die zich terstond aan de zijde van de Prins schaarden. Ook het Huis te Riviere werd een sterk te, in dienst van de Prins. Het verzoek van de Prins om de Maas dijk door te steken, teneinde de Spanjaar den voor Leiden te verdrijven, werd in gewilligd en door een felle Noordwester storm, stond Holland tot ver buiten Lei den onder water, wat de oorzaak werd tot opheffing van het beleg van deze stad. De naar het zuiden terugtrekkende Spaanse benden, verwoestten wat zij te genkwamen. De poorters van Deift, Schiedam en andere steden, beducht dat die benden zich zouden nestelen in de kastelen in de omtrek, besloten deze burchten te verwoesten. Zowel het fraaie kasteel van Spangen als het trotse Huis te Riviere werden eerst beroofd van de kostbare meubelen en een groot deel der brieven en oorkon den en daarna in brand gestoken. Het familie-kasteel d/at voor Mathenesse 235 jaar als woonstede had gediend, had opgehouden te bestaan. Slechts een ruïne bleef over! Zo kwam het verval Er is sindsdien weinig of niets mèer aan het oude kasteel gedaan. De voor malige Slottuin is omstreeks 1790 tot Is raëlitische begraafplaats Ingericht. De funderingen van het kasteel liggen nog ten dele op geringe diepte. Volgens het verhaal hebben de „poorters" van de stad Schiedam aan de sloop van het kas teel braaf meegewerkt, door telkens ste nen weg te halen teneinde daarmee het eigen huis te bouwen! Menige oude Schiedamse woning is zo doende opgetrokken van het materiaal, afkomstig van „Huis te Riviere". De ho ge, vierkante toren, van zijn spits be roofd, heeft eeuwen de tand des tijds ge trotseerd. Wat er nu nog staat, is er het laatste overblijfsel van. En ook daarvan zijn de jaren wel geteld. Deze ruïne le vert overigens wel het bewijs van de so liditeit van het bouwwerk uit 1239! De Schiedams predikant en dichter A. N. van Pellecom dichtte in 1839 over het „Huis te Riviere": „O bouwval, o vergrijsde muren, Die, dik met riet en mos bedekt, Den stroom des tijds niet kost verduren; Wier aanblik kille huivring wekt. Hoe somber zijn Uw doodsche dreven, Waar nu slechts uil en nachtraaf zweven! Hoe zwart de schaduw, die gij spreidt! Langs 't puin van Uw vermolmde wallen, verbrokkeld in Uw gracht gevallen, Fluit de avondwind: „Verganklijkheid!" „Huis te Matenesse", wordt het de „Burcht van Schiedam" genoemd. Het was vrouwe Aleid, gravin van zie negouwen, de stichtster van Schiedam, die later het kasteel betrok. Zij voelde zich bijzonder tot het kasteel aangetrok ken, vanwege het ruime uitzicht. De in richting van het kasteel was, toen zij dit betrok, gelijk aan die der meeste burch ten. De zetels waren van ruw hout. Er waren slechts twee zetels; één voor de gravin en één voor haar zoon, Floris V. Anderen konden plaats nemen in de bre de, stenen vensterbanken of op lage bank jes, die overal verspreid stonden. De ver dere geschiedenis van het kasteel is nauw verweven met die van het ge slacht Mathenesse. Schoorstenen ontbraken in die dagen. De stookplaats bevond zich midden op de vloer, en de rook moest zich een uit weg banen door de opening van het dak. In die tijd meende men, dat de rook van het vuur het hout versterkte en vrij hield van houtworm. Men was dan tevens gevrijwaard van bezoek van heksen, die, indien er schoorstenen zouden zijn, daar door naar binnen konden komen! M«a?gchtt» bovendien aan flink berookt Kantine op H.B.S.S.-terrein AdëeêFoëRLoQGZflflp s/ooR dat v»evLo«tc- db «chbmbring paalt ovbe. HgT BH.ANP BpgflPflMP... BN LAND, MAAR NOOIT MUN1T1B-<SCHIP STOOMT VERZAMELING VAN KLASSIEKE WERKEN S- ï'-v "Mr '>r: vy ur-c juleï Verne VALLEN aam.. IS CEN MONSTER RCHTISS BN 0OO&ARR VOLLE KRACHT vooruit!! - e PM. SCHIET PB NAUTILUS OP NAAR HET T^aXPLOSlPVENCCLAPeN^pHIP^ MET ENORME KRACHT RAMT DE NAUTILUS HET munitie schip bn poort zich dwars door de Romp TUKKEN van f& i WA v Mj *.'0,. i WMA 0 waterfilters geen bijsmaak meer duizenden liters helder t water met één vulling. Vraagt Uw drogist naar een LETON- filter! De Paasvakantie heeft enige vertra ging doen ontstaan in de bouwwerkzaam heden op het HBSS-terrein. Doch men is nu weer druk bezig met de afbouw van de kantine De laatste puien zijn ge- zodat met het schilderwerk kan worden begonnen. Daarna komen de kleedkamers aan de beurt. Slop in de Grof baan De naam Grofbaan duidt er al op, dat hier vroeger touw slagerij en waren. Dat was echter eeuwen terug. De Grofbaan is grotendeels bebouwd met arbeiders huisjes waarvan de meeste niet meer voldoen aan de eisen van de tegenwoor dige tijd. De sanering zal ook hier wel weer orde scheppen al gebeurt dat niet op stel en sprong. De Grofbaan heeft in zijn smalle lang gerektheid ook enige sloppen, waarvan er een op de tekening te zien is. Achter het muurtje is duidelijk het kleine toren tje van tiet voormalige weeshuis aan de Lange Achterweg waar te nemen, evenals de aula van het tegenwoordige gemeente museum aan de Hoogstraat, dat vroeger het Sint Jacobsgasthuis was. OCTAVE DECON1NCK. SVC BOEKTE WEER ENKELE SUCCESSEN Voor het door de Schiedamse Volley bal Club georganiseerde nederlaag-toer nooi was ditmaal Delta uit Zwijndrecht op bezoek. Dames 2 zegevierde weder om met 3—0 na een zeer fraaie wed strijd, terwijl het eerste dameszestal met 21 won. Heren 2 speelde ook een goe de wedstrijd en wist eveneens met 21 te winnen. Heren 1 verloor met 30 van een beslist sterkere tegenstander doch vocht verbeten terug. Delta speelde ech ter geroutlneerder en greep verdiend de volle winst. A.s. vrijdag zijn er geen vriendschappelijke wedstrijden. Dan moet heren 1 n.l. naar Leiden om promotie wedstrijden te spelen voor de overgangs klasse. Medegegadigde zijn Torpedo en VVS 2. Overige uitslagen: meisjes: SVC A— Lekkerkerk A 1—2. Dames: SVC 3—Lek- kerkerk 1 1—2. SVC 4—Hou Stand 3 3—0. Heren: SVC 4—Lekkerkerk 1 0—». Dat de eeuw van het kind, zoals velen onze eeuw zo'n dertig jaar geleden graag noemden, niet bepaald kinder achtig is, merkten wij de afgelopen week aan dat bericht uit Londen: „in het vuil van een vuilniswagen heeft gis teren een Londense vuilnisman een nog levende, pasgeboren baby gevonden". Het berleht vermeldde de veronderstel ling dat het kind waarschijnlijk in de afvalkoker van een flat geworpen moet zijn. Velen zullen het met verbijstering gelezen hebben. Hun oordeel zal niet mals geweest zijn. Beestachtig, onmen selijk en hij dergelijke benamingen zal het wel niet gebleven zijn Duide lijk is, dat het kind niet welkom was. Met klemmende kracht drukt dit af schuwelijk gebeuren ons op het pro bleem van „onze kinderen". Er is weinig fantasie voor nodig om hier twee mensen achter te zien, die geen raad met dit kind wisten. Toch ligt er ook achter dit kind het gebaar van ge negenheid, van „liefde" die twee men sen verenigt. Maar was dit nog liefde? Is er een dikkere streep onder deze vraag denkbaar? En wordt het niet meer dan tijd dat wij ons bezinnen op wat werkelijk liefde is* Liefde tussen twee mensen. In eerbied voor elkaar en in eenbied voor het ka - der waarin liefde tussen Hvee mensen zich afspeelt. Wat kwam hier van al die dingen terecht? Kennen deze mensen het ABC van wat liefde is. Wij zijn hard op weg onze verhoudingen te rationaliseren We zijn doodsh nauivd voor een ^dreigende overbevol king. Koortsachtig zoeken wij naar mid delen om dat te voorkomen En nie mand zal hier luchthartig overheen wil len stappen. Maar toch komt de vraag op, waar wij heen gaan met deze ra tionalisatie? Hebben wij in de eeuw van het kind nog liefde voor het kind om het kind zelf? Er is een tijd geweest dat het kind (met premie en al) beschouwd werd als een toekomstige versterking van hel „weer- machtspotentieel" Nog worden wij be dreigd door de verzoeking om vooral plezier van onze kinderen te hebben of eer met hen in te leggen. Heimelijk voeden we ze op in een soort „opvoe ding tot hebzucht". Gedreven door de angst dat ze het minder zullen hebben dan wij. Maar wie denkt nog aan het kind zelf? Aan zijn werkelijke levensbe stemming, aan zijn geluk, aan ziju „sjaloom"? Dit Londense kind is een teken aan do wand. Het gebeurde met een kind van ons. MEDEMENS

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1965 | | pagina 2