Rotterdams Opera koor brengt Verdi's „Ernani" in De Doelen „HET BALCON": 'N GEWELDIGE DREUN IN EEN PAK WATTEN -teOThaar:progji*^&.& Vijf kor en Commissie viert 15e verjaardag in Doelen Havenstad Operette maakt goede beurt met „Geisha NA 34 JAAR WEER OPVOERING Rob de Vries opent Hieroo CONTACTLENZEN DE HAVENLOODS DONDERDAG 20 APRIL 1967 jaren geduvel rond „Het Balcon" van Jean Genet: burgemeesters, die het. vaderlijke advies gaven het stuk niet te spelen., verboden voorstellingen, onderbroken voorstellingen etc., is de lang verwachte, met spanning verbeide eerste Nederlandse opvoering aangekomen als .een geweldig uitgehaalde dreun in een pak watten. Wie werd er ge schokt, gekwetst of zodanig van zijn tramontanen. gebracht, dat nij joelend de schouwburg verliet, de ingezonden-stukken-pen reeds ge trokken en gedoopt in de gele inkt van de haat, het adres van „onze bladen" reeds spellend? Daar heeft Genet toch voldoende aan- Oil 1 leiding voor gegeven? Zijn stuk is zeker OylTlbolen Van Orde een aanval op de maatschappij, op de heersende orde. op de moraal en op het hele stelsel van regels en voorschriften, waar 1.innen we keurige mensen zijn; waar buiten we misdadigers zijn, mon- Genet stelt ons eerst zijn symbolen an de orde voor: de bisschop, de rech- :r en de generaal. Het zijft drie lange taferelen, die eigenlijk alle drie hetzelf- TARVO OP TAFEL - GEZONDHEID IN HUIS F Genet sloopt het stelsel door zien waarop het gefundeerd is. in zijn balcon, een Parijs bordeel, kopen de klanten naast erotische illusies ook de illusie van macht en waardigheid: de bisschop, de generaal, de rechter. Ze spelen hun rol, zich spiegelend in de ve le spiegels, duizendvoudig weerrkaatst, genietend van de schone schijn. Schijn? Deze s._„ voor betaal. Werkelijkheid? Zodra het spel ernst wordt, de klanten moeten zijn, die ze gewoonlijk slechts in het bordeel zijn, toont Genet de schijn gestalte van de werkelijkheid. De hoe- renmadam wordt koningin, of anders: de koningin is een hoerenmadam en de andere pijlers van de staat als de kerk, het leger en de rechterlijke macht zijn bordeelbezoekers, hun ambt ontlenend aan uiterlijke tekenen. Het is een visie op de maatschappij, waarmee in deze tijd velen het eens kunnen zijn. Is een bisschop een bisschop, omdat hij het is of omdat we met z'r allen zeggen dat hij het is' Harry Mulisch heeft daar eens een aardig raadseltje over opgegeven. Van een man in het Vaticaan zeggen we dat hij de paus van Rome is. Nu valt de bom; alle mensen zijn dood, behalve die man in het Vaticaan. Is hij nu de paus van Rome, of een gek, die zegt de paus van Rome te zijn? Het zijn afspraken, waarop het stelsel van de maatschappe lijke orde rust. En het zijn de afspraken die Genet in het onbarmhartige licht van zijn anarchie stelt. Waarom nu wel? Waarom het niet eerder op de planken kon wonden gebracht, kan ik niet meer achterhalen, maar het schijnt dat we vijf jaar geleden in een wereld leefden de vertellen. De een volgt niet uit de ander, noch voegt de ander iets wezen lijk aan een voorgaande toe. We komen iels te weten over de bezoekers van het bordeel. Verder worden we geïnformeerd over een revolutie die buiten aan de gang is, bezig de bestaande macht van is dat haar „huis van illusies' spaard zal blijven. In het tweede deel van het stuk ver blijven we voor korte tijd bij de revo lutionairen. maar ook deze niet zo ster ke scène brengt ons niet veel verder in de ontwikkeling van het stuk. Er is geen conflict: er is alleen Genet, het genie zijn denkbeelden over schijn elljkheir1 ne, tva; e lijf gaat. De opvoering door het Nieuw Rotter dams Toneel onder de Franse regisseur Roger Blin kon dit manco van het stuk niet verdoezelen. Allicht niet. Het is een goede opvoering geworden in de tech nische zin van het woord: er werd uit stekend gespeeld, in prachtige decors en kostuums van Harry Wich. Waarschijnlijk zal de voorstelling aan de hoog nodige vaart winnen, naarmate het stuk vaker wordt gespeeld. Het ont breken van een juist tempo maakte de eerste voorstelling extra zwaar. Maai ook de taalbarrière tussen spelers en re gisseur zal voor een deel debet zijn aan ne zwaarwichtigheid van de voorstelling. Als het geheel wat lichter van toon was geweest, had de opvoering zeker aan .charme" gewonnen. Uitstekend spel hebben we gezien van Elisabeth Andersen, die opnieuw toonde welke versterking zij is van het NRT.: van Annet Niauwenhuyzen, die steeds duidelijker op weg is naar een zeldzame carrière in het Nederlandse toneel: van Gerard Hartkamp en Sacco van der Ma de. die met gerijpt talent uiterst moei- Uike rollen prachtig beheerst over het voetlicht brachten; van Edmond Classen. groot gevoel voor nuance de „or, der Meu- rechter neerzette; v i Piet v Jean Genet met harlekijnskraag; een portret vam Jean Costeau, 1956 (overge nomen uit NRT 6). waarin deze waarheden van Genet niet hardop mochten worden uitgesproken. Wat is er in hemelsnaam in die vijf jaar gebeurd, dat „Het balcon" nu wel mag worden opgevoerd? En wat nog gekker is waarom doet het stuk de mensen niet meer dan het trekken van een kies. die al lang ge trokken is? In de eerste plaats natuur lijk, omdat we inderdaad hebben Ieren inzien dat heel veel van wat tegenwoor dig de maatschappelijke orde uimaakt uiterst kritisch moet worden bezien. De de instituten ïeid en de on aantastbaarheid toekennen, die vroeger gebruikelijk was, in een tijd van zeker heden. In de tweede plaats is Genet's taal te moeilijk, te ondoordringbaar om onmid dellijk verstaanbaar te zijn voor de on voorbereide schouwburgbezoeker. „Het balcon" is naar mijn mening veel meer literatuur dan toneel. Wie het stuk leest zal keer op keer in verrukking raken door de taal van Genet, duistere poëzie. En zolang de dramatische opbouw van een stuk zich voltrekt langs duidelijke lijnen heeft de kijker het ook niet nodig elk woord te „verstaan". Maar de dra matische ontwikkeling van „Het balcon is niet zo sterk. uit ons tuincentrum Als achtergrond voor de border, voor een perk kleurige bloemen, of als enkele struik, die een blikvanger moet zijn, kunt U geen betere heesters kiezen, dan de drie uit deze aanbieding. Jeneverbesstruik (Jumperus Hybernic») die statige, donkergroene zuil vormige struik, die als haag of als solitair zo mooi is, zomer en wintergroenblijvend, van 2.75 Sneeuwbal (Viburnum) In Juni overdekt met sneeuw witte bolronde bloesems, als een lentesprookje zo mooi... van 2.95 Beuk (Fagus) de zeer sterke en decoratieve beuk, die als haag of als vogel bosje enorm voldoet, per bos van 5 stuks van 2.75 Vrijdag en zaterdag verkopen wij in ons Tuincentrum deze drie populaire, sterke en ge selecteerde heesters, ir stuk te/, of schrift ALTIJD IN DE ORIGINELE VERPAKKING De Franse regisseur Roger Blin. (overge nomen uit NÉT 6). len die Annet Nieuwenhuyzen in de mausoleum-scène prachtig terzijde stond; van Pim Dikkers, die met groot vak manschap de commissaris gestalte gaf en van Rick Franck, Nelleke Knecht mans en vooral Willeke van Ammelrooy als de meisjes uit het bordeel. Jan Teulings maakte van de generaal te zeer een revue-figuur; Petra Verbeek speelde te vlak de zangeres van de re volutie. Hoewel „Het balcon" niet de gebeurte nis is geworden, die velen ervan ver wacht zullen hebben, moet het beslui', van het NRT o*n het stuk te spelen worden toegejuicht. Genet is een van de belangrijkste schrijvers van deze tijd. Zijn werk verdient het om gespeeld te worden. Het is goed te weten in Rot terdam een gezelschap te hebben, dal hiertoe bereid is. VERDI's OPERA „ERNANI" (1844), die donderdag 27 april in de Grote Doelenzaal door het Rotterdams Opera Koor en -Orkest in concert- vorm integraal ten gehore zal worden gebracht, is zijn vijfde opera in successie. Het succes van deze opera was overweldigend. Zeker niet vreemd hieraan was de vrijheidsbeweging, die zich in Italië onder de naam van Risorgimento tegen de overheersing der Habsburgers en an dere in Italië heersende buitenlandse vorstenhuizen richtte. Op reis NRT-acteur Piet van der Meulen zal gedurende de maanden september en oktober een toneel-studiereis door Po len maken. Hij heeft hiertoe een beurs ontvangen van het ministerie van CRM. Van der Meulen is geïnteresseerd in een aantal vragen. Bijvoorbeeld: hoe is het mogelijk dat een klein land als Po len bijna 80 toneelgezelschappen kent. Ook wil hij meer weten van de sterke binding die er in het land is tussen publiek en theater. Dit, omdat Van der Meulen zich in Rotterdam ook sterk be zig houdt met de publiekvorming. Hij gaat zijn licht opsteken in het thealeriaboratorium van Grotofski; een theater-researchinstituut, dat met geld van de Poolse regering wordt gerund, met de bedoeling het theater zijn eigen karakter te laten behouden naast concur rerende media als film en televisie. Natuurlijk zal Piet van der Meulen ook naarstig uitkijken naar de stukken die in Polen aan de markt komen. Ge zien de huidige belangstelling in Neder land voor het Poolse repertoire, is de kans groot dat de Rotterdamse acteur- met een of enkele stukken terug komt, dan volgend seizoen misschien al zullen zi Weg Deze vrijheidsbeweging verenigde al le patriotten, waartoe ook Verdi behoor de. Zij inspireerde hem tot het schep pen van een 13-tal vrijheidsopera's, waarvan vele tot grote politieke demon straties in de theaters hebben geleid. Voor de Italiaanse revolutie van 1848 49 schreef Verdi zelfs een Hymne, die hij aan Mazzini, één der grote leiders van de Risorgimento, opdroeg. Het verzet werd echter door de Oostenrijkse troe pen bloedig neergeslagen. Eerst in 1859 kwam het in Italië tot éénwording en zelfbestuur. Na Nabucco (1842) waarin de vrij heidsstrijd der onderdrukte Joden ge stalte vindt, volgden de opera's I Lom- bardi 11843), Ernani (1844), I due Fos- cari (1844). Giovanna d'Arco (1845 - naar Schiller's „Jungfrau von Orleans"), Alzira (1845), Attila (1846), Macbeth! 1847), I Masnadieri (1847), II Corsaro 11848), La Bataglia di Legnano (1849), Luisa Miller (1849), en Stiffelio (1850). Dat zijn aandeel in de strijd voor de Risorgimento hem geen windeieren heeft gelegd, wordt ons duidelijk als wij we ten, dat hij vdn de honoraria, die deze vrijheidsopera's hem hebben opgele verd, in 1848 het landgoed Sant'Agata heeft gekocht, dat hij deelde met de destijds beroemde zangeres Giuseppina Strepponi, die hij in 1859 wettelijk huw de. Ook de ensembles en solopartijen spélen in deze opera een belangrijke rol. De rol van Elvira, de bruid van Don Ruy Gomez de Silva, is een typische dramatische coloratuurpartij. Ernani, de verbannen edelman en geliefde van El vira, is een heldentenor, Don Carlos, de Gomez de Silva en Ernani, een typische koning van Spanje en medeminnaar van Verdi-bariton. De laatste opvoering in Nederland door de Italiaanse Opera had in 1933 plaats. Nu, 123 jaar na de première in 1844 in het Teatro La Fenice te Vene tië en 34 jaar na de laatste Nederland se voorstelling zal de opera Ernani in de Grote Doelenzaal in concertvorm worden uitgevoerd onder leiding van de Rotterdamse opera-dirigent Piet Struijk. Solisten zijn: Giuseppe Savio, tenor (Er nani), Bruno Tessari, bariton (Don Car los), Pieter van den Berg, bas (Don Ruy Gomez de Silva), Antoinette Tie- messen, sopraan (Elvira), Inge Kee- mink, sopraan (Giovanna), Frits van Houten, tenor (Riccardo) en Gert Lan- geler, bariton, (Jago). Intrige Elisabeth Andersen, die in bovenstaan de recensie juist een versterking van het NRT werd genoemd, gaat weg. Ze heeft voor een seizoen getekend bij de Nederlandse Comedie in Amsterdam. Ze moet het zelf weten, wij vinden het jammer. JAN HEIN DE GROOT. Agenda Rotterdamse Schouwburg Vrijdag 21 april, NRT met „Oom Wan- ja", 8.15 uur. Zaterdag 22 april, NRT met „Ham let", 8 uur. Zondag 23 april, NRT met „Het bal con", 8.15 uur. Dinsdag 25 april, Centrum met „Man Grote koorscènes De stof voor Ernani is van Victor Hu- go. Bellini had het gegeven reeds tot een opera bewerkt, die door de destijds geldende censuur niet kon worden opge voerd. Het libretto, dat Verdi diende tot het componeren van Ernani werd door Francesco Maria Piave naar Victor Hu go's „Hernani" geschreven. Opvallend zijn de grote koorscènes, die in een sterk revolutionaire toon zijn gecomponeerd, o.a. in de samenzwe ringsscène uit de 3e acte, culminerend in het koor „Si ridesti il leon di Catilla" De handeling is in 't kort als volgt: Don Ruy Gomez de Silva staat op het punt met Elvira, de geliefde van Erna ni, in het huwelijk te treden. Als mede minnaar van beide rivalen dringt de Spaanse koning Don Carlos Elvira's ver trek binnen. Op dit ogenblik verschijnt Gomez de Silva zijn en- Ernani, tree maakt. De hieruit ontstane verwik- kelingen leiden tot de ontvluchting va» Ernani. Op het bruiloftsfeest wordt een pel grim aangediend, die Ernani blijkt te zijn. Tussen hem en Elvira ontstaat een liefdesscène. Dit wekt de woede op van Gomez de Silva. Wanneer nu ook Don Carlos verschijnt wordt Ernani door d« Silva verstopt. De koning eist zijn uit levering, wat door de Silva wordt afge wezen, ook, wanneer Elvira door Don Carlos wordt weggevoerd. Als allen vertrokken zijn dwingt de Silva Ernani tot een duel. Deze weigert en stelt voor, dat beiden Elvira uit de handen van de koning zullen bevrijden. Hiermede verbeurt hij zijn leven aan de Silva, die slechts op de hoorn, die Ernani hem ter hand stelt, behoeft te blazen om hem te dwingen zi'ch van het leven te beroven. Don Carlos, die tot keizer van het Heilige Duitse Rijk zal worden gekroond voelt zich door zijn politieke tegenstan ders bedreigd. Ernani trekt het lot, de keizer-koning te doden. Gomez de Silva biedt hem echter de hand van zijn ge liefde Elvira aan en wil hem zelfs zijn zelfmoordhoorn teruggeven indien hij Don Carlos mag doden. Ernani weigert. Don Carlos besluit alle edellieden on der de samenzweerders, na hen oor spronkelijk ter dood veroordeeld te heb ben, te begenadigen en Elvira aan Er nani ten huwelijk te geven. Alleen Go mez de Silva is met deze beslissing niet tevreden. Tijdens een gemaskerd bal ter gele genheid van het huwelijk van Elvira en Ernani klinkt plotseling hoorngeschal, dat Ernani aan zijn belofte herinnert. De smeekbeden van Elvira kunnen hem niet van gedachten doen veranderen. Door de Silva voor de keuze gesteld zich door vergif of een dolk te doden, kiest Ernani het laatste. Naar de laatste berichten luiden is de Grote Doelenzaal nu reeds uitverkocht srdag t ..De MAASKANT BEHANGSEL Vraag stalen backen 2e MIDDELLANDSTRAAT 2 - TEL 23.31.92 WOLPHAERTSBOCHT 236 - TEL. 27.48.25 De Havenstad Operette heeft zaterdag avond in dGroote Schouwburg-Zuid met de Engelse operette „The Geisha van Sidney Jones een goede beurt ge maakt. Dit ensemble, dat verrassend veel jonge krachten heeft opgenomen, be schikt over uitstekende vocalisten. Bij zondere indruk heeft Loes Witjens op ons gemaakt, die met haar technisch goed ontwikkelde, fraaie sopraan de rol van de geisha O mimosa San voortreffelijk heeft gezongen. Ook in haar spel was zij charmant, zodat zij tot de veelbelovende operette-krachten mag worden, gerekend. Een goede zanger was eveneens Jac ques Wezenaar, die zijn rol van luitenant Fairfex in houding en gebaar iets meer reliëf had mogen geven. Geestig en be wegelijk in haar rol van Molly Seamore was Ria Broekhof, .die deze creatie ook vocaal uitnemend heeft gebracht. Aty Eggernont mag een verdienstelijke Lady Constance Wynne worden genoemd, hoe wel- haar creatie van deze adelijke En gelse dame meer flegma en reserve had mogen hebben. De rol van de Japanse uitenant Katana verraste door goed ac teren en fraaie zang van Ron Smiet. Van de spreekrollen met te verwaarlo zen zang noemen we allereerst Jan van Heukelem. Met zijn geestig gespeelde rol van de Chinese eigenaar van het thee huis ,;In de tienduizend vreugden", Wun- 19 Hsi, was hij de komische schakel in dit spel van intriges en verwikkelingen. Zijn typering van de sluwe en onderdanige Wun-Hsi was dan ook voortreffelijk. Henk Broekhof had de spreekrol van de markies Imari voor zijn rekening geno men. Hoewel hij deze rol bekwaam wist uit te beelden maakte hij toch de indruk niet geheel rolvast te zijn geweest. Hij moest nogal eens op de souffleur spelen. Van de kleinere rollen noemen we gaarne Hans Pompe als luitenant Cun ningham, Anny Schouten als Juliette, Rien Munter als sergeant Takamini en Corry Pompe als Nanni, die goede ver bindende schakels waren in dit onge dwongen spel rond 1900. Hoe verdienstelijk het koor zich ook heeft geweerd, de dames en heren moe ten zich meer aanwennen op de dirigent te zingen. Nu traden er nog teveel tem pi-wisselvalligheden op. Lof verdient Jaap Boer, die als muzikaal leider de opvoe ring geheel in handen had. Dat niet alles van het overigens verdienstelijk spelend amateur-orkest „Entr'Act" even zeker en zuiver klonk, lag beslist niet aan de dirigent. Met tempo en geestdrift wer den de nu nog geliefde en bekende suc cessen uit deze operette als: Wun Hsi's song „Chin-Chin-Chinaman", de pittige mars. die de tweede acte inleidt en Sea- mor's liedjes van de klimaap en de bo ze papegaai door het orkest begeleid. I. E. De Vijfkoren Commissie heeft haar 15- 'orig bestaan met een concert in de Klei ne Doelenzaal gevierd. Traditiegetrouw zijn de vijf samenwerkende koren elk apart opgetreden, waarna de avond met een gezamenlijk optreden werd besloten. Er is over 't algemeen vrij verdienstelijk gezongen, alhoewel de koren toch wel aan repertoire.vernieuwing en -moderni sering toe zijn, willen zij in de belang stelling blijven. Aannemelijk klonk de Gemengde Zang vereniging „Zeelandia" die versterkt met het St. Elisabethkoor, o.l.v. Johan van Geldre de Hymne „O preiset Gott Ihr Engel des Hern" van Handel zong. Frans de Vries, dirigent van het Mannenkoor „M.O.Z. Excelsior" heeft „Zum Offertorium" van Schubert en „Be- nediktus" van P. Kiel fraai genuanceerd door het koor laten zingen. „Haec Dies" van A. Vranken was door detoneren en gebrek aan voldoende techniek hieraan nog r it toe. Klankvol en muzikaal waren de vertol kingen van „Vera Languores" van Lotti „Vrede" van H. Zagwijn en „Veni Domi- ne" van Mendelssohn door het Dames Zaterdag wordt aan de Gaffeldwart straat no. 5 „Hieroo" geopend door d; direkteur van het Nieuw Rotterdams To neel de heer Rob de Vries. „Hieroo" it een project van een aantal mensen bin nen het Jeugd- en Jongerencentrun Ruimte; evenals „Sociëteit-R" aan he; Erikaplein no. 13. Aan dit centrum bestaan al mogelijk heden als pottenbakken, kunstsmeden tekenen, schilderen, toneel en dans. De ze min of meer vaste aktiviteiten, di( zich in werkplaatsexpositieruimten af spelen, worden uitgebreid met een inci dentele: „Hieroo". „Hieroo" biedt o.a. expositieruimter en wil ook een speel- en praatplaat- zijn. Zaterdag een programma met d- bekende Rotterdamse cabaretier Hat Peekei; terwijl Leen Stokman exposeert. koor „Het Noorden" o.l.v. Jeanne Ver boom. Het Chr. Gemengd koor „Vox Hu mana maakte zich verdienstelijk met de selectie uit de opera „Martha" van Flotow. De solopartij werd door Peter Stoop met zijn lyrische tenor zeer fraai vertolkt. Tot besluit trad vóór de pauze het Rot terdams Operakoor „Zanglust" met dria delen uit „Die Zauberflöte" van Mozart op. De koren werden muzikaal verklankt. In de solopartijen slaagden de tenor en de bariton uit het koor het best. De so praan was tegen haar technisch moeilii- ke partij nog niet opgewassen, hoewel zij in de cantilene-gedeelten behoorlijke re sultaten bereikte. Na de pauze volgde een verdienstelijke, hoewel wat langdradige uitvoering van enkele gedeelten uit de opera „Orpheus" van Gluck. die door de gezamenlijke ko ren en een sopraan- en altsoliste o.l.v. Johan van Geldre werden gezongen. De altzangeres Francesca Heuneken vertolk te haar soli in dit werk, evenals in Han dels „Hymne" onder de maat. Zij doet. er goed aan voorlopig nog niet op te tre den. Anneke van der Holst ontpopte zich als een geschoolde sopraan met een expressief volume. In de „Hymne" van Handel, waarmede de avond werd geo pend, hoorden we voorts nog Gerard Schimmer, die de baspartij zuiver en met een fraai timbre heeft gezongen. Solistische afwisseling bracht Bram Boelee met „Scherzo" in bes op. 31 var Chopin, dat hij briljant, muzikaal, doch wat extravert speelde. Als begeleider van verschillende koren was zijn spel zeer decent en klankvol, wa* eveneens geldt voor 'Henny Moser, die „Die Zau berflöte" technisch bekwaam begeleidde. Verdienstelijk mag ook het begeleidings- spel in de opera Martha van Jesina Schoneman worden genoemd. DAGENT CITROËN VOOR GEHEEL ROTTERDAM EN OMSTREKEN SERVICE-VERKOOP OCCASIONS Aanpassing in samenwerking met de oogarts. Geheal pijnloos en onzichtbaar. CONTACTLENSPRACTICUS C.J.STUIJ Optiek "de Lens- SQHIEDAMSEWEG 64 - TEL. 236055 PEPPELWEG 131 - TEL. 188465 ROTTERDAM

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1967 | | pagina 15