earCter
Van 't Blaauw-Huys naar Stedelijk Gymnasium
is een eeuwenlange weg
VAN DE PUBLIEKE
TRIBUNE
Inschrijving voor katten
tentoonstelling geopend
„Druivenpriiises" nam afscheid
onzent
St. Janssteeg alleen voor
slanke mensen
DE HAVENLOODS DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1965
4 SCHIEDAM
JJet Schiedams Stedelijk Gymnasium biedt zijn leerlingen geen al te
beste huisvesting. Daarin zal volgend jaar verandering komen als
het nieuwe schoolgebouw in gebruik genomen wordt aan de Burge
meester van Haarenlaan. Er is echter wel een lange geschiedenis aan
het oude gebouw verbonden want van ,,'t Blaauw-Huys" en „Latijnsche
Schole" naar „Stedelijk Gymnasium" is een lange weg.
In 1859 neemt de Schiedamse Vroed
schapvolgende resolutie op: ,,Is oyck
geresolveert dat men alhier ter Stede
oprechten zoude een Latijnsche Schole.
ende dat men van des handelen ende
tracteren zoude met Mr. Lucas Jansz.
rectoor, daer toe de heeren Burgemees-
teren zijn gecommitteert, met authorisa-
tie om daer toe te roepen eenige uijt de
Vroetschappen enz.".
In september 1859 werd de „schole"
dan geopend; het is een geheim waar
die eerst gevestigd was, maiar vermoe
delijk was dit ergens in de Lange Nieuw-
straat.
In elk geval vinden we de Latijnsche
school op een gegeven moment geves
tigd in het oude gebouw van de Bank
van Lening aan het Oude Kerkhof, waar
thans het gemeente-archief is gevestigd.
De Latijnsche Schole begon met 18 leer
lingen. Op het Oude Kerkhof is de school
gedurende 18 jaar, met veel moeite en
pijn, geweest en het was een grote dag
toen op 1 september 1897 het gebouw
kon worden verlaten om het voormalige
't Blaauw-Huijs aan de Lange Nieuw-
straat te betrekken. Nu had men de be
schikking over veel ruimte welke echter
in de loop van de tijd weer beperkt werd
bij de toename van het aantal leerlin
gen.
De eerste rector, mr. Lucas Janszoon,
was tevens notaris en die dubbele func
tie bracht hem nogal eens in moeilijkhe-
J— "ii verwaarloosde de T
kreeg zijn ontslag.
't Blaauw-Huys
Met 't Blaauw Huys was het i
merkwaardige geschiedenis. Het was
soort reclasseringsinstelling, al had n
in die dagen een ander begrip van
Entree van Stedelijk Gymnasium
classeren. Het gebouw was in het bij
zonder bestemd voor de ..slegte vrou
wen", en daar viel van alles onder. De
aanwezigheid van een garnizoen in Schie
dam, had daar ook een belangrijk aan
deel in en men scheen niet karig te zijn
met de plaatsen. De naam ,,'t Blaauw
Huys" schijnt iets te maken te hebben
met de uitdrukking, dat iemand die te
veel in het glaasje heeft gekeken, zoge
naamd blauw" is. In 1764 werden vier
huisjes aan de Lange Nieuwstraat aan
gekocht waarop het huis werd gebouwd.
Het werd ook wel „Verbeterhuis" ge
noemd.
Voor opname, zo men wil „opsluiting
was een besluit van de wet nodig en
voldoende. Stadsdichter Jan Hey schreef
er in 1778 van:
„Jonge dogters, kwade wijven
die in drank en hoererij
loopen d' eerbaarheid voorbij
en hun bloed een smet aan wrijven,
daarvoor is een huis gestigt
daar men die brengt tot haar pligt
Het ,,'t Blaauw-Huys" beschikte over
enige fondsen, voor opname moest wor
den betaald. We lezen in „Reglement op
het Confineeren in ,,'t Blaauw-Huys, of
Vrouwen Beter-Huys tot Schiedam", o.m.
de volgende bepalingen. Voor het „regt
van inkomen", moet worden betaalt op
een bovenkamer „agt en dertig Gulden,
tien stuyvers", in een benedenkamer
„twintig Gulden en tien stuyvers"
kamerhuur bedroeg resp. f 30,- e
per jaar. Kostgeld f 2,- per week,
binnenvader te betalen. Als men eigen
kost wenste, dan moest voor keukengerei
worden gezorgd en f 10,- bezorgloon en
f 6.- kostgeld aan regenten. Hierin waren
niet begrepen de kosten voor eventuele
verpleging.
tage, slnts deszelfs nieuwe stigting in
den Jaare 1764, zoo weegens fraaije
Bouworde, aangenaame stand en proper
heid beroemd, als door de daar plaats
hebbende directie en voorbeeldeloose Se-
cretessen, boven andere Huizen van
dien aart vermaard, zeer geschikt om al
le Persoonen van de Vrouwelijke Sexe,
van wat Jaaren, Rang en Constitie, op
zodanige conditiën als hieronder zijn ge
specificeerd, te confineeren".
Dan volgt „articul 1", waarin omschre
ven wordt op welke voorwaarden „con
fineeren" mogelijk is. In het lijstje van
wat door iedereen moet worden meege
bracht vinden we: „een Bed. een Peuluw.
twee Kussens, drie an vier Deekens, vier
bedde Lakens, vier Kusse-sloopen, een
tinne Kamerpot, een Stoel, een Stoof,
een zilvere Leepel en dito Vórk. zes Ser
vetten of Handdoeken, twee tinne Bor
den, een Thee- en Koffyketel, Melkkan,
Kopjes en Bakjes, alsmeede behoorlijke
verschooning van linne- en wolle Klee
deren, benevens een Koffer om dezelfde
in te sluiten, ook een Kerkboek
Er werd ook onderscheid gemaakt tus
sen iemand „van minder Classe en de
Dwazen". Kennelijk werden nl. ook meer
of minder krankzinnigen opgenomen. In
1844 werd het „Blaauw-Huys" opgehe
ven en aan de gemeente verkocht voor
f 14.000.
Armenschool
Omdat in onze stad behoefte bestond
aan een tweede „Armenschool", naast
die in de St. Anna-Zusterstraat, werd in
de raadsvergadering van 3 juli 1864 be
sloten daarvoor ,,'t Blaauw-Huys" te be
stemmen. Er moest een verbouwing
plaatsvinden, welke voor f 694,98 door de
aannemer L. van den Berg werd uitge
voerd. Na twee jaar was 't Blaauw-Huys
omgezet in een school. Als eerste hoofd
voor deze tweede „armenschool" werd
uit 21 kandidaten benoemd de heer Arij
Hemelop, ondermeester te Rotterdam en
in het bezit van de „tweede onderwij s-
rang". Op 1 juli 1868 werd deze school
geopend. Daarna zijn er nog diverse an
dere hoofden van deze school geweest en
velen zullen zich nog „meester De Ruy-
ter" herinneren, die bijzondere bekend
heid kreeg, omdat hij twaalf vingers be
zat. Een deel van het gebouw werd aan
vankelijk gebruikt als postkantoor, tot
dat een eigen gebouw aan de Tuinlaan
kon worden betrokken.
Gymnasium
Het is waarschijnlijk omstreeks die
tijd, dat het latere „gymnasium" even
eens het gebouw betrok, dat in later ja
ren als „Armenschool" werd opgeheven.
In 1880 telde de Latijnsche Schoole 29
leerlingen. Toen in 1954 het 75-jarig be
staan werd gevierd, werd reeds de wens
geuit voor een nieuw en ruimer gebouw.
Het zal 1966 moeten worden, voordat
die verwachtingen in vervulling gaan!
Van de lange reeks curatoren welke het
Pater Thomas van Beekom O.P., die op
20 nov. 1800 tot inwoning in Schiedam
werd toegelaten, nadat hij in Brussel tot
priester was gewijd. Hij was een ver
maard kanselredenaar.
Eerste rector in het betrokken ,,'t
Blaauw-Huys" was dr. J. W. M. Montijn
en conrector dr. W. G. van der Weerd.
Of ,,'t Blaauw-Huys", wanneer het
straks door de gymnasiasten zal zijn ver
laten, nog lang de tijd zal overleven valt
zei de
jonge havenarbeider. Hij stapte
'f in de auto van zijn vriend en reed de
stad in. Wat nu de boodschap was die
de jongeman die zondagavond met zo-
veel haast moest doen kwam niet uit
de verf. Wel kwam naar voren dat hij
een aanrijding veroorzaakte en door-
reed alsof er niets gebeurd was.
Denkend aan het aangenaam ver-
pozen bij jongelieden op zondagavond
veronderstelde de politierechter drank!
'f ,Jn de cabine was geen spoor van
'f sterke drank te ruiken", verklaarde
j de agent desgevraagd.
De officier glimlachte: „Kon je ook
niet ruiken", zei hij langzaam, „onder
de zitbank van verdachte had hij w.c.-
reukver drijvers aangebracht. Je moet
er maar op komen. Het enige wat aan
de inrichting van de auto nog ont-
brak was het closetrolhangertje en de
verjaardagskalender."
'f Verdachte kon er niet om lachen.
„Ik ben schuldig, edelachtbare, ik had
f niet door moeten rijden. Ik vraag
clementie.
Closetrol en verjaardagskalender
gingen aan de politierechter voorbij
als niet terzake dienende. „Ze rijden
De havenarbeider, die zijn slag sloeg 'f
met veertig pakjes kauwgum, had een
meevallertje omdat het huis van be
waring vol was.
Verdachte grinnikte hoopvol naar
de groene tafel in de veronderstelling
dat het allemaal nogal meeviel. „Als
ik het zeggen mag, edelachtbare, dan
graag f 50 boete", zei hij.
De officier was het wel met de jon-
geman eens: „Vijftig gulden of tien i
dagen", eiste hij.
Alleen de moeder van de jongeman
was het er niet mee eens. „Ik wil ook
wat zeggen, edelachtbare", riep zij
van de publieke tribune. Moeder
mocht wat zeggen en kwam naar
voren. „Hoeft hij die vijftig gulden
dan niet ineens te betalen, want hij
stikt in de schuld, edelachtbare
Moeder had gezegd. De rechter
knikte, verdachte slikte (vanwege
kauwgom) en de officier ging akkoord.
Aldus werd de zaak beslecht met vijf
tig gulden boete, te betalen in vijf
weken na ontvangst van het kaartje
van de ontvanger.
ER is wat voor te zeggen om iemand
die auto rijdt ook het vakdiploma
alcoholische dranken voor slijterij en
aanverwante bedrijven te laten halen.
Een en ander kan dan gelijk met het
rijexamen voor personenauto Worden
afgedaan.
Merkwaardige gedachten in een
rechtzaal, terwijl vóór de groene tafel
de H.H. chauffeurs, kelners, haven
jongens, vertegenwoordigers in huis
houdelijke artikelen.
De vertegenwoordiger die nu voor
de rechter stond had achttien glazen
pils gedronken als assistent-inspecteur
van een textielbedrijf, en was toen
gaan rijden.
Jk ben pas zes weken getrouwd,
edelachtbare
„Waarom moest je dan zo nodig
de Kaap?" vroeg de politierech-
e betwijfe
Confrontatie met
Oude Testament
niseert woensdag 15 september in de
Gemeentezaal der pastorie een bijeen
komst, waarin pastoor J. Bergers uit
Leiden zal spreken over „Confrontatie
met het Oude Testament".
OP zaterdag 23 en zondag 24 oktober
wordt er weer een grote internatio
nale kattententoonstelling gehouden in de
Rivièrahal. De organisator, de Neder
landse Vereniging van Kattevrienden,
ziet als één van haar belangrijkste taken
het streven naar een betere kennis van
en waardering voor de kat. Daarom zal
ook nu weer evenals vorig jaar. deze
tentoonstelling geheel in het teken van
de kat staan, hoe die er ook uit mag
zien. Er zal niet in de eerste plaats
gelet worden op de uiterlijke schoon
heid van het huisdier, maar de blik van
de jury zal zich richten op de fysieke
toestand van de kat en de wijze waarop
deze door de eigenaar verzorgd wordt.
Uit deze groep zal „de best verzorgde
kat van de tentoonstelling" gekozen wor
den. De prijzen die men uitgeloofd heeft
zijn precies gelijk aan die .voor de beste
langharige of kortharige „raskat".
Men kan dus met z'n doodgewone huis
kat inschrijven. Vorig jaar waren er in
deze categorie 80 inschrijvingen en men
hoopt dat nu dit aantal overtroffen zal
worden. Uiteraard moet men wel op en
kele dingen letten. De kat moet schone
oren, een glanzende huid, geen slappe
buik en harde spieren hebben wil de
keuring, die door dierenartsen uitge
voerd wordt, een gunstig gevolg hebben.
De inschrijving is geopend en men kan
zijn formulier aanvragen bij mevrouw
T. Craane, Provenierssingel 24, te Rot
terdam, telefoon 28.08.29, alwaar men
ook alle mogelijke inlichtingen krijgen
f 18,-
Voorwerpen
de noodzakelijkheid zyn,_ deze of gee-
ne voorwerpen te plaatzen".
Ter informatie werd medegedeeld:
,Het Blaauw- of Vrouwen-Verbeeter-Huts
der Stad Schiedam, staande aan de Plan-
alles voor
de tekenaar
de kunstschilder
ËergsePorpcsfr. 114-
Qeyerhndselaan 155
Als prinses getooid zat dinsdagmiddag
heni Bruinsma tussen de vele tientallen
kleuters van „Jeugdhaven" te Schiedam,
maar eigenlijk zat ze daar als assistent-
jeugdleidster, die afscheid kwam nemen.
Dat het niettemin toch een feestelijke
gebeurtenis was, had zij te danken aan
de omstandigheid, dat ze dus als druiven-
prinses, vergezeld van bloemenfee en
cogstfee, naar het gebouw was gekomen,
waar zij plm. 2 jaar gewerkt heeft. Het
was een glorieuze ontvangst voor, het ge
zelschap, kinderen met feestmutsen op
en vlagjes stonden bij het gebouw der
Magnolia Dei-kerk in het Nieuwland
opgesteld.
Het was de hear Van Buytenen uit
Naaldwijk, die voor een vlotte opstelling
zorgde en met veel gejuich werden prin
ses en feeën ontvangen, waarbij ook tal
van ouders der kinderen van hun belang
stelling bltfk gaven.
Het werd een gezellige middag en
prinses Bruinsma, die nu in Baarn aan
de „Jelburg" haar studie als jeugdleidster
gaat voltooien, sprak enkele afscheids
woorden tot de jeugdgroep. Des avonds
was het afscheid van de oudere leden van
Jeugdhaven en ook hier kenmerkte zich
de feestelijke sfeer. Als erkentelijkheid
voor het werk werd mej. Bruinsma een
fototoestel met toebehoren aangeboden.
De band der Jeugdhaven „The Mad
men" verleende des avonds medewerking.
kan. Het inschrijfgeld bedraagt f 3.- per
kat voor de klassen junioren, senioren
en veteranen. Voor de andere klassen
wordt het inschrijfgeld met één gulden
verhoogd. Alle katten beneden de leeftijd
van twee jaar dienen minstens drie we
ken tevoren te zijn ingeënt tegen de
kattenziekte.
Ook nu kunnen de kinderen weer een
prijs winnen met hun poes. Er is een
speciale klasse voor katten van meisjes
en jongens jonger dan 16 jaar en een
klasse voor katten waarvan de eigenaar
ouder dan 65 jaar is.
„Intermezzo" bestaat
vijf jaar
Ter gelegenheid van het eerste lustrum
van de Schiedamse toneelgroep „Inter
mezzo" wordt zaterdag 11 september in
Musis Sacrum" een toneelavond gege
ven, waarin de „thriller" van de Engel
se schrijver F. L. Cary, „Fatale Melo
die" zal worden opgevoerd.
„Intermezzo" werd op 11 september
1960 opgericht als amusementsgroep.
maar werd twee jaar geleden omgezet
in een toneelgroep, want door gebrek
aan amateurs, moest de afdeling amuse
ment worden opgeheven. In 1964 nam de
groep voor de eerste maal deel aan de
toneelwedstrijden door S. G. georgani
seerd en voerde toen „Cupido" op. Men
had het reeds verwacht, de laatste plaats
werd bezet.
Het afgelopen seizoen nam Intermez
zo opnieuw deel aan de wedstrijd, maar
werd toen verrast door het feit, dat met
„Het Mannion Mysterie" in de B-afde
ling de eerste plaats werd verworven.
Intermezzo heeft een moeilijke tijd ach
ter de rug, vooral als gevolg van een
sterke wisseling in ledental. De oude be-
stuurskern bleef en zette door. Er wer
den diverse toneelavonden verzorgd, o.m.
in de Groesbeekse tehuizen, Rekkense in
richtingen en voor het actie-comité in
Kethel. Niet minder dan zeven maal
werd „De dochters van de baas" met
veel succes opgevoerd.
Zaterdagavond zullen „Rhythm Aces
voor de dansmuziek zorgen. Het bestuur
van Intermezzo bestaat thans uit de he
ren Joop Uyl, voorzitter, Rob Uyl, pen
ningmeester. Hennie Meeuwsen-Elder-
son secretaresse. Regisseur is Piet de
Kaper.
ORGELCONCERTEN
0 De nagedachtenis van Albert Schweit
zer, die zondag te Lambarene overleed,
zal'worden geëerd met een orgelconcert
in de Laurenskerk. Schweitzer bespeel
de voor de oorlog meermalen het orgel
van deze kerk. Vrijdag 10 september
zal de organist George Stam dit doen.
Mievr. Oberman-Oberman, die als een der
weinigen ln Nederland Albert Schweitzer
en zijn werk heeft leren kennen en die
ook menigmaal zelf naar Lambarene
reisde om hem daarin bij te staan, heeft
zich bereid verklaard in het kort met
enkele persoonlijke herinneringen deze
grote mens te tekenen.
Vanzelfsprekend zullen uitsluitend wer
ken van Bach worden gespeeld. De toe
gang is vrij. Aanvang 8.15 uur.
Zangdienst voor kinder-
WC.1ÉRVERSERS....
maar raak tegenwoordig", zei hij mis
prijzend. „Ze rijden maar zonder zich
aan de andere weggebruikers te sto
ren: honderd gulden boete en vier
maanden ontzegging van het rijbewijs
geef ik u."
Verdachte boog het hoofd.
„Hebt u zelf een auto?" onderbrak
de rechter zichzelf.
„Nee, edelachtbare, nog niet
„Dan maak ik er zes maanden ont
zegging van. Kunt u nog eens aan deze
zaak terugdenken."
Vertegenwoordiger trok de schou
ders op: „Weet ik niet zo goed edel
achtbare, maar die aanrijding daar
kon ik niets aan doen."
„Hij was alleen maar zat", verklaarde
de agent die de vertegenwoordiger
had aangehouden.
„Maar ik kon er niets aan doen,
edelachtbare, wij vertegenwoordi
gers
„Of u nu vertegenwoordiger bent
of professor, iemand die dronken ach
ter het stuur kruipt gaat de nor in
Drie weken en een jaar niet rijden
voor deze grap", zei de rechter
Waarmee hij voor deze ochtend de
zitting sloot en zich ging verpozen
achter een glas warme melk.
JAN PUBLIEK
tehuis
In de Oude Kerk aan de Aelbrechts-
kolk zal woensdag 15 september om acht
uur een samenzangdienst worden gehou
den Er zal ook een collecte worden ge
houden, waarvan de opbrengst is bestemd
voor Het Kinderhuis in Genk (België).
In dit tehuis wonen kinderen uit verschil
lende landen, die om een of andere reden
niet in een gewoon gezin opgevoed kun
nen worden. Er moet nu een nieuw te
huis gebouwd worden, maar er is niet
genoeg geld voor. In België worden ook
al allerlei acties gevoerd voor dit inter
nationale huis.
Medewerkenden aan de avond zijn ds.
,T. van Gravendeel t België i, de heer J.
Kamp, da organist D. Ardon
fc*-t*nrriy!f[| 'JIQjgfi irTTiiiisfii'Wi'i ïlï-TjffiifTTi
Wanneer men van de Verbrande Erven
de St. Janssteeg ingaat, moet men er
rekening mee houden dat deze doortocht
alleen voor slanke mensen schijnt te zijn
gemaakt. Inderdaad zal iemand van een
zekere corpulentie moeite hebben door
dit smalle spleetje te geraken. Verderop
verwijdt de St. Janssteeg zich tot een
soort binnenplaatsje om ten slotte uit te
komen op de Breedstraat.
v-y...
Ook hier is nog wel wat schilderachtigs
te ontdekken. De vele muren en daken
die ons hier omringen werpen grillige
schaduwpartijen op de t"genoverliggende
en door zon beschenen gebouwen. De
molen, die hier vlak naast de lantaren
te zien is, staat aan de Westvest en draagt
de naam de „Vrijheid".
OCTAVE DECONINCH
