KIBBOETS is een oase
ZOVEEL HOOFDEN Q O
ZOVEEL ZINSNEDEN^
in meer clan een opzicht
OP REIS DOOR BELOOFDE LAND (slot)
COMMISSIE DRINGT AAN OP
BOUW HOGE SCHOORSTENEN
WD HAVENLOODS DONDERDAG 10 JUNI 1963
9 Scbledaor
week werkt, naast zijn andere en vaak
meer belangrijke werkzaamheden. Sol
daten, de jeugd, oud en jong, allen zijn
op hun manier bezig aan het vormen van
de staat en het kweken van betere levens
mogelijkheden. Als de kibboets dan zo'n
vreemde gedachte is, dan mogen we niet
vergeten dat, al is het dan gezien door
«het oog van een leek, héél Israël in feite
één grote en goed geoutilleerde kibboets
is!
Compleet leven
"Duim 90.000 mensen bevolken de kib-
boetsen, dat is circa 4 van de totale
bevolking van Israël. Nu reeds zorgen
de kibboetsen voor meer dan 30 van de
agrarische produktie. Niet elke kibboets
is gericht op deze agrarische produktie.
Er zijn kibboetsen die deel hebben aan
de produktie in industriële branches, er
zijn komplete houtfabrieken, maar ook
hotels. Elke kibboets (met ziekenfonds en
vakantie voor haar leden) heeft een eigen
en aktief kultureel leven. Soms worden
er excursies naar theaters gemaakt, maar
meestal is er een eigen toneelklub of
zelfs een volledig orkest aanwezig.
De kinderen gaan tot hun twaalfde jaar
op school. Er zyn echter kleine kibboet
sen die hun kinderen naar een ook door
andere kibboetsen gebruikte gemeen
schappelijke school zenden. Ook al zijn
er in verschillende kibboetsen vaak meer
dan twintig verschillende nationaliteiten
aanwezig. De taal- en andere problemen
worden met het Jaar minder en de vol
gende generatie heeft het wat dit betreft
gemakkelijker.
Joop Mekee.
Een zanikende vrouw kan een man
tot razernij brengen als ze maar blijft
doorzaniken. Als een vrouw iets wil
hebben, blijft ze zaniken tot haar man
toegeeft. Mijn voorstel is de vijand te
bestoken met een bandopname van een
verschrikkelijke zanikpot, die zich be
dient van de taal van de vijand.
Voorstel aan Studiedienst Amer. leger
Laat Rotterdam het hele eiland maar
opkopen, bestemmingen aan de grond
geven en wat er overblijft verpachten
aan de boeren. Dan zijn we van alle
narigheid af!
Voornse boer over Rijnmond
In 1963 zijn er meer dan 10.000 sterf
gevallen geweest, waarbij een verband
met roken van sigaretten moest wor-
den aangenomen. Dit is ongeveer e
veel als het aantal slachtoffers van een
cholera-epidemie in de jaren zestig
van de vorige eeuw.
Dir.-genoraal Volksgezondheid
Spreek de taal van de arbeiders,
dikke bourgeois!
Betogers in Tongeren tegen Spaak
Ik behoor tot een geslacht dat -zich
al sedert de 15e eeuw niet meer voor
zijn bastaarden schaamt en neemt u
maar van mij aan, dat er heel wat
Van Rappards hebben rondgelopen, die
niet onbeulekt ontvangen zijn.
Burgemeester van Gorinchem
Kom niet dichterbij, want je maakt
n'n ruit vuil, viezerik!
Astronaut tot zwevende collega
Hef laten zien van mijn huid brengt
me minder in verlegenheid dan het
bloot geven van intieme gevoelens.
Claudia Cardinal»
OOSTPLEIN CHOEK GROENENDAAL)
TELEFOON 010-127810
}VAN MAANDAG
T/M ZATERDAG
VAN 9-17.30 UUR
ZUIDPLEIN
TELEFOON 010-279795
(VERZAMELGEBOUW)
UITSLUITEND
'S ZATERDAGS
VAN 9-17.30 UUR
TELEFOON 010-269140
VLAARDINGEN TELEFOON 01898-1245 k VAN MAANDAG
Dr. WIARDI BECKMANSINGEL 8 J JjJJ SI
De televisiekijker denkt dat hij alles
weet. 't Is een grote aap.
Jean Can (Frans schrijver)
Prestaties van 21 werven
op Europort '65
Tijdens de Europort '63 tentoonste,
ling, wlke van 9 t.m 13 november, u
de Ahoy'hallen te Rotterdam zal worden
gehouden, zal een interessante inzending
van de Nederlandse scheepsvouwindus-
trie te zien zijn.
Eenentwintig scheepsbouwers zuilen
n.l. aan de hand van modellen en ma
quettes de prestaties van hun werven
tonen. Deze belangrijke inzending zal in
de Glazen Zaal worden geëxposeerd.
Het is voor de eerste keer, dat de
Nederlandse scheepsbouw tn zo ruime
mate op enige scheepsbouwtentoonstel-
lmg vertegenwoordigd zal zijn.
TAE commissie Bodem, Water en Lucht
s-f heeft het verslag over de periode
i 1 juli 1963 tot 1 januari 1965 uitge
geven. In dat verslag vraagt zij zich
in verband met het tot stand komen
van „Rijnmond", welk lichaam zich ook
bezig gaat houden met de bestrijding
van de water- en luchtverontreiniging,
of er op dit terrein niet te veel instan
ties komen of zelfs reeds zijn. Ook
wordt in het verslag de vraag gesteld
wat er in dit opzicht van Rijnmond te
verwachten zal zijn.
De commissie beveelt weer aan op
grote schaal over te gaan op het ge
bruik van aardgas, omdat dan de lucht-
veronreiniging in de stad aanzienlijk
geringer kan worden. Daarnaast beveelt
zij sterk de bouw aan van hoge en zelfs
zeer hoge (meer dan tweehonderd me
ter) schoorstenen, die in de plaats moe
ten komen van groepen lagere schoor
stenen. Men mag verwachten, aldus de
commissie, dat deze hoge schoorstenen
er voor zullen zorgen, dat „onder be
paalde omstandigheden" de luchtvervui
ling op leefniveau geringer zal worden.
De voordelen van deze hoge schoorste
nen zullen moeten prevaleren boven
overwegingen van stedebouwkundige
aard.
Ook het verkeer is een bron van lucht
vervuiling. Om de vervuiling door uitlaat
gassen zo veel mogelijk te beperken zal
men moeten zorgen voor een goede door
stroming van het verkeer, waardoor ver
betering van bestaande verkeerswegen
en de aanleg van nieuwe nodig zijn. De
wegenaanleg wordt echter ernstig ver
traagd door de bestedingsbeperking.
Gedurende de verslagperiode heeft de
van klachten van luchtverontreiniging.
Over het algemeen werd daarbij bereikt,
dat maatregelen werden getroffen om
die verontreiniging geheel of voor het
grootste gedeelte tegen te gaan. Ook
werden besprekingen gevoerd met be
drijven, die zich in de omgeving van
Rotterdam wilden vestigen, met het doel
luchtverontreiniging te voorkomen.
Er zijn plannen, aldus blijkt uit het
verslag, om binnen vijf jaar in het Bot-
lekgebied een vuilverbrandingsinrichting
te bouwen, waar behalve het huisvuil in
de eerste plaats afvalstoffen van de in
dustrieën zullen worden verwerkt Daar
bij wordt er naar gestreefd de Gekro
ook te verplaatsen naar het Botlekge-
bied, in de nabijheid van deze nieuwe
inrichting. De door de Gekro te produ
ceren stanklucht zal ln de vuilverbran
dingsinrichting worden vernietigd. Bin-
nen enkele maanden zullen proeven hier
mee beginnen.
Esperantisten timmeren
aan de weg
Wie eens kennis wil maken met de In
ternationale Taal Esperanto en haar toe
passingen in de praktijk, neeft daaruit
a.s- zaterdag 12 iun een eoeoe selegen
heid.
De Rotterdamse Esperan ister Verent
ging .Merkurir" staa' ian met eeu
stand op de Jentrum-mai s Hou?
straat» Be^jaivt eer. uitgp" -ine -nllec
tie boeken, tijdschriften. *oi ni
zal er ook voor "erzamela-.'*eiitch«
iets te vinden zijn Men «aj >ok gaarne
inlichten betreffende de mogelijkheden
tot het leren van Esperanto verstrekken».
DE LANGE TOCHT door de woestijn vergt veel van
de hotsende reizigers in de autobus. Ze zien won
dermooie dingen en nog nooit geziene landschappen,
maar de verveling is te snijden. De bus hobbelt voort
en de gids doet zijn uiterste best de aandacht gevan
gen te houden, maar hier en daar knikkebollen de
hoofden reeds. De hitte en het monotone gedreun
van de grote motor zijn onweerstaanbaar. Dan opeens,
«en groene stip in de verte. Iets groens maakt dat alle
passagiers weer rechtop gaan zitten en dat men met
verlangen uitkijkt naar die vlek die steeds groter
wordt. We naderen een kibboets, we komen weer bij
mensen, we zullen het groen weer zien en het water.
Het is alsof je uit de hel slechts een deur geopend
hebt om in het paradijs te belanden. De hitte is hier,
onder de hoge bomen niet dezelfde meer. Het stof is
verdwenen en heeft plaats gemaakt voor het gejuich
van Jcinderen die we midden op een natte groene
weide zien zitten. In de bomen kwinkeleren vogels en
tien meter verder stort een kunstig nagemaakte wa
terval zich met elan in het openluchtbad. De be
zoekers mogen ongestoord de kibboets in. De kinde
ren zijn eraan gewend en de ouderen hebben hun
werk en kijken nauwelijks op als we hun domein be
treden. We zien centrale keukens, gemeenschappelij
ke waslokalen, tientallen douches, een kleermakerij,
een schoenmakerij. Daar zit iemand te vlechten en
in dat grote lokaal krijgen de kinderen les. Hier is de
rékreatiezaal waar ook de ouderen die daaraan be
hoefte hebben onderricht in het Hebreeuws .kunnen
krijgen.
Het woord Kibboets Is Hebreeuws
en betekent „groep". De laatste
vijftig jaar heeft dat woord echter
in Israël een andere betekenis.
t Daar werd het een kollektieve en
gemeenschappelijke organisatie, die
de ontwikkeling van de staat ty-
peerde. Deze kibboets-gedachte
leeft nu voort bij meer dan 90.000
mensen verdeeld over ongeveer 250
dorpen en nederzettingen. Die kib-
f boets - die bij de vorming van de t
staat, zijn onafhankelijkheid, en i
zijn sociale en economische karak- 1
ter, een zeer belangrijke rol speel-
de - is één van de pijlers van de
staat.
De eerste kibboetsen kwanten reeds
in 1909 tot stand. Het waren jonge
mensen die in de Jordaanvallei iets
t gemeenschappelijks opzetten, dat
zijn basis vond in het socialisme en
dat zijn leden volkomen gelijk-
schakelde. Hier wilde men zich
ontdoen van de lasten en moeilijk-
j heden die optraden en men zag de
kibboets als een oplossing. De enige
weg om het oude, ongekultiveerde
land van de voorvaderen in pro-
duktief land om te zetten en daar-
bü als vrije, onafhankelijke boeren t
te leven. Hierbij speelde ook een i
belangrijke rol dat men zich tot
doel gesteld had zelf het eigen
werk te doen zonder anderen daar-
t bij in te schakelen (te exploiteren), i
Later toen velen dit voorbeeld i
't volgden en over geheel Israël deze
kibboetsen ontstonden, werd dit
j werk een nieuwe vorm van joodse -
kolonisatie. Het waren voorposten t
die meestal volkomen geïsoleerd en
op zichzelf aangewezen waren en
dat in een land waar buren vij-
anden waren. Zo ontstond ln feite
ook een eerste ring van bewapende
buitenposten, naar deze ring werd
later bij de onafhankelijkheid van -
Israël de grens getrokken.
weet de hele gemeenschap wat voor ie
mand dat is en er is geen enkel lid van
de kibboets, die hem daar nog graag rond
ziet slenteren. Hij zal eenzaam worden.
Natuurlijk blijft hij gewoon meeëten, maar
hij zal merken dat het allemaal niet meer
van harte gaat. Hij zal zich uitgestoten
voelen en verdwijnen. Zijn reisgeld ligt
klaar en hij mag gaan. Deze figuren
komen in de kibboets zelden voor.
Muziek en platen. Die zijn aanwezig,
het is een gemeenschappelijk goed, maar
desondanks worden er door een kibboets
verschillende artikelen aangekocht waar
om de werkers vragen die zij gerust al
leen voor zichzelf kunnen gebruiken.
Een hond. Natuurlijk mag men elk huls-
dier wat men maar wilt bezitten.
Trouwen. Hij (of zij) krijgt geld om
het zich mogelijk te maken een vrouw te
zoeken en haar te trouwen. De meeste
huwelijken komen natuurlijk in de kib
boets tot stand. Graag maakt de gemeen
schap een nieuw huis voor de jongge
huwden.
De grote heren. Zij werken zelf óók in
de kibboets. Kijk maar naar de grote
stichters van Israël, ze hebben met de
schoffel en de waterkan gelopen. Kijk
naar een man als Ben Goerion die nu nog
op hoge leeftijd dus lid is van een
kibboets en daarin zeker twee dagen per
Hier zien we het systeem dat grandioze
resultaten verborg in een zeer simpele
gedachte. Hier zien we één van de resul
taten van het werk van de mens. De
mens in de gemeenschap. De mens vóór
die gemeenschap. Daar lopen de werkers.
Ze gaan goed gekleed, maar vraag hen
niet of ze een dubbeltje willen wisselen
want dat kunnen ze niet. Ze krijgen (ver
dienen) hun kost, inwoning en alles wat
daar maar inbegrepen kan worden.
De mannen en vrouwen die wij hier
in hun werk treffen, zien er niet naar uit
alsof ze iets van ons nodig hebben. Tóch,
zo zegt men in Israël, is het kibboets-plan
niet helemaal geslaagd. Er zijn kibboetsen
geweest die door de werkers verlaten
werden. Er zijn kibboetsen geweest die de
harde strijd voor het bestaan moesten
opgeven. Maar die strijd was er dan ook
naar. In de meest gevaarlijke, onvrucht
bare of trillend hete omgeving moet een
kibboets komen: Liever gezegd, de plan
nenmakers willen op die plek graag
vruchtbare grond. Want de kibboets komt
er en de werkers ook. Zij bebouwen eerst
één vlerkante meter en dan tien. Later
zien we dan een kibboets zoals hier; een
paradijsje in de gloeloven van de Negev-
woestijn.
Ze krijgen een jas, die werkers en een
hemd. Ze krijgen een brood en een stuk
«pek. Ze krijgen een schoffel en een
watertank. Ze krijgen zaden en bomen
en een stuk stenen grond. En dan als
dat alles en nog een beetje er is krijgen
ze water! Nou en water is toch immers
al bijna alles?! Met elke druppel groeit
de kibboets. Met elk stuk eelt is de kib
boets weer rijker en beter geworden. Met
elk nieuw kind wordt dat dorpsgezin weer
groter en wordt de verantwoording
zwaarder. En men leeft! Men leeft ais
nooit tevoren. Als je het kan! Als je het
niet kan blijft die kibboets een plan, een
dood stuk papier.
Individu en gemeenschap
Ja, ga daar maar eens aan staan" horen
we u zeggen. Er is toch wel een
andere, betere manier om je brood te
verdienen en een gezin te stichten. Moet
Je dan ook nog voor je lamme buurman
en die blinde vrouw werken? Je zou wel
mesjokke zijn als je dét deed!" Als de
joden spreken van een plan dat niet
geslaagd is, dan bedoelen ze eigenlijk;
het is niet zo geslaagd al* al die andere
plannen, namelijk voor de volle honderd
procent. De kibboets haalde dat niet.
Daar ligt het cijfer misschien rond de
zeventig en dat betekent dat er heel wat
„mesjoggenen" zijn. Het zijn er rond de
90.000, die over ongeveer 250 dorpen en
nederzettingen dat cijfer waar maken.
„Maar man", zo zegt u dan weer, „zon
der geld, hoe bestaat dat nou? Stel je
voor dat die kerel een biertje lust dan
kan hij dat niet eens kopen. Stel Je
voor dat hij familie in een andere stad
heeft, dan kan hij die niet eens bezoeken.
Stel Je voor dat er een stelletje nozems
in die gemeenschap zitten dan mag je
daar met z'n allen je rug op breken. Of je
houdt van muziek en grammofoonplaten;
Je had zo graag een hond; je bent niet
getrouwd jij zou hier toch willen trouwen
en een gezin stichten. Nee, kom met an
dere dingen over Israël en we zullen het
geloven, maar vertel geen onzin! Laten
de grote heren die je natuurlijk ook
idéér hebt, het zelf maar doen!"
Brandende vragen en problemen die
men tegen kwam toen het idee van de
kibboets op de proppen kwam. Op maar
weinig vragen werd het antwoord schul
dig gebleven. Daar gaan we dan; bier. De
Israëliër heeft zich het gebruik van al-
kohol ontwend, daarover schreven wil
reeds, maar een biertje wordt er door
sommigen toch wel gedronken. Oók in de
«ii»
Ze zijn zonder meer echt deze kin
deren uit de kibboets, maar problemen
blijven er genoeg als -we weten dat
alleen op deze foto negen verschillen
de herkomst-naticmaliteiten vertegen
woordigd zijn.
krijg Je het. Ook twee, ook drie, maar dan
kijkt men, wel een tikkeltje scheef want
drie pilsjes op één avond begint in de
ogen van de Israëliet op alkoholisme te
lijken.
Hij heeft familie ln de stad. Nou en die
gaat hij, wanneer hij daar zin in heeft,
bezoeken. Daar hoeft hij niet om de drie
dagen om te komen, maar men kan zijn
vrienden, relaties of familie bezoeken.
Daarvoor geeft men hem geld mee, zodat
hij gebruik kan maken van de trein, bus
en taxi. Voldoende geld om eventueel ook
geschenken te kunnen geven. Dat kan
allemaal.
Nozems? Als er Iemand ln die gemeen
schap zijn werk niet doet, of niet goed
doet, dan gaat hij weg. Nee, hij krijgt
geen ontslag, daarvoor is dit alles te
idealistisch opgezet. Men verwacht echter
van iedereen, ook van die lamme of die
blinde, die polio-patiënt (want die zijn
er ook!) en de zwakke en bejaarde, dat
men een eigen taak naar behoren ver
richt. Als dat niet gedaan wordt is dat
het einde van de man of de vrouw die
zich eraan onttrekt. Niemand is zo gek
om zich de rug te breken terwille van
de jongeman die gemakkelijk zijn werk
kan verrichten, maar het niet doet. Hij
krijgt geen ontslag, maar de oudsten gaan
eens met hem praten. Als dat niet helpt
Gemeenschappelijke maaltijd in de
rekreatiezaal.
