Schiedams Stedelijk Museum begon als „lekker allegaartje'' op een zolder mlI 1 W I jll IJl Bi ff I fi v I I El ILJ! H II Kj pkl I I li 1 I lm OPLAGE 26.500 SCHUTTERIJ COMMANDANT G. VISSER LEGDE GRONDSLAG Muséumzolder m KUNSTGEBITTEN Eerste conservator Doopgrond W. A. Houtman ruim 60 jaar organist Paddi pagina _rt 15e jaargang no. 12 donderdag 20 januari 1966 iBk. 'liP^i BH ÏB "Wl «T iBL iBb^ jE Et' ^Bk, ETjE Dcze editie wordt huis aan huis bezorgd in Schiedam en «I Hf taFw ÉHPBH .flJfe mal «NS 9 H rnÊ WÊ Mp j£Ë Combinaties met onze edities in Rotterdam, Vlaardingen, All W totale «i>i..mk mwi» ^^B V >W onder accountantscontrole. v Redactie Schiedam: Leo 't Hart, Burg. v. Haarenlaan 916, M Telefoon 266900. WeeKOiaa I OOI' scnicaom Aangesloten bij de Nederlandse Huis-aan-Huisblad Pers WESTBLAAK 25, ROTTERDAM TELEFOON 13.21.70 (5 lijnen) POSTGIRO 18344 ft ADVERTENTIES TOT WOENSDAG 12 UUR UITGAVE STICHTING „DE JEUGDHAVEN" J£en gesprek beginnen met Cord Heinrich Schwagerman is minder moeilijk, dan het beëindigen ervan. Want deze geboren en getogen Schiedammer heeft over het culturele leven van zfjn stad zóveel te vertellen, dat hij niet weet waar hij moet beginnen en nog minder waar hij zal eindigen. Hij springt in zijn verhaal van de hak op de tak, van de jaren rond 1925 op die van heden. Het zijn allemaal antwoorden op de vraag die een geestelijke hem eens stelde, toen Cord Schwagerman in 1926 het toenmalige „Stedelijk Museum'" betrad, n.l.: „Wat komt u hier doen. U kunt hoogstens in de weg lopen De geestelijke heeft dat helemaal verkeerd ge zien; de heer Schwagerman heeft integendeel de weg voor het Mu seum geëffend In de loop van 1960 zal het restauratiewerk aan het Stedelijk Museum in Schiedam wórden voltooid. Aan de her-ingebruikname van het gebouw zal. een bijzondere kleur yoorden gegeven met een bijzondere tentoonstelling. Daar zal het echter niet bij blijven. ..Het wordt een evenement, dat naar we hopen landelijke belangstelling zal trekken", vertelt burgemeester Roelfsema. Het Stedelijk Museum van Schiedam heeft in Nederland e$n goede naam. Dit is vooral te danken aan enkele bekende conservatoren. De eerste was Cord Schwagerman. Daarna zijn zoon Daan. die conservator i-« geweest van het Haagse Museum en thans adjunct-directeur is van het be roemde Frans Hals-Museum. Later werd Pierre Janssen directeur. Ook de huidi ge directeur, de heer Paalman zet een goed stempel op het Sehiedamse Musc- Dit alles is besliit niet onbelangrijk voor Schiedam. Het begin Van het mu seum is heel bescheiden geweest. ,,de majoor", dat wil zeg gen, majoorcommandant G. Visser, die omstreeks 1900 de grondslag voor een soort museum legde. ,,De majoor" was v»n 1893—1906 wethouder van Schie dam en commandant van de schutterij. Hij was de vader van dr. P. C. Visser, gezant te Moskou, die later vooral be kendheid kreeg door zijn ontdekkingsrei- i bijvoorbeeld naar Karakorum einde flaneren én verzamelde daarom wapens, uniformen pnz. enz. Alles braent hij bijeen óp de zolderver dieping van de Doelen, waarin de schut terij in die dagen was gehuisvest. Het gebouw dus dat nog steeds aan de Èet nieuwe gebouw van het Schiedams Stedelijk Museum aan de Hoogstraat wordt op het ogenblik gerestaureerd- Kandidatenlijst VVD Het bestuur van de afdeling Schiedam van de WD heeft de volgende kandida tenlijst samengesteld voor de a.s. ge meenteraadsverkiezingen. Allereerst de beide leden de heren J. Houtman en G. P. Verhulsdonk; A. Geurtsen; mevr. K. Peiger-van Biezen; A. W. Unkel; H. W. G. Hoek; J. W. Tulling; mevr. A. Dirk zwager-Van Zoelen; W. Th. M. Adriaan- sens; J. van Pelt; Ant. Lauwaars: W. L. Alderlieste; H. Byl, J. Spry; C. F. van Meurs; mevr. X. Kistemaker-v. Rossum. Op de vrijdag 4 februari te houden ver gadering in de „Amstelbron" zal de stemming plaats vinden. In deze verga dering worden ook de jaarverslagen uit gebracht. REPARATIES le klas werk vanaf f 5,— per reparatte S0-karaats gouden kroon f 17,50 U kunt er op wachten INSTITUUT DENTIUA Kamer van Koophandel moet nieuwe voorzitter zoeken Ir. B. Wilton, die onlangs werd be noemd tot voorzitter van de Kamer van Koophandel te Vlaardingen heeft voor deze functie bedankt. •Qravenlandseweg 0p het grote plein siaat en nu beter bekend is als „St. Jo ris Doele". De verzameling een lekker allegaartje waarin natuurlijk niet veel orde was. De heer Schwagerman voelde zich tot kunst en historie aangetrokken en zo kwam het, dat hij op zekere dag zijn diensten kwam aanbieden bij de gee'ste- lijke, die zich eveneens het lot van het ..museum" had aangetrokken en bezig was een kleine verhuizing uit te voeren. De ietwat onvriendelijke reaktie op zijn aanbod tot hulp liet de heer Schwager- inans langs zich heen gaan. „Ik heb moe ten 'vechten om er iets van terecht te brengen," herinnert hij zich. Groot vas de belangstelling voor het „museum" kennelijk niet, want in twee jakr was er nog „geen kip" geweest, on danks dat de entree slechts één kwart je bedroeg. Het museum was toen alleen op zaterdagmiddagen geopend Vooral wethouder J. Dinkelaar had vertrouwen fn de aktiviteiten van de heer Schwager man. Daarom kwam er een voorstel in de gemeenteraad, hem te benoemen tot „custos", wat een deftige aanduiding is voor „bewaarder". Het honorarium be droeg voor het hele museum in 1900 f 100 per jaar. Ten tijde van de ..custo- die" van dé heer Schwagerman verdub belde dat bedrag. Daar ging het al lemaal niet 6m; de heer Schwagerman zag er wat in. Het is vooral aan zijn goede beleid te danken, dat het Stede lijk Museum van Schiedam gestalte is gaan krijgen. Wie thans met de heer Schwagerman in zijn gezellige woning aan de Stadhou derslaan 81 een praatje komt maken, krijgt het hele kleurige verhaal daarvan te horen, zij het „van de hak öp de tak". Maar met ruim tachtig levensja ren achter zich, kan de heer Schwager man dan ook wel wat vertellen. Hij begon als timmerman. Nu ja, geen gewoon timmerman, hoewel de minia tuur, draaitrap die hij toont, op goed vakmanschap wijst. Hij zocht het ech ter in de architectuur. Later vestigde hij zich dan ook als architect. Er zijn in Schiedam. Vlaardingen en Maassluis tal van opvallende huizen onder zijn lei ding gebouwd. Min of meer verwant aan zijn werk. ging zijn liefde uit naar de kunst, in het bijzonder de schilderkunst. In zijn woning treft, men tal van zijn werken aan. Ook het restaurerenvan oude schilderijen was een bijzondere hobby van hem. In dit alles groeide zijn zoon Daan op. „Trouwens, ik ben zelf om zo te zeg gen in een la van een aniiek meubel geboren," zegt de heer Schwagerman, want zijn vader was in Schiedam vendu meester en antiquiteit was zijn hobby. Deze introductie maakt het duidelijk, dat hij in die dagen zich met hart en ziel voor het Sehiedamse Museum inzette. Zijn benoeming tot conservator op 12 juli 1938 heeft nogal wat ook po litieke voeten in de aarde gehad Ook daarover kan de heer Schwagerman ge zéllig vertellen, waarbij hem de humor zeker niet ontgaat. Hij was dus de eer ste conservator van het museum, dat intussen was overgebracht naar een deel van het St. Jacobs Gasthuis aan de Hoog straat. Hier was namelijk geleidelijk het aantal verpleegden sterk afgenomen, zo dat er wel een vleugel kon worden ge mist. Twee jaar na zijn benoeming, op 3 oktober 1940, werd het gebouw aan de Hoogstraat betrokken, vorig jaar dus een kwart eeuw geleden. Ook dit feit zal gelijktijdig met de her-ingebruikna me van het gehele museum worden her- In de overwelfde kelderruimte stond een ruime variatie vpn oude goederen bijeen. De reeds genoemde wapens en uniformen van de schutterij, voorwer pen met betrekking tot de distilleerde rij en brandefij, van de brandweer, gil- dewezen, wapens, vooiVerpen uit opgra vingen. een keuken met koperen en tin nen eetgerei van het St Joris Gasthuis, Op de bovenverdieping werden de verzamelde schilderijen gehangen. „Als ik hoorde dat ergens een goed schilde rij te koop was, ging ik er meteen op af ..Maar dikwijls was het te duur, want ik mocht maar voor een paar honderd' gulden per jaar aankopen doen". Door allerlei handigheidjes, zag hij toch kans de voorraad geleidelijk uit te breiden en in tien jaar tijd de verzameling met ruim 200 schilderijen te laten toenemen. Hij kocht dan maar eens wat voor eigen rekening en wist dit ap de één Of ande re wijze dan tóèli in liet museum Onder te brengen. Zijn werk had resultaten ook vat de belangstelling betreft. In het openingsjaar, 1940, waren er 3378 bezoekers geweest, welk aantal in 1941 reeds tot 16.299 was gestegen, in 1942 tot 13.768 en in 1943 tot 15.130. Daarna volgde een geleidelijke daling, tot 7037 in 1950, waarna weer een stij ging tot 34.016 in 1957, toen evenwel „Poppendroom" 18.625 bezoekers trok, het „Poppentheater" 4189 têrwijl nog zeven andere tentoonstellingen eveneens aan di' abnormaal ruime bezoek medewerkten. In 1958 bedroeg 'het aantal weer ruim Het betreden van het gebouw aan de Hoogstraat, had voor de heer Schwa german iets bijzonders, want ten tijde dat nl. het St. Jacobs Gasthuis er ge vestigd was, werden in de aula de kerk diensten van de Evangelisch Lutherse Kerk en Remonstrantse Gemeente ge houden. Het feit wilde, dat op 30 augus tus 1885 baby Cord Heinrich Schwager man in zo'n dienst werd gedoopt. Dus stond hij later als conservator op zijn „doopgrond". Dat zijn voorkeur naar dit gebouw uitging om het als museum in te richten, had daar echter niets mee te maken! Wel het féit, dat de heer Schwa german het graag van de sloop wilde redden. SCHIEDAM heeft geen ijsbaan. Al- thans geen officiële, maar wel tal rijke officieuze. Maar de naar ijs zoekende jeugd weet de plekken en plekjes toch wel te vinden en daartoe worden dus de diverse singels, vijvers enz. uitverkoren. Die doen het uitstekend, maar de duisternis vormt veelal een handicap. Hierdoor is er evenwel een vriendelij ke bewoner en een enthousiaste sport- beminnaar, die voor een extra lichtje zorgt, zoals aan een deel van de Stad houderskade, waar we de foto maakten. Het betekent allemaal, dat er in het algemeen een flinke bezetting is van In alle rust heeft de heer W. A. Hout man zijn tachtigste verjaardag gevierd, zij het dan ook, dat velen ook buiten fa miliekring, hem gelukwensen zijn komen aanbieden. De heer Houtman wenste geen bijzondere drukte, wat gezien zijn leeftijd normaal is. Er zou overigens wel reden zijn ge weest meer aandacht aan deze verjaring te besteden, omdat de heer Houtman reeds ruim 60 jaar organist in de geref. kerk van, Schiedam is, eerst in de Oos- terkerk aan de Rotterdamsedijk, later in de nieuwe Julianakerk aan de B.K. laan. Dus is het duidelijk, dat reeds voor zijn twintigste jaar de heer Houtman de gemeentezang begeleidde, zoals ook zijn vader reeds had gedaan. De heer Houtman heeft in de loep van de jaren tal van concerten gegeven. Hij was mede-oprichter van de Gerefor meerde Organistenvereniging in 1931. Over dit alles vertelt de heer Schwa german. de man die *oen hem kort geleden in verband met het jubileum van het museum dank werd gebracht voor hetgeen hij daarvoor heeft gedaan, repliceerde o.a. met de opmerking: „De vreugde is niet in het oogsten van de paddi, maar in het planten daarvan En er is heel wat uit zijn werk ont staan. De tentoonstellingen trekken steeds meer bezoekers, vooral ook jeug dige. De expositieruimte zal na de res tauratie, aanzienlijk groter zijn en de heer Paalman zit om zo te zeggen „boor devol" met plannen voor de toekomst, waarvoor zijn reis onlangs.naar Ameri ka, hem nieuwe Inspiraties heeft gege- Dan zijn er de concerten in een heel aparte sfeer en van eigen karakter. De heer Schwagermail heeft er zich ook voor beijverd, de waarde van de kunstvoorwerpen te verbeteren. Hij vond tal van namaak o.a. Delfts blauw, van namaakwapens en allerlei vrij waarde loze prullen, die in het museum waren .ondergedoken". Het is van „de majoor" naar het straks in gebruik te nemen gerestaureer de museum een lange soms moeizame weg geweest. Men kan slechts al dege nen dankbaar zijn, die hierin een aan deel hebben gehad, want het Stedelijk Museum Schiedam is uit de samenle ving niet meer weg te denken. De heer Cord Heinrich Schwagerman moesirzijn; entree 25 cent per persoon- Dit was het halve uurloon van de best- betaalde vaklieden. Hiervoor kon men een pond runderlappen, 8 sigaren of vier borrels kopen. Er mochten niet meer dan zes bezoe kers tegelijk in het museum zijn. de diverse schaatsmogelijkheden. De vijvers van het Beatrixpark ble ken ook goede belangstelling te trek ken. Daartoe werkte ook de verlichting mee welke de gemeente heeft laten aanbrengen. De heer Van der Torre van de ten nisbanen Spieringshoek vertelde, dat de banen regelmatig goed bezet zijn geweest met de schaatsers, maar van een overbezetting nog geen sprake is geweest en men dus rustig en gezellig de baantjes heeft kunnen trekken. Iedere avond worden de banen op nieuw bespoten, zodat het ijs in goede staat blyft. Een bekend Schiedams makelaar zag er wel iets in, want de Hoogstraat was toen het Sehiedamse winkelcentrum en er werd een goede prijs voor de grond betaald. -,Jk vond het zo zonde en heb er alles voor gedaan om de verkoop te voorkomen," aldus de heer Schwager man. Dat is hem geliikt, vooral ook dank zij de steun van wethouder DankeJ- map. Het St. Jacobs Gasthuis, een pro- cTuït van de bekende Italiaanse bouw meester Giudicl, wiens naam pok wordt genoemd in de geschiedenis van de Ko renbeurs, was omstreeks 1798 gebouwd. Het behoorde tot het neoclassicisme, dat mede door Glyduci was bewerkstel ligd. In de Sehiedamse raad waren er ook wel stemmen opgegaan een heel nieuw gebouw te stichten, maar dit kon wor den voorkomen. Er viel uiteraard heel wat aan het gebouw te doen en al te royaal ging het er niet aan toe! Jeugdi ge werklozen voerden een deel van het werk uit, waarvoor in totaal f50.000 was uitgetrokken. In 1951, toen Daan Schwagerman de taak van zijn vader had overgenomen, gaf de gemeentebegroting een jaarbe drag van f8000 voor het museum aan. In dit verband zij melding gemaakt van een bepaling uit 1909, dat het museum op Woensdag van 24 uur geopend k metaal- I vaklieden

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1966 | | pagina 1