t Zelfkant Schiedam verdween ■De kleine held ^QecUtóc/edincfetjeó Wie kaatste kon de bal verwachten Agenda Schiedam Bijna 100 jubilarissen van Wilton in Rivièralial gehuldigd WETSTEYN UIT dïTkèrken Verandert er ook iets aan onszelf? 2 SCHIEDAM t tui de overheid uit het mid den van de 16e eeuw ten opzichte ran de kansspelen trachten weer te geven. Ter aanvulling lijkt het mij nodig iets te zeggen over haar houding tegenover het kaatsen, één der behendigheidsspe len. Voor de spelregels, die vrij inge wikkeld zijn, heb ik geraadpleegd het boek van Dr. Johanna W. P. Drost. Het Vederlandsche Kinderziel vóór de ze ventiende eeuw, verschenen in Den Haag 1914. De regels zijn in het kort deze: de par tij die een bal verkeerd opslaat of niet kan terugslaan, zodat deze buiten een speelveld gemerkte plek (de ..Kaats", dat is de plaats waar de bal het eerst de >grond heeft geraakt) op de grond komt, verliest 15 punten aan de tegen partij. Het slaan buiten de zijlijnen van het speelveld kost éveneens 15 punten. Degene, die het eerst 4 kaatsen of 60 punten befeaalt heeft de partij gewon- Cbr. Soc. Belangen 20 uur: Rhetorics Spreken in het openbaar. Sorsum Oord» 20 uur: Reiaver. „Onder Ons": Vergadering. II februari. üwe 20 uur: Schied. Duchtvaartclub .Joan»": Veroudering. Mjuris Sacrum 20 uur: R. Irene 20 uur: Korfbalclub „Succes": Feestavond. Musis Sacrum 20 uur: R.K. H.C. „Spi rit": Carnavalsavond. Sursum Corda 14 uur: Wandelsport ver. „Sehiedam-Zuid": Vergadering. Tivoli 20.30 uur: Schied. Jazz Sociëteit „Guülaume"Bijeenkomst. 13 februari. Arcade 20 uur: R.K. Instuif: Dansavond. Galerie Punt Vier: Kijk Koop Kunst. Galerie Wiegman George Belzer. metaal plastieken. Apothekersdienst Aanvang apothekersdienst op vrijdag avond 6 uur: Apotheek Evers. Lange Haven 81, telefoon 268242, en apotheek Itethel, Schiedamseweg 41, tel. 269927. muur gebruik wordt gemaakt. De muur fungeert in dat geval als achterlijn. Het spel, dat bij onze voorouders zeer geliefd was, ging gepaard met veel ru moer. Een ander ongerief was, dat de ruiten van de huizen dikwijls sneuvel den. De genoemde variant bracht extra last met zich, wanneer de muur van een huis werd gebruikt. De Schiedamse overheid bleef niet ach ter bij andere stedelijke besturen, en vaardigde verschillende beperkende be palingen en ten slotte een algeheel ver bod uit. De oudste bewaarde bepaling is te vinden in de Keur van mei 1556, waar in wij lezen: „Item soe en moet nye- mandt kaetsen upter steede huys, upte boeten van een pondt ende sentencie van schepenen". De uitdrukking „upter stee- de huys" geeft m.i. aan, dat hier sprake is van het gebruiken van één der muren van het stadhuis als achterlijn van het speelveld. Het stadsbestuur zal er wel de nodige last van ondervonden hebben. In 1578, 18 mei, vaardigt het dan ze telende bestuur een nieuw en omvatten der verbod uit. Behalve „an de veste", dus bij de stadswallen, en buiten de stad, is het voortaan verboden om bin nen de stad, waar dan ook, te kaatsen. De-tekst- luidt als volgt: ..Voort alsoe mede hem eenige vervorderen dagelijcx, entje bijsonder des sonnedaeohs. te leg gen caetsen omme het Stedehuijs ende op der Straten, behinderende genoech- saem tgebruyck der straten, behalven dat rnettetselve caetsen de luden glaes- sea dickwils gebroocken ende uutgesme- ten worden, sonder dattet zelffve noch gelaten wort gedurende de predïcatie des Goddelicken Woorts, omme waerin- ne te versien, Soe ist dat wij burgher- meesters ende regierders voornoemt by ri cessen eenen. ijegelicken wel scharpe- lick verbieden, dat hem niemant voort- aen meer begeve tot eenieh caetsen om me het Stedehuijs, noch op eenige shee- ren straet binnen deesser stede, tzij off het Sondach ofte werckdach zij, maer die het caetsen willen plegen, moegen het selvw doen aende veste ende buten de stede". Veel «chijnt het verbod niet te heb- ben geholpen. In 1518 wordt althans een den genoemd het kerkekhoff Markt. Van een toestemming om bij de stadswallen en buiten de stad te kaat sen, is geen sprake meer. Als redenen voor dit algehele verbod worden opgege ven „glaesbreecklnghen", „verstoernis- •en van de menschen" en „ghevechl". De straf wordt verzwaard: elke overtre der kan worden beboet met een caroius gulden of voor zijn overtreding „arbi- traeiijeke aen zijn lijff" worden gestraft. Dit verbod gold overigens niet alleen het kaatsen, maar omvatte ook het „colf- ïven" 'te vergelijken met het huidige jtolfspel), „balslaen" (synoniem voor kolven: slach-bal), „schyeten van de Clool" '.een balspel), en het „worpen mit steenen" (als spel: wie het verst kan toerpsn). Ondanks deze verordening ging het kaatsên e.d. op straat echter door. In 1582 '.en minste werd het verbod her nieuwd. zij het dat dan weer de stad- wallen en het gebied buiten de stad als in 1578 werden aangewezen als de plaatsen, waar de beoefening was toegestaan. Zoals nu de straten verbo den terrein zijn voor sporten als voetbal len e.d. en de beoefenaars zijn aangewe zen op gereserveerde terreinen en sport hallen, zó was het ook vroeger: kaats en golfbanen waren de aangewezen plaatsen om de sport te beoefenen. In Schiedam heeft in de eerste helft van de 17e eeuw een kaatsbaan (waarschijn lijk wel verbonden met een herberg) ge legen aan de Zijlstraat bij de Ketelpoort. In 1640 was de baan echter daar al weer verdwenen. Helaas, heb ik nog niet gevonden, wanneer deze baan werd aan gelegd, noch waarheen hij werd ver plaatst, zo dit al geschied is. Ik hoop, dat dit summiere overzicht iets heeft laten zien van onze voorouders met hun voor ons zo begrijpelijke be hoefte aan sport en spel, en evenzo van het toenmalige stadsbestuur met zijn zor gen om die drang in te tomen, de op vatting, dat de „stad" niet kan vol staan met verboden, maar daartegen over de gelegenheden behoort te schep pen. waar de sport wel beoefend mag worden, zult u echter tevergeefs zoe ken. In deze was men uitsluitend aan gewezen op de welwillendheid van par ticulieren, i.e. de herbergiers. G. VAN DER FEIJST Gemeente-archivaris. Schiedam. De zelfkant van Schiedam is feitelijk verdwenen. Tegenwoordig rijst de stad als een mastodont van staal en beton overeind in het vlakke opgespoten bag- gerland. Vroeger bestond er meestal een soort ondefinieerbaar gebied waarin men een geleidelijke overgang kon bespeu ren tussen stad en land. Dat deze strook dikwijls een schilder achtige krans om de stad vormde tracht ik op de tekening te bewijzen. Hier ziet men een oud boerehuisje met opstallen en gestoffeerd door schilderachtig ge boomte. Dit plekje bestaat niet meer in deze gedaante. Het ligt nu onherken baar tussen de Schie, de Gistfabriek en de Nieuwe 's Gravelandseweg. OCTAVE DECONINCK Juliana startte met nieuwe afdeling Enige weken geleden is Juliana in de nieuwe zaal van de School-Dwarsstraat op woensdagavond van 20.30 u. tot 22.00 u. gestart mei een nieuwe gymnastiek- afdeling voor dames vanaf 17 jaar. Nu reeds kunnen we zeggen dat dit een bui tengewoon goede zet van het Juliana-be- stuur is geweest. Reeds na drie lessen bedraagt het aantal dames 35 en nog steeds melden zich nieuwe leden aan. Hieruit blijkt wel welk een grote behoef te er aan een dergelijke afdeling be stond. Juliana heeft zich trouwens de laatste jaren veel moeite getroost om in dit stadsdeel nieuwe afdelingen te begin nen en met succes. damesafdeling gaat thans NU MOET OPSTAAN CONQUISTADOR! PA0UTO RISKEERT Zl)N LEVEN OM HET WEERLOZE PAARD TE REDDENMAAR DE EERSTE AANVAL HEEFT HU AFGE- jS LAGEN GOUDEN /ERTELLINGEN: 'DIE STIER KOMT TERUG ZAL. HET PAARD JUG '1 f\ rfk EN HET KIND VER- VkUNNEN NIETS /PABLITO IS HEEL MOEDIÖ MAAI? DIT MArS KJICT I MAAR DIT MAG NIET HATO, CE REVOLVER ZAL HET I DOEN/T generaal!/* NIET VAN HIER AF, MAN - - OE MÓET DE- ARENA DAN MIS OSï CE «STIER NIET OE eerste. SC hot op «STER ,GHATD I EN VER LOS DAN HET PAARD 3^\OOR TWEEDE KEER. SLAAT PABLI7D DE OH, WAT DE STIER VALT OPNIEUW auiSTAT AAN ALS CHATo NADER AANVAL AF MAAR HU VERLIEST ZUN RODE CCR EERST KOMT MET ZUN REVOL S-STA STIL, DUIVELS SCHIET HU B- BEESTD- DAN KAN STIER NEErR EN IK DE NEER SCHIE Wij horen tegenwoordig nogal weren, dat werknemers zo snel van baan veranderen. Het lijkt wel of men geen interesse meer heeft in zijn werk. wordt er dan met enige weemoed in de stem aan toegevoegd. En de dagelijk s berich ten in de krant geven ook niet altijd blijk van grote overeenstemming tussen werkgever en werknemer. Maar dat het ook anders kan, hebben wij afgelopen za terdagmorgen in de Blijdorpse Rivièra- hal kunnen zien. Daar waren 97 werk nemers van de Dok- en Werf Maatschap pij Wilton-Fijenoord bijeen (met vrou wen en andere familieleden), die in 1965 hun 40- of 25-jarig dienstjubileum hebben gevierd. Ja. de heer Visser was zelfs ai 50 jaar aan het bedrijf verbonden. En dat zijn jubilea waar vooral de jongeren vandaag de dag toch nog altijd „U" te gen kunnen zeggen. TANIGE consternatie veroorzaakte op -*-J één van de laatste zittingen van het Schiedamse kantongerecht de zaak tegen een Zwijndrechtse „wrakkenridder"de eigenaar van een automobiel, die nauwe lijks meer deze naam verdiende, en die op het gebied van gammelheid en gebre ken alles slaag wat de rechterlijke macht in de afgelopen maanden voor zich op ta fel heeft gehad. En dat is heel wat, want het contingent vaderlanders, dat zich ondanks slechte remmen, gladde banden, defecte lichten en wat dies meer zij op de openbare weg durft te begeven is nog altijd bijzonder groot. Dat echter ook daarin een overtreffende trap bestaat be wees A. R. H., die in de tijdens de zitting gegroeide overtuiging, dat het voor hem wel niet mals eindigen zou naar voren kwam om voor de kanton rechter rekenschap zijner verkeerszonden af te leggen. Mr. W. E. van Vloten legde hem een hele waslijst voor waarop als voor naamste gebreken waren vermeld, dat het stuur vrijwel niet meer functioneer de, de greep voor de handrem bij nader inzien een volmaakt nutteloos instrument bleek en dat met de voetrem slechts na een reeks manipulaties enige vertra ging kon worden bereikt. „We moeten er niet aan denken, dat zoiets rustig rondtoert door het dagelijks verkeer", verzuchtte de kantonrechter, de lijst onderbrekend. Dit kan met recht een rijdende doodkist worden ge noemd." Hij vervolgde met de rest, die betrekking had op de niet mechanische delen zoals de volmaakt afgesleten ban den en de carrosserie, die zo slecht was dgt de lampen er los in hingen en de bodemplaat meer dan een vloer een sa menstel gaten was die werden bijeenge houden door wat schamele restjes roest. H. zei niets toen hem de hele ceel werd voorgelezen en evenmin toen de kantonrechter eindelijk het vel papier u-eer ter tafel legde en hem het woord werd gegund. Zwijgend, met de handen op de rug keek H. afwachtend naar de leden van de rechterlijke macht. ,.lk heb er geen goed woord voor over", begon de officier van justitie. „Hoe iemand zich met zo'n vehikel nog op de weg durft te begeven. Dit is niet alleen een rijdende doodkist voor hem zelfmaar tegelijkertijd een levensge- iemand die zich het verkeer waagt een strenge straf heeft, verdiend." „Hoeveel hebt u voor die wagen eigenlijk betaald?", vroeg de kanton rechter. nadat de officier, zijn rekwisi toor met een eis van totaal 260 gulden of 52 dagen had beëindigd. H. haalde zijn schouders op; Hij wist het niet meer precies. „Iets van 1500 gulden dacht ik", zei hij voorzichtig. Wanneer hij een bom temidden van de ernstig zwarte heren had geworpen had de reactie zowel voor als achter de tafel niet heviger kunnen zijn. „Vijftien honderd gulden", riep de kantonrechter elke lettergreep van het formidabele be drag zwaar beklemtonend en nogmaals nu alleen maar verbaasd: „vijftienhon derd gulden". H. knikte. „Zoiets", zei hij zacht. „Meneer", antwoordde de kantonrech ter. nog niet helemaal bekomen, „dat ding was nog geen honderd, nee.... nog geen vijftig gulden waard." H. wreej zich bedachtzaam onder de kin. „Tja....", zei hij alleen maar. Hoewel het bedrag, dat H. voor zijn auto had betaald enorm hoog was ge weest en het ding dus alleen maar een buitensporige verliespost kon betekenen weigerde inr. W. E. van Vloten veel van de geëiste boete af te doen. „U wist", zei hij, „dat er zoveel fou ten aan waren en u wist eveneens dat 'u dan niet de weg op moet gaan". Hij veroordeelde H. tot een boete van totaal 250 gulden of 50 dagen. H. verdween zo als hij gekomen was. Zwijgend, alleen, nu nagekeken door een hele publieke tribune waarvan ieder waarschijnlijk op het moment dat H. de deur achter zich dichttrok dacht: „Vijftienhonderd gul den". ZWAARDER nog dan de wrakkenbe- zitter H. strafte mr. W. E. van Vlo ten de Rotterdammer A. B. H.. die met zijn bestelauto een aantal capriolen had uitgehaald, die veelal wel op het witte doek, doch zelden op de openbare weg straffeloos blijven. De aanleiding hiertoe was een betrekkelijk eenvoudige. H. had, toen het file-rijden hem verveelde zich naar voren gedrongen en had daarbij een botsing veroorzaakt: Een overtre ding, zoals er dagelijks honderden wor den gepleegd. H. echter had nadat de botsing had plaatsgevonden de benen in casu de wielen genomen en kon pas vele kilometers verderop door de overige be trokkenen worden klemgereden. „Het is een heel probleem", zei H. toen hij voor het hekje stond: „Een heel probleem". De kantonrechter knikte„Zegt u dat wel", beaamde hij hoewel hij waar schijnlijk daarmee iets anders bedoelde dan H. op het oog had. Volgens de verdachte stak de zaak heel simpel in elkaar. Hij had, aldus vertelde hij, te kennen gegeven dat hij wilde passeren maar werd daarbij ge hinderd zodat hij, wilde hij er voorbij, tot andere middleen moest over gaan. „Het verkeer is een geven en nemen", besloot hij met een gezicht, waarop over duidelijk te lezen viel, dat hij persoon lijk meer tot het laatste neigde. „O", zei mr. W. E. van Vloten. De kleurrijke beschrijving van H's vlucht werd op de zitting gegeven door een getuige één der achtervolgers die met een brede mimiek precies uit de doeken deed hoe haarscherp en gie rend met de banden, H. de bochten had genomen, links en rechts over de rij baan was gegaan en zelfs een keer te gen het verkeer in een oprit was afge raasd. „Ik heb de hele bloemlezing gele zen", verzuchtte de officier van justitie, mr. G. G. Abeln, „maar ik kan ook niet alles vervolgen. Ik heb het belangrijkste er maar uitgenomen en van de rest kan ik alleen maar zeggen, dat het allemaal precies pas in de enorme lijst werke lijk kaarten vol overtredingen die de verdachte al op zijn naam heeft staan." Over de laatste in deze reeks, wilde de officier naar hij zei, kort zijn. „Ik heb er geen woorden voor", zei hij terwijl hij het dossier teruglegde op de tafel van de kantonrechter. „Dit is geen wild west meer. Dit is zonder meer crimineel rijden. Deze man is ten voeten uit een wegpiraat, waartegen ik niets anders dan een zware straf kan eisen." Het werd tenslotte voor H., die steeds bedenkelijker keek naarmate de officier met zijn rekwisitoor vorderde, een boete van 100 gulden of 20 dagen met een onvoorwaardelijke ontzegging van de rij bevoegdheid voor de tijd van zes maan den, conform de eis. De Rivièrahal was voor de helft ge vuld. en de stemming onder de aanwe zigen was opperbest. Iedereen was vrien delijk tegen iedereen en vanuit alle hoer ken groette men elkander. Peter Piekos. drie charmante jongedames, zingend on der de naam „The Spotlights" en een bandje bestaande uit leden van de Ma- keer op keer beloond met gul applaus van de jubilarissen, hun aan hang en de vele genodigden, zoals be drijfsleiders, chefs en bazen. Maar men was er niet alleen om te luisteren naar de grappen en imitaties van Peter Pie kos en de liedjes van de Spotlights. Namens de Nederlandse Maatschap pij voor Nijverheid en Handel, reikte de heer M. Vlug, bestuurslid van het depar tement Schiedam van deze maatschap pij, aan de jubilarissen het Vererend Ge tuigschrift van de maatschappij uit. Als vertegenwoordiger van alle jubilarissen fungeerde de heer Visser, met zijn vijf tig dienstjaren de kampioen van dit il lustere gezelschap. Deze jubilea waren volgens de heer Vlug, het sprekende be wijs van de juistheid van het spreek woord „Trouw moet blijken". Hij vroeg zich af wie hij nu moest complimente ren: de directie of de jubilarissen. De jubilea waren ten slotte het resultaat van zovele jaren van goede samenwer king tussen beiden. De bijeenkomst werd besloten met een warme lunch, be reid „k la grandmère, waarbij ir. B. Wilton optrad als tafelpresident. Ned. Herv. Gemeente: Grote Kerk 10 uur mej. ds. E. A. Bos, 5 uur ds. J W. ZimmermanBeühelkerk 10 uur drs. R. H. Wissink, 7 uur ds. H. W. Hemmes: Opstandmgskerk 10 uur ds. H. W. Hem mes, 7 uur ds. A. Hoffman; Vredeskerk 10 uur ds. C. van der Steen, 7 uur ds. A. (e Coq: Kethel, Dorpskerk 10 uur ds. W. Voms. 7 uur ds. S. Bijl, Krimpen a. d. IJssel: De Rank 8.30 uur ds. W. Vons. Geref. Kerk: Oosterkerk 10 uur ds. J. Winter. Den Haag-Zuid, 5 uur ds. L. R. Krol, Vlaardingerm: Kethel ..De Ark" 9.30 uur ds. J. Couvée. 5 uur ds. G. Oppedijk. Delft; Magna li a DeïKerk 10 uur ds. W, A. Krijger. 5 uur ds. J. Couvee: De Goede Haven 10 uur ds J. N. Nammensma, 5 uur ds. W. A. Krijger; Julianakerk 10 uur ds. L. R. Krol, 5 uur ds. J. N. Nammensma. Ned. Prot. Bond. Westvest, 10.30 uur ds. A. D. Küaassen (Jeugddag). Leger des Hells, Lange Haven 71, 10 uur Heiliginigssamienikomst, 6.30 uur openiuchtsamenikornst Koemarkt, 7.30 uur Verlossiwigssatnenfcomst. Leiding ma joor en mevr. Drijver-Salomon. Oud-Geref. Gemeente, Geref. Jeugd huis, Lange Haven 97, dienst om 9 en 3.45 uur. Oud-Kath. Gemeente, Dam 28, 10 uur H. Mis. Jehova's Getuigen. Volksgebouw, Tuin- laan 50. 6 uur toespraak, 7 uur Wacht torenstudie. Vr(je Geref. Gemeeste, Tuin laan 50, 10 en 4 uur dienst. Chr. Geref. Kerk, Warande, 10 en 5 uur dienst. Baptisten Gemeente, Lange Haven 125, 7 uur samenkoomst. Mission to the Seamen, Anglicaanse dienst, kantine Wilton-Fijenoord. iedere eerste, derde en vijfde zondag der maand v.m. 9 uur Rev. Chr. Reeves B.A. Kerkgemeenschap tot verbreiding der Geref. Leer, Lange Nleuwstraa' 67. dienst om 10 en 5 uur. Voorganger ds. H. Hofman. Geref. Kerk (VrUgemaakt)Westvest 30. 9.30 en 4.30 uur ds. C. Vonk. Evang. Luth. Kerk, hoek Oranjestraat, 10 uur ds, A. Steinhart. Missehien kunt u het uit u zette, die toch allebei onder dit thema vallen. In Eindhoven heeft zondag monseigneur Bekkers zelf aan een min of meer ver bijsterde parcchie meegedeeld, dat zowel de pastoor als de kapelaan van de betreffende parochie van plan zijn binnenkort in het huwelijk te treden. Het is nog wel niet zover dat hij daar- hij kon meedelen dat ze beiden in func tie blijven maar ook dat komt mis schien nog wel. In ieder geval sprak de bisschop met begrip over hun stap. Ze hebben de paus toestemming voor hun huwelijk gevraagd en wensen in de rooms-katholieke kerk te blijven. De bisschop voegde er nog aan toe. dat zij de strijd ais mens niet hebben kun nen volhouden Een en ander betekent een verandering in de kerk. Daarnaast meldde mijn krant van een opera-uitvoering in Hamburg. De pre mière van de elektronische opera „In cidenten bij een noodlanding", ruim schoots van alle mogelijke knaleffec ten en de meeste vreemde geluiden voorzien, deed het publiek bijna in pa niek de zaal verlaten. Toen éen der so listen zong „WIJ willen torh muziek horen, nietwaar?" schreeuwde een da me „Ja, maar dan echte muziek". Alles woelt hier om verandering. We heb ben de happenings, de pop-art de nieu we moraal, een veranderende kerk. een veranderende wereld. Toch zijn er mensen die beweren dat hier nooit iets gebeurt. Eigenlijk vinden ze 't hier maar een saaie boel. Het woelt volgens hen nog niet genoeg. Er woelt eigen lijk niets om! Er gebeuren geen wer kelijk nieuwe dingen. Ook van die kant laat zich deze zaak bekijken. Ik behoef me daartoe geen geweld te doen. Inderdaad in vele op zichten blijft alles bij het oude. We horen andere muziek, maar we blijven naar de opera gaan. We zien andere schilderijen, maar we blijven tentoon stellingen bezoeken. De oorlog is nu ren. De conflicten i de ene industrie ar er blijven con- i gerust te stei- hier en dan blijven oorlogen vc verplaatsen zfch v: naar de andere, m flicten. Ik schrijf dat niet o len. Ik dacht dat al deze dingen juist zo verontrustend waren. Bü al le veranderingen verandert er zo wei nig. Zo weinig aan ons zelf. Zo weinig aan onze samenleving. Zelfs de revo luties die wij op touw gezet hebben in het verleden hebben vaak alleen maar verschuivingen van macht en van invloed te zien gegeven. Ei zou iets veranderd, omgewoeld moe ten worden. Maar ik denk dat we daarvoor toch moeten uitzien naar krachten van buiten. MEDEMENS Ervaringen verteld uit eigen aquarium In de maandagavond, 14 febr. te houden vergadering van de Schiedamse vereni ging van aquarium- en terrariumhouders „Aqua-Fauna," zal de heer J. van Raam uit Amsterdam vertellen over: ..Ervarin gen uit eigen aquarium". Hierin wordt be handeld de opbouw, tnrichting, verlich ting enz van de gehele bak en wordt toe gelicht dooi- kleurendia's. De vergadering wordt gehouden in ge bouw Irene en vangt om 8 uur aan. Op 14 maart zal dr. L. Lodewijks uit Den Haag als spreker optreden.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1966 | | pagina 2