Schiedam telt ruim 1200 buitenlandse arbeiders Wethouder H. Sabel is 65 jaar geworden Heeft Schiedam twee bevrijdingsmonumenten? 15e jaargang no. 2 - donderdag 11 november 1805 Slachthuis wordt gem oder niseer d Raadszaal heeft een slechte akoestiek UITKERING GEMEENTEFONDS MOET IN SCHIEDAM HOGER Plannen voor een nieuw stadhuis Rijnmond-gemeenten moeten samenwerken weekblad voor schiedum OPLAGE 26.500 Combinaties met onze edities in Rotterdam, Vlaardingen, Maassluis, Hoek v. Holland, en/of IJssel en Lekstreek mogelijk: TOTALE OPLAGE 228.000 onder accountantscontrole. Redactie Schiedam: Leo 't Hart, Burg. v. Haarenlaan 916, Telefoon 266900. Aangesloten bij de Nederlandse Huis-aan-Huisblad Pers WESTBLAAK 25, ROTTERDAM TELEFOON 13.21.70 (5 lijnen) POSTGIRO 18344 ADVERTENTIES TOT WOENSDAG 12 UUR UITGAVE STICHTING „DE JEUGDHAVEN" gchiedam telt ruim twaalfhonderd vreemdelingen, maar zij bezorgen geen last. Dat vertelt de commissaris van politie, de heer K. Rijpma. H« kan het weten, want de vreemdelingen lopen om zo te zeggen aan de hand van de politie. Daar hebben de chef van de vreemdelingen dienst van de politie, brigadier Chr. Habermeel en diens assistent, de agent A. J. van Es, hun handen vol aan. Maar last van die twaalfhon derd hebben zij niet; wél veel werk. De vreemdelingen zijn samengesteld uit 31 nationaliteiten, van wie 206 Spanjaarden, 175 Turken, 113 Duitsers, 53 Italianen, 32 Hongaren, 15 Amerika nen, 7 Australiërs, 80 Belgen, 10 Chinezen, 1 Cubaan, 1 Egyptenaar, 21 Fransen, 29 Grieken, 32 Hongaren, 7 uit India, 81 uit Indonesië, 5 Japanezen, 1 Nieuw - Allen hebben met de Vreemdelingen dienst te maken; of te maken gehad; hetzij voor een verblijfsvergunning, een werkvergunning, naturalisatie en waar mee een niet-Schiedammer mee te ma ken heeft. En toch in het hokje van de Vreemdelingendienst van de Schie- damse politie slechts enkele vierkan te meters groot. In een stuk of vier talen staat op het bordje aangegeven, dat de dienst daar is gezeteld. In en kele kaarenbakken zitten al die twaalf honderd vreemdelingen broederlijk bij een. Wit de mannen, geel de vrouwen. De brigadier kent uiteraard vele bui tenlanders persoonlijk. Dat wil zeggen, de meesten van hen heeft bij al eens ontmoet, hetzij in zijn „bureau", hetzij in hun pension, hetzij op het werk. ,.Wat moet een vreemdeling in een vreemde stad waarin hij in moeilijkhe den zit", zo stelt de brigadier de vraag en geeft als antwoord: „Hij stapt het eerst naar de politie". Dan wordt hij naar de Vreemdelingendienst verwe zen. Natuurlijk zit bij tijd en wijle iemand van die twaalfhonderd in moei lijkheden. Het is dan ook beslist geen puur Nederlandse eigenschap, dat ie mand weieens op de schouder van een> ander wil uithuilen. Dat gebeurt op de zoveel vierkante meter van het bureau Vreemdelingendienst. Wat die moeilijk heden alzo zijn? Zij kunnen van huise lijke aard zijn; narigheden in het kost huis, onenigheid met een. meisje en dan is er ook heimwee. Want, wanneer vooral de jongere jongens zo maar door Schiedam lopen te lopen, geen woord kwijt kunnend, dan gluurt heimwee om de hoek van iedere vreemde straat. „We raden ze dan altijd aan, zo gauw mogelijk naar hun eigen land terug te keren", zegt de brigadier. Neen, over de kosthuizen en pensions in Schiedam valt echt niet te klagen. Afgezien van het schip van de Turken aan de Bui tenhavenweg, zijn alle twaalfhonderd vreemdelingen over Schiedam verspreid. De brigadier haalt er voor ons een paar uit en gaat na waar die Turk, Italiaan of Amerikaan tijdens diens verblijf in Nederland alzo gezeten heelt en nu zit. Want er is een systeem, waarbij de vreemdeling zodra hij of zij over de grens komt, zo nauwkeurig mo gelijk wordt gevolgd. Vertrekken zij uit Schiedam, dan gaat het adres naar de volgende Vreemdelingendienst. Controle Ook in Schiedam vormen de buiten landse arbeiders op weg naar hun werk het gewone straatbeeld. Al deze mensen staan nauwkeurig te boek ge steld bij de afdeling vreemdelingen dienst van de politie. en zorgen dan zelf wel voor de nodige selectie. Wat de Schiedamse gasten betreft, tot dusver is het alles prima en kan be slist niet van criminaliteit worden ge sproken. Nu ja, soms verdwijnt er wei eens een fiets of bromfiets van een wat zorgeloos uitgekozen plaats, als een, te gemakkelijke buit voor degenen, die snel naar huis of schip willen gaan. Want meestal zijn dat opvarenden van in de haven liggende schepen., die on gevraagd dus ongeweigerd een karre tje lenen, omdat het lopen hen te be zwaarlijk Is en geld voor de taxi in een café of elders achterbleef. Zoals dus eerder gezegd, onze Schiedamse vreem delingen geven, op het gebied van de criminaliteit, weinig of geen reden tot klagen. Er gaat veel tijd zitten in het uitschrijven van de verschillende ver gunningen,. In een jaar. tijd werden b.v. 270 verblijfsvergunningen en 1174 werk vergunningen uitgeschreven. Dat gaat allemaal onder de handen van 't perso neel van de Vreemdelingendienst door. Een apart hoofdstuk bij dit alles vor men de schepen, die in de Schiedamse havens of in de dokken terecht komen. In genoemd bureau staan ze allemaal op een bord genoteerd. Soms brengt de politie eens een bezoekje aan boord, gaat ook wéleens een kijkje nemen in de be drijven; loopt ergens een pension bin nen. Wat die „vreemdelingen" alzo doen in hun vrije tijd? „Ik was gisteravond in een pension, waar een man of vijf zat. De één leest wat, de ander luistert naar de radio, daar zijn er die probe ren de Nederlandse taal te .leren", al dus de brigadier. In de pensions geeft de voeding weieens problemen, vooral ook voor de Turken met hun godsdien stige regelingen omtrent niet gebruiken van varkensvlees b.v. Maar in het al gemeen weet men zich van beide zijden best aan te passen. Wordt ontdekt dat een vreemdeling illegaal is binnen ge komen, dan gaat hij onherroepelijk terug naar zijn land van herkomst. Wat de „gele kaarten" betreft, dus de da mes. een groot aantal van hen is ge huwd en werkt in Schiedam in een fa briek, ziekenhuis of in de huishouding. Uiteraard zijn er ook wel meisjes die zonder relaties hier zijn en soms extra toezicht nodig hebben. Verstekelingen In de loop van de jaren heeft men nog al eens te maken gehad met versteke lingen, die voor een apart probleem zor gen. Commissaris Rijpma vertelde ons over een Portugees, die tegen wil en dank „verstekeling" werd, toen dat dat schip in een Portugese haven lag. De man had enkele opvarenden van het schip naar boord gebracht en wachtte op afrekening. Het wachten duurde heel lang en de Portugees was geduldig. Zo geduldig, dat hij ergens op het schip in slaap viel en niet bemerkte, dat de an kers werden gelicht. Zo kwam de Por tugees in Schiedam terecht en kon via het consulaat huiswaarts keren. Zo ko men er meer van dergelijke moedwilli ge of toevallige - verstekelingszaken voor, die dan maar uitgezocht moeten worden. „De vreemdelingen zijn ook in Schiedam niet meer uit het stadsbeeld weg te denken", aldus de commissaris. Bijzonder op verkeersgebied blijken nogal eens problemen zich voor te doen, vandaar dat middels een eenvoudige fol der met voorbeelden in vier talen wordt aangegeven, wat in het verkeer fout of goed is. Voorts vestigde commissaris Rijpma er de aandacht op, dat ingevolge de Vreemdelingenwet een ieder die aan een vreemdeling nachtverblijf verleend, daarvan de politie in kennis dient te stellen. Voor langer verblijf dan zes maanden. is speciale vergunning van de justitie nodig. Pensionhouders enz. moeten ook een speciaal register bij houden. Er zijn, voor diverse landen ook speciale regelingen, zoals voor vreemdelingen, die achter het IJseren Gordijn afkomstig zijn. Wat de in Schie dam wonende Amerikanen betreft, de meesten van hen, werken in het Bot- lekgebied. En in feite komen al die vreemdelingen naar Nederland, om hun arbeid te geven en daardoor een stukje van onze welvaart mée te profi- Als antwoord op een schrijven aan de directeur van de Veeartsenijkundige Dienst te 's-Gravenhage werd aan het gemeentebestuur van Schiedam mede gedeeld. dat het Openbaar Slachthuis al hier aan de gestelde eisen voldoet, be houdens aanpassing van de slachtmetho de van runderen. Om dit te verbeteren, zou een uitgaaf van f 10.000 voldoende zijn. Echter hebben B. en W. na over leg besloten niet alleen deze aanpassing te laten plaatsvinden, maar de gehele runderhal te moderniseren door het aan brengen van een zgn. „runderslacht- lijn", waardoor het slachthuis aan de modernste eisen kan blijven beantwoor- Een echte controle is moeilijk uit te oefenen in elk geval niet op degenen, die zo los weg ons land binnen komen. Als er iets mis gaat, dan wordt er uiteraard wel in het land van herkomst nagetrokken, of er soms wat mis was met de knaap, hoewel een ieder die ons land binnen komt, wel in heit bezit moet zijn van een verklaring of hij met de strafrechter in aanraking is geweest. Maar ook verschillende grote bedrijven halen hun arbeiders uit andere landen Nederlands grootste sortering Reeds bij het onderzoek der gemeen tebegroting 1965 werd door gemeente raadsleden van Schiedam geklaagd over de slechte akkoestiek van de raadzaal, waarbij door B. en W. werd medege deeld, dat voorlichting zou worden ge vraagd omtrent kosten voor treffen van voorzieningen. Hoe zit het daarmee, vragen nu opnieuw de raadsleden en het college antwoordt: „Voor verbetering van gehoor- en spreekbaarheid in de raadzaal heeft de dienst van gemeente werken inmiddels advies ontvangen. Vol gens dit advies zullen enkele geluids boxen en naar behoefte de benodigde microfoons worden geplaatst. Een gede tailleerd voorstel kan tegenoet worden Ook de raadverslaggevers zien hier naar met verlangen uit. In de jongste raadsvergadering klaagde de „linker vleugel" er over de in de „rechter-vleu- gel" sprekende wethouder niet te kun- den. worden geraamd op De leden van de begrotingscommissie van Schiedam zijn van mening, dat de begroting voor het jaar 1966, die door het college is aangeboden, weinig reden geeft tot voldoening over het feit, dat de begroting wedeT sluitend is. Dit resultaat is immers slechts be reikt kunnen worden door het onttrek ken van een zeer belangrijk bedrag aan de reserves, waarmede het tekort is aangevuld. Verder is het opgevallen, dat de be dragen van rente en aflossing, die ten laste van de verschillende hoofdstukken van de gewone dienst zijn gebracht, aanmerkelijk krapper zijn berekend dan voorheen het geval was, waardoor ook deze elasticiteit uit de begroting is ver dwenen. Een hogere uitkering uit het Gemeentefonds is dan ook dringend ge wenst. Kan een overzicht worden gege ven van de ontwikkeling van de saldi - reserve sinds 1960? In de geleidebrief is te lezen, dat de uitgaven voor het lager onderwijs in '66 slechts voor 68,5 pet door de rijksuitke ring zullen worden gedekt, terwijl dit percentage voor 1965 op 82 kan worden gesteld. Dit verschil is ontstaan, door dat in de begroting 1966 afschrijvings bedragen voor de in aanbouw zijnde scholen zijn opgenomen. Eerst na het ge reedkomen van deze scholen wordt de rjjksuitkering verhoogd. Is het dan noodzakelijk dat de gewo ne dienst nu reeds voor afschrijving op deze, nog niet gereedgekomen, scholen wordt belast? Ook op het in aanbouw zijnde ziekenhuis en op nog niet gereed gekomen woningen wordt toch niet af geschreven? Lijkt het niet gewenster eerst dan af schrijvingsbedragen voor scholen in, de begroting op te nemen, nadat deze in gebruik zijn genomen? Dit mede gezien het feit dat dan ook pas rijksuitkeringen voor deze scholen worden ontvangen?", zo luiden de vragen der commissie. Als antwoord hierop verklaart het college van B. en W.: „Ook wjj zijn van oordeel dat de uitke ringen uit het gemeentefonds belangrijk moeten worden verhoogd om de financi ële toestand van de gemeente vogt ver slechtering te behoeden. De salde-reser- ve bedroeg in de jaren 1960 t.m. 1964 achtereenvolgens f 1.645.615,87 f 998.094,66: f 761.258,75; f 986.569,45 en f 1.519.713,20. De voor 1963 en 1964 opge geven bedragen kunnen nog enige veran dering ondergaan. De bedragen variëren van jaar tot jaar, omdat de nog te ont vangen en de nog te betalen bedragen,, welke vorige dienstjaren betreffen, door bijdragen van en aan de kapitaaldienst worden vereffend. De daling in 1961 was mede het gevolg van vertraging in de uitkerinngen uit het gemeentefonds. De stijging in 1964 ontstond doordat de ach terstand in de betaling door het gemeen tefonds geheel werd ingelopen. Het is wel mogelijk met de afschrij ving op de schoolgebouwen later te be ginnen, maar daardooi wordt het totaal bedrag van de afschrijvingen, hetwelk de stellers van vraag 19 reeds te laag vonden, nog lager. Niettemin zullen wij bij het opstellen van de begroting 1967 deze materie na der in overweging nemen". Geen ligplaatsen langs het industrieterrein Er is langs het industrieterrein langs de Schie geen mogelijkheid tot maken van ligplaatsen voor de watersportlief hebbers, zo delen B. en W. van Schie dam naar aanleiding van een desbetref fende informatie mede. Zelfs de boompjes moeten sneuvelen voor de grote reconstruktiew erken aan de Burgemeester van Haarenlaan. Thans is het gedeelte vanaf Plein 1940-45 tot Parkweg onderhanden genomen. Wanneer dit gereed is, is het in de bedoeling het open te stellen voor het verkeer. En wordt dus niet gewacht, totdat het hele werk is voltooid. B. en W. van Schiedam delen mee, dat de bestektekeningen van het nieuwe raadhuis voor het bouwkundig gedeelte zijn ontvangen en thans bestudeerd worden. Met het architectenbureau Kraayvanger is afgesproen dat het plan voor de hoogbouw (het werkgedeel- te) geheel bestekklaar met begroting in juni 1966 Zal worden ingediend. Het streven is, dat begin 1967 de rijksgoed keuring voor dit werk wordt verkregen. Er wordt gezocht naar een tijdelijke oplossing voor de brandweerkazerne en gelijktijdig wordt alles in het werk ge steld om medio 1966 het definitieve plan steld om medio 1966 het definitieve plan- bestekklaar te hebben. onderwijs, sociale zaken zondheid, tevens loco-burgemeester is 65 jaar geworden en het heeft hem bij die gelegenheid uiteraard niet aan be langstelling ontbroken. Want een groot deel van zijn leven heeft de heer Sa bel op maatschapoelijk en politiek ter rein zich doen gelden. Een „buigzaam" mens is de heer Sa bel beslist niet; hij zegt de dingen scherp maar duidelijk, kort maar krach tig. Dat bemerkt men telkens als men met de heer Sabel in aanraking komt; hij windt om zijn mening beslist geen doekjes. Op politiek terrein niet en even min op elk ander terrein waarop hij zich in het openbare leven beweegt. Wethouder Sabel is een eenvoudig mens, die van zijn taak een hoge op vatting heeft en het zich daarbij beslist niet gemakkelijk maakt. het bevrijdingsmonument In het algemeen verslag van het begro- tingsonderzoek van de gemeente Schie dam, wordt de volgende opmerking gemaakt: „In 1945 is door de burgerij van Schie dam op spontane wijze geld bijeen ge bracht om te komen tot oprichting van een gedenkteken 19401945. Het door beeldhouwer Starreveld vervaardigde monument werd door verschillende offi ciële instanties goedgekeurd en op 17 januari 1950 door het Gemeentebestuur van het Comité overgenomen; echter na dat de ook goedgekeurde inscriptie: „1940 1945 Aan allen die vielen, die streden, die leden voor ons vaderland", op last van burgemeester en wethouders is weg gehakt. Het comité en vele burgers wa ren door deze opzettelijke verminking van het beeld zeer geschokt en bij de overdracht heeft de voorzitter van het comité dan ook de hoop uitgesproken dat de verwijderde tekst nog eens zal worden aangebracht. Er zijn na die overdracht ruim 15 jaren verstreken en veel is sedertdien veranderd. Wij zouden dan ook gaarne vernemen of het college van burgemeester en wethouders bereid is als geschenk aan de burgerij in het jubileum jaar 1965 het monument alsnog in ere te herstellen door de verwijderde tekst weer aan te brengen." Hierop antwoorden B. en W.: „Het beeld van Pieter Starreveld is des tijds als versiering in de stad aanvaard, waarna de inscriptie in overleg met de beeldhouwer is verwijderd. Het her denkingsmonument 19401945 is daarna door Van Luyn ontworpen en gepland aan de kop van de Plantage. Bij de bur gerij leeft dan ook de gedachte dat het bevrijdingsmonument staat aan de Plan tage. Het komt ons dan ook ongewenst voor een tweede herdenkingsmonument (door het aanbrengen van de inscriptie) in de stad te plaatsen." Aldus B. en W. van Schiedam, die ken nelijk liever niet op de naakte waarheid in deze aangelegenheid in gaan. Hij is geen „veelprater" eerder in» tegendeel, hij zoekt er naar om hetgeen hij te zeggen heeft, in zo weinig moge. lijk woorden te doen. Maar hij leent altijd een willig oor aan tegenstanders en ook aan degenen die om zijn advies komen of een ver zoek hebben. Na enkele jaren bij de Rotterdamse politie dienst te hebben gedaan, kwam de heer Sabel in 1923 bij de Rijksbelas tingen, kantoor Schiedam. Als hoofd-assistent verliet hij op 31 augustus 1949 deze dienst om zich ge heel aan de Schiedamse belangen en de politiek te wijden. Reeds voor de oor log was hij secretaris van d~ SDAP en na de bevrijding van ons land, werd hij lid van de tijdelijke gemeenteraad, om daarna definitief in de raad te worden, gekozen. Kort daarna werd hij benoemd tot wethouder van de gemeente Schiedam. In de SDAP en later de Partij van de Arbeid, speelde de heer Sabel plaatse lijk een belangrijke rol en maakte ve le jaren deel uit van het bestuur. Als loco-burgemeester heeft de heer Sabel bijzonder tijdens de vrij langdu rige periode tussen het vertrek van mr. Peek en installatie van de heer Roelf- sema zich doen kennen als iemand, die een zeer brede kijk op gemeentelijke zaken heeft. De leden van de Schiedamse begro tingscommissie stellen de volgende vragen aan het college van B. en W.: „Is het College bereid te onderzoeken welke gemeentelijke taken beter in sa menwerking met één of meer buurge meenten kunnen worden verricht en de raad te rapporteren tot welke conclusies men is gekomen Wil het College daarbij in het bijzon der onder ogen zien of mogelijke coördi natie in Rijnmondverband mogelijk is? Zeer in het bijzonder danken de vragen stellers aan de mogelijkheden tot oprich ting in het Rijnmondgebied van: a) cen traal vuilverbrandingsbedrijf, b) ge meenschappelijk gasdistributiebedrijf, ci centrale havendient, d) gemeen schappelijk openbaar slachthuis el een gïntegreerd brandweercorps F( gemeenschappelijke geneeskundige dienst." Hierop antwoordden B. en W. „Bij de uitoefening van de overheids taak dient de juiste verhouding gevon den te worden tussen technische centra lisatie en functionele decentralisatie. Dit evenwicht zal bij iedere bedrijfstak ergens anders liggen. Vaak blijkt trou wens in de praktijk, dat centralisatie praktisch niet altijd voordelen biedt Op diverse punten worden onderlinge con tacten onderhouden (meer incidenteel), waardoor men kan profiteren van, erva ringen elders. Bij deze contacten komt de vraag naar voren of samenwerking en centralisatie tot een betere voorzie ning zullen leiden (zo bijv. bij de loods- dienst), maar tot een positief antwoord is het hierbij niet gekomen. Intussen blijft ons college de ontwikkeling in de Rijnmond volgen; wanneer zich nieuwe mogelijkheden voordoen, die slechts in groter verband kunnen worden benut, zullen wij nagaan of gebruik daarvan ook in bestuurlijk opzicht is aan te be velen."

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1965 | | pagina 1