In 1880: 2500
straks 40 maal zoveel
God verraadt je niet!
MOETEN DE STAD UIT
m
Aparte BANKSTELLEN
DE HAVENLOODS DONDERDAG 7 OKTOBER 1965
T)e bewoners van de Prins Alexanderpolder zullen in de komende
jaren vanuit hun hoge flats op een afstand van 10 a 12 kilometer
een spiegelbeeld zien verrijzen van hun eigen moderne wijk. In noor
delijke richting in het uitgestrekte polderland rondom Zoetermeer,
ontstaat een buurstad met hoge en lagere flatbouw. Het wordt een
„satelietstad" van Den Haag welks grondgebied thans geheel is volge
bouwd. Helemaal een satelliet wordt de nieuwe stad echter niet, want
Zoetermeer blijft een zelfstandige gemeente, met een eigen bestuur en
grondgebied. Het heeft slechts in zoverre iets met Den Haag te maken,
dat de nieuwbouw die er zal verrijzen voornamelijk aan Hagenaars als
woonruimte etc. zal worden toegewezen, aan honderdduizend Hagenaars
in totaal.
Het reusachtige project wordt evenwel
niet alleen een buurstad van het oude
Den Haag en het nieuwe Alexandrië van
Rotterdam. Het ligt ook op ongeveer ge
lijke afstand van Delft, Leiden, Alphen
a. d. Rijn en Gouda. Voor wie in het
tegenwoordige Zoetermeer eens een kijk-
vanaf de stelling
70 jaar geleden gebouwde koren
molen, vertoont het dorp zich als zeer
welgelegen middenin het land met zijn
grote droogmakerijen. Eenzelfde verge
zicht heeft men vanaf de ruim drie eeu
wen oude kerktoren die, met de kerk er
bij, op de Monumentenlijst staat. Een
weids uitzicht wacht de toekomstige be
woners van groot Zoetermeer! Die trou
wens nóg een bezienswaardigheid kun
nen begroeten bij hun komst, want de
gehele bestaande Dorpsstraat zal opge
knapt worden en dienst gaan doen als
winkelcentrum.
Twintig jaar
Het zal ongeveer 20 jaar duren vóór de
laatste woonblokken van het nieuwe ge
deelte verrezen zijn, maar drie van de
vier wijken zullen veel eerder tot stand
kunnen komen. Er is trouwens reeds
tijdwinst gemaakt waardoor de eerste
bewoners van de satelliet al in 1966 hun
intrek kunnen nemen in Zoetermeer. Het
Parkplan met twee „woonbuurten" aan
sluitend tussen het oude en nieuwe
gedeelte van Zoetermeer, is reeds uitge
voerd en vormt een aantrekkelijk voor
proefje van wat nog volgen gaat.
Om deze „eerste fase" van het uit
breidingsplan heen worden drie grote
Nieuwe bebouwing aan de Oranjelaan,
met busstation in het verlengde van
de straat, voor de kerk.
Sedert anderhalf jaar heeft zich een
nieuwe burgemeester van Zoetermeer
met al zijn krachten aan de komende uit
voering van het „Structuurplan" gewijd.
Het is burgemeester H. G. I. baron van
Thuyll van Serooskerken, die gesteund
door het college van B. en W. en de ge
meenteraad, zijn schouders onder het
grootse werk heeft gezet. Men wil van
het nieuwe Zoetermeer beslist geen
Haagse „slaapstad" maken, maar een
modern organisme met een levende toe
komst. In 1962 wérd opdracht tot de
bouw gegeven, die in handen ,werd ge
steld van de Werkgroep Ontwikkeling
Zoetermeer, bestaande uit de heren prof.
ir S. J. van Embden, Rein H. Fledde-
rus en ir. W. F. Schut. Zij kregen daar
bij medewerking van mevrouw ir. M.
G. van den Berg-Mey en de neer B. C.
van Gent en werden geadviseerd door
drs. A. G. van der Veen en ir. L. H.
Jacobsen. Verder werden zij bijgestaan
door instanties van regering en provin
cie en van Den Haag en Rotterdam, de
Nederlandse Spoorwegen, etc. Zij allen
vormen een waardig kader voor een zo
veelomvattend structuurplan als dat voor
het nieuwe Zoetermeer.
Van één op tien
Men kan zich de groei van Zoeter
meer het best voorstellen aan de hand
van vergelijkingen. In 1880 was het be
volkingscijfer van het dorp de 2500 ge
passeerd. Na de bevrijding van ons land
stond het óp rond 6250 en in 1963 bereik
te het de 10.000. Momenteel schommelt
het rond de 11.000. In de komende 2
jaar, mogelijk iets korter, moeten er in
totaal 100.000 mensen komen wonen. Dit
houdt in, dat de bevolking ongeveer ver
tienvoudigd wordt, terwijl zij in de voor
afgaande jaren met 5000, steeg. Uiter
aard gaat met de vertienvoudiging ook
een sterke mentaliteitswijziging gepaard,
voor de oorspronkelijke inwoners zowel
als voor de nieuw inkomende. Nog nooit
eerder is in ons land een gemeente met
honderdduizend zielen zo uit de grond ge
stampt. Iedereen die er komt wonen zal
zijn eigen levensstijl meebrengen en
daaraan het nodige moeten bijschaven.
Ook het verkeer moet worden afgesteld
op een tienvoudige vergroting of nog
Het bedrijfsleven is zich natuurlijk ook
wel bewust dat het moet overschakelen
van één op tien. Er is berekend dat er
80 winkels per 10.000 'nwoners nodig zul
len zijn in de nieuwe stad; 35 zogenaam
de centrumwinkels en 45 wijkwinkels. In
totaal wordt 5 hectare grond bestemd
voor detailhandelbedrijven. Wat betreft
parkeerplaatsen, rekent men op een to
taal van 4750, de zaterdagse „top" inbe
grepen.
De vertienvoudiging heeft ook konse-
kwenties voor het gemeentebestuur.
Daarom zal er een speciaal „stadscen
trum" opgetrokken worden. Het komt
iets noordelijker dan het bestaande dorp
te liggen en zal de bestuurlijke en cultu
rele gebouwen en daarop aansluitend het
gemoderniseerde winkelcentrum omvat
ten. Voorlopig is gedacht aan de vesti
ging van een stadhuis, hoofdpostkantoor,
telefooncentrale, belastingkantoor en
overige rijksdiensten, medische, kerke
lijke en sociale instellingen, bioscopen,
schouwburg en concertzaal, musea, ex
positieruimten, bibliotheek, leeszaal en
tenslotte vestigingen van zakelijke aard
zoals banken, publiciteits-organen, hore
ca. etc.
De werkgroep is er van uitgegaan, dat
Groot Zoetermeer voornamelijk een
woonplaats zal zijn voor wat men noemt
de „middengroepen".
van haar bevordering tot winkelcentrum
zal men er op zijn gemak de toren met
de in 1784 afgebroken en herbouwde kerk
van nabij kunnen bewonderen.
Stedebouw
Het moet ons van het hart, dat de ont
worpen satellietstad Zoetermeer op een
te uiteenlopend grondpatro™ nrn
tot volledige lof T
r haar ontwerpers te
kunnen leiden. Haar ligging midden in
de Randstad Holland oostelijk van Den
Haag zou naar ons gevóélen nog vorste-
lijker zijn geweest, wanneer zij in één
greep uit het „naakte. landschap" om
hoog getoverd werd! Er zou dan vrijer
uit gemanipuleerd hebben kunnen wor
den. Commercieel gézien is het begrijpe
lijk, dat men voor de naaste toekomst,
met wat er thans ontstaat tevreden is.
Dat men over 100 jaar dit nieuwe
Zoetermeer als een „monument" van
De oude kerk aan de Dorpsstraat die
geheel gerestaureerd wordt.
stedebouw en architectuur zal zien,
lijkt ons twijfelachtig. Dat is jammer
want de kans om in ons land méér ste
den van honderdduizend inwoners in
één ruk te bouwen, is niet zo heel groot.
Niettemin; groot Zoetermeer moge tot in
lengte van dagen bloeien als eeiyroosl
Bijbel voor AllemanHELIKOPTERS SABENA
Wegenbouw
Een net vkn grote verkeerswegen zal
de nieuwe stad verbinden met de omge
ving allereerst niet Den Haag. Tussen
de vier wijken onderling is een stelsel
van hoofdwegen ontworpen, bij het stads
centrum samenkomend in een brede es
planade. Tussen het centrum en het
nieuw te bouwen station aan de spoor
lijn Den Haag-Utrecht, is een kantoren
centrum geprojecteerd, latngs de zuide
lijke hoofdweg. Behalve met kantoren
van bedrijven in Zoetermeer zelf (Nutri-
cia en Brinkers) is gerekend met een
„overloop" van Haagse kantoren met re
gionaal karakter.
Aan dé westelijke.' uitvalsweg in de
richting Déh Haag wordt ruimte vrijge
houden voor bijzondere bedrijven zoals
regionale grossiers, centrale toonkamers
afbouw van halffabrikaten, enz. Geheel
ten oosten van de stad is een industrie
terrein ontworpen als een voortzetting
van de bestaande complexen. Vanuit de
wijken zal men zowgl het centrum als
het station snel kunnen bereiken. De af
meting van een wijk, gemeten loodrecht
op de centrale verbindingsbaan, be
draagt steeds ongeveer 1100 meter, of
wel aan weerszijden van deze baan 550
meter. De loopafstanden binnen de wijk
"blijven daardoor beperkt tot ongeveer
een halve kilometer.
Zoetermeer is sinds zijn oorsprong^ een
dubbeldorp geweest met de gemeente
Zegwaart. Er wordt voor de eerste maal
over beide plaatsen gerept in een koop-
acte uit het jaar 1281. In 1933 zijn de
twee dorpen saamgevoegd en sindsdien
leven zij eendrachtig voort onder de
naam Zoetermeer. Tijdens de opmars
van de Spaanse legers in 1574 naar Lei
den en later bij de inval van dé Franse
legers, heeft het tweelingdorp geleden
onder oorlogsdaden. Ook waaide in 1642
de oude kerktoren om, maar daarvoor in
de plaats kwam een achthoekige spits
met een koepelruimte en klokken, waar
van de oudste dateert uit 1571. Wanneer
de tegenwoordige dorpsstraat voor het
verkeer zal worden afgesloten terwille
In het komend seizoen zal de KRO
voor het RKR tien televisie-programma's
uitzenden, waarin gediscussieerd wordt
over het meest gelezen en meest ver
spreide boek de Bijbel. In deze Bijbel
uitzendingen „Bijbel voor Alleman?"
spreekt pater Luc Grollenberg O.P. met
een groepje van acht leken over bepaal
de passages uit de Bijbel.
Er wordt van uitgegaan dat in de Bij
bel een zeer grote verscheidenheid van
uitdrukkingsvormen uit een tijdperk
van bijna twaalf eeuwen is bijeenge
bracht. Daarbij lijkt het duidelijk dat
men eerst moet weten wat de schrijvers
en verzamelaars van die oude teksten
bezielde alvorens men vermag te zien
wat de boodschap van (hun uitingen kan
zijn voor de christen in deze tijd. In het
licht van deze veronderstellingen behan-^
delt pater Grollenberg enige oude verha-.-
len, een paar profetische en didactische
teksten, en ten slotte fragmenten uit de
evangeliën.
Het vraagteken in de titel vervult
meerdére functies tegelijk. Kan de Bij
bel door iedereen zonder voorbereiding
met begrip gelezen worden? En ook: zou
de hier gekozen vorm van onderricht de
boodschap van de Bijbel duidelijker kun
nen doen spreken tot de geïnteresseerde
kijker?
Dank zij een overleg met het IKOR
en het Convent van Kerken is het RKK
in staat gesteld deze serie wekelijks uit
te zenden op de dinsdagavonden te 22.10
uur (Nederland II), te beginnen op dins
dag 12 oktober a.s.
n het
Hofplein zullen
trouwde geronk van de Sabena-helicop-
ters, die dagelijks landen en starten
vanaf „Heliport", niet meer horen.
De Rijksluchtvaartdienst heeft de Bel
gische luchtvaartmaatschappij een ver
bod opgelegd om met éénmotorige he
licopters op „Heliport" te landen, om
dat er in de onmiddellijke omgeving
van deze kleine luchthaven te veel ho
ge flats zijn verrezen, waardoor er be
lemmeringen langs het helicoptercircuit
zijn ontstaan
De Sabena zal echter de luchtbrug tus
sen Brussel en- Rotterdam niet verbre
ken, want zolang de maatschappij nog
geen tweéimotorige helioopte<rs_ beeft
aangeschaft zullen de oude helicopters
op het vliegveld Zestienhoven landen.
De Sabena heeft een commissie in het
leven geroepen, die zal bestuderen
hoeverre de aanschaf van de tweer
torige „Sikorsky" S 61 rendabel
Deze machine kost ongeveer tweeën
half miljoen gulden. De helicopter
biedt verder plaats aan 24 personen
(het dubbele van de oude S 58), vliegt
ongeveer 50 pet sneller, terwijl de
e xploitatiekosten slechts 17 pet hoger
missie zal ook de Belgische regering
achter de aanschaf van de nieuwe heli
copters moeten staan. Voor het einde
van dit jaar zal hierover de beslissing
vallen. Valt het besluit negatief uit, dan
zal „Heliport" hoogst waarschijnlijk
verdwijnen. Het gebouw op „Heliport"
zal voorlopig nog als reserveringscen-
r vracht van de Sabena dienst
Exclusieve Interieurverzorging
A. DAMME V/H TODRENBURG DAMME
Nw Binnenweg 340/344 Rotterdam Tel.010-234136-255947
Bezoekt onze dagelijks geopende meu
belexpositie in de bovenzalen van v.m.
CALAND WEST, entree Rochussenstraatl
VRAAGT ONZE KLEURENCATALOGUS.
ONTMOETINGSBIJEENKOMST
VAN 20-JARIGE NJG
De Nederlandse Jeugdgemeenschap
viert dit jaar haar 20-jarig bestaan. Ter
gelegenheid daarvan zal op vrijdag 15
oktober in het Congresgebouw van de
RAI te Amsterdam een grote ontmoe-
tingsbijeenkómst georganiseerd worden.
Aanwezig züllën zijn vertegenwoordigers
van vele organisaties en instellingen, pro
vinciale en plaatselijke jeugdraden, ge
nodigden van de rijks-, provinciale en
gemeentelijke overheden en bij het jeugd
werk betrokken internationale organisa
ties, opleidingsinstituten en veel jeugd
en jongeren.
Om kwart voof twee wordt de bijeen
komst geopend en de wethouder van on
derwijs en jeugdzaken van Amsterdam
dr. P- J. Koets, zal een begroetings
woord spreken. Mr. M. Vrolijk, minister
van Cultuur, Recreatie en Maatschappe
lijk Werk zal namens de regering spre
ken.
Naast deze sprekers treden op een
jeugdorkest van „Jeugd en Muziek" de
G-Brothers uit Maastricht en het caba
ret van Seth Gaaikema en Roelof Stal
knecht.
OLIVER NELSON TE GAST
IN JAZZ-SOOS B-14
Zaterdag 16 oktober brengt de Rotter
damse Jazzsociëteit „B-14" opnieuw een
jazzprimeur voor Rotterdam. Dan zal
daar de bekende Amerikaanse orkestlei
der-arrangeur Oliver Nelson te gast zijn.
Olivier Nelson werd op de Grand Gala
du Dtêque onderscheiden met de Edison.
Nelson zal begeleid worden door; Piet
Noordijk altsax, Pim Jacobs piano, Ruud
Jacobs bas en Han Bennink drums. Kaar
ten zijn zowel in vóorverkoop als aan de
zaal verkrijgbaar.
Maquette foto van fyef toekomstige
Zoetermeer. In het midden rechts de
oude dorpskern, die bestemd is als
winkelcentrum te worden ingericht.
Het stedelijk centrum is in het hart
van de foto aangegeven. Een gedeelte
van de naaste omgeving is reeds als
„eerste fase" bebouwd, dit deel van de
nieuwe stad wordt de! eerste der 4
wijken, ervan. Rechts boven is de wijk
gedacht die het dichtst bij De Kaag
ligt.
t kan met een anekdote wonderlijk gaan: Donderdag las ik
in de krant onder het kopje; „Dominee hield appeldieven
niet tegen" het volgende: „Een dominee uit Rotter dam-Zuid was
het beu dat reeds dagenlang zijn tuin met appelbomen de grote
trekpleister vormde voor de jeugd uit de omgeving. Avond aan
avond moest dominee de tuin inrennep om de boomgaard te
zuiveren van knapen die appels stalen. Zijn-akties hielpen alle
maal niets. Hij besloot toen de zaak anders aan te pakken. Ap
pellerend aan geloof en geweten van de, jeugdige stroper^ plaat
ste hij op een avond, nu reeds enkele dagen geleden, eén met
eigen hand vervaardigd bord tussen dé fruitbomen dat af^ op
schrift droeg: God ziet alles.
Anderdaags wandelde hij ter inspectie door zijn tuin on« té
zien of de bijbelse waarschuwing de insluipers tot bekering had
gebracht. Niets was minder waar. Met één oogopslag zag de
dominee dat er weer flink van de verboden vruchten was ge
plukt. Zouden dan zelfs deze woorden de diefjes geheel onbe
roerd hebben gelaten? zo vroeg de vertwijfelde predikant zich
af. Het antwoord op de vraag vond hij, toen bij het bord had
bereikt. In onhandige krabbel hadden de appelplukkers onder
de oorspronkelijke tekst geschreven; Maar Hij .verraadt ons
We hebben van dit verhaal genoten. Maar al nadenkende kwa
men er toch enige twijfelingen bij ons op. Welke collega
in Rotterdam-Zuid geniet er het grote voorrecht van een eigen,
zij het kleine boomgaard? Zuid moge wat meer dorps zijn dan
céntrum, het ïs toch niet landelijk gendteg om het toneel te zijn
van zö'n verhaal, dat meer bij een dorpspastorie schijnt te pas
sen. En bovendien: hadden we dit verhaal al niet eerder ge
hoord?
yaterdag kwam er opheldering.. Toen lazen we in de krant een
tweede bericht, met een vette kop gekaderd:
,,'t Was uit een preek.
Een verhaal dat ds. G. Toornvliet in een preek voor Radio-
Bloemendaal deed, is via een omweg terecht gekomen in het
Rotterdamse politierapport en yia dat rapport weer in onze krant
(en in de andere kranten).
Een ijverige agent van politie kwam dit verhaal tegen op zijn
rondgang: een voorbijganger vertelde hem deze anekdote, welke
hij overigens in een kerkelijk wijkblad gevonden had. En dat
wijkblad had weer Radio-Bloemendaal als bron. Maar de agent
gaf de historie door in zijn rapport!"
De krant had er nog aan kunnen toevoegen dat ds. Toornvliet
de geschiedenis nog sappiger vertelt, door de twee opschriften
met elkaar te laten rijmen.
De dominee schreef: Er is Eén, die je ziet
De jongens: Maar Die verraadt je niet.
Gelukkig land, waar zelfs in politierapporten anekdotes over
het geloof worden opgeschreven. Al namen ze in Zuid het
v. verhaal dan ook. wat al. te érnstig. Maar daar zijn we alweer
Hollanders voort--
'Gelukkig het land, waar zo'n appeltjes-pikkerij met humor
wordt opgevat. Honderd jaar geleden kon je in Engeland voor
zoiets de doodstraf krïjgen!
Gelukkig het land, waar straatjongens zich niet met een boe
man-God laten bang maken.
Over die dominee (ik hoop maar, dat het een gefingeerde
figuur is) ben ik'minder enthousiast. Ik kan best begrijpen,
dat die bengels van je bloed karnemelk kunnen maken. Maar
'de naam van God |(ebruiken, om kinderen mores te leren, is
toch eigenlijk nog erger dan vloeken. En met God als bescher
mer van onze eigendom moeten we toch eigenlijk wel heel erg
oppassen.
Toén; de bekende Franse spotter Voltaire eens een diner gaf
aan een aantal vrienden, die vrijdenkers waren net als hij, zei
hij: „Jullie moeten niet zeggen, dat God niet bestaat, als de
huisknecht in de kamer is, want anders gaat hij er straks met
mijn tafelzilver vandoor." Voltaire gebruikte het godsgeloof
om zijn knecht vroom te houden en dus eerlijk. Hij maakte van
God een grote politie-agent.
God verraadt je niet. Hij is „menselijker", dan we vaak dur
ven te denken.
Maar we zullen Zijn Naam niet ijdel gebruiken. Dat is: we
zullen Hem niet voor ons wagentje spannen, ter bescherming
yan enig burgerlijk belang.
DS. K. J. KJRAAN"
