Kennismaking met
eerste optredenen
in Doelen
Rotterdams
muziektempel
wordt eclatant
ingewijd
Matinee Les Ballets hield
belofte in voor toekomst
ALLEEN voor HAVENLOODS-LEZERS!
HAVENLOOD lupillkiJAÜ 21 APRIL 1966
BERNARD KRUYSEN,
bariton en diepzeeduiker.
INès RIVADENEYRA,
vindt de Nederlanders waaghalzen om
zo ver beneden de zeespiegel te wonen.
CHARLES SHERMAN,
vond na drie jaar speurwerk het ver
dwenen werk van Michael Haydn.
MARIA STADER,
te klein voor opera
MICHAEL HAYDN,
broer van Joseph, wiens Missa Hispa-
nica de wereldpremière beleeft in
Rotterdam.
Grootse plannen, waarin „De Havenloods" na de officiële opening op 20 mei als eerste figureert, ziin
reeds vastgelegd andere zijn in voorbereiding. De eerste stappen zijn al door het Stichtingsbestuur van het
Rotterdams Philharmonisch Orkest ondernomen, dat met een serie van zes concerten start. Hieraan zijn nog
twee promenade-concerten op 21 en 22 mei toegevoegd Op de affiches en programma's zullen de namen
prijken van kunstenaars uit geheel Europa, w.o. de beroemde dirigent Herbert von Karajan de sopraan
Maria Stader, de componist Jurriaan Andriessen met zijn „Concerto Rotterdam" voor symfonie-orkest en
jazz-combo, de befaamde Spaanse zangeres Inèz Rivadeneyra en de Amerikaanse musicoloog Charles
Sherman als ontdekker van Michel Haydn's belangrijkste compositie: de „Missa Hispanica", die als wereld
première in Rotterdam zal worden uitgevoerd.
Ines Rivadeneyra
TNES RIVADENEYRA, die op het pro-
menade-concert van 21 en 22 mei zal
optreden, is speciaal geëngageerd voor de
vele Spaanse bouwvakkers, die aan de
bouw en voltooiing van de Doelen heb
ben medegewerkt. Zij is even beroeimd
als de gevierde ster Victoria de los An
geles. In een cdrmen-creatie in Barcelona
deed Inès Rivadeneyra eens het opera-
thater op zijn grondvesten schudden.
Het ging er dan ook echt Spaans toe.
Zij is erg benieuwd hoe Nederland
eruit zal zien. Men heeft haar verteld
dat alles er zo laag is, dat het hoger
gelegen water door dijken moet worden
ingedamd. „Dat is toch levensgevaarlijk",
vindt zij., „Die Nederlanders zijn toch
maar waaghalzen. Maar ik wil ze graag
ontmoeten, als ze tenminste vanwege die
tachtigjarige oorlog met Spanje geen
rancunes tegen me koesteren."
Inès Rivadeneyra zingt op beide con
certen zeven Spaanse volksliederen van
Manuel de Falla en de Habanera en
Sequildilla uit de opera Carmen van
Bizet. Er is een His Masters Voice Angel-
plaat verschenen met de volledige opera
La Vida Breve (Het korte leven) van De
Falla, waarin zij de rol van Abucla (de
grootmoeder) zingt, naast Victoria de
los Angeles in de titelrol.
Herbert von Karajan
TVE Oostenrijkse dirigent Herbert von
Karajan, die 15 juni de Berliner
Philharmonic leidt, is niet altijd beroemd
geweest. In de dertiger jaren trad hij in
Sohevewingen op als remplacant voor een
ziek geworden collega. Zijn dirigeren
werd door de pers al verdienstelijk doch
niet als bijzonder opvallend beoordeeld.
Dat is nu allemaal anders. Hij is nu de
dirigent met het meeste gezag en
het meeste geld. Hij woont tegenwoordig
in een grote villa in het vorstendom
Liahtenstein, omdat hij daar geen belas
tinig hoeft te betalen, In een ander land
zou hij per jaar een kwart miljoen min
der rijk zijn geweest.
Eigenlijk is Von Karajan van Arme
nische afstamming. Zijn naam betekent
gewoon Zwarte Kara) Jan. Misschien
is het wel door deze afstamming dat hij,
wat drank en voedsel betreift, zo ascetisch
leeft. Hij drinkt geen alcohol en gebruikt
weinig voedsel. Hij is dan ook de slank
heid zelve, is 1.72 m. lang en bovendien
goed zakenman. Waarschijnlijk bezit hij
daardoor een eigen sportvliegtuig en
neeft hij bij zijn villa een eigen vliegveld.
Von Karajan is tevens een fervent auto
rijder, ruiter en golfspeler.
Provo Beethoven
TVAT bij zo'n spectaculaire gebeurtenis
als de opening van De Doelen Beet
hoven in het programma zou ontbreken,
zal wel geen enkele muziekliefhebber
willen geloven. Met drie concerten op
25 mei (5e pianoconcert), 8 juni (ouver
ture Coriolan) en 6 juli (5e Symfonie) is
Beethoven dan ook op dit muziekfestijn
vertegenwoordigd. Vooral de Coriolan en
de 5e Symfonie karakteriseren de revol
terende geest, de kordaatheid en zelf
standigheid vari deze opstandige mens
en kunstenaar.
Beethoven, die er voor die tijd bijzon
der democratische ideeën op na hield
en In Wenen om zijn weinige respect
voor de keizer en de adel op de zwarte
lijst van vermoede republikeinen stond,
stak zijn sterk gevoel van eigenwaarde
niet onder stoelen of banken. Op een
keer wandelde Beethoven met Goethe In
een park te Teplitz, toen de keizer met
gevolg naderde. De zakelijke en diploma
tieke Goethe trad haastig opzij en ging
met de hoed in zijn hand aan de kant
van de weg staan, Beethoven vermanend
hetzelfde te doen voor Zijne Keizerlijke
Majesteit.
,,Wat Majesteit", riep Beethoven ver
toornd, „Wij zijn de keizers van de we
reld". En met de handen op de rug, zijn
hoed diep op het hoofd gedrukt, liep hij
dwars door de hofstoet.
Maria Stader
I'VE sopraan Maria Stader, die op het
concert van 6 juli in de Missa Hispa
nica van Michael Haydn optreedt, wordt
wat haar stem betreft, door de dirigent
Otto Klemperer boven alle andere be
roemdheden verkozen.
Zij is een Zwitserse en heel klein van
gestalte. Sprekend over opera's zei ze:
„Ik zou best opera willen spelen, het lijkt
me enig, maar ik ben te klein om op de
planken te staan". Toch heeft zij wel
eens in een opera-opvoering gezongen.
Dat was als de koningin der nacht in
Mozart's „Die Zauberflöte". „Maar",
verklaarde zijzelf, „toen stond ik op een
verhoging achter op het toneel en viel
mijn gestalte niet op".
Maria Stader, door haar huwelijk met
de dirigent Hans Erisman Zwitserse ge
worden, is Hongaarse van afkomst en
heeft twee grote zoons waar zij letterlijk
en figuurlijk tegen opziet. Door haar
jongens komt zij veel in contact met de
jeugd, „Die houden van jazz, en waar
om ook niet Ik houd er ook van, naast
de klassieke muziek. Mensen, die zich
al bij voorbaat afsluiten voor jazz vind
ik oude mensen. Die willen niet jong
meer zijn en zijn dus vervelend", zegt
Maria Stader.
Op de vraag of ze niet nieuwsgierig is
naar het nieuwe Concertgebouw De
Doelen antwoordde ze: „Ik heb er al zo
veel goeds van gehoord, ook over de
akoestiek. Wat fijn dat de grootste ha
venstad ter wereld zo'n muziektempel
krijgt. Of is het niet de grootste haven
Dat hebben ze me tenminste in Colorado
wijs gemaakt, waar ik onlangs gezongen
heb". Maria Stader zal zich van het
één en ander op 6 juli zelf wel op de
hoogte kunnen stellen.
bestaat uit drie delen en duurt ongeveer
25 minuten. Met die zes jazz-musici, w.o.
de beroemde Rotterdammer Piet Noor-
dijk, die als alt-saxofonist van het Prins
Bernhardfonds de prijs voor de beste
jazz-musicus van het jaar 1965 heeft
gekregen, werkt Andriessen al weken
samen om op het concert, dat op 20 juni
in de Doelen onder de titel „Concert '66"
wordt gegeven, zo goed mogelijk voor
de dag te komen.
„Ze zullen het wat de ritmiek betreft
(en met „ze" bedoelt hij het R.Ph.O.)
niet gemakkelijk hebben. Het moet een
pittige stijl hebben, anders zou het jazz
combo net een wesp zijn, die een mak
schaap lastig valt. De muziek moet op
windend zijn en ik vertrouw er op dat
het lukt."
De andere leden van de jazz-combo
zijn: Toon van Vliet (tenorsax), Cees
Smal (trompet), Frans van Luin (trom
bone», Jacques Schols (bas) en Gerard
van Bezyn (slagwerk)
Jazz-combo
XpEN moderne muziektempel en dan
geen jazz-combo is ondenkbaar. Jur
riaan Andriessen, die onder zijn pseudo
niem Leslie Cool voor de radio ook
amusementsmuziek verzorgt, heeft voor
jong Rotterdam een compositie gemaakt.
Het heet „Rotterdam Concerto" en is
geschreven voor het Rotterdams Philhar
monisch Orkest en een jazz-combo. Het
Bernard Kruysen
T>ERNARD KRUYSEN zingt op het con-
cert van 25 mei in Les Evocations
van Roussel de solo-baritonpartij. Weet
u dat hij tevens een avoptuurlijk zwem
mer is? Opgegroeid aan de kust van de
Middellandse Zee, begon hij, nauwelijks
acht jaar oud, met diepzee-zwemmen.
Later is hij een bekende figuur in deze
'tak van sport geworden. Hij is zelfs tot
voorzitter van de vereniging van zee
duikers gekozen.
Van diepzee-duiken naar de beeldende
kunst: voor Bernard Kruysen is dit
slechts een stap. Hij doorliep eerst de
Academie voor Beeldende Kunst in Den
Haag alvorens hij overstapte naar het
Koninklijk Conservatorium in dezelfde
stad, waar hij onder leiding kwam te
staan van Wim Quispel. Frans Vroons
en Wolf-Dieter Ludwig. Hij behaalde in
1958 de tweede prijs bij het Vocalisten
Concours in 's-Hertogenbosch en won
achtereenvolgens de Grand Prix d'Excel-
ONDER auspiciën van de Werkgroep
Danskunst Rotterdam heeft de Fran
se choreografe-ballerina van Duitse af
komst, Karin Wachner, met haar uit vijf
danseressen en drie dansers bestaande
groep Les Ballets contemporains, voor
een vrij goed bezette Rotterdamse
Schouwburg een matinée gegeven, die
belofte voor de toekomst inhield. Zeker
er valt aan de techniek en discipline
nog wel het een en ander te verbete-
re maar de natuurlijke souplesse en
bovenal de muzikale expressie waarmee
individueel en in groepering werd ge
danst, vergoedde rijkelijk wat aan tech
nische perfectie nog ontbrak.
Karin Waehner, die van de tien op
het programma vermelfie goreografie-
en er zeven op haar naam had staan,
was schier onuitputtelijk in het vinden
van bewegingsvariaties. Bijna alle cho
reografieën behandelden abstracte on
derwerpen, zoals Terre promise, Poème,
Prisme, Discours primitif, L'oiseau, qui
n'existe pas, Supplique en Pezzi sacri.
Opvallend hierbij is, dat de gehele sca
la uit het klassieke ballet als de touns,
sauté's, en entrechats geheel verdwenen
zijn en hiervoor in de plaats een mo
derne bewegingsstijl naar voren treedt,
die nauw aansluit aan de school van
Martha Graham en die van Paul Taylor,
zij het milder van lijn en uitdruk
king en bovenal typische Frans.
Na een zwak begin met Terre promi
se, een choreografie van Karin Waeh
ner op 2-stemmig gezongen négro-spiri-
tuals. waarin deze jonge Franse dan
sers zich nog te onvoldoende inleefden
in de negroïde gevoelswereld, volgde
een zeldzaam expressief gedanst Poème
door Anne Feveile op een gedicht van
Gelin, dat door V. Kaldor dringend
van klank en dictie werd gereciteerd.
Het dansen van Anne Feveille was. hoe
wel gebonden aan de wet der zwaarte
kracht, tegelijk zo gewichtsloös dat het
ons toescheen of haar lichaam door an
dere wetten werd beheerst. Zij heeft Po-
op verbazingwekkend niveau ge
danst.
Het ballet Prisme, door Karin Waeh
ner ontworpen op muziek van Jean
Wiéner, werd door Aline Roux, Karin
Waehner en Jean Bouffort in al zijn
eenvoud en natuurlijkheid gedanst tegen
een achtergrond van twee non-figuratie
ve, sculpturen.
De beklemmende Brahama-ritmen van
tam-tams en clave in het ballet Dis
cours primitif, een choreografie van
Karin Waehner, hebben de vijf danse
ressen wel tot heel bijzondere presta
ties geïnspireerd. Simpel van structuur
was Supplice, een danszetting van Ali
ne Roux, die op muziek van Marcello
door Ghislaine Gautelier. Gishlaine Mar-
gerolle en Aline Roux met bewogenheid
werd gedanst.
De creatie van l'Oiseau, qui n'existe
pas, een choreografie van Karin Waeh
ner op electronische muziek van Paul
Arma (pseudoniem voor de Hongaarse
componist Imre Weisshaus) werd voor
de choreografe-ballerina een moeilijke
opgave. Hoewel haar vertolking ver
beeldingskracht bezat, heeft de soliste
mij niet voldoende kunnen overtuigen
van de irrealiteit van de uitgebeelde vo
gel.
Op het Stabat Mater en Ave Maria uit
de Quatro Pezzi Sacri, de zwanenzang
van Verdi, heeft Jean Bouffort een
zwakke danszetting gemaakt, die de
functionele eenheid van muziek en dans-
idioom niet tot stand heeft weten te
brengen... Niettemin heeft de dansgroep
dit ballet met gevoel gedanst.
Na de pauze volgde Duo van Karin
Waehner, op de inspiratieloze muziek
van Bruno Maderna, waarin Karin
Waehner en Jean Bouffon niettemin een
fraai dansspel vertoonden... Lof verdient
eveneens Aline Roux voor haar zeer
expressieve interpretatie van So what,
een chroreografie, die de soliste op
Jazz-muziek van Miles Davis heeft ge
maakt.
I.E.
HERBERT VON KARAJAN.
dié het 't toppunt van snobisme vindt als men zijn Cadillac per vliegiuig naar
hem stuurt om de claxon te laten stemmen.
lence de la Mélodie Frangaise en de Prix
d'Exoellence hors concours Gabriel Fauré.
Vain zijn grammofoonopnamen zijn twee
platen bekroond met de Grand Prix du
Disque.
Charles Sherman
TYE Amerikaanse musicoloog Charles
Sherman wordt in de programma's
genoemd als de ontdekker van de Missa
Hispanica van Michael Haydn, broer van
Joseph Haydn. Deze componist had de
hebbelijkheid zijn muziek nooit te laten
drukken, omdat anders de muziek door
anderen gebruikt zou worden zonder er
een cent voor te betalen. Bescherming
van het auteursrecht bestond toen nog
Vanaf 1804 was deze Missa Hispanica
spoorloos. Na vergeefs speuren in de
Muziek- en Universiteitsbibliotheken van
Salzburg, Wenen en Madrid ontving
Sherman van een collega een tip, die hem
onmiddellijk naar Stockholm deed ver
huizen. Daar kreeg hij toegang tot alle
bibliotheken, w.o. de beroemde Zweedse
Academie. En jawel, in de archieven
stond het vergeelde en enigszins bescha
digde manuscript van de Missa Hispanica.
dat later grote deinig in de muziekwereld
zou veroorzaken.
De dirigent Erich Leinsdorf wilde voor
Boston de wereldpremière er van ver
werven, maar ook de leiding van de
Wiener Festwochen was hiervoor sterk
geïnteresseerd. Het werd een stevig touw
trekken achter de schermen, maar ge
dachtig aan het spreekwoord: „twee hon
den veohten om een been, de derde loopt
er ras mee heen" komt de wereld
première nu inRotterdam.
Na ruim anderhalve eeuw zal, dank
zij drie jaar speurwerk van Sherman, do
Missa Hispanica voor het eerst weer
klinken en wel in Rotterdam in de groto
Concertzaal van De Doelen. Het .Philhar
monisch Orkest, o.l.v. van Franz-Paul
Decker, in samenwerking met het Neder,
lands Symfonisch Koor en de solisten
Maria Stader. sopraan, Marga Hoeffgen.
alt, John van Kesteren, tenor en Derrik
Olsen, bas, zal dit werk op het laatste
serieconcert van 6 juli uitvoeren.
IDO EYL.
..Dansensemble R* brengt
kleurrijke volksdansen
De (amateur) dansgroep „Dansensem
ble R" bestaat uit ongeveer 25 dansers
en acht orkestleden. De groep heeft een
repertoire van dansen uit Nederland.
Zweden, Israël, Joegoslavië en Bulga
rije die in choreografie worden gebracht.
Er wordt uiteraard op gelet dat geen af
breuk wordt gedaan aan het spontane ka»
rakter, de volksdans eigen. De dansen
worden uitgevoerd in voornamelijk
authentieke kostuums van de desbetref
fende landen, die door hun rijkdom aan
kleuren het schouwspel verlevendigen.
Inlichtingen over de groep zijn ver
krijgbaar bij de secretaris, B. den Hol
lander jr., Zeisstraat 30a. Rotterdam, te
lefoon 278760.
J)E 18e MEI zal in de geschiedenis van het muziek-culturele leven van de ètad Rotterdam met gouden
letters worden opgetekend. Op die dag zullen de architecten Kraayvanger en Fledderus het Concert
en Congresgebouw „De Doelen" aan het gemeentebestuur overdragen. Bijna 20 jaar, vanaf de conceptie
(26 november 1946) tot aan de voltooiing, is aan dit grootse bouwwerk gearbeid en dit feit zal met een
galaconcert voor een illuster gezelschap van 2300 genodigden uit binnen- en buitenland worden bekroond
Daarna zullen de poorten van De Doelen wijd worden opengesteld voor diegenen, die de muziek in al
haar vörrken een warm hart toedragen.
DE HAVENLOODS organiseert
AVONDRONDVAART
met de salonboten „PRINSEPLAAT",
„STAD ROTTERDAM". „REGEN-
TESSEPLAAT" en „PRINSESSE-
PLAAT" op 30 april a.s. (Koningin
nedag). Muziek en verfrissingen aan
boord. Prachtig uitzicht op het vuur
werk.
Vertrek pl.m. 19.30 uur vanaf de
Spido-pqnton. Willemsplein. Afme
ren na het vuurwerk.
Voorverkoop van plaatsbewijzen
uitsluitend aan het kantoor van
DE HAVENLOODS, Westblaak 25
Rotterdam.
Kinderen 4 t.m. 14 jaar f 1.50
Vol wassen en f3.00
Géén telefonische reserveringen
Slechts een beperkt aantal kaart
jes beschikbaar
