Turkse gastarbeiders keerden na
vakantie naar Schiedam terug
Plannen voor het
toekomstig Schiedam
C. Baatenburg de Jong bijna
halve eeuw voor de klas
KUNSTGEBITTEN
DEMONSTRATIE
BE HAVENIOODS
weekblad voor schiedam
16e jaargang no. 12 - donderdag 19 januari 1967
Deze editie wordt bats aan buis bezorgd in Schiedam en
Kethel.
OPLAGE 27.000
Combinaties met onze edities in Rotterdam, Vlaardingen,
Maassluis, Hoek v. Holland, en/of IJssel en Lekstreek
mogelijk:
TOTALE OPLAOE 2.12.000
onder accountantscontrole.
Redactie Schiedam: Leo 't Hart, Burg. v. Haarenlaan 916,
Telefoon 266900.
Aangesloten bij de Nederlandse Huis-aan-Huisblad Vers
WESTBLAAK 25, ROTTERDAM TELEFOON 13.21.70 (5 lijnen) POSTGIRO 18344 ADVERTENTIES TOT WOENSDAG 10 UUR UITGAVE STICHTING „DE JEUGDHAVEN"
GELD IS BELANGRIJKE TREKPLEISTER
Waarom komen de buitenlandse arbeiders in Nederland werken? Het
antwoord ligt voor de hand: om geld te verdienen. Waarmee alles
gezegd zou kunnen zijn wat er over te zeggen valt. Per slot van rekening
is het waar dat de buitenlandse arbeiders liever in him eigen land zou
den zyn, hoeveel vriendelijke en waarderende woorden we jegens Ne
derland en Nederlanders uit hun mond optekenden.
Ze komen er allemaal, of in elk geval vrjjwel allemaal eerlek vooruit:
„Ik komme voor keld".
Het klinkt misschien niet zo vriendelijk, maar neem het die buitenlan
ders, die ver van huis en haard zitten en stoethaspelen met de Neder
landse taal, eens kwalijk.
„Keld" moet ook hier de arbeid vergoeden.
Zoals vele andere buitenlandse arbeiders, zijn ook veel Schiedamse Turken
rond de jaarwisseling eens naar huis en haard teruggekeerd. Ook die op het
schip van de Turken aan de Buitenhavenweg hun tijdelijke woonplaats hebben.
Al is dat in sommige gevallen voor een flink aantal jaren. Een aantal van hen
zijn weer teruggekeerd en we hebben hen gevraagd, hoe ze het in „Turkie"
vonden. Ieder heeft er z'n eigen wederwaardigheden kunnen beleven, er is
gelachen en er is gehuild.
schande als iemand op eerlijke wijze
geld probeert te verkrijgen om zich een
bétere toekomst te verschaffen. En zo
liet Nurettin zijn Turkse geliefde in de
steek en stapte in Schiedam op de boot.
Ook hij „sappelt" in de Glasfabriek.
Dat is ook een fabriek, maar daar zit
toekomst voor Nurettin in. Hij heeft
het er trouwens best naar z'n zin,
daar niet van.
De „target" voor Nurettin: tiendui
zend gulden. Die heeft hij nodig om
in Reze of daaromtrent een eigen ate
lier te beginnen. Het kan wel op af
betaling, doch daar blijken Turken en
Nederlanders een zelfde mening te bezit
ten. En nu is ook Nurettin met vakan
tie geweest, die hij o.a. benut heeft
om te trouwen. Alle Turken om hem
heen grijnslachen. Die Nurettin. Maar
hij was ook al een jaar verloofd, zet
hij uiteen. „Als je getrouwd bent, krijg
je meer geld", hebben ook onze gast
arbeiders uitgevonden. Of z'n vrouw
nog werkt? „Op de thee-plantage", in
formeert Nurettin. Wanneer we dan de
vraag stellen, waarom zijn vrouw wel
mag werken en die van Irlan niet,
gaat het er een poosje op z'n Turks
toe en vertaalt onze Engelse tolk,
dat een getrouwde Vrouw wel mag
werken en het beroep op de wetten van
de Moslim niet geldt, maar dat het
niet eervol wordt geacht dat een ge
trouwde vrouw werkt.
Waarin christenen en Moslims elkaar
kunnen vinden. En ook mevrouw Yil-
mar is bij „papa" komen inwonen. Dat
daar al drie zonen en dochtters zijn,
deert niet.
Om de tractor
"jVTUSTAFA Kalkan uit Konya zit
helemaal met de taal in de knoop,
maar met een beetje Frans en een
beetje Engels en de tolk zegt hij z'n
zegje. Nustafa heeft een ton nodig. Hij
doet het niet minder, honderdduizend
gulden. Nu ja, het kan wel minder
en dat zal wel moeten ook. Maar nodig
heeft hij het. Want voor het bewerken
van zijn land zit hij dringend om een
tractor verlegen en daar gaat een ton
inzitten. Hij teelt op zijn bedrijf o.a.
kapok. Dat wil zeggen: hij teelde dat,
want sinds Nustafa in Schiedam werkt,
ligt het land er onbeteeld. Nustafa
heeft nauwkeurig afgewogen of hij
door zal gaan met de kapok of in het
TussèlJ.
noeg", verklaart Irlan, wat wel een
beetje onvriendelijk klinkt jegens Ner-
min, zijn echtgenote. Maar Nermin rooit
het er kennelijk wel en heeft de han
den vol aan haar huis, al zijn er geen
kinderen. „Onze vrouwen maken iedere
dag alles opnieuw schoon", zo vertelt
Irlan in concurrentie met de goed
Nederlandse huisvrouwen, zoals in elk
geval onze buitenlandse reputatie doet
geloven.
Goed dan, Nermin had er kennelijk
vrede mee dat Irlan weer naar Schie
dam reisde. Hij kwam hier in 1964. In
Istanboel was hij taxi-chauffeur, doch
Irlan wilde vooruit en daar zag hij
geen kans voor. Daarvoor zijn de auto's
veel te duur. Maar in Nederland denkt
hij genoeg te kunnen verdienen, om
hier over een paar jaar een taxi te
kunnen kopen en dan gaat hij er mee
naar Istanboel terug.
Neen, Nermin werkt niet. „Mag niet",
probèert hij ons wijs te maken, maar
op die mededeling volgt een Turks
woordengevecht en decideert een ande
re Turk: „Mag wél, doen niet. Vrouw
in huishouden." De praktijk blijkt ech
ter wel anders te zijn, zoals we later
Wij hebben Nederlands
grootste sortering
verlovingsringen
LEO VAN IERLAND
LIJNBAAN 50
Nermin blijkt bij de familie in te
wonen, wat gewoon Turks is. Daar is
grote gemeenschapszin. „Pappa niet
werken, ik werken, ik niet werken, broer
werken, helpen elkaar," zegt Irlan. Wan
neer het dus even kan, gaat Irlan te
rug naar Istanboel. „Ze noemen hem
hier de knakenpoetser, zo zuinig leeft
hij", lacht iemand. Kennelijk om dat
tegen te spreken biedt Irlan ons een
biertje aan. Zal het een uur langer du
ren met de taxi
De kleermaker
Als begin voor een ontwerp van het
toekomstige Schiedam-Zuid, bieden B.
en W. de raad een bestemmingsplan
Havendijk - Maasboulevard ter vast
stelling aan. Dit betreft dan het gebied,
dat In het noorden wordt begrensd door
de Havendijk, in het oosten door het
Hoofdplein, in het zuiden door de Nieu
we Maas en in het westen door de
Spuihaven. Doordat voor dit gebied in
de loop der tijd verschillende uitbrei
dingsplannen zijn ontworpen en later
weer gedeeltelijk ingetrokken, is een
onoverzichtelijke toestand ontstaan.
Bovendien moest door afwijking van
de vigerende plannen een aanpassing
aan de werkelijke toestand plaatsvin
den. 'dit heeft geleid tot het maken
van een nieuw plan, het zgn. bestem
mingsplan „Havendijk. Maasboulevard".
Omdat het tracé van de waterkerende
dijk nabij het Hoofd en de Voorhaven
nog niet definitief is bepaald, moest
dit gedeelte buiten het plan blijven. Er
NURETTIN YILMAR is kleermaker
van beroep en hij woont in Reze,
dat in de buurt van Istanboel ligt.
Wat zoekt Nurettin nu in Nederland?
KeldOm de volgende reden. Nu
rettin werkte in een confectiefabriek.
„Niet koed", getuigt hij. Hij zag een
leven in de fabriek voor zich en hoor
de toen over het goede, welvarende
Holland. Nurettin zag daar wat in.
Waarom niet, het is nog altijd niet
worden vastgesteld, met intrekking
de vorige vastgestelde plannen. Het
plan beslaat een oppervlakte van plm.
18 Vz ha, waarvan ruim 10 ha inbe
grepen de waterkerende dijk, voor re
creatie is bestemd, voorts ruim 5 ha
voor verkeersdoeleinden, 1 ha voor be
bouwing. Het plan omvat voorts plm.
200 woningen, plm. 50 garages, plm.
180 parkeerplaatsen. Het eerste uitbrei
dingsplan met betrekking tot genoemd
gebied werd in juli 1945 door de raad
vastgesteld, het laatst in 1951. Bij de
plaatsing en vormgeving van de woon
gebouwen is er naar gestreefd een op
timaal uitzicht voor de bewoners op
de rivier en het omringende groen te
geven.
Reeds bij het ontwerpen van het uit
breidingsplan in hoofdzaak Schiedam
werd gezocht naar de mogelijkheid tot
creatief en visueel contact van stad
eri stedelijke bevolking met de rivier
de Nieuwe Maas. Daartoe werden de
gronden ten zuiden van de Havendijk
bestemd voor recreatie. Op deze wijze
werd tevens voorzien in de dringende
behoefte aan wijkrecreatie voor „De
Gorzen" en werd de door de verwachte
opheffing van het park „Wilton" en
het Sterrebos verloren gaande recreatie
ruimte in ruime mate vervangen.
Door enkele ter plaatse gevestigde
bedrijven als Van Deventer Kistenfa
briek en de Fa. Hasekamp (later N.V.
Nemaglas) werd evenwel tegen deze
recreatieve bestemming bezwaar ge
maakt. Doordat deze bezwaarschriften
i.v.m. de moeilijke tijdsomstandigheden
niet konden worden behandeld is door
Gedeputeerde Staten goedkeuring aan
dit gedeelte van het plan onthouden.
Als gevolg hiervan is kort daarop een
afzonderlijk uitbreidingsplan in hoofd
zaak Het Hoofd gereed gemaakt, later
gevolgd door een uitbreidingsplan in
onderdelen. De door deze plannen be
oogde ontwikkeling liet evenwel geen
praktische mogelijkheden tot verhoging
van de bestaande waterkering tot de
door Rijkswaterstaat vereiste hoogte
van 5.10 m N.A.P. Immers, verho
ging van de bestaande Havendijk tot
dit peil betekende afbraak van alle aan
deze dijk gelegen bebouwing, hetgeen
tot buitensporig hoge kosten zou lei
den. Dientengevolge werd het uitbrei
dingsplan in Onderdelen Havendijk ver-
,1., de
De door de Gemeente in eigendom
verworven bedrijven vormden hiervoor
geen belemmering meer. In dit plan,
dat zich overigens beperkte tot een
grondstrook van 80 m ten zuiden
van en evenwijdig aan de Havendijk,
werden vóórts een zestal hoge woonge
bouwen opgenomen. Dit leidde niet al
leen tot een economischer grondgebruik,
maar 'betekende tevens een adequate
benutting van dit voor het wonen in
hoogbouw zo uitzonderlijk, geschikte
milieu. Inmiddels is de verzorging van
dit gezicht van de stad' naar de rivier
met een verfijnde ruimtelijke interpre
tatie van het bestaande plan, voltooid.
Westelijk staan een drietal woongebou
wen van 7 woonlagen op een onderbouw
en oostelijk zijn twee woongebouwen
van 11 woonlagen op een onderbouw
Sci rdaii s(1
JJET schoot al aardig op in de rich
ting van een halve eeuw, maar die
wordt door de heer C. Baatenburg de
Jong voor de klas niet vol gemaakt.
Maar 45 jaar aan eenzelfde school
verbonden te zijn geweest, dat zegt wel
heel wat!
Dat het halve eeuw-onderwijs niet
is vol gemaakt komt, doordat de heer
Baatenburg aan zijn pensioen t<
jaarwisseling, zal nu pas vrijdag 20 ja
nuari het officiële afscheid van de Dr.
A. Kuyperschool aan de Stadhouders
laan plaats vinden.
's Middags van de leerlingen.
Met genodigden volgt dan om half acht
in de school een bijeenkomst voor het
officiële afscheid, waarna van 8.15 tot
9.30 uur voor een ieder gelegenheid be
staat gebruik te maken van de receptie.
Dat zullen er ongetwijfeld heel wat
zijn! Want de heer Baatenburg heeft
in Schiedam enkele geslachten onder
wijs gegeven, kinderen van vaders en
moeders die bij hem in de klas zaten.
Als dan een leerling nu zegt:„Mijn
moeder zat ook bij u in de klas," dan
moet even worden nagegaan hoe of moe
der in haar meisjesdagen heette.
Het is wel wat merkwaardig gesteld
met de heer Baatenburg de Jong, hij
is duidelijk, „hokvast".
Dat bleek b.v. toen hij een jaar aan
de Groen van Prinstererschool was ver
bonden, maar toen weer terugstapte
naar „zijn" Kuyperschool. Geen kwaads
van andere scholen, maar in de Stad-
houderslaanschool voelt de heer Baaten-
"mrg zich kennelijk het beste thuis.
Een klein half jaartje werkte hij nog
de oude „Tuinlaan"-school en toen
m de nieuwe school aan de Stadhou-
lerslaan worden betrokken. De heer
'aatenburg de Jong, in Maassluis ge-
maakte twee korte aanloopjes
de grote start in Schiedam. Een
aan de geref. school in Maasland,
was in 1920 en daarna een jaar
de chr. school in Alblasserdam.
En vervolgens in één ruk bijna 45
'ar in Schiedam, eerst onder het hoofd
ïr school K. Lub, vervolgens L. v.d.
sin(js twee jaar de heer H.
De Rijks HBS te Schiedam zal dit
jaar het honderdjarig bestaan vieren. In
verband hiermee is een commissie sa
mengesteld welke de plannen voor de
viering van dit eeuwfeest zal voorberei
den.
Bij de plaatsing en vormgeving
van deze woongebouwen is er naar ge
streefd, dat de bewoners optimaal van
het uitzicht over de rivier en het om
ringende groen kunnen profiteren, even
wel met behoud van het open karakter
van deze bebouwing. Het overige ge
bied van het plan is aangelegd en inge
richt als één grote recreatieruimte met
lig- en speelweiden, terrassen, wandel
paden, het café-restaurant „Europoort"
en de Jachthaven. De waterkerende
dijk is vrijwel „geruisloos" in deze
conceptie verwerkt. De langs de rand
van het gebied aangelegde ontsluitings-
weg biedt het verkeer de gelegenheid,
dicht langs de rivier te rijden.
Om de langzamerhand onstane „leg
puzzel" van uitbreidingsplannen op te
lossen en de gerealiseerde bestemmin
gen een formele basis te verlenen is
het bestemmingsplan „Havendijk-Maas-
boulevard" ontworpen. Omdat het tra
cé van de waterkerende dijk nabij het
Hoofd en de Voorhaven nog niet defi
nitief is bepaald is dit gedeelte buiten
het plan gehouden.
REPARATIES
ii op wachten.
INSTITUUT DENTILIA
Hoogstraat 40. K'dam fel 010 - 12700.1(1
EEN PAKJE van 250 grs. a 55 ets.
STEARINE VRIJ BAK-, BRAAD-
FRITUURVET.
BLANC DE BOEUF/
OS S E WIT
ECIIT GRATIS
6 pakjes van
f 3.30 voor 2.73
VRAAGT UW WINKELIER
Disc-jockey in
de Cosmopoliet
Het Rijnmondhotel aan de Burge
meester van HaarenlaanNieuwe Dam-
laan is het vorig jaar in andere han
den overgegaan. Het waren aanvanke
lijk de gebroeders Van der Pluym die
dit bedrijf na de bouw exploiteerden,
doch daarna is het in andere handen
overgegaan en is de heer H, Westhal
bedrijfsleider. Annex het hotel is er
de dancing „Cosmopoliet" en in een
gezellige avond met een aantal geno
digden, is nu een „disc-jockey" in
dienst gesteld.
Naar de heer Westhal meedeelde heeft
dit voornamelijk ten doel de mogelijk
heid tebezitten niet alleen beat- doch
ook andere muziek ten gehore te bren
gen, hetgeen vooral door de oudere be
zoekers op prijs zal worden gesteld.
Het waren de „Affo-beat-dancers" on
der leiding van Helen le Clercq, die
niet alleen aan deze openingsavond me
dewerking verleenden, doch ook op
vrijdag-, zaterdag- en zondagavond wan
neer de dancing (met vrij entree) ge
opend is, demonstraties geven.
De helangstelling voor het hotel-res
taurant die als gevolg van de langduri
ge afsluiting van de Burgemeester van
Haarenlaan te lijden heeft gehad,
neemt thans sterk toe, niet alleen voor
wat betreft de hotelgasten, doch ook
voor het restaurant, waar menig hu
welijksfeest wordt gevierd.
Binnenkort zal in Rijnmond een mo
deshow worden gegeven.
'elvis.
Zoals met meer scholen in de binnen-
ad van Schiedam het geval is, er
indt een „ontvolking" plaats, zodat de
|akature van de heer Baatenburg niet
il worden vervuld.
Wat de heer Baatenburg van de
ïugd in. Het. algemeen zegt?
„Zij is echt niet lastiger dan die uit
932, toen werden ook wel ondeugende
kreken uitgehaald."
En wat de orde in de klas betreft:
,Daar kan de onderwijzer veel aan
oen, ik hou van een rustige klas."
Met betrekking tot het onderwijs:
Het is allemaal in de loop der jaren
rel zwaarder geworden, maar je groeit
-• met mee."
En als hij opnieuw moest beginnen,
in werd de heer Baatenburg de Jong
eer onderwijzer.
Hetgeen bevredigend klinkt. Ongeveer
lertig jaar was de heer Baatenburg de
'ong leider bij de Schiedamse School-
Daar kun je weer eens gemakkelij
ker met de jeugd omgaan," constateer
de hij.
Menutip
van onze chef-kok
California tomatensoep
uit blik
gestoofde kabeljauw
met citroen
worteltjes met peterselie
gekookte of gebakken
aardappelen, karamelpudding
SOEP VAN ONZE CHEF-KOK
met vlaggetjes voor gratis cadaausl
II—«,111"
Vele jaren is hij ouderling van de geref,
kerk.
Zo heeft op breed terrein van kerk
en school de heer Baatenburg de Jong
zijn krachten in Schiedam gegeven.
Karweitjes in huis
Door de stichting voor huishoudelijke
en gezinsvoorlichting te Schiedam, wordt
binnenkort een cursus gegeven over
kleine karweitjes in huis.
Deze cursus vindt plaats op maan
dagavond. De handige, maar ook min
der handige huisvrouw kan hier leren
hoe kleine karweitjes die geregeld in
een huishouden voorkomen, zelf te ver
richten.
Men kan zich voor deelneming aanmel
den bij de stichting, Nieuwstraat 12,
telefoon 264781 tussen 10 en 12 uur.
De principiële uitspraak van de Rotter
damse kantonrechter mr. J, Thors in
zake het zonder vergunning van B. en
W. demonstreren tegen de oorlog in
Vietnam gaat ver uit boven de beteke
nis van een plaatselijke aangelegen
heid. De uitspraak waarbij de demon
stranten werden ontslagen van rechts
vervolging, zal immers getoetst wor
den door de Hoge Raad en zij refe
reerde aan art. 7 van de Grondwet
(vrijheid van meningsuiting)en het
verdrag tot bescherming van de rech
ten van de mens. De Rotterdamse
politieverordening, waarin propaganda
en reclame aan een schriftelijke toe
stemming van B en W. gebonden is,
wordt door de kantonrechter in strijd
geacht met Grondwet en Verdrag van
Rome.
Het KVP-raadslid Struik vroeg naar aan
leiding van deze belangrijke rechter
lijke uitspraak een interpellatie aan
over de demonstratievrijheid te Rot
terdam. Dat burgemeester Thomassen
deze interpellatie kon afwijzen op
grond van het feit dat „de zaak thans
onder de rechter is" verhinderde hem
toch niet bijzonder geëmotioneerd te
reageren. Het betoog van de burge
meester kwam er op neer, dat hij wel
degelijk voor demonstratievrijheid is,
getuige ook de toegestane demonstratie
tegen het politieoptréden bij de ge
laakte Vietnam-demonstratie, maar
dat hij deze vrijheid aan regels gebon
den wil zien.
De zaken tot hun eenvoudigste proporties
teruggebracht, worden wij geconfron
teerd met een der elementairste pro
blemen van een goed functionerende
democratie, n.l. de verhouding tussen
vrijheid en gezag. De burgemeester
weet zelf zeer wel wat demonstreren
is; hij heeft er zelf meermalen enthou
siast aan meegedaan. (Zijn nogal bit
tere opmerking, dat „demonstreren
een overgewaaid modeverschijnsel" is,
is dan ook moeilijk verteerbaar, maar
ook hief is de magistraat sterker dan
het vurige socialistische hart). De heer
Thomassen is echter gehouden de
openbare orde te handhaven en boven
dien zit hij met een (thans aangevoch
ten) artikel van de gemeentelijke
politieverordening.
Een grote leemte is dat de demonstratie
vrijheid met zoveel woorden in de wet
niet voorzien is. Of men demonstreren
nu als een overgewaaide mode ziet of
niet, de vrijheid moet gewaarborgd
zijn, temeer waar niemand het in zyn
hoofd zou halen de overgewaaide mode
van bikini's en minirokjes te verbie
den. Een onderzoek in deze, zou de
openbare orde minstens zo bedreigd
zien door een provocerende vrouwe
lijke mode als een nette demonstratie
in het toch eigenlijk zo tamme Rotter
dam.
Burgemeester Thomassen heeft zich in de
betrekkelijk nog korte periode van
zijn bewind doen kennen als een be
kwaam en militant man. Wij moeten
voorzichtig zijn met onze kritiek. Toch
moet worden opgemerkt dat voor de
meest capabele bestuurder het gevaar
op de loer ligt dat de formele orde
handhaver het wint van de vrijheids
lievende en idealistische democraat.
Het evenwicht tussen vrijheid en open
bare orde moet niet in een letterlijke
interpretatie van benauwde verorde
ningen worden gevonden, maar veel
meer in een door het formaat van de
magistraat bepaalde ruimte met een
door hem berekend en gedragen risico.
Het principe van Het Verdrag van Rome
en de uitspraak van pro). Belinjante
demonstraties niet te binden aan voor
afgaande vergunningen lijkt ons on
aanvechtbaar. Even onaanvechtbaar
lijkt ons het recht van het ordehand-
havend apparaat,repressief (bij nood
zaak) in te grijpen als een demonstra
tie in een rel zou ontaarden. Preven
tieve vrijheid en repressief gezag is
o.i. de aangewezen weg.
H.V,
