Oude kerkgebouwen zullen
moeten gaan verdwijnen
Vrachtauto reed in
op schoolkinderen
Zwaar
Braadkuiken
KUNSTGEBITTEN
Werkloosheid
BE HAVENLOODS
weekblad voor Schiedam
16e jaargang no. 14 - donderdag 2 februari 1967
Deze editie wordt buis aan huis bezorrd in Schiedam en
Kethel.
OPLAGE 27.000
Combinaties met onze edities in Rotterdam, Viaardingen,
Maassluis, Hoek v. Holland, en/of IJsseJ en Lekstreek
mogelijk:
TOTALE OPLAOE 2:12.000
onder accountantscontrole.
Redactie Schiedam: Leo 't Hart, Burg. v. Haarenlaan 916,
Telefoon 266900.
Aangesloten bij de Nederlandse Huis-aan-Huisblad Pers
WESTBIAAK 25, ROTTERDAM ft TELEFOON 13.21.70 15 lijnen) ft POSTGIRO 18344 ft ADVERTENTIES TOT WOENSDAG 10 UUR ft UITGAVE STICHTING „DE JEUGDHAVEN"
STERKE ONTVOLKING IN BINNENSTAD
J7R wordt gesloopt in de Schiedamse binnenstad. Er worden hier en
daar grote gaten geslagen in de oude stadswijken en reeds enkele
jaren trekt een deel van de Schiedamse burgerij naar andere stads
gedeelten. Dat is één factor waardoor kerken en scholen in meerdere
of mindere mate worden „ontvolkt". Er komt nog iets anders bij. Het
feit van vrij algemene „ontkerkelijking" speelt ook een belangrijke rol,
waaronder niet eens zozeer behoeft te worden verstaan, dat men de
kerk de rug toekeert, maar algemeen is ook wel de klacht, dat er
minder frequentie in de kerkgang is. Terwijl eertijds in veel gezinnen
het gewoonte was op zondag tweemaal ter kerke te gaan, wordt thans
veel volstaan met éénmaal. Hetgeen voor kerken geldt, dat geldt mutatis
mutandis ook voor scholen zij het dan ook, dat hier het ontvolken
uitsluitend een gevolg is van de verschuiving naar de nieuwe woon
wijken van Schiedam. Dit alles brengt diverse consekwenties mee en
resulteert waarschijnlijk in het feit, dat twee van de drie rooms-katho-
lieke kerken in de binnenstad van Schiedam zullen worden afgebroken.
TtEZE laatste mededeling impliceert niet, dat de r.k. kerk in sterker mate
heeft te lijden van het ontvolken en ontkerken, het zijn slechts de omstandig
heden die hiertoe medewerken, zo werd ons namens het Dekenaat bericht. Een
feit is, dat in een vrij dichte cirkel zich drie grote r.k. kerken bevinden, nl. de
Singelkerk, de Nieuwe Havenkerk en de Lange Havenkerk.
Hiertegenover staat van hervormde
zijde alleen de Grote Kerk, waarbij mo
gelijk ook de Vredeskerk kan worden
genoemd aan de Prof. Poelslaan, hoewel
die sterk op Rotterdams gebied is ge
oriënteerd. Wat de gereformeerde kerk
betreft, is er eigenlijk alleen nog het
oude gebouw aan de Rotterdamsedijk,
sinds dat aan de Lange Nieuwstraat
werd overgedaan aan de oud-gerefor
meerde gemeente. Hierdoor is het dus
wel duidelijk, dat de rooms katholieke
kerk in een ongunstiger positie is komen
te verkeren. Want ook hier doet zich het
verschijnsel van de afname in kerkbe
zoek gelden naast de ontvolking van de
binnenstad. De drie binnenstad-kerken
gaan dan ook een zware financiële last
vormen.
hiermee aanzienlijke bedragen zijn ge
moeid. is duidelijk. Het toenemende ver
keer heeft ook de kerkgebouwen niet
onberoerd gelaten, zodat herstel op ver
schillende plaatsen dringend nodig gaat
worden. Onlangs is tildens een dienst in
de r.k. kerken mededeling gedaan, dat
men voor een beslissing komt te staan
omtrent het handhaven van kerkgebou
wen en welke gesloopt zullen worden.
Tets dergeliika speelt ook in Rotter
dam, waar eveneens drie van de acht
kerken moeten verdwimen, waarvoor
genoemd werden de St. Antonius en Ro-
salia-kerk in het centrum, de OL Vrouwe
Rozenkrans aan de Proveniersbuurt en
de H. Barbara-kerk in Crooswtjk. Deze
mededeling heeft daar bij de parochia
nen een storm van verzet tegen die
plannen opgeroepen. Naar ons door het
Schiedamse Dekenaat werd meegedeeld,
hebben de parochianen de mededeling
nogal rustig opgenomen en worden
thans de plannen nader uitgewerkt. „We
zitten wel met genoeg kerkgebouwen,
maar te weinig parochianen", aldus de
mededeling. Ook hier vermindert de
kerkgang van degenen, die nog in de
binnenstand wonen, zodat in som mme
diensten de kerkgebouwen half leeg zijn.
Men stelt thans de vraag, of het niet
verstandiger is de drie te slopen en over
te gaan tot één nieuw modern gebouw.
„Wanneer we twee gebouwen slopen,
blijven we toch zitten met een oud ge
bouw, dat in het algemeen niet aantrek
kelijk meer is voor de diensten", aldus
de overweging.
Er doet hierbij zich echter een ander
probleem voor nl. dat zoals we reeds
hebben gemeld - de kerk van de paro
chie St. Jan de Doper aan de Lange
Haven op de Monumentenlijst is ge
plaatst. Dit moge aan de ene kant
voordelen geven indien tot handhaving
en restauratie van dit gebou.v zou wor
den besloten, anders belemmert deze
omstandigheid de uitvoering der nieuw
bouw plannen. Uiteraard kan hier geen
beslissing od korte termijn worden ver
wacht en een commissie gaat in over
leg met de geestelijkheid na, wat hier
moet worden gedaan.
Ned. Herv. Kerk
GUNSTIGER is de situatie in de Ned.
herv. kerk, waar wat het de binnen
stad betreft, de Grote Kerk net centrale
punt is en blijft. Niet dat 'het ontvolken
van de kerk om verschillende redenen
aan deze gemeente voorbij gaat, maar
men heeft hier in elk geval niet het pro
bleem, of een gebouw moet verdwijnen.
Hoogstens is er de kwestie van de ver
warming van de Grote Kerk, die een
rol speelt. De Ned- herv. gemeente van
Schiedam is in het bezit van een vier
tal kerkgebouwen benevens gebouw De
Rank in Kethel, maar men heeft geen
enkel probleem omtrent handhaving dier
gebouwen- De Grote Kerk blijft liet ker
kelijk centrum, dat voor vele kerkgan
gers een bijzondere bekoring en aan-
BAK, BRAAD en FRITUUR
IN
BLANC DE BOEUF/OSSEWIT
stearinevrij
HEERLIJK en
NIET VET
tijdelijk aanbod:
„6 HALEN EN 5 BETALEN"
trekkingskracht bezit. Voor wijde omge
ving dat wil zeggen, de buitenwijken
der stad, is de Grote Kerk het bedehuis
der herv. gemeente. De heer G, H. van
Walsum. de administrateur van het
kerkelijk bureau van de Centrale ge-,
meente deelde ons mede. dat de klacht
over „ontkerkelijking" in het algemeen
niet 7.0 sterk kan worden genoemd, al
laat de algemene tendens in die richting
ook deze kerk niet geheel ongemoeid.
Zo heeft men de avonddiensten in de
Bethelkerk aan de Nieuwe Maasstraat
in Schiedam-zuid moeten afschaffen.
Opvallend is ec liter wel de toenemen
de deelname en belangstelling van de
jeugd met betrekking tot het kerkelijk
leven. Hiertegenover staat echter, dat
er geklaagd moet worden over gebrek
aan financiële steun ten behoeve van het
kerkewerk. „In de oorlogstijd kwamen
de mensen uit zichzelf met hun vaste
bijdragen naar ons toe, thans is het
moeilijk om de bijdrage, die ongeveer
gelijk js aan een jaar autobelasting, te
ontvangen", aldus de heer Van Walsum.
De omstandigheid, dat in de binnenstad
clechts pen pnkol Ned. herv. kerkge
bouw aanwezig is, schept hier dus wei
nig of geen problemen in de gewijzigdp
ontwikkeling der stad Schiedam.
Gerei. Kerk
voor de jeugd. Dat niettemin de bezet
ting nog steeds goed is komt doordat in
dit centrum van Schiedam nog veel
oudere inwoners zijn, die dus de bezet
ting op peil houden. Het zijn immers in
hoofdzaak de jonge gezinnen die naar
de moderne stadswijken trekken. In het
algemeen blijft het aantal lidmaten van
de geret'. kerk in Schiedam stabiel. In
de laatste jaren zijn verrezen de Goede
Havenkerk aan de West Frankenland-
sedijk en de Magnalia Dei-kerk aan de
Alberdast^at terwijl voor wat betreft
Kethel gebruik wordt gemaakt van ge
bouw De Rank. De Juliana-kerk aan d»
BK-laan, is van ouder datum. De Oos-
terkerk biedt 800 zitplaatsen, doch het is
de vraag, hoelang dit gebouw mede
in verband met de stadsplanning nog
r-al blijven staan. Er zijn dan ook plan
nen tot stichten van een nieuw kerkge
bouw, waarbij men meent met 500-600
zitplaatsen te kunnen volstaan. De grote
vraa? is r—j
- .JU
de Ned. herv. gemeente een optie heeft
voor kerkbouw. De gedachten gaan ook
uit naar de richting van het Singelkwar
tier. De kosten gaan echter wel een
steeds belangrijker rol spelen! De scri
ba van de kerkeraad der geref. kerk,
de heer P. J. Baris zei ons, dat het pro
bleem der ontkerkelijking in genoemde
kerk te Schiedam zich niet !n ernstige
mate doet gelden. „Vooral de nieu
were kerkgebouwen, zoals in Nieuwiand.
aan de BK-laan en Goede Haven-kerk,
trekken veel jongelui. In de binnenstad
woonden veel jong getrouwde mensen
bij hun ouders in. die nu geleidelijk in
Nieuwland-Kethel een eigen woning gaan
betrekken. Vandaar dus het leger raken
der Opsterkerk dorh meer bevolken van
de kerken in de Nieuwland-omgeving",
aldus dp heer Baris.
Scholen
ZOALS reeds gezegd, heeft de geref.
kerk sinds 1960 in de binnenstad al
leen nog de beschikking over de O os ter-
kerk aan de Rotterdamsedijk. Met dit
gebouw zit men letterlijk en figuurlijk
wel wat in de put. Het gebouw is oud,
weinig aantrekkelijk in het bijzonder
noffj^ieeek
MET RIJKSKEUR
-
JN het jongste stadsdeel van Schie-
dam vanaf de mgr. Nolenslaan.
Burgemeester Van Haarenlaan tot en
met het Groenoordgebied. rijen de scho
len zich aaneen. Ze staan er te kust en
te keur van diverse kerkelijke denomi
naties. maar ook in soorten van onder
wijs. van lagere- en technische scholen,
tot straks HBS en gymnasiumHoe st.vit
het met de „binnenstad-scholen"? De in
specteur van het Onderwijs, de heer C.
A. Kamp verklaarde ons. dat de situa
tie hier niet ongunstig kan worden ge
noemd. Er zijn inderdaad enkele scho
len die er toe over moesten gaan het
aantal onderwijzers te verminderen,
doch men kan niet zeggen dat men met
..lege scholen" zit. „~Iq het algemeen
hebben we de scholenbouw aardig bij
kunnen houden en de ontvolking van de
binnenstad raakt niet in zo sterke mate
de jeugd. Veel van die thans gesloopte
of nog te slopen binnenstadwijken. zijn
al of lange tijd niet meer bewoond, of
werden bewoond door oude mensen, van
wie de kinderen nog wel de- bestaande
scholen bezochten, doch die later zich in
andere stadswijken zich hebben geves
tigd" aldus de heer Kamp. Als conclu
sie mag dus gelden, dat de Rooms Ka
tholieke k°rk "ar Sritiedam m^mente»!
wel voor het lastigste vraagstuk wordt
geplaatst, hoe zich aan de nieuwe situa
tie welke zich steeds duidelijker in de
Schiedamse bin"«n»tad vaat aftekenen
aan te passen. Een vraagstuk, aan de
oplossing waarvan men niet ,.al "i
ontkomen, al zullen de monumentale
kerkgebouwen in het stadsbeeld onge
twijfeld slechts node worden gemist!
^even> schoolkinderen gewond, toen de
J bestuurder van een zandauto, de
Ti-jarigs H. S. uit Rotterdam op de
Burgemeester van Haarenlaan, nabij
de Ru^ de Beerenbroecklaan te Schie
dam door een rood verkeerslicht reed,
waar onder bescherming van enkele ver-
keersbrigadiertjes een groepje kinderen
de weg overstak. Dé kinderen werden
over de weg geslingerd en bekwamen
breuk van armen of benen. hersen
schudding of schedelbasisfraetuur. Het
was een afschuwelijk ogenblik en een
akelig gehuil steeg op uit het groepje
kinderen dat zich ter plaatse bevond.
Wij hebben Nederlands
grootste sortering
ngen
extra
voordelig
Voor de hendel i DIEPVRIESUNIE
VAN DE VORM
Den Haag Tel. 070-602990
Veel belangstelling
voor slachtoffertjes
De belangstelling voor de slachtoffer
tjes van het ongeluk op de Burgemees
ter van Haarenlaan, uit zich in vele. en
velerlei vormen. Niet alleen op de A. H.
Gerhardschool zelf. maar ook op de te
genover liggende Prins Bernhardschool,
waar men bereid was om voor de
slachtoffertjes versnaperingen enz. bij
een te brengen. Zelfs scholieren gaan er
op eigen houtje op uit om voor dat doel
gelden in te zamelen.
Evenwel en dit deelde het hoofd der
school, de heer P J. Mulder ons mede
hoezeer dit médeleven ook op prijs
wordt gesteld, momenteel heeft dit al
les helaas nog bitter weinig zin.
De toestand van de slachtoffers is nl.
nog zodanig, dat er geen sprake van is dat
zij iets extra's zouden kunnen gebrui
ken, laat staan speelgoed, boeken of
wat dan ook benutten.
Om die reden moet voorshands dus
het voeren van enigerlei actie overbodig
worden genoemd.
Laten we hopen, dat spoedig gunstiger
berichten gegeven kunnen worden.
De oude gereformeerde kerk
put" aan de Rotterdamsedijk, di
vervanging toe it.
De klacht van het Nederlands Katho
liek Vakverbond over het feit, dat
werklozen pmafwerk hebben moe
ten verrichten dat blijkbaar door
machines had kunnen worden ge
daan roept een aantal vragen op,
waarvan wij overigens vurig hopen
dat zij nooit een praktische beteke
nis zullen krijgen.
Als er werkelijk 2
grondwerk i
Twee ambulances verschenen ter plaat
se en vervoerden zes kinderen naar het
gemeenteziekenhuis en twee naar de
Dr. Noletstichting. Eén van de kinderen
kon na behandeling het ziekenhuis veria-
De slachtoffers zijn Max Gebhart, Dr.
Wibautplein 57, Erik Dijkshoorn, Burg.
Van Haarenlaan 1321, Sonja Tanis, Burg.
Van Haarenlaan 1296, Gerda Dukker,
Van Karnebeekstraat 6, allen 11 jaar.
Lilian Blaauw, Schietbaanstraat 2a, He
lena Hooymans, Groen van Prinsterer-
laan 39, beiden 9 jaar. Alle slachtof
fers zijn leerlingen van de A. H. Ger
hardschool, die vrijwel recht tegenover
de plaats van het ongeluk is gelegen.
Het uitzicht over de weg is uitstekend
en de chauffeur der auto, die uit de
richting van de Nieuwe Damlaan kwam,
heeft dan ook voldoende gelegenheid ge
had om tijdig de wachtende kinderen
op te merken en te remmen. Sinds de
ingebruikname van de Burg. van Haaren
laan, de drukst bereden weg voor het
doorgaande verkeer in Schiedam, die
het vorig jaar gelijk met de Horvath-
weg werd opengesteld is dit het eerste
ernstige ongeluk. De verkeersbeveiliging
op enigszins gevaarlijke kruispunten is
door lichten uitnemend geregeld, ter
wijl ook de drie klaarovers duidelijk
zichtbaar opgesteld stonden. Een van
hen, Patricia Gebhart liep lichte vérwon-
dingen op.
De toestand van vier kinderen was
reeds spoedig gunstig te noemen, al 'had
den sommigen van hen ook naast een
gebroken arm of been, diverse verwon
dingen opgelopen. Ernstiger waren Max
Gebhart en Gerda Dukker er aan toe
vanwege opgelopen hersenletsel en hun
toestand heeft lange tijd zorg gegeven.
Uiteraard heeft de politie na het ge
beurde een zeer uitvoerig onderzoek in
gesteld en tal van ooggetuigen, waaron
der veel kinderen gehoord. De techni
sche dienst onderzocht intussen de
zandauto, eigendom van de fa. Bruins
uit Rotterdam, waarmee de chauffeur
grond vanuit Pijnacker vervoerde. Uit
het voorlopig onderzoek is gebleken,
dat het hydraulisch remsysteem met va-
cuumbekrachtiging voor wat de voet-
rem betreft, niet deugdelijk werkte. Er
was lekkage in de cylinder van het
linkervoorwiel, waardoor de remcapaci-
teit aanzienlijk werd verminderd. Het is
niet onwaarschijnlijk dat, indien de rem
men in orde waren geweest, de chauf
feur toch nog kans zou hebben gezien
op tijd te stoppen. De politie zet om
trent het een en ander evenwel het on
derzoek nog voort. Wel is tegen S. pro
cesverbaal opgemaakt.
Evenementen tijdens
de boekenweek
Zo zal dinsdag 28 febr. Hans van der
Sloot in gebouw Irene een lezing hou
den naar aanleiding van zijn onlangs
verschenen boek „Schiedam rond de
eeuwwisseling."
Hij zal tevens een aantal dia's over
de stad vertonen. Vrijdag 3 maart zal
in de Aula van het Stedelijk Museum'
de acteur-cabaretier John Lantipg o.a.
zijn „Man met de snor" en „De Aap"
ten tonele brengen.
machines had kunne,, worden ge
daan, dan lijkt ons het verwijt van
het NKV tot op zekere hoogte ge
rechtvaardigd. Anders dan voor de
oorlog, toen DUW-arbeid en werk-
verhaffingsprojekten niet door
machines kon worden verricht, kan
men werklozen bezwaarlijk opsche
pen met werk dat op een andere
manier beter en goedkoper kan.
Niettemin zit er een komische noot in
het protest, want het is immers en
bijna klassiek verwijt van arbeiders
zijde dat de machine werkloosheid
veroorzaakt en nu er werkloosheid
heerst wil men machines inschake
len om het zo fel begeerde werk te
doen. Natuurlijk is dit maar een
weinig steekhoudende redenering;
zij dient slechts om de verwarring
en de onwennigheid te illustreren
waarmee ons volk behept raakt, nu
voor het eerst na lange tijd weer
werkloosheid van enige betekenis
optreedt.
Het geval Zwolle en het NKV-protest
moeten een waarschuwing zijn dat
bij een eventuele en onverhoopte uit
breiding van werkloosheid de voor
oorlogse krisisnormen niet meer
kunnen worden gehanteerd. Van
zelfsprekend zal de ernst van een
ekonomische krisis bepalend zijn
voor de ernst der maatregelen en als
er werkelijk een met de dertiger
jaren vergelijkbare krisis zou ko
men hetgeen bijzonder onwaar
schijnlijk is) zouden werklozen
praktisch met elke maatregel ge-
noegen moeten nemen.
Zolang de situatie evenwel van veel
minder ernstige aard is, moet er zo
weinig mogelijk aan onrendabel*
werkverschaffingsprojekten gedaan
worden en is het veel beter werk
lozen uit te keren en zo mogelijk in
vitale bedrijven te plaatsen, om te
scholen enz. Het is gemakkelijk ge
noeg werklozen met een schop in de
hand wat te laten „verdienen"maar
dan moet het bestede geld ook wer
kelijk de nationale ekonomie ten
goede komen en niet worden weg
gegooid aan projekten die veel eko-
nomischer uitgevoerd kunnen wor
den.
Zo gezien, zullen eigenlijk maar heel
weinig werkverschaffingsprojekten
I nog effectief kunnen werken daar
bij efficiënte uitvoering machines
en deskundigheid noodzakelijk zijn.
Ook is het een feit dat men van een
werkloze hoofdarbeider moeilijk een
prestatie kan verwachten als hij een
schop in de hand gedrukt krijgt en
veel andere taken zullen er in
werkverschaffingsprojekten wel niet
weggelegd zijn-
Uit deze overwegingen moge reeds
voldoende blijken dat een periode
van grote werkloosheid in menig
opzicht erger zou zijn dan in de der
tiger jaren, daar de kompensatie-
mogelijkheden in termen van arbeid
geringer zouden zijn. Het is naief te
veronderstellen dat de financiële
kompensaties gunstiger zouden zijn
dan in de krisisjaren; grote werk
loosheid impliceert immers een de-
flatietoestand waarin in onze tijd
evenmin geld beschikbaar zou zijn
als vroeger wanneer de werkloos-
heidskassen eenmaal zijn uitgeput.
Het werkelijk kapitaal
volk beschikt is niet uitgedrukt in
de miljardenbedragen op begrotin
gen en balansen (dat zijn maar zeer
betrekkelijke waardemeters) maar
in de werkkracht en in de bereid
heid. deze werkkracht optimaal aan
te wenden. Deze waarheid kan ech
ter niet geldend gemaakt worden
wanneer ook de werkgevers niet be
reid zouden zijn offers te brengen
om de produktie op gang te houden
en zodoende werkloosheid te voor
komen of in te perken. Verhoging
van de arbeidsprestatie moet ge
paard gaan met versobering in de
partikuliere sfeer van de werkgever
en versobering van de eisen van
aandeelhouders.
H. V.
REPARATIES
INSTITUUT DENTILIA
Hoogstraat 40, R'rïam. Tol. 01» 12 60 111
en bussen 31 en 34