n t/- r,.., Ontploffing door
Burgemeester Van Dim van Matenesse i n 1
lekke gasleiding
na kastekorten afgetreden
BIJNA HONDERD JAAR GELEDEN:
KUNSTGEBITTEN
Stankbestrijding aan
gemaal Marconistraat
Zuster Scholten verlaat
St. Jacobs-Gasthuis
van
Leeuwen
Vragen gesteld over
aardgasontploffing
vanleeuwen
jr?
BE HAVENLOODS
weekblad voor schiedam
Ibe jaargang no. 43 donderdag 25 augustus 1966
Deze editie wordt buis aan huis bezorgd in Schiedam en
Kethel.
OPLAGE 27.000
Combinaties met onze edities in Rotterdam, Vlaardingen,
Maassluis, Hoek v Holland, en/of IJssel en Lekstreek
mogelijk:
TOTALE OPLAUE 2:12.000
onder accountantscontrole.
Redactie Schiedam: Leo 't Hart, Burg. v. Haarenlaan 916,
Telefoon 266900.
Aangesloten bij de Nederlandse Huis-aan-Huisblad Pers
WESTBLAAK 25, ROTTERDAM
TELEFOON 13.21.70 (5 lijnen)
POSTGIRO 18344
ADVERTENTIES TOT WOENSDAG 10 UUR
UITGAVE STICHTING „DE JEUGDHAVEN"
~t m t m g T kastekort van ruim 180.000 geconsta- (_7 7
piet van Dtfk van Matenesse
Burgemeester van Schiedam,
Zit maar in de Raad te klessen
En weet er geen bliksem van
Dit is een gedicht uit de dagen rond 1870, waarvan het auteurschap
toebehoort aan de Schiedamse straatjeugd. Uiteraard had de jeugd de
wijsheid in het gedicht niet van zichzelf, maar gaf alleen de opinie weer
van een deel van de Schiedamse burgerij, kennelijk zelfs de meerder
heid. Want, er is tot dusver in Schiedam geen burgemeester ge
weest wiens optreden aanleiding is geweest tot zoveel critiek en over
wie zoveel rumoer heeft geheerst, als „Piet van Dijk van Matenesse",
die van 18661894 aan het hoofd van Schiedam stond.
Bij zijn (gedwongen) aftreden werd o.m. geconstateerd, dat tijdens het burge
meesterschap van Piet van Dijk, de schuldenlast van de gemeente van enkele
honderdduizenden guldens was gestegen tot twee miljoen gulden en dat hij een
in verval geraakte stad achterliet, die geen enkele bruikbare haven bezat. En
dat burgemeester Van Dijk in tien jaar tijds drie huishoudsters had versleten,
werd als een kwaad feit in die dagen aangerekend.
Juist in de bestuursperiode van bur
gemeester Van Dijk was het met de
moutwijnindustrie in Schiedam snel berg
afwaarts gegaan. Het distilleerbedrijf.
dat de economische kracht van Schie
dam was, kwam in slechte situatie en
de inkomsten van de gemeente liepen
terug terwijl de uitgaven stegen. Maar
burgemeester Van Dijk was, wil men
niet alleen de geschiedschrijvers gelo
ven maar ook de notulen van de ge
meenteraadsvergaderingen uit die jaren
als maatstaf nemen, een moeilijk mens,
die een ruime mate van zelfingenomen
heid bezat en met weinig mensen vre-
det wist te bewaren. Het knaleffect van
zijn verdwijning kwam. toen de gemeen
teontvanger in verband met een kaste
kort van plm. 80.000.- terecht moest
staan, waarbij de Officier van justitie
bij de rechtbank te Rotterdam wel dui
delijk liet doorschemeren, dat hij burge
meester Van Dijk in elk geval mede
moreel schuldig aan het financieel wan
beheer vond en het advies liet doorsche
meren, zo snel mogelijk ontslag te vra
gen als burgemeester. Hetgeen prompt
werd verleend.
De naam van de familie Van Dijk
deed voor het eerst van zich spreken,
toen vader Jacobus van Dijk, die in
1788 te Gouda was geboren, naar Schie
dam kwam. Hier werd in 1825 zoon Pie-
ter geboren. Vftder van Dijk verkreeg
bekendheid door zijn aktiviteiten ten
dienste van het Nut van 't Algemeen
en ook als liefhebber van oude pennin
gen. Zoon Pieter Jacob begon in 1845
met het uitgeven van de Schiedamse
Courant, nadat hij op de Markt 10
een drukkerij had gevestigd. Na zijn hu
welijk met Elisabeth M. Knappert,
dochter' van de burgemeester van Schie
dam gedurende 18541866, begon Pie
ter snel carrière te maken, en werd in
kringen van toen vooraanstaande Schie
damse families opgenomen. Zo werd hij
in 1852 benoemd tot gemeentesecreta
ris van het aangrenzende Oud- en Nieuw
Mathenesse en later volgde zijn benoe
ming tot burgemeester.
In 1864 schonk de gemeenteraad hem
de heerlijkheidsrechten van genoemd
gebied wat Pieter van Dijk aanleiding
gaf om zich voortaan ,,Van Dijk-Mate-
nesse" te noemen.
Xn 1866 werd hij dan benoemd tot bur
gemeester van Schiedam en verkocht
hij het drukkerijbedrijf om zich geheel
aan het burgemeesterschap te wijden.
Waarschijnlijk zal de benoeming zo
nu niet direct met enthousiasme zijn
ontvangen, de welkomstwoorden van de
oudste wethouder tijdens de installatie
waren niet bepaald uitbundig.
"Qurgemeester Van Dijk bleek meer
JJ van eigen gelukwensen vervuld te
De notulen van de installatievergade
ring laten hem althans zeggen: „Veer
tien jaren wijdde ik mijn i^estc krach
ten aan de zedelijke- en stoffelijke be
langen van de gemeente Mathenesse, ik
deed wat ik kon met één heilig doel
voor ogen. Mocht ik de goedkeuring en
REPARATIES
le kjas werk vanaf f 5.— per reparatie
20-karaats gouden kroon 117.50
U kunt er op wachten
INSTITUUT DENTILIA
Hoogstraat 40, R'dam, Tel. 010-126010
Trams 1-2-3-4-9-10-16-17
en bussen 31 en 34
dat in 1884 langs de Maas een ha
venhoofd van honderd meter lengte werd
gelegd, waaraan do stoomboten konden
Burgemeester Van Dijk was een auto
ritair man, die meer aan zelfbestuur
deed, dan aan de gemeenteraad zijn rech
ten gaf. Hij kende de wet voortreffe
lijk e"n hield zich daar ook precies aan.
Dat hij door alle moeilijkheden in zijn
bestuursperiode en bij het klimmen der
jaren niet veel was veranderd blijkt o.
m. uit zijn toespraak bij zijn laatste her
benoeming als burgemeester.
„Deze benoeming, thans voor de zes
de tot burgemeester van Schiedam heeft
mij. ik wil dit niet ontveinzen, vooral
deze maal hoogst aangenaam getroffen.
Waar ik mij bewust ben met liefde voor
deze gemeente te hebben gearbeid stel
ik er prijs op, dat de regering doormijn
herbenoeming, haar stempel drukt op
de tot dusver door mij gevoerde ge
dragslijn en mij haar vertrouwen blijft
schenken."
Ondanks deze verklaring constateren
geschiedschrijvers als Heeringa en
Schmitz, dat het burgemeesterschap van
Pieter van Dijk een mislukking was ge
weest. Wat hij bereikt had, verzonk in
het niet vergeleken bij de plannen wel
ke niet verwezenlijkt werden, zoals de
havens en de waterverversing, die juist
zulke goede wapens hadden kunnen zijn
tegen de economische ondergang welke
Schiedam tegemoet ging.
Het einde van de ambtsperiode van
burgemeester Van Dijk werd zoals reeds
medegedeeld, tragisch. Nadat reeds en
kele dagen geruchten 'in de stad de ronde
hadden gedaan omtrent bepaalde feiten
met betrekking tot de gemeenteontvan
ger, besloot' de gemeenteraad deze te
'teerd. De ontvanger werd later door de
rechtbank, veroordeeld tot valsheid in ge
schrifte, de burgemeester, als getuige
a charge gehoord kfeeg er van de Offi
cier van justitie geducht van langs. De
controle had tewensen overgelaten.
„Deze man heeft naar het oordeel van
de publieke opinie wel afgedaan", aldus
concludeerde de Officier.
Daarop volgde de ontslagaanvrage door
burgemeester v. Dijk. De Nieuwe Schie
damse Courant schreef: „Bij zijn optre
den als burgemeester vond de heer Van
Dijk een in welvaart en bloei toenemen
de gemeente: een gemeente die zich in
de aangewezen richting begon uit te
breiden, met haar bebouwde kom meer
en meer naderend tot de oevers van de
grote rivier, waarmede zij weldra door
een tweede haven verbonden zou zijn.
Bij zijn aftreden der gemeente laat de
heer Van Dijk een in verval en achter
uitgang bedenkelijk toegenomen gemeen
te; een gemeente, die zich gedrochte
lijk naar de verkeerde kant heeft uit
gezet, terwijl zij aan de Maas zelfs niet
één bruikbare haven meer heeft."
Het is een scherpe veroordeling, zo
als na burgemeester Van Dijk nog geen
enkele opvolger is ten deel gevallen.
De straatjeugd z«Ifg had er een mening
PMAN JUWELIER
medewerking ontvangen van degenen
die mij begrepen, ik werd ook miskend,
heb de strijd volgehouden en. ik ben
overwinnaar gebleven".
Het ontbrak burgemeester Van Dijk
dus beslist niet aan zelfingenomenheid
en zelfvoldoening.
Het duurde niet zo heel lang, of hij
kon hetzelfde van de situatie in zijn
nieuwe gemeente zeggen, zij het dan
ook, dat uiteindelijk hij geen overwin
naar is gebleven.
Na 28 jaar van strijd, moeilijkheden
en verguizing kwam dan het eind van
zijn burgemeesterscarrière van Schie
dam. Uiteraard is het niet doenlijk al
le gebeurtenissen uit die 28 jaa* te re
leveren. Voor een belangrijk deel cul
mineerde de meningsverschillen rond
die inzake aanleg van havens, de drink
watervoorziening, het onderwijs, de
stadsuitbreiding. Burgemeester Van Dijk
had wel grootse plannen en stelde zich
de vraag, of op de meest gunstige plaats
als Schiedam, geen havens konden wor
den aangelegd.
Hij wilde die aan da oostzijde van
dg stad aanleggen, waarop prompt ver
scheidene raadsleden hem er van ver
dachten, zijn voormalige gemeente aan
een goed havengebied te willen helpen.
En dit bracht al dadelijk een strijd
punt, die in feite nimmer tot een eind
is gekomen.
Een ander geschilpunt betrof de an
nexatie van Mathenesse en Vlaardinger-
Ambacht. Het raadslid M. Rijnbende,
wiens vader burgemeester van Schiedam
was geweest, verzette zich fel tegen de
annexatie, omdat beide gemeenten er
nu niet bepaald florisant bij zouden staan.
En dat gaf nieuwe strijd in de gemeen
teraad, de verhoudingen waren gespan
nen. Men beschuldigde elkaar van on
eerlijke discussiemethoden en valse voor
stellingen van zaken. Ook zou burgemees
ter Van Dijk de notulen verdraaien. De
burgemeester trok fel van leer tegen
zijn opponenten. De financiële positie
van de gemeente werd er bovendien
slechter op. Raadsleden dreigden de ver
gadering te zullen verlaten, waarn
de burgemeester instemming betuigde
Niettemin bereikte burgemeester Van
Dijk vooral op onderwijsgebied diver
se successen. Hij zag bv. in mei 1869
de HBS geopend, eerst met drie
jarige- later met vijfjarige cursus. Het
was onder bestuur van burgemeester
Van Dijk, dat dé Broersvest, welke
een onhygiënische situatie in de binnen
stad bracht, werd gedempt. Doch toen de
burgemeester in 1871 met plannen kwam
tot graven van havens en verbetering
der drinkwatervoorziening, liep het weer
fout. Het schijnt dat vooral de branders
zich tegen die plannen hebben verzet
en zij vormden in Schiedam een zeer
belangrijke groep. De gemeenteraad
bleek sterk verdeeld te zijn en burge
meester Van Dijk was beslist niet de
man, om kalmerend op de gemoederen
te werken. Integendeel, het vuur werd;
door zijn woorden meer opgestookt.
Zijn autoritair en heftig optreden maak
ten de verschillen eerder groter dan
kleiner. Burgemeester Van Dijk wist van
geen wijken, al zou hij mogelijk beter
hebben gedaan om van het toneel te
verdwijnen. Commissies werden benoemd
besprekingen gevoerd, doch men kwam
geen stap verder.
Het duurde tot 1833, alvorens het zo
ver was, dat een waterleiding met mo
derne reinigingssystemen in Schiedam
werd aangelegd. Dit was een persoon
lijk succes van burgemeester Van Dijk.
Maar met de havena verliep het min
der gunstig.
Het meest blangrijke gebeuren was,
ospolder
inueiihuiskunst
HEUGAFELT
'direct uit voorraad leverbaar
25,95 per M2
Gratis kleurstalen op zicht.
Winkel: Mesdaglaan 29
Telefoon 26 07 11
Expositie Burg. Knappertlaan S3
Telefoon 260530 - Schiedam
Ter bestrijding van stank door het ge
maal Marconistraat is in de linker zuig-
kelder voor proef een slingergoot aange
bracht, om het rioolwater te dwingen
een bepaalde doorstroming in de kelder
te maken, zodat geen dode hoeken waar
het rioolslib kan bezinken, ontstaan.
In de verdeelgang is een gebogen pijp-
stuk aan de mond van de persleiding
vgn gemaal „Nieuwland" gemonteerd,
zodat het water niet meer van een hoog
te in de kelder stort, doch geleidelijk
over de bodem van deze gang weg-
Bij later onderzoek bleek, dat de stank
niet minder is geworden, doch dat de
vervuiling van deze kelder wel sterk is
verminderd. Wil men nog een beter re
sultaat, dan dienen de schottien welke
het water dwingen een bepaalde rich
ting te gaan circa een halve
de:
e het gemaal verspreidt, het volgen-
Door een Ozon-injecterende-installatie
in de uitlaatgassenleiding te monteren en
zodoende een kwantum ozongas te ver
mengen met die' gassen, is de stank zo
niet geheel, dan toch voor het grootste
gedeelte verdwenen. De installatie is
voor tijdelijk gemaakt en zal te zijner
tijd vervangen dienen te worden door
een definitieve installatie. n
De 2 ozontoestellen voor. het leveren
van het gas dat gebruikt wordt bij het
neutraliseren van de stinkende gassen;
zijn weer in gebruik genomen. Beide toe
stellen zijn geheel gerevideerd en de
beschadigde en gebroken onderdelen zijn
door nieuwe vervangen.
Ten behoeve van het onderhoud van
de gemalen werden door de Technische
Werkplaats diverse werkzaamheden ver
richt, zoals een staalconstructie welke
is-gemaakt \oor een verlaagd opgehan
gen plafond in gemaal Marconistraat,
een driepoot gemaakt voor het leggen
van zware leidingen, een draadstang
voor het gemaal ,,'t Hoofd" gedraaid,
een vuilvangroosterbak, diverse rooster-
harken en verschillende draalwerken ge
maakt. zoals roestvrijstalen bussen op
Zuster A. Schotten heeft wegens berei-
keh van de pensioengerechtigde leeftijd
met ingang van 1 augustus haar taak als
directrice van het Schiedamse St. Jacobs
Gasthuis neergelegd. Zij wordt opgevolgd
door zuster J. Middelhof, die reeds werk
zaam is als adjunct-directrice.
Het college van Regenten van het St.
Jacobs-Gasthuis bieden donderdag 25 au
gustus om half vijf een staande receptie
aan in de Regentenkamer, waar gelegen
heid zal zijn om afscheid van Zuster
Scholten te nemen. Tevoren vindt om
drie uur met bewoners en college van
Regenten een afscheidsbijeenkomst
plaats, eveneens in de Conversatiezaal
van het gebouw. De receptie zal onge
veer zei uur eindigen.
Bij koninklijk besluit werd aan mej. A.
Scholten, directrice van het St. Jacobs
Gasthuis te Schiedam, toegekend de gou
den ere-medaille verbonden aan de Orde
van Oranje-Nassau. Burgemeester Roelf-
sema, voorzitter van het College van Re
genten, heeft de scheidende directrice
toegesproken en haar de toegekende Ko
ninklijke onderscheiding uitgereikt.
TT et twintigjarig bestaan van de personeelsvereniging van Wilton-Fijenoord
is aanleiding geweest tot een sportuitwisseling met de personeelsverenigng
der Nederlandse Dok- en Scheepsbouw Maatschappij te Amsterdam (ADSM).
De sportieve viering van het jubileum heeft menig zweetdruppeltje gekost, niet
zozeer bij de organisatie van het geheel, als wel bij de praktische uitviering
daarvan. Dat wil zeggen, er zijn diverse vlotte en geanimeerde wedstrijden
geweest.
De gasten arriveerden in zeven autobussen en werden door het bestuur van de
jubilerende vereniging ontvangen, met als voorzitter de heer C. Keyzer.
Oojc de bedrijfsdirecteur, de heer C. H. Meeuwisse, was ter begroeting aanwezig.
Nadat de koffie was aangeboden, werd met afwerken van een programma
begonnen, dat uit vijf verschillende punten bestond.
Aan het eind van de dag kwam men bijeen in het dakpaviljoen van het Groot~
handelsgebouw te Rotterdam, waar de diverse prijzen werden uitgereikt.
Uit onze uitgebreide
eigentijdse kollektie
uurwerken, goud- en
zilverwerken, waarin
ook de klassieke mo-
n aanwezig zijn,
maakt u gemakkelijk
een goede keuze.
HORLOGER JUWELIER
en/of i
t v. Nodig ons uit voor een ge
heel vrijblijvend bezoek, Gebr.
De Veld, Tielman Oemstr. 22.
Schiedam. Tel. 268838, na 18.00
uur 250699. Voor pijlsnelle ser-
woning aan de Kerklaan 46 te Kethel
een onderzoek wilde instellen naar
grondwater -en daartoe een lucifer aan
stak, volgde een ontploffing.
Door een steekvlam, liep de heer Van
Aarsen vrij ernstige brandwonden op,
zodat hij in het ziekenhuis moest wor
den opgenomen.
De luchtdruk veroorzaakte nogal wat
schade aan het perceel, dat twee jaar
geleden is gebouwd in de vrije sector.
Uit het onderzoek is gebleken, dat door
verzakken, een breuk is ontstaan in een
koppeling, waardoor gas in de ruimt
onder de garage lekte. De benedenver
dieping in het bijzonder werd ernstig
gehavend en eveneens meubilair.
In een persconferentie, welke werd
bijgewoond door de burgemeester, wet
houder van Kinderen, de heren Broeijer
en van Willigen van de gemeentelijke
diensten is medegedeeld, dat de lekkage
waarschiuflijk is te wijten aan het los
raken. vafn. een verbindingsknik door het
verzakkelt van grond. Het geheel werd
als een zeer incidentele gebeurtenis be
schouwd. welke zich zeer waarschijnlijk
niet meer voor zal doen.
Op de foto de huiskamer in een puin
hoop veranderd.
De vlonders boven de kelder van het
gemaal Stadhouderslaan werden nage
zien en gedeeltelijk vernieuwd.
De comminutorruimte gemaal Nieuw
land is geschilderd, qlsmede de contro
lekamer gemaal Stadhouderslaan. Een
nieuwe linoleumvloerbedekking is in die
kamer gelegd. Het buiten verf werk ge
maal Willemskade is onder handen ge
nomen.
Zowel het gemeenteraadslid G. P Ver-
hulsdonk (VVD) als J. B. Schueler
(KVP) hebben aan het college van B. en
W. van Schiedam vragen gesteld in ver
band met de aardgasontploffing in een
perceel aan de Kerklaan.
De heer Verdulsdonk informeert of in
derdaad grondverzakking de oorzaak is
geweest en welke maatregelen zijn geno
men, nadat op 17 nov. 1964 bewoners ge
vraagd hadden aan die verzakking een
einde te maken. Gevraagd wordt ook,
waarom op een brief van een bewoner,
gedateerd 18 maart 1964, nog steeds geen
antwoord is ontvangen.
Voorts vraagt de heer Verhulsdonk een
penetrante geur aan het gas toe te voe
gen, zodat men dit kan waarnemen bij
lekkages en waarom de brandweer niet
naar de plaats van het ongeluk is ge-
De heer Schuier informeert in hoever
re de gemeente bij het gebeurde is be
trokken en welk verband bestaat tussen
invoering van het aardgas en de explo-
Brilmonturen van klassiek tot pro
gressief modern vindt u bij ons in
een overvloed, waaruit u gemak
kelijk kiest. Leverancier van ALLE
ZIEKENFONDSEN, een éxtra
waarborg voor u. OPTICIEN
'S GRAVENZANDESTR 53, SCHIEDAM
Brillant -
schitterend bezit
voor altijd 1
van Andel
Hoogstraat 184-152
Beyerlandselaan 178
Rotterdam
Rolbrugkwestie
Naar aanleiding van het ingezonden
schrijven van mevr. J. van Wijk in De
Havenloods werd ons vanwege de Haven
dienst v%n Schiedam medegedeeld, dat
in het verleden reeds overleg werd ge
pleegd met het bestuur der Schiedamse
Watersportvereniging omtrent het openen
van de Rolbrug.
Inderdaad hebben zich in de afgelopen
weken wel enige moeilijkheden voorge
daan, doch dit was een gevolg van va
kantie-afwezigheid van brugwachters of
sluiswachters, waardoor de diensten op
fommige momenten dubbel belast wa-