Waar nu auto's staan lag
eertijds de vis uitgestald
Een schilderachtig plekje
in het oude Schiedam
Gevonden voorwerpen
S.C.V. De Postduif
Deze week in
de bioscopen
Uit de Kerken
r "fi
uo JJOIN DERDAG 12 AUGUSTUS 1965
■yis aan de markt; haaien,
haaaalen, haaaaaalen
maaarr Dit was de zeer
dringende roep die in de
jaren voor 1936 nog in de
straten van Schiedam kon
worden gehoord.
Daarna speelden de ver
dere gebeurtenissen zich
af op en rond de visban-
ken, waar de afslager met
zijn stok de „stortzooitjes"
of „uitleggers" aanwees,
alvorens met het afmijnen
in stuivers te beginnen.
Het was de tijd, toen ook
in Schiedam de vis nog
aan de vismarkt werd ge
kocht.
Maar toen de viswinkels
kwamen, was er geen „em
plooi" meer voor afslager
en visbanken en in sep
tember' 1936, op de dag
van de verloving van prin
ses Juliana en prins Bern-
hard, werd als „attractie",
de laatste visafslag gehou
den.
De aanvoer van vis geschied
de meest door Enkhuizer en
Urker vissers die met hun
schokkers de Waterweg op
voeren. Zowel de schippers als
hun knechts droegen de tradi
tionele klederdracht van hun
woonplaatsen; de bekende be
renmuts, een grove, meest
blauwe kiel en een wijde broek
met grote, zilveren gespen op
de kleppen.
De Schiedamse jeugd toonde
altijd veel belangstelling voor
hen, want Enkhuizen en vooral
Urk lggen toen nog min of
meer aan de andere kant van
de wereld.
Het kopen van vis op de
markt was gewoonlijk aan de
huisvaders toevertrouwd. Mis
schien hapten de huismoeders
wat te snel toe bij de afslag, want het
ging er immers om, zo lang mogelijk de
mond dicht te houden teneinde de laat
ste stuiver van de prijs af te krijgen.
Hoe dan ook, dat vismijnen was
meestal het werk van de ^mannen. Dan
stond iedereen, brander en branders
knecht, schouder aan schouder bij de
afslag en bepaalde zijn keus, hetzij op
een „stortzooitje'' dan wel op de „uit
leggers', waarbij de branders het waar
schijnlijk wel meer op laatstgenoemden
zullen hebben gemunt. Want dat waren
mooie, grote vissen, die dus duurder
waren.
Bekkenslag
Da vismarkt werd door het gemeente
bestuur per jaar verpacht. De laatst be
kende pachters waren Kersen en zijn
opvolgers Blok.
Wanneer een schokker in de haven
kwam, zocht de schipper de afslager in
diens woning aan de Vismarkt op en
werd het tijdstip van de afslag, meestal
's avonds, vastgesteld.
Dan wreef de afslager, die meestal
ook stadsomroeper was, het koperen
bekken nog eens goed op, nam zijn ivo
ren hamertje en ging de stad door.
In iedere straat sloeg hij enkele ma
len flink op het omhoog getilde bekken,
om dan de aankondiging te doen: „Vis
aan de markt, schol, tarbot, kabeljauw",
kortom alies wat werd aangevoerd. Ook
noemde hij het uur der afslag.
Het gebeurde weieens, dat een schok
ker op zaterdagmiddag arriveerde, en
dan moest de verkoop versneld plaats
vinden. In dat geval riep hij met lange
uithalen, zoals we aan het begin heb
ben weergegeven, en werd het „haaalen"
driemaal herhaald, als opwekking voor
de extra koopjes die er te halen zouden
zijn.
ylpjfeii imS
Te bevragen aan het Hoofdbureau van
Politie te Schiedam, dagelijks van 6.00-
17.00 uur, behalve op zaterdag en zon
dag: kralen ketting; dameshorloge:
knlpportemonnee met inhoud; porte
monnee met inhoud; nylonjas; regenjas:
handschoenenklem: zonnebril; dolkmes
je in schede; houten step; zwarte da
meshandschoen (1); deksel van gereed
schapbakje.
Te bevragen bij de vinders: dames-
polshorloge, Braakhuis. Burg. van Ha
renlaan 500; bankbiljet. Planken. Geert
Reindersstraat 2c; damespolshorloge
Van Duijn, Calandstraat 123; kinder
armbandje, Westdijk. Wtstfrankelandse-
straat 164b; bedelarmbandje. Klop.
Ploegstraat 28; portemonnee met inh..
Geschenkenhuis Van Noordennen, Broers-
vest 40; damesportemonnee met inhoud,
H. Bode, St. Liduinastraat 57; dames
portemonnee met inh., L. Troost. Kort
landstraat 6a; handtas inh. badkleding,
Van Dongen, Burg. Van Haarenlaan no.
779; aktentas (ledig), Postkantoor Schie
dam; portemonnee met inh. en naam.
Marconistraat 4b; groene tas met inh..
Vlietstra, Mathenesserlaan 294, Rotter
dam; portemonnee met inh., J. Offer
man, Smaleveltstraat no. 12b; 5 plastic
klerenhangers, Postkantoor Schiedam:
(Tuinlaan): 1 doos inh. griesmeel, Van
Noordt, Julianalaan 112a; tweewielig kin
derfietsje, A. J. van Gerven, Burg, van
Haarenlaan 801; driewielig kinderfietsje.
W. de Groot Fabristraat 91a; autostep.
Van Wagtendonk, Potgieterstraat 9b: da
meshandschoen, Van de Stelt, Beierland-
sestraat; zonnebril in etui, Frederik,
Sav. Lohmanlaan 26: etui met 10 sleu
tels, H. Jongeneel, Schietbaanstraat 30:
etui met 6 sleutels, Sprong, Gordonstraat
31e; etui met 6 sleutels, Vermaat. Am
pèrestraat 12b; bril met bruin montuur.
De Haard, Henri Polakstraat 48; jon
gensjasje, Donks, Paulus Potterstraat
21a; 2 pakken nylonkousen, Kerklaan.
Buys Ballotsingel C7: bruin kinder
schoentje (R), Van Noortwijk, Anth.
Muijsstraat no. 8; 1 paar rode sandaal
tjes, Hoeit, Fabriplein 10; zwarte regen
broek, De Veth, Burg. van Haarenlaan
410; wollen vest, Bokkers, Lange Nieuw-
straat 103: rood schoentje (R). J. G.
Rietveld, Mgr. Nolenslaan 670; wit kin
derschoentje (hoog), Van Putten, Mgr.
Nolenslaan 738; 1 paar rode slippers.
Bosman, Burg. van Haarenlaan 939;
bruin kinderschoentje, H. Weening, Pau-
lus Potterstraat 59a; bruin zwarte her
dershond, De Groot, Klaaswaalsestraat
7a; jonge herdershónd. reu, J. M. A.
van Akkeren, Kreupelstraat 22b; zwart-
beige herdershond aan ketting, Dieren
tehuis, Sint Anna Zusterstraat 47; lang
harige (Rood) hond, Dierentehuis, Vlaar-
dingen (2406 tel.): witte geit, Bruinzeels,
Brugmanstraat 29.
,An der schonen blauen Donau'
in Rotterdamse Schouwburg
De traditie getrouw zal de Hoofd
stad Operette, in voortzetting van de
voormalige Fritz Hirsch Operette, in
de Rotterdamse Schouwburg optreden
met de operette „An der schonen
blauen Donau". Het optreden zal
plaatsvinden van zaterdag 21 augus
tus tot en met donderdag 2 septem
ber.
Voor het eerst sedert het 19-jarig
bestaan van de Hoofdstad Operette
zal een balletgroep medewerken, wel
ke onder leiding staat van de bekende
choreograaf Jack Bow. De regie is in
handen van Walter Kochner, regisseur
van het Raimund Theater te Wenen.
Als dirigent zal wederom optreden
Afslag
Intussen waren dan maatregelen ge
troffen voor het verdere ritueel van de
afslag. Allereerst waren de vrouwelijke
assistenten naar de markt gekomen.
Zij boenden een stuk straat extra
schoon, want daarop zou de vis worden
uitgestort. Dat laatste werd dan gedaan
door de schipper en zijn knechts. De
grote vissen werden afzonderlijk uitge
stald, de kleine gingen als „stortzooi
tjes".
En dit is wat overgebleven is van de
Schiedamse visafslag; een parkeer-
terreintje
Rond de afslag stonden ijzeren hekken.
Voor een gulden per jaar mocht men
binnen de hekken komen om de afslag
mee te maken en om beter te zien wat
men kocht.
Er was een klein afdakje, dat bij
slecht weer enige beschutting bood. De
afslager kende blijkbaar wel zijn vaste
klanten, want op een lijstje aan een
boom stonden hun namen vermeld.
Wanneer het vastgestelde uur was
aangebroken en de schipper en zijn
knechts als meest geïnteresseerden ook
een plaatsje hadden ingenomen, dan be
gon de afslager met zijn verhaal.
Met een lange stok wees hij de te ver
kopen vis aan en zette een bod in.
De afslag ging bij stuivers tegelijk,
dus „twintig" betekende twintig stui
vers en zo geleidelijk minder.
Bij het afrekenen na de koop, kwam
er dan weer een stuiver bij voor de
„visvrouwen", die men ook wel „op-
schuivers" noemde. Want zij waren de
genen. die met behulp van een blik
de gekochte vis in een door de koper
meegebrachte doek of pan deden, en dat
deden zij niet voor niets.
Dat „mijn"-roepen gaf nogal eens wat
problemen.
Want, ook de jeugd van vroeger haal
de streken uit. Het gebeurde menigmaal
dat een kwajongen „mijn" riep om er
dan ijlings vandoor te gaan.
Het gebeurde ook wel, dat een „on
bekende" het verkoop-ritueel op kwa
lijke wijze onderbrak door „mijn" te
roepen. Maar, dat bracht er uiteindelijk
de vrolijke noot in.
Markt verdrongen
Het werd in de jaren 1930 steeds
moeilijker om de belangstelling voor de
vismarkt gaande te houden.
Op het laatst zagen de vissers er geen
brood meer in om naar Schiedam te
komen.
Op verschillende plaatsen in de stad
werden nl. viswinkels ingericht, waar
men op gemakkelijker wijze de vis kon
kopen en bovendien was men niet ge
bonden aan de tijden van de afslag.
De vismarkt en speciaal het gebouw
tje, was er al omstreeks 1700.
In 1730 volgde een vernieuwing en
nogmaals in 18^3, toen er een nieuw
dak op gemaakt werd.
In de oorlog berden de ijzeren hek
ken verwijderd en bleef er weinig over
van het bouwsel.
Het gemeentebestuur had aanvankelijk
nog plannen om tot restauratie over te
Dit is de foto van de laatste visafslag
in Schiedam, waarop men afslager
Jan Blok in actie ziet. Achteraan
staan de „visopschepsters" De Nijs
(links) en Ben Dunnen.
gaan, waarvan de kosten op 3000 wer
den geraamd, doch dat hadden Gedepu
teerde Staten er kennelijk niet voor
over, want de gelden werden geweigerd.
Toen werden de visbanken verdron
gen door de auto; er moest parkeerruim
te komen.
Het is wel niet veel; acht auto's mo
gen er staan in de vakken en de be
stuurder die zijn wagen in hetvak bij
de woningen en te dicht bij het straatje
parkeert, krijgt nog een bekeuring óók.
Zo brengt de vroegere vismarkt dan
nog af en toe geld in het laadje. Maar
de tijd van de „stortzooitjes" en „Uit
leggers" is voorgoed voorbij
Instuif 't Westen start
•Instuif 't Westen gaat aanstaande zon
dag haar dansavonden die sinds februari
gegeven worden weer vervolgen. In de
grote zaal van Gebouw De Heuvel aan de
St. Laurensplaats zal het openingsbal ge
geven worden. Aan deze avond werken
mee The Rocky Strings, een Rotterdam
se beatgroep welke nog dit jaar een
televisie-optreden krijgt. Kaarten zijn
uitsluitend aan de zaal verkrijgbaar a
f 1,50 per persoon. De danslustigen moe
ten 18 jaar zijn. Aanvang 20 uur.
ORGELCONCERTEN
0 Arie J. Keizer, organist te Middel-
harnis geeft vrijdag 13 augustus in de
Laurenskerk een orgelconcert. Het con
cert begint om 12.45 uur.
Op zaterdag 14 augustus, 's morgens
om half elf, zal de organist Feike Asma
in de Wilhelminakerk aan de Oranje
boomstraat te Rotterdam een concert
geven.
0 In de kerk aan de Simonstraat zal
op zaterdag 14 augustus Jan J. van den
Berg om 8 uur een orgelconcert geven.
Uitslag van wedvlucht voor jonge
duiven vanuit Noyon, een afstand van
280 k.m. De 527 duiven werden 7 aug. om
11.45 uur gelost. Het is een zeer zware
vlucht geworden. Eerste duif zaterdag
16.27.15 uur. Laatste duif op zaterdag
19.33.28 uur (50e prijs). En zondag van
6.03.11 uur tot 11.57.53 uur.
A. v. d. Tuyn 1, 26, 70, 107, 119; C.
Anker L. Toutyn 2, 13, 17, 18, 25, 42,
79, 89, 122; A. Miidaendorp 3, 31, 52,
54, 58, 72, 74, 85, 101, 115; J. v. Harmeien
J. Vol 4 7, 46. 56, 61,. 125; J. Verhaal
5, 9, 14, 39; A. Brouns Co. 6, 68, 75,
78, 97, 102, 120; G. Vermeer 8, 37, 67,
94. 123; M. v. d. Waal 10; T. v. Weelie
11, 32, 69; A. Boes 12, 40, 50, 109. 110,
114, 116. 127; C. v. Tricht 15, 43, 83, 88,
106; J. Christen 16, 118; W. v. d. Kant
P Sparla 19; J. v. d. Waard 20, 45, 76,
130; A. v. d. Grijp 21, 121; H. Crama 22.
53, 99; O. Bolkenbaas 23: A. Klepke 24,
87; W. v. Deurzen 27, 57, 91; H. v. d.
Kant 28, 98: A. Boon 29: L. v. d. Mey
30, 65, 96 113, 132: A. Vis 33. 59: Vis
35. 49: C. den Tuinder 36, 53, IOC 105,
124, dipt.: C. v. d. Grijp 38, 44. 51, 64:
G Boon 41; F. Koppenhagen 47, 92, 100;
T.' Jansen 48, 60. 117; G. Meyer 62, 108;
N. v Ark 63; A. Brökling 66; J. Lips 71:
A. Smits 73, 86; A. :n 't Veld 77, 93: M.
Bakker 80; P. v. Os Co. 82, 84; C.
Landzaad 90; J. de Koster 95: H. Blonde
103; C. Verhaeren 111; W. Verhaeren 112;
C Herwig 126; A. Flprijn 128: J. Koffy-
berg 129, 131.
SCHIEDAMSE „SCH
M
it ARENA: O, moeder, wat een broeder
it CENTRAAL: School voor striptease, 18 1
j. OO
CINEAC-Beurs: Goldrush, a.l. OOOO
COLOSSEUM: vanavond: De maagd 5
van Neurenberg, 18 j. OO
vr t.m. wo: Warenhuis op stelten, a.l.
CINERAMA: The Best ot Cinerama^
(prol.) ai. OOO
CORSO CINEMA: My fair Lady (prol) f
al OOOO j
GRAND: It s a mad mad mad mad f
World (prol.) 14 j. OOO
volgende do: Als mijn slaapkamer kon
snreken18 i. A
o: De schat In
.de week
eerder bizar dan schoon was, thans zal
men toch niet kunnen ontkennen dat dit
plekje in het oude Schiedam zeer schil
derachtig en fraai is.
Aan de linkerkant bakent een treur
wilg de tekening af. Op de voorgrond
Ziet men het einde van de Nieuwe Ha
ven die hier in verbinding komt met de
Korte Haven. Het terrein waar de treur
wilg staat en een compacte plantengroei
de wallekant overwoekert was enige
jaren geleden nog de plaats waar een
groot en deftig herenhuis stond.
Het winkeltje op de hoek was tot voor
enige tijd een bekende tabaks- en siga
renwinkel. Links* van het winkeltje is
een groot open terrein ontstaan door af
braak van de Vlaardingerstraat. Men
kijkt nu naar de Kethelstraat waarboven
de molen ,,De Vrijheid" uitsteekt. De
Vrijheid staat op de Noordvest.
OCTAVE DECONINCK.
Willem Rietveld, die tevens de orkes
traties verzorgde.
Aan deze pperette, muziek van Ed
mund Ey sier met gebruikmaking van
Johann Strauss' melodieën, werkt
het volledige ensemble van de Hoofd
stad Operette mee, zoals: Herman
Valsner, Lizzi Schöffmann, Claire
ClairyHarold Horsten, Antonia Galli
en Karl Frey, terwijl als gast is ge-
engageerd de Weense jeune-premier
Walter Hoffmann.
De decors werden ontworpen door
de bekende kunstenaar Karei Bruck-
man. De kostuums werden, zoals sinds
jaren gebruikelijk is, vervaardigd
naar ontwerpen van mevrouw Reiss-
Gromes door de firma Lambert
Hof er te Wenen.
Herv. Gemeente: Grote Kerk 10 uur
ds. Kalkman, Maassluis, 5 uur ds. C. van
der Steen; Bethelkerk 10 uur ds. K. de
Bel, Twello, 7 uur ds. H. van Reken,
Rotterdam; Opstandingskerk 10 uur ds.
C. van der Steen, 7 uur ds. R. H. Wissink;
Vredeskerk 9 en 10.45 uur as. E. van
Wieringen, Overschie, 7 uur ds. J. Kievit,
Leiden; Kethel, Dorpskerk 10 uur ds. J.
W. de Jong, Vlaardingen; De Rank 8.30
uur ds. J. W. de Jong, Vlaardingen, 7
uur mej. ds. E. A. Bos. Jeugddienst.
Ned. Prol. Bond 10.30 uur ds. A. D.
Klaassen.
Geref. Kerk: Oosterkerk 10 uur ds.
J. N. Nammensma, 5 uur ds. J. Couvée;
Kethel „De Ark" 9.30 uur ds. R. D.
Beukema te Schiebroek, 2.30 uur ds. J.
Nammensma; Magnalia Dei Kerk 10
uur ds. P. R. Everaars, 5 uur ds. J.
Nammensma; ,,De Goede Haven" 10 uur
ds. W. Griffioen je Den Haag-West, 5
uur ds. P. R. Everaars; Julianakerk 10
uur ds. J. Couvée, 5 uur ds. W. Griffioen.
Leger des Heils, gebouw Lange Haven
71, 10 uur Heiligingssamenkomst, 6.30
uur openluchtsamenkomst Koemarkt,
7.30 uur Verlossingssamenkomst. Leiding
majoor en mevr. Drijver-Salomon.
3.45 u
Oud-Kath. Gemeente, Dam 28, 10 uur
H. Mis.
Jehova's Getuigen, Volksgebouw, Tuin
laan 50, 6 uur toespraak, 7 uur Wacht
torenstudie.
Vrije Geref. Gemeente, Tuinlaan 50, 10
Chr. Geref. Kerk, Warande. 10 en 5
uur dienst.
Baptisten Gemeente, Lange Haven 129,
7 uur samenkomst.
Mission to the Seamen, Anglicaanse dienst
kantine Wilton Fijenoord, iedere eerste,
derde en vijfde zondag der maand v.m.
9 uur. Rev. Chr. Reeves B.A.
Kerkgemeenschap tot verbreiding der
Geref. Leer, Lange Nieuwstraat 67, dienst
10 en 5 uur. Voorganger ds. H. Hofman.
Geref. Kerk (vrijgemaakt), West-
vest 30, 9.30 en 4.30 uur ds. A. Duits uit
Emmen.
Ned. Herv. (Geref.) Evangelisatie, ge
bouw Irene, Nieuwe Haven 155, 10 u. de
heer G. v. d. Kamp uit Den Haag, 7
uur Vredeskerk ds. L. Kievit uit Leiden.
-, 14 j. OO
verkeerde
KRITERIONMinnespel (prol.) 18 j j
OO 1
LUMIERE: Fantomas (prol.i 14 J. OOO
LUXOR: Die knotsgekke kerels in hun
vliegende kratten (prol.) a.l. OOO
METRO: Irma la Douce, 18 j. OOO
MONOPOLE: do t.m. zo. dl, wo: De
Leeuw van Thebe, 14 j. O
za-nacht: Verborgen Moederschap, 18
een bolhoed, a.l. OOO
PASSAGE: Circuswereld,
PRINSES: James Bond 005
No (prol.) 18 J. OOO
stokje e
schaamte, 18 j. OO
pan. 18 j. O
volgende do
18 j. OO
it STUDIO '62:
De laatste neushoorns, t
Zelfmoordcommando Ja-
THALIA i^Goldfinger (prol.) 18 J. OOO
VENSTER: Liefdesparen Cpröl.,'.
OOO
pé, 18 J.
vr t.m. wo: De man van Rlo, 18 j. OOO
volgende do: De nacht van de Leguaan,
18 j. OOO i
za-, zo- en wo-mi: De Jongensranch.
a.l. OO
it première 'f
OOOO - «er goed
OOO goed r
OO middelmatig f
O matig tot slecht
(r>
