„Noppensteen" van pater Meijer
voor de ontwikkelingslanden
Dit jaar eerste fase nieuw
industrieterrein Moerdijk
g PÜNTJES en BOLLEK
Schenkingen voor het
Stedelijk Museum
Serieus lego-spel voor volwassenen
tMfWo-
Uitreiking van
prijzen
toneelwedstrijd
<5-
DE HAVENLOODS DONDERDAG 6 JUNI 1961
Pater Piet Meijer, Rotterdammer van geboorte, missionaris van beroep,
knutselaar uit hartstocht heeft speciaal voor de ontwikkelingslanden in
Afrika een bouwsteen ontwikkeld, waardoor het in de toekomst mogelijk
zal zijn tegen uiterst lage kosten volwaardige constructies te bouwen.
Technisch gesproken heet zijn steen „öen noppensteen", de leek zal beter
begrijpen waar het om gaat als van een „lego-steen" wordt gesproken.
Het is ook het lego-systeem dat pater Meijer op het idee van zijn noppen
steen heeft gebracht.
Waar de 56-jarige missionaris naar
zocht was een „doe-het-zelf-steen",
een uit Europees vernuft met Afri
kaanse materialen vervaardigd pro-
dukt. Want dat is belangrijk. De
Afrikaan moet het idee hebben dat
de noppensteen zijn steen is, dat
de huizen, kerken, scholen en hospi
talen die er mee worden gebouwd
zijn gebouwen zijn.
In het kader van de ontwikkelings
hulp is pater Meijer's vinding dan
ook van groot belang. Het onbegrij
pelijke is dat tot nog toe de instan
ties die zich met ontwikkelingshulp
bezig houden zijn vondst wel interes
sant vinden, maar niet bereid zijn
het luttele bedrag van f 50.000 te be
talen, dat nodig is om het bouwen
met de noppensteen van de grond te
krijgen.
Een onpartijdige instantie als het
Rotterdamse Bouwcentrum heeft de
noppensteen aan een uitgebreid on
derzoek onderworpen.
De conclusie van dit onderzoek lui
den:
2. De steen kan op eenvoudige wij
ze worden gemaakt van ter plaatse
aanweizge klei.
3. Ongeschoolde mensen kunnen in
korte tijd redelijke gebouwen oprich
ten. die kunnen voldoen aan de ter
plaatse gestelde eisen. De steen blijft
wanneer na enige tijd iets afgebroken
of uitgebreid mo,et worden.
4. De noppensteen is in combinatie
met cementspecie een volwaardig
bouwmateriaal voor grotere construc
ties.
Met een profiel
Peter Meijer zegt: „Mijn steen is
geen gewone baksteen. Ik heb er na
melijk onder en boven een profiel
aangegeven (noppen), zodat ze in el
kaar grijpen. Hoe ze ook worden ge
legd ze passen altijd in elkaar. Dat
is niet iets nieuws, dat in elkaar pas
sen. Er bestaan heel wat soorten
bouwsystemen gebaseerd op dit prin
cipe, maar daarbij gaat het altijd
om grote cèmeritblokken. Bakstenen
met een profiel zijn niet in gebruik.
Het voordeel van bakstenen is dat ze
ze gemaakt zijn van klei. En klei
ligt inMalawi, waar pater Meijer
sinds 1946 missionaris is, als het ware
naast de deur. Overal ziet men klei
ne en grote termietenheuvels. die
uiterst geschikt zijn om bakstenen
van te maken".
Pater Meijer fabriceert zijn steen
met behuln van een kleine steenpers.
in Columbia speciaal ten behoeve
van de ontwikkelingslanden uitgevon
den. Het is de CINVA-RAM. die van
grond en cement (één deel cement
op tien delen grond) een volwaardi
ge baksteen maakt voor bijna geen
met zes roltrappen
naar boven
en naar beneden
Is niet in ieder huisgezin de
meest gehoorde klacht: „We
hebben te weinig kasten"!
En ook voor hen, die inwonen
of klein behuisd zijn, is er be
hoefte aan makkelijk te plaatsen
hangkasten met veel bergruimte
Handige, demontabele plastic
kast, met stevige buisframe,
hard-boardplaten, boven en on
der voor extra steun, kiest U
nu uit voor nog géén twee
tientjes.
geld. Het probleem is echter dat de
meeste ontwikkelingslanden over
geen of onvoldoende cement beschik
ken. En dat betekent a. dat er geen
stenen worden gemaakt, b. dat er
niet wordt gebouwd en c. dat de pers
staat te verroesten.
En dat was pater Meijer een doom
in het oog.
Hij zegt: Zodoende ben ik gaan zoe
ken naar een bouwsteen die geen
geld kost".
En de uitkomst van het zoeken was
de legosteen of de steen met inge
bouwd vakmanschap. Want iedereen
kan met de steen van pater Meijer
zijn eigen huis bouwen. Maar het ver
nuft, zit nogergens anders. De noppen
steen biedt de Afrikaan de mogelijk
heid te bouwen, zoals hij altijd ge
wend is geweest te bouwen. Met klei,
met boompjes, met bamboe, met ste-
nen.
Pater Meijer: ,,In een bouwkun-
deboek vond ik een steenverband dat
veel in landen wordt toegepast waar
aardbevingen zijn, het zogenaamde
„ratten-val-verband". In dit systeem
ontstaan holtes waarin betonijzer
wordt gezet en die later worden op
gevuld met beton. Toen was ik er.
in plaats van betonijzer bamboe,
vooral op de hoeken van muren om
de verbindingen met het dak te ma
ken".
De noppensteen biedt de mogelijk
heid om zelfs zonder specie te bou
wen. De dunne klei die in de holtes
wordt gegoten vult alle hoeken en
gaten op. Maar men kan klei of ce
mentspecie op de stenen doen. Het
Bouwcentrum spreekt dan van een
volwaardig bouwmateriaal voor gro
tere constructies.
Pater Meijer: „Voordat ik met ver
lof kwam heb ik .enkele muurtjes ge
bouwd van stenen, die we na ze ge
perst te hebben in een proefoven had
den gebakken. Een muurtje vulden
we met klei op. één met slappe be
ton. Ze werden gebouwd door jon
gens, die nog nooit een steen on de
andere hadden gezet".
Het Stedelijk Museum Schiedam
heeft in het afgelopen jaar de vol
gende schenkingen ontvangen.
Carol Baldwin-Cicero, 355 Moun
tain RD, Englewood N.J.-U.S.A.: ets
The Veil"; Carmen Cicero, 355
Mountain RD, Englewood N.J.
U.S.A.: gouache; Hans Breder, Uni
versity of Iowa, School of Art, Iowa
City Iowa USA: 3 dimensionaal re
flectie object; Hilke Breder: 1 ets;
Ulfert Wilke, 105 W. 27th Street, New
York City, N.Y.-USA: 1 monotype;
Arnold Schmidt 67 Morton Street,
New York City N.Y.-USA: 1 schilde
rij- Frank Roth, 240 E 15th Street,
New York City N.Y.-USA: 1 gouache
collage; Francis Celentano, 369 Se
venth Ave.. New York City N.Y.-
USA: 1. silk-screen; Luis Camnitzer,
Fairleigh Dickinson University, Flor-
ham-Maddison Campus, Art Depart
ment, Maddison-New Yersey USA: 1
lino op linnen; Liliana Porter (Cam
nitzer, adr. z. Luis Camnitzer: 1 ets.
Prof. ir. S. J. van Embden te Delft;
1 nikkel plastiek (Haagse beelhouwer
Lancelot Samson); weduwe E. D.
L. Lechner-Oosterman te Voorhout:
2 portretjes (vermoedelijk Edellie
den van Spieringshoek)G. J. van
Rasteren te Raamsdonkveer: Huis-
houdmangel, kuipersgereedschap o.a.
horletoet, kloofijzer, zet, bondel-
blikstamper. buizenstomper; H. W.
Meihuizen te Schiedam, Reisschrijf-
kistje (mahoniehout met pluche be
kleding en zilveren intstel) schaak
spel van kopermessing en een schaak
spel van ivoor en een geborduurde
parapluie-overtrek uit ca. 1850; H.
v d. Sloot te Schiedam: verveners-
schop uit Kethel; mevr. A. de Vries-
de Wolf te Schiedam: gipsreliëf 40-
45 copy; W. Dinkelaar te Schiedam:
41 hondenpenningen 1903-1943; Dir.
Openbaar Slachthuis te Schiedam:
schietmasker: J. Grollé te Schiedam:
paspoort 1837: A. C. de Voogd van
der Straaten te Rotterdam: 26 aar-
dewerkpijpen; O. Frenks te Schie
dam: vruchten- of aardbeikop; C. P.
v d. Lede, directeur van de N.V.
Blankenheijm en Nolet's distilleerde
rij te Rotterdam: 1 hydrometer in
mahoniehouten doos; Distilleerderij
J T. Beukers te Schiedam: 2 brand-
merkijzers; M. Dirkzwager te Schie
dam: 1 reclameprent Wed, Florijn
Co.
Aan het gemeente-Ar chief: mevr.
T. Bovenberg-Goris té Bergen op
Zoom: aquarel door H. Paradies,
voorstellende hét St. JarobS Gasthuis
aan de Burgemeester Knappertlaan
Aan instellingen van onderwijs en
jeugdzorg: Docenten en ouders van
'leerlingen van het gymnasium: een
gewassen inkt-tekening van het oude
gymnasium, van de hand van de hr.
J. W. M. van Hoogdalem, ten behoe
ve van het gymnasium.
Radioconcert Schiedams
Politie Muziekgezelschap
In het kader van haar 30-jarig be
staan geeft zaterdag 8 juli het Schie
dams Politie Muziekgezelschap o.l.v.
de heer N. Brilleman een concert voor
de radio. Van 19.05 tot 19.30 kan men
voor de K.R.O. via Hilversum 2 in de
rubriek „Musicerende Dilletanten"
het volgende programma beluisteren:
„Rule Brittannia". een ouverture,
„American Panorama". Jazz fantasie
en een mars van Johan Wichers
Maandagmiddag 10 juni zal in Mu
sis Sacrum een vergadering plaats
vinden van degenen, die gedupeerd
zijn door de manipulaties van de bont
handel Piek De Stichting Waarborg
Huishoudraad heeft zich het lot van
de gedupeerden aangetrokken en zal
trachten tot een regeling te komen.
KENNEDY-MARS VAN HAVENVAKSCHOOL
Op zaterdag 8 juni wordt door de
Havenvakschool voor de 6e maal de
Kennedy-mars (80 km) georganiseerd
Dit jaar vindt de start ergens in Bra
bant plaats om plm. 02.00 uur
's nachts en wordt onder meer via
Dongen, Oosterhout, Hoge- en Lage
Zwaluwe via de Moerdijkbrug door de
Hoekse Waard teruggelopen naar het
eindpunt, de Havenvakschool aan de
Waalhaven.
Een record aantal leerlingen, oud
leerlingen, leraren en instructeurs
heeft zich ditmaal opgegeven voor de
ze lange-afstandswandelingDe ver
wachting bestaat dat ruim 175 lopers
van start gaan om op zaterdagmid
dag tussen 15.00 en 18.00 uur het eind
doel te bereiken. Een gemeenschap
pelijke maaltijd na afloop voor lopers
en verzorgers zal deze sportieve ge
beurtenis besluiten.
Verrast door simpelheid
Vrijdag, en zaterdag verkopen
wij deze moderne hangkasten,
hoog 150 cm, breed 65 cm en
diep 50 cm, mot- yocht- en stof-
dicht, het plastic A S)/\
afgebiesd, imMUv
.voor^
Vrijdagavond
f schrift, b
De heer Volbeda van het Bouwcen
trum geeft als commentaar op pater
Meijer's bouwsysteem: „We waren
verrast 'door de simpelheid van het
systeem. Het beantwoordt aan alle
eisen van ontwikkelingshulp: er wor
den lokale materialen gebruikt, de
kennis ervan kan gemakkelijk wor-
den overgedragen, het kost de Afri-
kaan geen geld en wat vooral belang
rijk is: het systeem biedt het gewo
ne volk de kans er mee te werken
en er onmiddellijk profijt van te trek
ken".
Pater Meijer gelooft dat zijn svs-
teem van bouwen zal aanslaan.
„De Afrikanen kunnen met deze
steen op hun eigen vertrouwde ma
nier bouwen. In Malawi bestaat een
ministerie voor self-help. De men
sen worden op allerlei manieren aan
gespoord niet te wachten op hulp van
anderen, maar om zelf aan de slag
te gaan: „We zijn immers onafhan
kelijk". Dat wil zeggen: zelf wegen
aanleggen, zelf scholen bouwen en
huizen voor de onderwijzers. De be
staande bouwmethoden kosten te veel
tijd. Met mijn systeem ziet men op
korte termijn resultaten. De steen
komt als een wondersteen uit de
pers. Wanneer ze niet de oven in
gaan en dat zal de eerste tijd het
beste zijn dan kan na twee. drie
dagen met bouwen worden begonnen.
Inmiddels is het rapport van het
Bouwcentrum in het Engels ver
taald en gestuurd naar de Economi
sche Commissie voor Afrika in Ad
dis Abeba.
De heer Volbeda ziet een goede
mogelijkheid van toepassing van
de noppensteen als de regeringen in
ontwikkelingslanden zoud.en besluiten
de stenen zelf te maken en ze uit te
geven aan mensen met de verplichting
hun krotwoning bij de grote steden
af te breken en er een stenen huis
voor in de plaats te bouwen. En het
zelf-bouwen als voorwaarde stelt voor
een verblijfs- of werkvergunning.
Snel resultaat
Pater Meijer, die hoopt op zijn
f 50.000, weet precies wat hij ermee
gaat doen. „Ik zou beginnen in het
meest verwaarloosde gebied in Mala
wi. Daar zou ik dorpsschooltjes en
huizen voor onderwijzers bouwen,
want daar is de meeste vraag naar.
Een school van drie of zes klassen
zou ik niet in een groot gebouw on
derbrengen. maar in aparte klassen,
gebouwd rond de gemeenschappelijke
speelplaats, zodat het een soort kraal
wordt. Het voordeel hiervan is dat
men snel resultaat zie. Dat geeft de
Afrikaan het gevoel: zie je wel. we
krijgen het hier voor elkaar. En als
er in één dorp een school staat, wil
een ander niet achter blijven".
Pater Meijer heeft tot nu toe het
lid op de neus gekregen bij instan
ties die hij óm de armzalige f50.000
vroeg. Hij zegt:
„Toch hoop ik nog altijd dat de
een of andere industriëel dit project
op zich wil nemén. Het zal minstens
f 25.000 en hoogstens f 50.000 vragen.
Maar het hoeft niet eens. Er kan een
beginbedrag van laat ik zeggen
f 10.000 tot f 15.000 gegeven worden.
En de rest als de rapporten van mij,
de plaatselijke overheid en-of de ker
kelijke instanties ontvangen zijn
over het resultaat van de start".
Pater Meijer verblijft thans in Rot
terdam. Hij is bereikbaar aan de
Oranjeboomstraat 206. tel. 273288. Wie
met hem mee wil bouwen in Mala
wi kan geld sturen op zijn giroreke
ning 320072.
met zes roltrappen
naar boven
en naar beneden
Als de stapels Pocketboeken U
boven het hoofd groeien... en
U er geen raad meer mee weet,
dan is de aanschaf van deze
pocketboekrekken geen luxe en
zelfs goed te doen voor de jonge
lui met bescheiden zakgeld...
Zo'r» 3-delig boekenrek vóór
pockets, bestaande uit 3 planken
(44x11 cm) en 2 zijsteunen, geeft
iets gezelligs, staat opgeruimd
en is ook voor jongens- en meis
jeskamers ideaal.
Metalen pocket-boekenrek,
in fleurige, moderne kleuren
gelakt, opbergplaats voor
100 pockets, nu voor nog géén
twee gulden.
boekenrek j
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij j'deze handige, metalen
Pocket boekenrekken, 3-delig
voor de boekenwurmen onder
onze klanten,
Vrijdagavond tot 9 uur open.
Ctin ter. of schrift, bi
Nog dit jaar zal worden begonnen
met de eerste fase van het nieuwe
industrieterrein bij Moerdijk. Deze
eerste fase omvat een oppervlakte
van 500 hectare. Volgend jaar zal de
eerste industrie daar dan kunnen
gaan bouwen. Of dit de Shell-Chemie
zal zijn of niet, is tot op heden nog
steeds niet bekend. Wat de eisen van
de Shell-Chemie precies zijn, weet ai-
leen de regering, zei dinsdagmiddag
ir. F. Posthuma. directeur van het
Rotterdamse Havenbedrijf tijdens een
persconferentie in het raadhuis van
de gemeente Klundert.
Onlangs hebben wij uitvoerig ge
schreven over dit nieuwe industrieter
rein. Inmiddels hebben de ambtelijke
molens zeer snel achter de schermen
gedraaid. Volgende week reeds zal het
bestemmingsplan ter inzage worden
gelegd, maar men rekent er nu ken
nelijk reeds op dat er niet al te veel
bezwaren zullen worden ingediend,
zodat men nog dit jaar de eerste spa
de in de grond kan steken.
Hoewel men met het plan oorspron
kelijk mikte op de allergrootste bin
nenschepen en kleine zeeschepen, zijn
een terrein te verkopen, dat nog on
der de zeespiegel ligt. Pas wanneer
men in Zuidwest-Nederland over vol
doende industriegebied beschikt, kan
men weer een gunstige onderhande
lingspositie innemen.
Ook hij denkt
aan zijn toekomst
Volle Evangelie samenkomst, LutheFkapel,
Nozemanstraat 10b, zondag vier uur dient B-
Westerduin.
Vrijzinnige kerkdiensten, kerkgebouw Het
Nieuwe Verbond, Jagerslaan 9, Zuid, zondag
hali elf dr. R. Boeke.
Filadelfia Gemeenschap, Centrum Filadel-
fia, Espelo 99, hoek Zuider Parkweg zondag
Zaterdagmiddag, 8 juni, om half
vier zal NRT-acteur Pieter Lutz de
prijzen uitreiken aan de winnaars van
de wedstrijd „Schrijf een toneelstuk".
De eerste prijs, het beeldje „Het ster
nenschepen en Kleine zeescuepcu. «ji. renplukkertje" plus een
de meningen in dit opzicht wel wat nement (aangeboden door het Nieuw
veranderd. De persoonlijke mening Rotterdams Toneel) is voor Jac. J.
van ir. Posthuma is. dat bij de Moer
dijk ook zeeschepen zullen moeten
komen. Hoet groot die moeten zijn, is
afhankelijk van de eisen van de in
dustrieën. die zich in dit gebied wil
len vestigen. Hij wilde die eis ook niet
binden aan één industrie, vooral ook,
omdat men daar een verscheidenheid
van bedrijven wil hebben. „Maar," zo
stelde ir. Posthuma, „alle mogelijkhe
den zullen opengehouden moeten wor
den".
Een. groot voordeel van dit nieuwe
industriegebied zal zijn, dat de prijs
per hectare laag zal komen te liggen.
Die prijs zal zeer zeker veel lager zijn
dan in Rotterdam en zal in ieder ge
val concurrerend zijn met andere ïn-
distriegebieden in Zuidwest-Neder
land. Dat vindt zijn oorzaak in het
feit dat de doorgaande verbindings
wegen reeds aanwezig zijn dat er
reeds een spoorwegaansluiting is
en dat verschillende pijpleidingen
reeds vlak langs dit gebied lo
pen. Ten opzichte van Antwerpen zal
de prijs niet concurrerend kunnen
zijn, ómdat men daar de grond
aanbiedt beneden-de tien gulden per
hectare, dank zij bepaalde voorzienin
gen van de rijksoverheid.
Ir. Meijer van het Rotterdamse
Havenbedrijf legde op de persconfe
rentie nog eens de nadruk op het be
lang' van dit project. In Nederland
zijn.— behalve in Amsterdam geen
braakliggende industrieterreinen
meer. Dit is een groot nadeel ten op-
Noorman, wiens „De kooi" zal wor
den voorgelezen door acteurs en actri
ces van het NRT: Petra Verbeek,
Martine Crèfcoeur, Sacco van der
Made, Hans Polman, Hero Muller en
Pieter Lutz.
De tweede prijs, de verzamelde
werken van Heijermans, aangeboden
door de afdeling Rotterdam van het
Nederlands Toneel Verbond, plus
een Piccolo-abonnement is voor Dick
van Rossum. Zijn prijswinnend stuk
„Opzitten" is enige weken geleden be
handeld in werkgroepen van het insti
tuut van Theaterwetenschappen in
Utrecht. Hij zal zijn prijs niet in ont
vangst kunnen nemen, want Van Ros
sum zit zaterdag in Tsjechoslowakije.
De derde prijs, een Piccolo-abonne
ment is voor Leo Pot. Zijn „Astarte
en Astarte" is ingestudeerd door de
workshop van Mia Esser in Zaandam.
Het is waarschijnlijk dat het zater-^
dagmiddag zal worden gespeeld.
Apothekersdienst
De dienst vangt aan vrijdagavond
om zes uur. Dienst apotheek Nieuw-
land, Dr. Wibautplein 17, tel. 267532.
Toen de 68-jarige mevr. P. D.-P.
's avonds omstreeks elf uur op de
B.K.-laan wandelde, werd zij nabij
het in aanbouw zijnde ziekenhuis door
twee jongens van omstreeks 16 jaar
1».™ uui - ..v.. meer jju iü eeu KCUUt overvallen. Haar werd een handtas
openbare Bijbelcursus, dinsdag 8 uur van £jjtwerpen jn de eerste met inhoud van plm. f 10 ontrukt,
•encontact. plaats maar ook ten opzichte van an- waarna de knapen de vlucht namen.
dere industriegebieden. Het is nu een- De vrouw was door het gebeurde he-
maal zeer moeilijk aan een industrie vig ontsteld.
JAN BROBBEL
VanHogendorplaan 152 a
Vlaardingen
Jan Brobbel, thans zeventien jaar
oud, doorliep de 3-jarige L.T.S.
Met dit getuigschrift kwam hij di
rect in het tweede leerjaar van da
opleiding "Draaien" van deWilton-
Fijenoord Bedrijfsschool. Hij zit
nu midden in de Bemetel-eindexa-
mens, zowel praktisch als theore
tisch. Na de traditionele Vormings-
Kampweek en zijn 4 weken zomer-
vacantie zal Jan in éênvan de pro
ductie-afdelingen van onze machi
nefabrieken worden geplaatst.
Hij verdient nu een periodesalaris
van f. 263.-- per 4 weken.
Heeft ook Uw zoon
meer aanleg voor
techniek
Kom dan met hem eens praten met
de chef vande W.F.-Bedrijfsschool,
Admiraal de Ruyterstr aat 14,Schie
dam,of bel om inlichtingen over de
cursus, die half augustus begint.
Telefoon (010) 2692 00.
Jongerer
De-Reddingboot" heeft woensdagavond,om
7.30 uur een gezellige
rang", Vondelweg 26
„De Boeme-
■T lekkere broodjes onderweg.?.
c, kerk G. v.d. Lin-
punt, Boezemsingel 580, Rotterdam, spreker
ds. G. E. Bakker, aanvang kwar'
Nieuw Apostolische Ke
destraat en Hillevliet, d
4 uur, donderdag 8 uur.
Spaanse kerkdienst, zondag
„Atrium" Karei Doormanstraat 14.
Volle Evangelie Gemeenschap, zondag
juni 10 l v.„
r Groóthandelsgebouw, preker J.
Het Bahal Geloof, openbare gespreksavond
in het Nederlands, Iedere donderdag 8 u.-He
negouwerplein 6a, Iedere dinsdag 8 uur ln het
Engels, Schledamse Vest 118.
