m
Vragen en antwoorden
Theater Allerlei,
allerlei theater
w
Tliliïl
„KOOPMAN VAN VENETIË":
VRAGEN ZONDER ANTWOORD
Nederlands Kamerorkest'
bracht overwegend barok
Indrukwekkende vijfde
van Tschaikowsky
W.
*)50
oCéT
HET MES IN HET WATER:
Psychologische studie,
maar zeer onderhoudend
DE
HOOGENBOOM
J^et mag thans verstandig lijken Shakespeare's „Koopman van Venetië"
een toneelspel in vijf bedrijven" te noemen. Dan houd je je mooi op
de vlakte; dan hoef je het stuk geen blijspel te noemen, wat het wel is.
„De koopman van Venetië" is duidelijk bedoeld als blijspel. Het is echter
anno 1967 onmogelijk geworden het als zodanig nog te kwalificeren. Er
is met de joden in de loop van de geschiedenis te veel gebeurd om de
kwalificatie „blijspel" nu te kunnen pruimen.
Waarschijnlijk is dat Shakespeare in
Shylock. de jood van Venetië, het nood
zakelijke contrast van strengheid en
rechtlijnigheid heeft willen schilderen
tegenover de verlichte renaissance g—
ten, die zijn stuk bevolken. Het genie
de schrijver heeft ervoor gezorgd
Shylock niet slechts een type werd,
schetsmatig karakter, dat louter dien
ter intensivering van de straling van dt
decadente, Venetiaanse voorgrond.
Shakespeare is wel degelijk in Shy
lock gekropen, beleeft in hem de un
derdog. die tot het uiterste getergd
tenslotte de hem omringende wereld
te lijf gaat met de zelfde wapens die
tegen Rem worden gebruikt: liefdeloos
heid, wreedheid en een onverzettelijk
vasthouden aan een recht, dat geen
recht is, omdat het tegen de mens is
gericht.
Shakespeare koos voor zijn underdog
een jood. En dat is een ongelukkige keu
ze, in zekere zin. Het anti-semitisme in
het stuk is onverbloemd. En het wint op
alle fronten. Shylock wordt verkocht en
verraden: de Venetianen spugen op hem,
zijn knecht kiest een andere meester om
er beter van te worden, zijn dochter ver
laat en besteelt hem om er met een
christen vandoor te gaan en zelfs de
verlichte Portia, haast Shylock het
«cherpst getekende karakter neemt haar
toevlucht tot een al te doorzichtig foefje
om de rechtlijnige jood in het ongeluk
te storten.
En ik moet toegeven dat Shakespeare's
„oplossing" heel wat realistischer is.
De opvoering van Ensemble was een
zeer verzorgde. Uiteraard heeft regis
seur Karl Guttmann Shylock niet als
een gewetenloze schurk geïnterpreteerd.
Hij gaf de jood iets gelatens mee alsof
hij zelf niet geloofde in de -verkrijging
van zijn recht. Alsof alles al vaststond.
Dat maakte de rol misschien wat mat,
maar zeker niet oninteressant. In de Bel
gische acteur Senne Rouffaer vond
Gutteman een uitstekende vertolker van
deze opvatting. Naast Rouffaer vond ik
Jan Retèl het meest opmerkelijk. Hij
ondernam geen enkele poging om Anto
nio een schijn van sympathie te geven.
„Verveeld" zou zijn spel te noemen
zijn; de gebeurtenissen gingen hem voor-
bij-: ook hij wist al hoe het af zou lo
pen.
Sigrid Koetse was Portia en zij vorm
de met Pleunie Touw als Nerissa het
vrolijke duo, dat de mannen het hoofd
op hol brengt.
Tenslotte mag Paul van Gorcum wor
den genoemd, die een sublieme haan
van een prins neerzette.
De constuums en decors van Uberto
Bertecca waren zeer mooi.
Jan Hein de Groot.
ÊÈ&mQ'nr
GRATIS TAXATIE (geheel vrijblij
vend) van ieder merk auto.
KEURING (met volledig inspectie
rapport) 20,—, welk bedrag bij
inruil binnen één maand wordt terug
betaald.
TAXATIE Ma t/m Za v.10.00-18.00U.
KEURING: Ma t/m Vr. v. 7.45-17.15 u.
ROTTERDAM:
NOZEMANSTR. 14 - TEL. 25.59.23
Weke opschepper
Zij redt daardoor het leven van An
tonio, de koopman, die zonder ophouden
„de edelste mens" van zijn tijd wordt
genoemd, maar die niet meer is dan een
misselijke, weke opschepper: een typi
sche vertegenwoordiger van het rapalje,
dat de joden in Venetië in het door de
Venetianen uitgevonden ghetto concen
treerden, waar zij op een wijze werden
getreiterd, die de nazi's enkele honder
den jaren later graag als voorbeeld ge
bruikten.
Dat laat Shakespeare allemaal zien.
De goede verstaander krijgt meer dan
het halve woord, dat hij spreekwoorde
lijk behoeft. Het is echter de vraag of
Shakespeare het heeft willen laten zien
of dat onze ogen van vandaag niet an
ders kunnen. Misschien is de vraag niet
zo belangrijk. Tenslotte is elk publiek
gerechtigd in een stuk te zien wat het
wil. En het beste wat Je er vandaag de
dag in kunt zien is een schildering van
een onverteerbaar stuk anti-semitisme
in een wereld die zich alleen bezig houdt
met het oplossen van liefdesraadseltejs.
Het lachen om dit blijspel vergaat je
dan wel. En dat kan toch ook de bedoe
ling niet zijn igeweest). Met andere
woorden: hoe je het ook wendt of
keert, een antwoord op alle vragen, die
„De koopman van Venetië" oproept is
niet te vinden.
Sfe SE
Senne Rouffaer als Shylock
Hoe dichter Shylock naar ons tijdperk
treedt hoe sympathieker de figuur
wordt. En hoewel we vandaag het uit
snijden van het hart een wat al te dras
tische manier vinden om van een vijand
af te komen, zou ik er geen traan om
gelaten hebben als Antonio tenslotte ziel
togend op de planken ineen was geze-
Het was mij heel wat liever geweest
getuige te zijn van de
overwinning van een verdoemelijk stel
letje praalhansen, dat zich om onver
klaarbare redenen christenen noemt.
Ongetwijfeld een primitieve reactie.
de niet geheel gevulde kleine
Doelenzaal werd gegeven, was overwe
gend uit barokmuziek samengesteld
want ook het vioolconcert in G van
Joseph Haydn droeg de kenmerken van
deze stijl. In de uitvoering van barok
muziek wordt het clavecimbel nog al
tijd gehandhaafd.
Dit zou gerechtvaardigd zijn indien
ook het strijk-ensemble samengesteld is
uit barokinstrumenten als de viola de
amour, de viola di braccio en de viola
da gamba. Nu overstemt het klankbeeld
van het moderne strijkinstrument de
subtielere klank van het clavecimbel,
Virtuoze rol
Geconstateerd kan worden dat Shylock
een virtuoos geschreven rol is. En het
is die rol. die om de zoveel tijd een to
neelgezelschap doet besluiten het stuk
op het repertoire te nemen. Shylock is
op verschillende manieren te spelen. En
dat is dan ook prompt gebeurd: grof ko
misch, koud en gewetenloos, hartstochte
lijk en tragisch, wanhopig en gepijnigd.
Een speciale Opruimings-ver-
koop van vederlichte linnen
weekend- of vliegtuigkoffers,
...hoe U ze maar noemen wilt,
uit de collectie van 12.90 voor
nog géén zeven gulden.
Schattige koffers van waterdicht,
linnen, in leuke schotse ruiten
rondomlopende rits en slotje,
ideaal voor weekends, voor
sport of korte vacantiereizen...
en zo licht als een veertje.
terdicht
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze linnen weekend-koffers
in blauwe en rode schotse ruiten
gegarandeerd
waterdicht,
Geen tel. of schrift
Duur
<-12 januari
Opruiming
"yoor een geheel gevulde grote Doe-
lenzaal heeft Franz-Paul Decker
met het R. Ph. O. op het zondagmid
dagabonnementsconcert wederom be
wezen tot de grote dirigenten te mo
gen worden gerekend. Vooral in zijn
laatste concerten weet hij de toehoor
ders zo sterk in de greep van zijn in
spirerend en fascinerend dirigeren te
brengen dat de spanning, die het aan
horen van de 5e Symfonie van Tschai
kowsky opwekte, zich deze middag
reeds ontlaadde in een overweldigend
applaus na het vermeende slot.
Decker wist met de hem zo eigen
liefde voor dit soort emotionele en ro
mantische muziek veel té maken. Aan
zijn detaillistische dirigeerstijl ontgaat
geen enkele nuance en ondanks zijn dy
namische voortvarendheid houdt hij de
grote lijn in het oog. De vertolking van
deze symfonie, die Franz-Paul Decker
uit 't hoofd dirigeerde, was een indruk
wekkend sluitstuk van deze matinee.
De middag werd geopend met een
concert voor viool, altviool en orkest
van Henk Badings, die zich zo langza
merhand tot één van de meest belang
rijke exponenten der moderne Neder
landse muziek laat gelden. Hij is een
vruchtbaar componist wiens werken mu
zikaal niet vrij te pleiten zijn van een
zekere oppervlakkigheid en vaalheid
van klank. In zijn laatste werken ont
dekt men evenwel een grote verande
ring. De instrumentatie wordt doorzich
tiger, het klankbeeld daardoor lichter
van kleur en de contrapuntiek eenvou
diger.
Dit was goed hoorbaar in bovenge
noemd concert, dat door Erzébet Hor-
vay, viool, Thomas Lorand altviool, en
het Philharmonisch uitnemend werd ver
tolkt. Vooral Erzébet Horvay heeft ons
verrast door haar geprononceerde toon-
vorming, die in het spel van Lorand
iets minder tot haar recht kwam. De
technische moeilijkheden werden door
beide solisten met een bewonderenswaar
dig gemak opgelost. Lof verdient ook
het orkest voor de subtiliteit waarme
de het de uitermate belangrijke orkest
partij speelde.
De Tsjechische pianist Rudolf Firkus-
ny bracht solistische afwisseling met
het vierde pianoconcert in G, opus 56
van Beethoven. Hij deed dit met zulk
een technisch meesterschap en muzika
le bezonkenheid en intimiteit dat een
spontaan applaus hierop wel volgen
moest. Het Philharmonisch heeft onder
de exacte en muzikale leiding van Franz-
Paul Decker de solist genuanceerd en
met een fraaie orkestklank begeleid
IDO EYL
waardoor dit instrument grotendeels on
hoorbaar blijft. Dit zou voorkomen kun
nen worden indien de dirigent het strijk-
ensemble tot de kleinste mogelijke pro
portie terugbrengt, b.v. tot een septet
of octet.
Nu was de klank van het strijkorkest
in het Concerto grosso opus 6 nr. 2 van
Corelli tegenover het clavecimbel door
gaans te sterk, wat nog hinderlijker
werd in de vertolking van het Clavecim-
belconcert in E. van J. S. Bach, waarin
Janny van Wering de solopartij vervul
de. Zij deed dit met een opvallend even
wichtige metriek, welverzorgde techniek
en muzikale voordrachtsstijl, waardoor
er niettemin veel te genieten viel.
Na de pauze hoorden we van de con
certmeester Thomas Magyar het viool
concert in G van Joseph Haydn, dat door
de solist weliswaar technisch voortreffe
lijk, doch met een te nadrukkelijke toon-
vorming werd gespeeld. De begeleiding
van het N.K.O. klonk welverzorgd- Het
concert werd besloten met de Fantasia
Concertante van M. Tippett, op een the
ma van Corelli, welke thema is ontleend
aan het in de vooravond gespeelde Con
certo grosso van genoemde componist.
In deze Fantasia heeft Tippett zijn nau
we verwantschap met deze muziek op
verbeeldingsvolle wijze uitgedrukt, zon
der agressief-modern te willen zijn. Met
behoud van de klassieke polyfonie en het
vorm-evenwicht in de compositie-bouw
heeft hij hiermede een muziek geschre
ven van een te bewonderen structuur en
stijl.
De voortreffelijke vertolking daarvan
door het N.K.O. onder de accurate lei
ding van David Zinman onderstreepte dit
nog eens uitdrukkelijk.
IDO EYL
IN 't Vlot aan de Heemraadssingel,
trefpunt van Rotterdamse kamerbe
woners, wordt sinds oktober van dit jaar
elke vrijdagavond een culturele voorstel
ling gegeven, verzorgd door Theater Al
lerlei.
Theater Allerlei stelt zich ten doel al
lerlei theater te brengen in de speciaal
voor dit doel tot theater-zaaltje omge
bouwde eetzaal van 't Vlot.
Theater Allerlei wil aan de ene kant
gewoon ontspanning brengen en aan de
andere kant mensen bereiken die gevoe
lig zijn voor toneel, muziek, ballet, ca
baret en andere culturele uitingen. Daar
mee streeft men ernaar een nieuw facet
te voegen aan het uitgaansleven van
Rotterdamse jongeren.
Op 14 oktober is men met het theater
begonnen, nadat 't Vlot Guus Willemsen
had gevraagd een vestzaktheater te be
ginnen naar voorbeeld van „De Trap-
kes" te Breda.
Men begon met een optreden van het
Utrechts Studenten Cabaret. De studen
ten werden o.m. opgevolgd door Otto
Sterman, de voordrachtskunstenaar, Ron
nie Potsdammer, de troubadoer, Kerke-
turen, een Rotterdamse cabaretgroep en
Wil Spoor, de mime-speler.
De programma's duren ongeveer een
uur. Het is niet de bedoeling dat men na
afloop uit elkaar gaat. De stoelen wor
den na afloop dichter bij de tafels ge
schoven om het gesprek over wat ge
toond werd te beginnen.
Niet slechts onderling, maar ook met
de optredenden. De Rotterdamse cabare
tier Peter Blanker heeft het moeten on
dervinden met welke graagte en belang
stelling een jong publiek in een eigen
omgeving praat over allerlei vormen van
cultuur. En hij niet alleen.
Na een aarzelend begin trekt Theater
Allerlei tegenwoordig volle zalen. Onge
veer zeventig jongelui kunnen het thea
ter bevolken. Zelf kunnen ze ook aan
het woord komen, want er is voldoende
gelegenheid voor jonge, onbekende men-
sen 9P. te treden. Er bestaat de
mogelijkheid lid te worden van Theater
Allerlei. Wie een lidmaatschap neemt
betaalt slechts een gulden per avond-
TENTOONSTELLING
12 ONTWERPEN
VESTZAKTHEATER
Tot en met zondag 15 januari zijn in
De Doelen twaalf ontwerpen voor een
Vestzaktheater in Rotterdam te bezich
tigen. Aankomende architecten van de
Academies voor bouwkunst in Nederland
sluiten met dit project hun vierjarige
opleiding VBO af. Bij uitzondering is
dit jaar besloten de ontwerpen aan bet
publiek voor te leggen.
Ret is een interessante tentoonstel
ling. Temeer omdat de jonge mannen
zich hebben kunnen uitleven in het zoe
ken naar een eigen vorm voor een klein
theater. Het was niet de bedoeling een
vereenvoudigd theater te ontwerpen.
Alle studerenden voor deze landelijke
opgave waren gebonden aan dezelfde
situatie: Oldebarneveldstraat - Maurits-
straat - Binnenweg - Jacobusstraat.
De deelnemers zijn allemaal ter
plaatse komen kijken, zodat men zich
een goed beeld van de situatie kon vor
men. Bovendien heeft de directeur van
het Nieuw Rotterdams Toneel, Rob de
Vries, een uitvoerige inleiding gehouden,
waarin hij uiteenzette hoe een (vestzak)
theater er in de ogen van een toneel
speler moet uitzien.
Twaalf van alle ontwerpen zijn in De
Doelen opgehangen ten bewijze van het
aanwezige talent en misschien ook om
aan te tonen hoe moeilijk het is een
goed vestzaktheater te maken.
programma. De niet-leden moeten dieper
in de beurs tasten: f 2,50.
6 januari is de voordrachtskunstenares-
se Willy Moret in 't Vlot geweest.
Vrijdag, 13 januari wordt een exposi
tie geopend van twee grafici uit Apel
doorn, Cees Andriessen en Johan Meije-
rink. Vrijdag 20 januari brengt het Mo-
jo-cabaret zijn première uit in het Thea
ter Allerlei. Op 27 januari geeft Han
Pekel, presentator bij radio Veronica,
een programma van chansons.
Theater Allerlei, enkele maanden on
derweg, mikkend op een programma
van niveau, blijkt een initiatief dat de
moeite waard wordt en van waaruit een
nieuw publiek voor schouwburg, con
certzaal ei
gewonnen kan v
opruiming
Van een fabrikant van de mooiste
dameskousen kochten wij deze
partij eerste keus Panty Ny
lons, die zo slank afkleden en zo
prettig zitten.
Broekje en kousen aan elkaar,
dus zonder jarretelles of cor-
setjes, toch keurige lange kousen
dragen.
De kousen van Mousse Nylon,
't broekje van steviger breisel,
pantykousen van 4.95, naadloos
en laddervrij, yoor een rijks
daalder.
eerste keus
Laddervpii
Naadloos
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze Nylon Panty kousen
met verwisselbaar elastiek in de
taille, In fraaie
beige tint,
per stuk
voor/l
Geen tel. of schrift, best.
a. Duur van de
*.12 januari t
2 febru
Jazzconcerten in
De Doelen
In 1967 zal de Rotterdamse Jazz So
ciëteit „B-14" jazzconcerten organiseren
in De Doelen. Het eerste concert in de
serie „Jazz at B-14" zal worden gehou
den op zaterdag 14 januari. Aan dit con
cert zal het combo van bassist Dick v.
d. Capelle medewerken. Voor en na de
pauze zal het Leo Meyer Quartet op
treden.
Het tweede concert zal op 24 februa
ri plaatsvinden en beide concerten zul
len uitgezonden worden door de VPRO-
televisie. Kaarten zijn verkrijgbaar aan
de kassa van De Doelen. De jazzkelder
van „B-14* in Gebouw De Heuvel aan
de St. Laurensplaats blijft normaal (iede
re vrijdag-, zaterdag- en zondagavond)
geopend.
De Poolse cineast Roman Polanski dent in zijn milieu beslist geen uitzon-
werd in 1933 te Parijs geboren,
genoot een opleiding tot filmregisseur
aan de Filmacademie van Lodz in Po
len. Hij behaalde zijn einddiploma in
1959 en is daarna snel beroemd gewor
den, daar hij een ras-filmer bleek te
zijn. Wij noemen van hem het bekende
„Repulsion" en „Cul de Sac", die bui
ten Polen zijn opgenomen. Maar „Een
mes in het water" is nog In Polen ge
maakt, in 1962.
Wij zouden in deze film nu wel eens
een kijkje achter het IJzeren Gordijn
willen nemen, maar daartoe krijgen we
weinig kans. Men krijgt niet veel meer
te zien dan een weg, een auto, een zeil
boot, een heel groot meer en drie per
sonages. Wel komt heel duidelijk uit,
dat de ongeveer 40 jarige man, die de
wagen en de boot bezit en ook een
charmante, zij het niet bepaald mooie
vrouw heeft, een uitzonderingspositie
inneemt. Hij is een welgesteld sportjour
nalist, een arrivé. Er zijn dan ook geen
andere gelukkige auto- en bootbezitters,
die weg en meer bevolken: zij hebben
het rijk alleen.De derde persoon is een
lifter, een jonge man die als arme stu
dering
De film heeft van de eerste meter
af sfeer en spanning. Het is een gro
te artistieke prestatie om met zo wei
nig materiaal met zuiver filmische mid
delen, een zo boeiend verhaal te vertei
len. De handeling berust op een conflict
tussen de beide mannen, dat al bij de
eerste ontmoeting ontstaat. De jongen
door jeugd en armoede in een minder
heidspositie, probeert zich daar door bla
gue overheen te zetten. Was de man wijs
en geestelijk volgroeid geweest, dan
had het toch een prettig driemanszeil
tochtje kunnen worden. Nu is het een
drama, waarbij zelfs het mes in het
water terecht komt. Dit is van belang,
omdat dit bizondere mes zowat het e-
nige bezit van de student uitmaakt en
hem door de bevoorrechte oudere man
eigenlijk nog benijd wordt.
Hoe de machtsstrijd zich ontwikkelt
en de vrouw haar houding tussen bei
de mannen bepaalt, kan men het best
zelf gaan zien. De rollen worden gaaf
vertolkt en het heldere camerawerk is
prachtig. De film draait in 't Venster.
J. Wijcher»
Graag willen wij het nieuwe jaar met een schone lei begin
nen. en daarom in het kort allerlei kommentaar en ingezonden
stukken van lezers, vergezeld van een paar korte opmerkingen
onzerzijds, opnemen.
1) Mevr. D. v. K. schrijft:
„Het geloof, gegrond op een zo twijfelachtig, zich steeds
tegensprekend boek, met teksten, die voor wel honderd
uitleggingen vatbaar zijn, vind ik ronduit gezegd: belachelijk.
Daar wil ik niet eens over praten, zolang ik na twintig
eeuwen christendom nog drie sleutels nodig heb, voordat
ik mijn fiets uit de kelder kan halen! Mijn vraag is deze:
Op wat voor school leerde u de vergelijking
(2 2) X (2 2) 2x (2 2)
Was het een christelijke school en vertelde de onderwijzer
daarbij: Het is natuurlijk een vergelijking van „lik-me-
vestje" en het slaat nergens op, maar Christus heeft het zo
gezegd, dus moeten we wel aannemen dat het zo goed is.
Of iets van dien aard. Geen zinnig mens schrijft zo'n
vergelijking op".
Opmerkingen:
a) Mevr. v. K. wil niet over het geloof praten. Alles te belache
lijk. Maar ze wil er wel over schrijven. En zelfs publiek,
in de HavenloodsDe zaak zal dus toch wel van groot
belang zijn. Ook voor haar
b) Ja, die twintig eeuwen christendom. En nog steeds zijn er
dieven. .Je zou ook kunnen zeggen: Twintig eeuwen wordt
er zeep gebruikt. En nog steeds zijn er vuile mensen. Deugt
daarom die zeep niet
6) De valse vergelijking, die ik vermeldde, is een klassiek
voorbeeld uit de wiskunde van een drogreden. Als ik de
brief van Mevr. v. K. lees, ben ik toch wel blij, dat ik
op school iets over drogredenen en foute vergelijkingen
geleerd heb. Ze zitten zo diep in ons allemaal, dat we
elkaar moeten helpen, ze te ontmaskeren. Liefst zonder
te schimpen
2) Mevr. v. d. H. schrijft n.a.v. het artikel van prof. Hoens
over Islam en Christendom:
„Inderdaad kan de godsdienstwetenschap helpen om over
eenkomsten en verschillen „in het vizier" te krijgen, maar
dat zal dan bijna altijd slaan op de relatie God—mens en
niet op de relatie GodGod. Waar het in de vraag „zijn
God en Allah eender" om gaat. Wat het eerste betreft,
die relatie is sterk kultureel en historisch gebonden en
losgerukt uit zijn verband niet voor vergelijking hanteer
baar. Daarom zou het, in plaats van koste wat kost het
hebben van een eigen God te rechtvaardigen, geen kwaad
kunnen zich wel degelijk eens te bezinnen op de mogelijk
heid, dat God en Allah (en niet alleen deze twee, maar ook
de schepper van de mens op Papua en bijvoorbeeld het
opperwezen van een Afrikaanse godsdienst) één en dezelfde
kracht zullen zijn".
En Mevr. S. schrijft over prof Hoens e
„Als ze hun Bijbel goed kennen en goed hebben begrepen
en daarnaast de heilige geschriften van andere volkeren
onbevooroordeeld hebben bestudeerd, zouden ze na met
stomheid te zijn geslagen over het Wonder van de Zich door
alle eeuwen en in alle vormen openbarende God, in alle
toonaarden moeten roemen. Den Ene hèrkennen en èrkennen
in alles, dus ook in de subjektief gekleurde voorstellingen
van de bonte wereldbevolking, dèt geeft vreugde en vol
doening, die alle ..verstand" te boven gaat. Te willen aan
tonen dat God en God twee is, is Godslastering
„Raak de voeten aan van Hem. die één en ondeelbaar is,
onveranderlijk en vredevol; die alle vaten tot den rand met
vreugde v.ult en Wiens gestalte Liefde is". Kabir.
Opmerkingen:
a) Hoe men ook over God en goden moge denken, over één
ding zullen we het eens zijn: in het Godsbeeld gaat het den
mens om het meest centrale, het diepste van zijn leven, om
zin of onzin van heel zijn bestaan en van heel de wereld
rondom. Gods beeld, mensbeeld, wereldbeeld zijn niet te
scheiden. Het is betreurenswaardig, dat wij mensen het
over dat meest centrale, dat diepste zo heel weinig eens
zijn. Er zijn verschillen over het geloof, die een verrijking
betekenen. Maar er zijn ook verschillen, die leiden tot
verstarring, verwildering en verwarring.
Het lijkt me naïef en bedenkelijk deze verschillen te
bagatelliseren. Alleen door ze zeer ernstig te nemen en
eerlijk naar elkaar te luisteren, ook al staan onze gedachten
vaak diametraal tegenover elkaar kunnen we als mensen
veilig met elkaar leren leven.
b) Wat nu speciaal het verschil tussen Allah en de God en
Vader van Jezus Christus betreft. Men behoeft maar even
het geheel verschillend geestelijk klimaat in Islamitische en
„christelijke" landen en kuituren op zich in te laten werken
om te bespeuren, hoe groot het verschil tussen „God" en
„Allah" moet zijn (Om van de primitieve wereld met zijn
vele goden en geesten en machten! nog maar te zwijgen).
Zoals Jezus, de gekruisigde en opgestane mens, een heel
andere is dan Mohammed, de krijgshaftige profeet, die de
heilige oorlog predikte en zo suksesvol wist te voeren.
We bedoelen natuurlijk niet, dat alles in de „christelijke" en
„mohammedaanse" landen uit het Godsbeeld en uit het
geloof moet worden verklaard integendeel. Maar het zal
toch zeker heel het mensen-leven sterk kunnen beïnvloeden
of onze God enkel liefde is en heel zijn hart voor ons opent
in de historische gestalte van Jezus, dan wel of Hij tot ons
komt in een gestalte als Mohammed, die zeker niet alleen
door de liefde is gestempeld. Of in een sterren-wichelaar
of doekoen. Mijn enige en grote hoop voor ons allen is, dat
de hele wereld die ene gestalte, Jezus van Nazareth, zal
worden vernieuwd.
Dr. K. J. KRAAN
'KOM KENNIS MAKEN MET VIJF VAN ONZE NIEUWE KAMERKANDIDATEN
H. E. KONING
H. J. DE KOSTER
J. C. RIETKERK
H. J. L. VONHOFF
H. WIEGEL
(32) Toespraken met debat over onze 6 urgentiepunten op 18 januari a.s.,
(52) aanvang 20.00 uur in het Rijnhotel, Schouwburgplein 1, Rotterdam.
(38)
(36)
(25) Mauritsweg 26a, - Tel. 010 - 133995 - Rotterdam.
VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE V.V.D.
