u zet grote ogen op
bij het zien van al die koopjes
MOKD- EK
KLAUWZEER
Het mond- en klauwzeer
is niet gemakkelijk te
-varkentje ZOVEEL HOOFDEN Q O
wassen «WEEL ZINSNEDEN
1
i
i
lil
Winkler Prins begon 100 jaar
geleden aan zijn encyclopedie
Besmet terrein
Juliana stuitte bij PVC op
onverwachte tegenstand
m
m
GRAMMOFOONPLATEN
UITVERKOOP:
DE HAVENLOODS DONDERDAG 13 JANUARI 1966
]yjOND- EN KLAUWZEER be
heerst de nationale veehou
derij. Elke ochtend, even voor zij
de slobber gaan klaar maken,
kijken duizenden boeren met span
ning naar hun varkens.
Lopen de dieren kreupel
Hebben zij blaasjes op de neus-
spiegel
Anton van Achten in het Noord
limburgse Reuver was (op zater
dag 9 oktober) de eerste boer die
door de gevreesde ziekte werd ge
troffen. Onmiddellijk werden zijn
112 varkens en vijf pinken naar een
destructiebedrijf vervoerd. Dc
stallen en het erf werden verschei
dene malen nauwgezet met natron
loog ontsmet. Aan de ingang van
zijn boerderij en op de deuren van
zijn stallen verschenen de beruchtt
waarschuwingsborden. En in een
kring van vijf kilometer rond zijn
bedrijf werd een veevervoersver-
bod van kracht.
Drie dagen later ontdekt men op een
bedrijf in 't nabije Maasbree 'n nieuwe
besmetting. Men neemt er dezelfde
maatreglen als in Reuver. Maar een
week later steekt de ziekte in de omge
ving van Deurne de kop op. Men spreekt
er van een explosie. Tientallen bedrij
ven worden getroffen. Er wordt groot
alarm gegeven. Een tiental entploegen,
gewapend met een nieuw, nog niet hele
maal uitgeprobeerd, tienvoudig gecon
centreerd vaccin, bezoekt boerderij na
boerderij. In deze streek wordt de inen
ting verplicht gesteld. Men doet alles om
jfe streek te isoleren. Maar het is tever
geefs. Plotseling komen er meldingen
binnen uit de omgeving van Schaijk, en-
xele tientallen kilometers noordelijker.
Daar worden ook speciale entploegen in
gezet. En in Sint Oederode vestigt de re
gionale veeartsenijkundige dienst van het
ministerie ven Landbouw een diagnos
tisch centrum. Van hieruit worden diag-
noseploegen de besmette gebieden in ge
stuurd. Hun streven: binnen een uur na
de melding de diagnose te hebben gesteld
de waarde van de veestapel te hebben
getaxeerd, de zieke en gezonde varkens
naar een destructiebedrijf te hebben ge
bracht en het bedrijf te hebben ontsmet.
Men leeft in oorlogssituatie.
Beneden rivieren
ALLES wordt in het werk gesteld om
de besmetting beneden de rivieren
te houden. Brabant en Limburg en tot 29
december ook Zeeland worden door een
kordon van voorschriften omgeven. Geen
varken, koe, schaap of geit kan naar bo
ven de rivieren worden gebracht. De
Waal vormt de geveehtslinie. Bij elke
rivierovergang, van de Duitse grens
tot de Grevelingendam, worden dag en
nacht bewakingsposten betrokken. Op
de dijken en in de besmette zones zijn
constant patrouilleploegen op pad. Iede
re verdachte auto wordt onderzocht. Bij
de Moerdijk, Gorkum en Nijmegen wordt
aan beide zijden van de brug gepost. Per
portofoon worden de noordelijke bewa
kers door de zuidelingen van de komst
van verdachte wagens op de hoogte ge
bracht.
Er staat veel op het spel meer dan
de doorsnee Nederlander beseft. Het bui
tenland houdt de ontwikkeling nauwkeu
rig in het oog. België verbiedt als eerste
de invoer van vlees en vee vanuit de drie
zuidelijke provincies. Frankrijk volgt
snel het voorbeeld. Men vreest een in
voerverbod van vee, vlees en andere
agrarische produkten (groenten, bloem
bollen en zelfs in stro verpakt keramiek)
uit geheel Nederland. Andere landen zul
len dan ongetwijfeld volgen. Er is een
exportpakket van niet minder dan drie
tot vier miljard gulden in het geding.
De strijd wordt intensief gestreden.
Er zijn miljoenen mee gemoeid. Maar
men hoopt er miljarden mee te redden.
In het Brabants-Limburgse gebied rond
De Peel en in de omgeving van Schaijk
wonden inentingen gehouden: entploegen
.vaccineren en masse de gehele varkens
stapel. Men volgt daarbij de tactiek van
de bestrijding v.e. heidebrand: begin-
h kV
Waarom een post van een paar hon
derd gulden voor de afschaffing van
een aantal wereldglobes? Kunnen wij
ter bezuiniging op de uitgaven niet
beter eerst volstaan met de afschaffing
van een paar globes van Nederland?
Een gemeenteraadslid over
onderwijsbegroting
Generaal Franco is een echte katho
liek. Hij heeft mij in vertrouwên ver
teld. dat hij altijd zijn belangrijkste
veldslagen heeft gewonnen op Maria-
feesten.
Kardinaal Ottavlani
Rijnmond is een karikatuur van wat
een openbaar lichaam voor het gebied
van de Nieuwe Waterweg zou moeten
zijn. Wat Europoort voor het Water
weggebied in economisch oogpunt is
geworden had Rijnmond bestuurlijk
moeten en kunnen worden.
Oud-gem.secretaris J. Hasper
De 'meester zei eens: Hermans, jij weet
niets, en ik vond dat niet beledigend.
Het is nog steeds zo: ik weet niets,
maar ik vind het geruststellend dat
de meester alles weet.
Toon Hermans
Ik draag ook nooit een jas of extra
ondergoed. Dat is allemaal niet nodig
als je hele huid goed ademt, dan past
je lichaam zich vanzelf aan de tem
peratuursverschillen aan. Ik ben nooit
ziek geweest. Toen ik een half jaar
was heb ik longontsteking gehad, maar
toen wist ik het ook allemaal nog niet
zo goed.
Yogi Saswitha
Waardering voor kunst gaat niet zon
der hebzucht. Ik geloof dat als de heb-
kracht vernietigd zoit worden, ook de
kunst zou ophouden te bestaan.
Wilson, veilingmeester van
Sotheby
i klauwzeer bedreigt de Nederlandse varkensstapel. Al meer dan honderdduizend van deze dieren 1
afgeslacht. De varkens op de foto zijn vandaag nog gezond, maar morgen kunnen ze besmet zijn.
De Veendamse predikant Antony Win
kler Prins was 50 jaar, toen de Am
sterdamse uitgever Carel L. Brinkman
liem de hoofdredactie van 'n geïllustreer
de encyclopedie aanbood. Dat was in 1867
en dominee Winkler Prins hapte om fi
nanciële en ideële redenen meteen toe,
want uit het honorarium kon hij de stu
die van vier zoons bekostigen. Drie jaar
later verscheen het eerste deel van Win
kler Prins' encyclopedie en in 1882. dus
nen aan de rand van het gebied en lang
zaam optrekken naar de haard.
In het gebied rond Deurne boekt men
goede resultaten. Men gebruikt daar
voor het eerst op grote schaal een nieuw
vaccin. Tot dusver was het enten van
varkens tegen mond- en klauwzeer een
moeilijke zaak. Men had de kwestie, in
tegenstelling met de runderentingen, we
tenschappelijk nog niet helemaal rond.
Runderen spuit men oök- met een vrij
nieuw vaccin, jaarlijks tegen mond- en
klauwzeer. Dat is voldoende. Bij de var
kens is de procedure wat moeizamer.
Om drie maanden immuun te worden,
moeten zij tweemaal, met een tussenlig
gende periode van veertien dagen wor
den ingespoten. Maar omdat varkens zel
den ouder worden dan zes maanden, is
dit entingsschema te omslachtig. En
wordt het schema niet streng nagevolgd
dan loopt men het risico half geïmmuni
seerde varkens te krijgen, waarbij de
eerste verschijnselen van mond- en
klauwzeer moeilijk zijn te onderkennen.
Om, al deze redenen worden de meeste
varkens niet voorbehoedend ingeënt.
Maar sinds kort beschikt het Centraal
Diergeneeskundig Instituut in Amster
dam over een tienvoudig geconcentreerde
entstof waarmee maar eenmaal behoeft
te worden gespoten. Zij was echter nog
niet weten strijd tegen het
kwaadaardige mond- en klauwzeervirus,
bekend onder aanduiding type-C. De re
sultaten waren hoopgevend. Er werd vrij
vlot een immuniteit bereiit. Maar mid
den november was men helaas door
de voorraad van 100.000 doses heen.
Een inspecteur van de veeartsenjikun-
dige dienst in Den Haag: „Inderdaad
helaas! Maar jaje produceert nu
eenmaal niet volop wat je wetenschap
pelijk gezien nog niet helemaal rond
hebt. Het gébruik in Deurne beschou
wen we als een soort laboratoriumtest.
De resultaten zijn hoopgevend. In die
omgeving hebben zich ten minste geen
nieuwe gevallen voorgedaan."
Waallinie doorbroken
"VY/ACHTPOSTEN en -patrouillediensten
W ten spijt: half november blijkt de
Waallinie te zijn doorbroken. De poging
Noord-Nederland vrij te houden is mis
lukt. In Neede en Eibergen worden
nieuwe gevallen gemeld. De eerste week
van december verbreidt de epizoötie
zich explosiegewijs over Gelderland uit:
Meer dan veertienhonderd boerderijen hebben dit beruchte waarschuwingsbord a
het toegangshek en op de staldeuren slaan. Het aantal breidt zich gestadig uit
met enkele gevallen hier, explosiegewijs in een andere streek.
2 december Wychen. 3 december Groes-
beek, 4 december Bemmel en Heumel,
6 december Overasselt, 8 december
Barneveld en omgeving. Ede, Ameron-
gen en Apeldoorn worden besmet. In de
week van 9 tot en met 15 december con
stateert men 36 en de week daarop 52
nieuwe gevallen. Overijssel wordt tot
zwart gebied verklaard. Onzichtbaar
rukt het venijnige virus op. Staphorst,
Dalfsen, Ommen, Raalte, Rijssen en
Niéuwleusen meldden hier de eerste be
smettingen. Enkele dagen later blijken
ook vijf bedrijven in Drente besmet te
zijn.
Onvermijdelijk gevolg van deze niet
te stuiten virus-opmars: het buitenland
sluit de grenzen voor Nederlands vee,
vlees, vleesartikelen, enkele agrarische
en aanverwante artikelen. Frankrijk
(onze grootste afneemster) en België
openen de rij. Duitsland en Zwitserland
volgen. Italië aarzelt nog een paar
dagen, maar verbiedt de invoer dan ook.
Daarmee dreigt ook de kalverenmeste-
rij ineen te zakken. Want deze tak van
onze agrarische industrie is voor het
grootste gedeelte op Italië afgestemd.
Deze uitvoerderving kost ons land vijf
tien miljoen per week.
De binnenlandse handel volgt de oor
logsverrichtingen op de voet. Er zijn al
meer dan 1500 bedrijven besmet: bijna
duizend in Brabant, bijna tweehonderd
in Limburg, ongeveer 225 in Gelderland,
een zestig in Overijssel en een tiental
geïsoleerde gevallen in Utrecht en Dren
te. Ruim honderdduizend varkens en
meer dan elfhonderd runderen zijn in de
strijd gesneuveld. Zij werden in de des
tructiebedrijven tot diermeel en tech
nisch vet verwerkt.
De varkensmarkten in het gehele
land worden geschorst. De varkens-
markt dreigt ineen te storten. Huisvrou
wen profiteren van lagere prijzen voor
varkensvlees. De slagers kondigen de
prijsdalingen met koeieletters aan. Op
de markt ontstaat een zenuwachtige
stemming. Als eerste maatregel om de
rust te verzekeren besluit men voorlo
pig maximaal dertigduizend geslachte
varkens in te vriezen.
Intussen bestrijdt men de onzichtbare
vijand intensief. De boeren krijgen hun
vergoeding 100 pet voor gezonde en
75 pet voor de zieke dieren wie laat
enten, ontvangt subsidie. De veeartsen
hebben voor de massale entingen een
goedkoop tarief vastgesteld: een gulden
per vaccinatie- Maar de boeren die door
mond- en klauwzeer worden getroffen,
worden er niet beter op.
J. A. Worsseling in Puiflijk (Land van
Maas en Waal), van wie op een zondag
avond 49 varkens en 1 vaars werden af
geslacht: „Over de vergoeding hebben
wij geen klagen. Maar je bent een poos
je uit je bedrijf. Veertien dagen lang
mag je geen varkens houden. De men
sen komen steeds terug om de boel te
ontsmetten. Al die tijd lig je werkeloos
en staan je varkensverdiensten stil. Ik
had eigen fokmateriaal. Ik kan nu van
vooraf beginnen."
Meer dan 1500 boeren kunnen hem
dat nazeggen. En wie weet hoeveel er
nog zullen volgen. De gevallen in Drente
hoopt men tijdig te kunnen isoleren.
Maar niemand kan voorzeggen dat het
hier bij zal blijven- Men vecht tegen een
even onzichtbare als onberekenbare vij
and met grootscheepse afslachtingen
en tienduizenden inentingen en in na-
tronlaag gedrenkte lappen voor de stal
deuren. Voor de nationale economie is
het van groot belang dat de buurlanden
hun grenzen weer openen. Maar daar
voor moeten de zwarte gebieden weer
tot witte kunnen worden verklaard.
En dat varkentje lijkt niet gemakke
lijk te wassen.
Het hoog geklasseerde Juliana heeft
het tegen het Haagse P.V.C. veel moei
lijker gehad dan het verschil op de rang
lijst zou doen vermoeden. De Schiedam
mers hebben vijf sets nogdig gehad om
hun enthousiaste tegenstanders te klop
pen.
Aanvankelijk leek Juliana op een vrij
gemakkelijke zege af te stevenen. De
eerste set werd met ruim verschil, 15—
7 gewonnen. In de 2de set ging 't echter
direct veel moeilijker. De verdediging
van P.V.C. kwam steeds beter op dreef.
Voorlopig echter behield Juliana het ini
tiatief en kon daardoor deze set met 15
12 in haar voordeel beslissen. In de vol-
ABC-cabaret in Schiedam
het ABC-cabaret van Wim Kan in
het Passage Theater op.
Medewerkenden zijn: Wim Kan en
Corry Vonk, Sylvia de Leur, René Frank,
Frans Halsema, Celia Nufaar. Carry Tef-
sen en Ank Halsema. Muzikale omlijsting
Ru van Veen en Kees Vlak. Algehele lei
ding: Corry Vonk en Wim Kan.
Traditiegetrouw wel met enkele
verrassingen verzorgt het ABC-caba-
ret het gedeelte voor de pauze. Corry
Vonk brengt natuurlijk haar succesnum
mer „Met me vlaggetje, me hoedje en
me toeter" en verder nog drie nummers
van Toon Hermans.
Sylvia de Leur en Frans Halsema, be
kend van enkele zeer goede televisiepro
gramma's en van het Lurelei-cabaret,
bewijzen in dit programma tot welke
prestaties zij ook op het toneel in staat
zijn. Verder noemen wii René Frank, die
al eerder deel uit maakte van het ABC-
cabaret en daarna een hoofdrol speelde
in de musical „Sound of Music". Car
ry Tefsen en Celia Nufaar, voor het
eerst in dit gezelschap, tonen dat zij
hun plaats volkomen waard zijn. Ru van
Veen en Kees Vlak verzorgen weer de
muzikale omlijsting. En dan, na het ge
bruikelijke kopje koffie: WIM KAN!!.
Het Kunstcentrum-Schiedam brengt op
25 januari a.s. in het Monopole-theater
de beroemde Zweedse film „Het zevende
zegel" van de niet minder beroemde
regisseur Ingmar Bergman. Aanvang
20.00 uur, toegang 18 jaar.
Het Rotterdams Philharmonisch Or
kest zal op'26 januari in het Passage
theater concerteren. Uitgevoerd zal wor
den. het concert voor 4 violen van Vi
valdi. Solisten hierin zijn: G. Radnai
E. Hadju Horvay J. M. Böbak en
D. Otten. De dirigent is Franz-Paul
Decker.
De Nederlandse musical „Héérlijk
gende set waren de rollen omgedraaid.
P.V.C. wist gesteund door de sublie
me verdediging en gebruik makend van
korte en steekset-ups't initiatief over te
nemen. Het zelfvertrouwen van de Schie
dammers werd ondermijnd waardoor de
derde set met 1513 en de vierde set
zelfs met 156 verloren werd-
De balans was nu weer in evenwicht
en er was dus weer van alles mogelijk.
In die vijfde en laatste set echter her
vond Juliana weer haar zelfvertrouwen.
P.V.C. wist geen raad met de gevaarlij
ke floater-services van Peter Soeters en
keek in minder dan geen tijd tegen een
90 achterstand aan. De gehele Juliana-
ploeg draaide weer als vanouds. Vooral
de jonge Cees de Munnik was de Haag
se verdedigers keer op keer te slim af.
P.V.C. vocht wanhopig terug maar kon
toch niet verhinderen dat deze set met
de sprekende cijfers 154 naar Juliana
ging.
I.H.C.-Holland leverde
Yverkstuk in recordtijd
Het was nu echt niet om de lof te be
zingen van „zijn" werf, dat de heer Tb-
Thims, super-intendant van de afdeling
Petro-Chemie bij I.H.C. Holland ons vol
trots vertelde over het werkstukje dat
rond de kerstdagen werd geleverd, en
waarover we reeds iets schreven. „In
deze tijd, waarin zo vaak wordt ge
klaagd over de arbeidsprestaties, heb
ben we toch echt wel iets anders kun
nen ervaren" sprak de heer Thims.
Want, aan die arbeidsprestatie was het
te danken dat de Schiedamse werf Gusto
in 21 dagen een werkstuk heeft afgele
verd, waarvoor men in Engeland twee
maanden had geclaimd.
Dit betrof dan het maken van de
„well jacket", die over de pijp van de
boonput moest worden gezet van de „Sea
Gem" nabij het Engelse Yorkshire.
„Het is met dergelijke karweitjes va
ker een haast-opdracht, maar deze span.
de wel de kroon", zei de heer Thims.
Een werkstuk van 225 ton staal" moest
worden gemaakt en al waren er oor
spronkelijk 25 dagen voor gepland, door
de weers- en andere omstandigheden
bleven daar slechts 21 dagen van over.
Maar het werk was op tijd klaar.
De speciale ploeg van lassers heeft
veel lange uren gemaakt, maar zij had
den het afgezien van de extra beta
ling voor over. De bouw van de jac
ket geschiedde op het bedrijf in Slik
kerveer. Men was er mee op weg toen
de ramp met de „Sea-Gem" werd ge
meld en daarom is het apparaat op de
i achterstand op Duitsland. Frankrijk
en Engeland ingehaald en kon men een
wetenschappelijk verantwoorde encyclo
pedie van eigen bodem raadplegen.
In datzelfde jaar 1882, ging dominee
Winkler Prins met emeritaat en verhuis
de naar Amsterdam. Maar nauwelijks
had hij zich daar gevestigd, of de uit
geversmaatschappij Elsevier vroeg hem
een encyclopédie te herzien en uit to
breiden. In vier jaar tijds kwam de
tweede druk, eveneens in zestien delen,
van de pers.
schreven: ,,Als ik mocht overlijden, i
mogen mijn vrouw en kinderen weten,
dat ik een gelukkig leven heb gehad. Het
'bericht van mijn overlijden moet al
leen maar geplaatst worden in de Nieu
we Veendammer Courant".
■j Nu, bijna honderd jaar, nadat met de
èerste Winkler Prins een begin was ge
maakt verschijnt de nieuwe Grote Win
kler Prins Encyclopedie. Ditmaal be
staande uit 20 delen. Het eerste deel
zal in het voorjaar verschijnen en daar
na, met tussenpozen van ongeveer vijf
maanden, de volgende delen. Deze ency
clopedie omvat 100.000 onderwerpen en
artikelen met o.m. 12.000 platen, foto's
en tekeningen en 350 aardrijkskundige,
cultuurhistorische en historische kaar
ten.
(Advertentie)
balansopruiming
meubelen
gordijnstoffen
coupons en
servicegoed
van 10 tot 50
in prijs verlaagd
in onze
Karei Doormanstraat 163-167
Telefoon 11.64.20
adriaan
l.van houdt
I interieur
verzorging!
goudsesingel 33a- rotterdam -telef.l 24104
duurt het langst" komt op dinsdag 8 en werf te Schiedam voorlopig opgeslagen,
woensdag 9 februari a.s. naar het Pas- Als werkprestatie behoudt men er toch
sage-theater. wel bijzondere herinneringen aan.
Wij hebben weer een mooie collectie
Geslaagd concert van
R.Ph. onder directie
van Edo de Waart
Bij het zondagmiddagconcert van het
R.Ph-O. trad ditmaal de jonge Nederlan
der Edo de Waart als gastdirigent op en
de Belgische violist Arthur Grumiaux
(een zeldzame vogel «p het Rotterdam
se podium) als solist. Als eerste nummer
werd de tweedelige Symphonietta Con
certante van Jurriaan Andriessen uitge
voerd, die de ongewone combinatie van
vier trompetten met orkest te zien geeft.
De solisten bliezen hun partijen goed,
het orkest speelde levendig en paraat.
De in 1947 geschreven symphonietta is
geen revolutionaire compositie; wel is ze
in menig onderdeel vooral ritmisch inte
ressant. Deze uitvoering oogstte veel bij
val.
Grumiaux had het vioolconcert van
Beethoven gekozen. Na de hoog gespan
nen verwachting, stelde een soms even
minder mooie loonvorming bij de solist
teleur. Overigens gaf hij een perfecte
uitvoering in een niet-sentimentele op
vatting. Het orkest klonk daarbij onder
Dfe Waart gaaf en geïnspireerd; voor de
2e Satz kan men zelfs het woord mee
slepend gebruiken^
Na de pauze volgde de achtste symfo
nie van A. Dvorak (nu eens niet „De
nieuwe wereld"!), die fris en levendig
ten gehore werd gebracht. Deze compo
sitie geeft een overdaad aan melodische
invallen, meest van pastoraal karakter,
en van ongelijk gehalte. Edo de Waart
presteerde het om het vrij gecompliceer
de werk uit het hoofd te dirigeren; eigen
lijk een onnodig kunststukje.
verheugend, dat deze jeug-
kansen bij de Nederlandse orkes
ten krijgt. Met zijn rustig, beheerst en
geconcentreerd gebaar Dereikte hij met
ons Rotterdamse orkest uitstekende re
sultaten. Hij mocht dan ook een uitbun
dig applaus in ontvangst nemen.