1 'Het balkon' van Genet: eerste echte opvoering in Nederland Bach's Matthdus Passton op fraaie wijze uitgevoerd De Bijbel verfilmd: een curieus prentenboek Deze week in de bioscopen Hannovers Knapenkoor zong Hohe Messe in Laurenskerk 1 K. <vne&rt 120 Verdien duizend gulden in contanten doornu een naai* machine te kopen, ongeacht welk merk. f DE HAVENLOODS DONDERDAG 30 MAART 1967 a ARENA: Hartentroel In Tokio. 14 j CENTRAAL: Huwelijk ln moderne stijl, 18 j. OO CINEAC NRC: King Kong. 14 j OO CJlNEAC AD: Het micro-film mys- CINERAMAdokter Zjlvago, 14 J. COLOSSEUMVeel liefs uit Moskou, CORS&% "WAARSCHIJNLIJK 14 april geeft het Nieuw Rotterdams Toneel de première van „Het balkon" van Jean Genet. Dat betekent de eerste echte opvoering van dit stuk in Nederland van de meest omstreden schrijver ter wereld. Op 9 januari 1960 hebben leden van het Rotterdams Toneel er een geënsceneerde reading van gegeven in De Lantaren, onder leiding van Hans Croiset. Na deze reading raadde burgemeester Van 'Walsum het gezelschap af het stuk in produktie te nemen. Hoe gelukkig het huidige stadsbestuur met de geplande opvoering zal zijn is de vraag. Gespeeld op een toegespitst ogen blik zou „Het balkon" de inzet kunnen *Ün van een nationaal conflict over re publiek en monarchie. De situatie is echter op dit moment niet toegespitst. Ook wordt de voorstelling door het NRT geregisseerd door Roger Blin. een Frans man, die zich weinig geëngageerd zal voelen met de Nederlandse situatie. In zijn regie zal dus vooral Genet aan - het woord zijn, wiens stuk. zoals een Amerikaans recensent heeft geschreven „de indruk wekt dat de wereld één groot bordeel is dat door fetisjdienaars met hoogmoedswaanzin bezocht wordt". Hoe het publiek echter de voorstelling zal i verstaan .blijft tot ,14 april een open 1 vraag. Het boekje van Hans Keiler en S Daniël de Lange „Theater in de tijd" Z geeft aardige voorbeelden van theater - 2 produkties, die ongewild door de reactie van het publiek werden tot het t beginsignaal van woelige tijden, de kla- 1 roenstoot van een nieuw begin. Zijn stuk is inderdaad gesitueerd in Z een bordeel, een huis van illusies. 'De Z klanten die er komen spelen er een rol: S de bisschop, de rechter, de generaal: T produkten van hun fantasie. Tot de op- J stand, die buiten het bordeel woedt, de J bestaande orde opzij zet, het nodig maakt ,1 dat het spel ernst wordt, dat de bisschop, E de rechter en de generaal als zodanig ook naar buiten treden. En Irma, de jj hoerenmadam, koningin wordt. Hiervan een voorbeeld uit het stuk. Voorbeeld Bisschop: Zolang wij in onze bordeel kamers leefden, waren wij slechts voort brengselen van onze eigen fantasie. Nu Wij die fantasie een naam hebben gege ven, te kijk hebben gezet, uitgelegd, nu zijn we aan de mensen gebonden en gedwongen dit avontuur voort te zetten volgens de wetten van dé zichtbaarheid. Commissaris: Maar u bezit geen enkele macht. Bisschop: Niemand bezit macht. Maar u wilt wel dat wij die over het volk hebben. Om die dus wel over net volk te hebben, zult u eerst moeten toegeven dat wij die ook over u hebben. Commissaris: Nooit of te nimmer! Bisschop: Dan gaan wij weer terug naar onze kamers om te zoeken naar de ab solute waardigheid voort te zetten. We hadden daar altijd moeten blijven. Wij waren daar goed op geborgen. U hebt Zodra U meer aandacht besteedt aan „de mode onder de mode" valt het verrassend resultaat U op... Uw japonnen en pullover zitten oneindig beter. En dat er voor een correct figuur geen handenvol geld nodig zijn, kunt U morgen zien. Stretch beha's met elastisch lycra achterpand, voorge vormde 'cups met kant over trokken, Lycra schouderband jes en laag, I4ag uitgesneden rug... morgen voer nog géén drie gulden. Vrijdag en zaterdag verkopen wij deze stretch beha's, in Aenb-cup maten 32-34-36-38 in wit en diverse oastelkleuren, haald. Het was er een staat van vol maakte rust, van vrede achter de luiken, achter de gemoltonneerde gordijnen, be schermd door oplettende vrouwen, be schermd door een politiemacht die het zich een eer rekende te waken over bordelen. Wij konden er Bisschop, Gene raal en Rechter zijn tot in de volmaakt heid. Uit de lieflijke en benijdenswaardige staat zonder ellende heeft u ons brutaal weggehaald. Sindsdien hebben wij andere genoegens leren kennen, de bitterzoete smaak van het regeren en de verant woordelijkheid. Vroeger waren wü Rech ter. Bisschop, Generaal ln hun volkomen, eenzame en vruchteloze verschijning. U wilde vanavond echter dat wij het in werkelijkheid werden om aan een re volutie mee te werken, of liever om te helpen een nieuwe orde te grondvesten. Ors verschijnen In het openbaar alleen al liet ons deel hebben aan dat avontuur. (Vertaling Hans Croiset, die niet door het NRT zal worden gebrnikt). Het stuk is in I960 in Amerika als „off-Broadway-produktie" gespeeld. Het werd een weergaloos succes. Evenals „De nesers". dat een record aantal voor stellingen haalde. In ons land is „De meiden" zijn meest bekende stuk Niet s'echts door de prachtige voorstelling van Henny Orfi en Karin Haage. maar mis schien meer nog door de in vrouwen kleren gestoken acteurs Henk van Ulsen en Hans Culeman. Levensloop sound of music, a.l. (SrAND: De bijbel. 14 j. OOO HARMONIE: De goudschat in da woestijn, 14 j. do t.e.m, zo.. De verleiders van de Rivièra, 18 j. ma t.e.m. wo. OO KRITERION: La vle de chteau. 14 j. OOO LUMIèRE: 7 gouden mannen slaan een tweede moordslag, 14 j. OOO LUXOR: Le grand restaurant, a.l. [RO: De spion met het 1 PRINSES: THALIA: Samen uit. samen thuis. V'VENSTER: Modesty Blaise, 14 J Sergeants 3, 14 J. OOO OO middelmatig Een goede traditie getrouw, gaf de Koninklijke Christelijke Oratorium Ver dag een uitvoering van Bachs Mat- thaus Passion, in onverkorte vorm. De geheel bezette Grote Doelenzaal was een wat onwennige entourage, wat niet wegneemt, dat het prachtige werk vocaal en instrumentaal uitstekend tot zijn recht kwam. Dit was in de eerste plaats te dan ken aan de beproefde en bezielde lei ding van Phons Dusch. Het koor be schikt van oudSher over een verfijnde zangcultuur en zeer goed stemmenma- teriaal, dat gelukkig ook aangevuld wordt met jonge krachten. Het begelei dende Rotterdams Fhilharmonisch Or kest speelde bijzonder goed en het jon genskoor „St. Willibrord" o.l.v. D. P. de Keizer, dat boven de andere medewer- kenden was geplaatst, leverde een fijne Schouwman aan het clavecimbel. De orgelpartij was in goede handen bij Dirk Jansz. Zwart, die verrassend for se klanken aan het kleine instrument ontlokte. De solisten Rhea Jackson, sopraan, Tony Jaanus-Rebel, alt, Willy van He- se-Evangelist, Bernard Kruysen-Chris- tuspartij, Reiner Schweppe-tenoraria' s en Marco Bakker-Bas-aria's beschikken stuk voor stuk over een mooie stem. Voor allen, ook voor het koor, geldt, dat het begin wat onzeker was. De so- praanstem vibreerde wel eens en de alt was in de lage tonen soms wat zwak, maar in beider samenzang in „So ist mein Jesus nun gefangen" le ken de stemmen elkaar op te stuwen en te inspireren. Bernard Kruvsen wa» zoals dat ook in vroegere jaren wel was te constateren zo nu en dan wat vlak van uitdrukking, maar dat waren alle slechts onbetekenende tekortkomin gen. mit Met het koor „Wir setzen i Tranen nieder" werd de avond (en daarmee de passiemuziek van dit sei zoen te Rotterdam) op ontroerende wij ze besloten. Ad interim. blijvend goedkoper Als U toch de stad In gaat... wees dan verstandig en profiteer van deze aanbieding dames ondergoed en mis niet de kans om Uw kast eens flink bij te vullen. Hagelblank interlock da mesondergoed, met ingezette bustevorm, hals eh pijpjes met breed kant gezellig gegarneerd. Camisoles en slips, in prima model, goedblijvend in de was door elkaar voor nog géén gulden. Jean Genet is in 1942 gaan schrijven. Hij zat in de gevangenis. Zijn levensloop is even weerzinwekkend als indrukwek kend: voogdijkind, dief, zwerver, bede laar. smokkelaar, inbreker, pederast, pornograaf, bajesgast, dichter, romancier en ten slotte auteur van toneelstukken, die hem het predikaat „de belangrijkste schrijver die na het einde van de tweede wereldoorlog in Frankrijk is verschenen" en „waarschijnlijk de grootste levende toneelschrijver" opleverde. De Franse filosoof Sartre heeft een uitvoerig boek gewijd aan „De heilige Genet, martelaar en komediant". In dit buitensporig moeilijke boek staan prach tige zinnen, die het wezen van Genet willen doorlichten. Vele bladzijden lang wijdt Sartre aan de afgrondelijke een zaamheid van Genet, die uiteraard door de „normale" maatschappij wordt uitgespogen en sinds hij zich als schrij ver openbaarde ook niet meer wordt ge accepteerd door het vroegere milieu. Over die eenzaamheid schrijft Sartre: „Wie zien deze explosieve tegenstrijdig heid (aan de ene kant schaamte en machteloze haat. die zich tegen zichzeli keert en in ijdel protest de leegte be dreigt. aan de andere kant het logge zijn van een stuk steen, van „mensenmate riaal") bewust wordt, weet wat waar- lijke eenzaamheid is: de eenzaamheid van het gedrocht, het misbaksel van Samenleving en Natuur: door zo iemand wordt die verborgen, gemaskerde een zaamheid. die de onze is. maar waaraan wij stilzwijgend voorbij trachten te gaan. tot in het uiterste tot in het onmogelijke doorleefd. Zolang je gelijk heb. ben je beslist niet eenzaam: want eens zal de Waar heid aan het licht !:omen. En als Je on gelijk hebt, ben je evenmin eenzaam, want zodra je je fout fout maar erkent, is zij reeds ongedaan gemaakt. Echt alleen ben je pas als je tegelijkertijd gelijk hebt en ongelijk: ais je jezelf als subject geeft omdat je leeft, omdat je bewust bent, en omdat je niet kan en niet wil verloochenen wat je zelf hebt gewild; en als je jezelf tevens on gelijk geeft als object, omdat je onmo gelijk de objectieve veroordeling mis kennen kunt. door de gehele Samenleving over je uitgesproken. Voor wie wil afdalen in de eenzaam heid van het uniek-zijn. staat slechts een enkele weg open- de weg van fout en mislukking, die leidt langs onmacht en wanhoop. Je zult pas werkelijk alleen zijn, als je weet dat j» in de ogen van iedereen slechts een schuldig object bent terwijl je bewust zijn. ondanks zichzelf, toch zichzelf blijft beamen. Je zult alleen zijn. als je door de Samenleving wordt weggevaagd, en je toch niet Jezelf kunt verdelgen: de „onmogelijke nietsheid" van Genet: dat is de ware eenzaamheid" Het Amerikaanse blad Playboy vroeg hem naar aanleiding van dit boek: „Was u blij met zijn (Sartre's) unieke literaire psycho-analyse van u?" Het lukt me er niet te gehavend af te komen. Maar door Sartre werd ik zonder veel plichtplegingen totaal ontkleed. Mijn eerste ingeving was het boek te ver branden; Sartre had me het manuscript ter lezing gegeven. Ik liet het hem uit geven omdat het mij er altijd in de eerste plaats om te doen is geweest de verant woording voor mijn daden te dragen. Het duurde wel even eer ik over het lezen van dat boek heen was. Ik kon bijna niet verder schrijven. Ik had natuurlijk een bepaald soort roman werktuigelijk kunnen blijven schrijven. Ik had kunnen proberen werktuigelijk pornografische boeken te schrijven. Sartre's boek schiep een leegte die een soort psychologische achteruitgang verwekte. Playboy: Hoe lang bent u in die leegte gebleven'' Genet: Zes jaar heb ik in die ver schrik! elijke toestand verkeerd, zes jaren van imbiciliteit. die de grondstof van het leven vormt: je opent een deur, je steekt een sigaret op. Er zijn maar enkele glanspunten in het leven van een mens. De rest is grauwheid. Maar die periode van achteruitgang bracht diep nadenken mee en dat bracht me ten slotte tot het toneel. We zullen dus nu de toneelschrij ver Genet opnieuw ontmoeten in „Het balkon". En, zoals in al zijn stukken, zullen wij ten slotte de moralist tegen komen. die zich te weer stelt tegen de maatschappij die hij aantrof en die hem dwingt te zijn naar normen, welker geldigheid hij ontkent. Jan Hein de Groot AGENDA Rotterdamse Schouwburg: Vrijdag 31 maart NRT met Hamlet, 8.15 uur. Zaterdag 1 april NRT met Wie kan er twee heren dienen? 8.15 uur. Zondag 2 april Balletgroep Scapino, 2 uur. Zon dag 2 april NRT met Hamlet, 8.15 uur. Maandag 3 april Theater met Tromme len in de nacht. 8.15 uur. Dinsdag 4 april Ned. Comedie met 'n Appel voor de dorst, 8.15 uur. oensdag 5 april NRT met Oom Wanja, 8.15 uur. Donderdag 6 april Haagsche Comedie met De dans van Sergeant Musgrave. 8.15 uur. r\p de tweede Paasdag had onze stad het voorrecht het beroemde Hanno- verse Knapenkoor te kunnen horen in de St. Laurenskerk. Uitgevoerd werd de Hoogmis van Jh. Seb. Bach (Hohe Mes- se of H moll Messe genaamd). Bach heeft vier korte missen, geschikt voor Luthers kerkgebruik, geschreven. Deze höogmis echter bevat een uitgebreid Ky rie, Gloria, Credo, Sanctus en Agnus Dei, de onderdelen dus voor een R.K. dienst, maar het is onbekend voor welk doel de muziek gecomponeerd werd. Anders dan in Bach's passies, ont breekt in de H moll mis de behaaglij ke melodiek. Er is een strakke polypho- ne vorm aangehouden. Desondanks is dit een hemelse muziek, vooral door de zet ting der stemmen en de instrumentatie. Naast de 4, 5, 6 en 8 stemmige koren treden een sopraan, alt, tenor en bas op, alleen en in twee duetten. Het spreekt vanzelf, dat met een dergelij ke koorvereniging goede solisten mee op toernee gaan. Niettemin had de sopraan Margaretha Lerche soms een wat kir rend geluid en waren tenor Heinz Meyer en bas Wolfgang Schone wat zwak in de borsttonen. Laatstgenoemde moest het weliswaar tegen een trompetbege leiding opnemen: de tenor-aria werd door fluittonen omspeeld. Elke Estlinbaum is begiftigd met een ver dragende alt van uitzonderlijke kwaliteit. Van het begeleidende Hannoverse Ka merorkest is niets dan goeds te zeggen. Behalve het in het programma genoem de negental is nog menig ander orkest lid solist op zijn instrument. Karl Ber- gemann bespeelde bekwaam het koor orgel en Heinz Hennig leidde het geheel met sober en efficiënt gebaar. Onder de ongeveer 90 jongens, waaruit het koor bestaat, ziet men 16-18 jarigen, maar er zijn ook heel jonge kinderen bij, waarvan het bewonderenswaardig is, dat zij de moeilijke, meerstemmige partij- er» zo zuiver en gedisciplineerd tot klin ken brengen. Afgezien van een inzinking in het Kyrie en enige ongelijkheden, klonk alles subliem. De jongenssopranen, altijd weer verwonderlijk door hun hoog te. missen het metalige timbre en voor al ook de koketterie van de Wiener San- gerknaben. Dit Hannoverse koor is wer kelijk een klasse apart en het was ge lukkig, dat in de kerk velen aanwezig waren om er van te genieten. misoles damesslips Vrijdag en zaterdag verkopen wij dit solide dames-interlock, van 100% katoenen garens ge weven, camisoles en slips, in de maten 40 t/m 52, door elkaar per stuk voor dén tel, of schrift, best. Êergse Vorpgsfn 114 "Beyerlandselaan 158 COLLEGIUM MUSICUM. BAROKMUZIEK OP DANKERS-PLAAT telof schrift. Toverkracht Genet: „Daar had ik erg het land over in. omdat ik mezelt naakt te zien kreeg en nog wel ontkleedt door een ander dan mijzelf. In al mijn boeken kleed ik mezelf naakt uit. maar tegelijkertijd vermom ik mezelf met woorden, met poses, met een bepaalde keus. door een bepaalde toverkracht. Een poos geleden vroeg iemand op een Sirene-.unch aan de heer Verbist, directeur van De Doelen, of er niet meer bar»>k-muziek zou Kunnen wor den gegeven in zijn muziektempel De vraag werd kennelijk door meer aan wezigen gesteund. Wij dachten toen even aan die merkwaardige opleving in de belangsteilins voor de jarnkmuziek; aan de Swingle Singers en enkele beat- nummers waarin men zelfs baroksporen aantreft. Het verbaasde ons dan ook niet, dat Dankers N.V. op zijn derde Doelenplaat een .Barokconcert in de Kleine Zaal" orengt. Rustig bouwt Dankers aan een serie platen die getuigen van smaak, kwaliteit en een vinger bij de pols van het muziekleven te hebben. Vorige week werd de 30 cm plaat aan de aan de uitvoerende musici van het Collegium Musieum Roterodamum aan geboden Het is een fraaie uitvoering ge- w »rden van de volgende nummers: So nate in G van Galuppi, kwartet in E van Telemann, Sonate in G van Willem de Fesch, Fluitsonate in E van Bach en het Quintet in F van diens zoon Johan Christian. De eerste en de derde zijn tevens wereldpremières wat betreft het vastleggen op de-zwarte schrijf. Het i programma van verrukke lijke. onbekommerde diverteermuziek, bekwaam gespeeld door de zes leden van het Collegium Musieum. Zoals ook bij de voorgaande Dankerspiaten kost de plaat slechts f6.95. mono en stereo afspeelbaar. In de loop van de geschiedenis van de cinematografie zijn al heel wat aan de Bijbel ontleende fragmenten op het witte doek gebracht, o.a. De tien gebo den, Barrabas, De mantel, Samson en Delilah, King of Kings, The greatest story ever told. Het evangelie van Mat- theus enz. De titel DE BIJBEL is teel heet pretentieus en bovendien onjuist, want er zijn door John Huston slechts 22 hoofdstukken uit Genesis, bewerkt door de bekende auteur Christopher Fry, in beeld gebracht. De wat bescheidener ondertitel „In den beginne" is evenmin juist, daar de geschiedenis tot en met de offering van Isaac toch wel een dui zend jaren moet omvatten. Producer Di- no de Laurentiis schijnt er werkelijk van te hebben gedroomd de gehele bij bel door beroemde regisseurs te laten verfilmen. Die illusie zal wel niet wor den verwezenlijkt, daar alleen al dit hal ve boek Genesis zovele miljoenen heeft gekost. Als film is „The Bible" een middel matig produkt. Spel- en massaregie la ten te wensen over, evenals de individu ele spelprestaties. De broedermoord van Kaïn op Abel grenst aan de kitsch. George C. Scott heeft goede momenten als Abraham en in Ava Gardner, als zijn vrouw Sara, herkent men de gerou tineerde actrice Regisseur John Huston heeft zichzelf als Noach een grote en aardige rol toebedeeld. Hij heeft de ge beurtenissen met zondvloed en ark lang uitgesponnen en zijn fantasie daar bij de vrije loop gelaten. Met de geredde dieren zijn allerlei grapjes uitgehaald. Dat er iets van een veilige, zelfs knusse sfeer uit de ark tot ons overkomt, is een verdienste. Dra matische zondvloedtonelen blijven ons bespaard, evenals de verwoesting van Sodom en Gomorra. Wel wordt, daar aan voorafgaand, een nogal naïeve voor stelling van de zonden in die steden ge geven. Het scenario houdt zich tamelijk strikt aan de tekst die - naast de En gelse dialogen in het Nederlands wordt uitgesproken. Het is een wonder welk een schat aan bonte taferelen in 'Au sobore, bijna locenieke woorden ligt A- besloten. De film heeft, waar hij al ls vertoond, een onverwacht grote belangstelling ge trokken. Het is echter de vraag, of hij propagandistische invloed zal blijken te hebben op degenen, die de Bijbel niet kennen. De wreedheid van de of fers, de tegenspraak met de evolutie leer en andere factoren worden door de overduidelijke en letterlijke uitbeelding onderstreept, terwijl diepere bedoelingen en estelijke waadden niet aan bod ko men. Het beste is om de film te be kijken als het merkwaardig prenten boek. dat hij is. J. Wijchers 9 In de Nieuwstraat reed maandagmid dag de 31-jarige A. S.-S- als bestuurster van een bestelauto tegen een lantaarn paal. De oorzaak was dat zij schrok en de macht over het stuur kwijtraakte. Auto en paal werden ernstig bescha digd. Pfaff NaaimacHinehuis, Stadhuisplein 34, Rotterdam, tel. (010) 12 19 50 Hillevliet 61, Rotterdam-Z. Groene Kruis vergaderde Onder voorzitterschap van de heer Korpel heeft de afdeling Kethel van het Groene Kruis de jaarvergadering gehou den. In zijn openingswoord wees de voor zitter er op, dat als gevolg van de snelle groei van dit stadsgedeelte, er veel te doen is voor de vereniging en het werk gebied snel toeneemt, wat betreft de wijkverpleging, gezinszorg enz. Het ledental breidt zich weliswaar uit doch niet in gewenste snelheid en vele nieuwe bewoners wachten lang met zich aan te melden. De propaganda-commis- sie doet in deze veel goed werk. Spr. deelde mee dat mevr. Jongste-Quartel alleen reeds 150 nieuwe leden heeft in geschreven. Spr bepleitte nauwere sa menwerking met de afdeling Schiedam. Het wijklokaal zal spoedig te klein zijn voor het werk. zodat ook dit kosten met zich zal brengen. Blijkens het jaarver slag telt de vereniging thans ruim 800 leden, hetgeen een stijging met plm. 300 betekent. Door uitbreiding van het werk is de post salarissen voor gezinszorg tot f34.000 verhoogd. De financiële situatie is niet ongunstig zo kon de penning meester meedelen. De aftredende be stuursleden werden herkozen. Mevr. Poff nam afscheid als gezinsverzorgster en werd dank gebracht voor haar werk Na afhandeling der agenda vertoonde de heer Van de Berg een aantal dia's over Kethel. Voor het Comité Schiedam tot hand having van de Statenvertaling zal vrij dagavond 31 maart in gebouw Irene ds. P. J. Dorsman uit Staphorst een lezing houden. 9 Woensdag 10 mei zal het 25 jaar ge leden zijn, dat ds J. G- Jansen, pre dikant bij de ned. herv. gemeente van Schiedam te Ballum op het eiland Ame-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1967 | | pagina 11