.J)c mens moet zichzelf
weer gaan terugvinden
10.i
Ir. P. Tideman van Staatsbosbeheer:
De stad, de stadsmens,
hun woord en hun stem
95
V**"%
DE HAVENLOODS DONDERDAG 27 JUNI 1962
„We hebben een stadium gekend, dat we als optimum de leef
baarheid zagen. Eerst zijn we aan de welvaart bezig geweest. Nu
gaan we nog een stapje verder en we praten over het welzijn. Dal
is menselijker. Maar we moeten nog een stapje verder gaan. Be
halve het welzijn is het allereerst belangrijk, dat de mens zichzelf
gaat terugvinden. Je kunt zo mooi praten ov^r welvaart en welzijn
en dat zijn dan wel fraaie kreten, en dan toch nog niet tot de zaak
doordringen, namelijk de menselijke psyche, die zich ongerust
maakt over de toekomst. Dat is een realiteit en je merkt het voor
al bij de jonge generatie. Dat mogen we echt wel zo ernstig maken
als het is. De mens moet voorop staan'".
Ir. P. Tideman, hoofdingenieur
directeur van het Staatsbosbe
heer tracht de problematiek,
waarin we verzeild zijn geraakt
door de toenemende industrialisa
tie met als gevolg lucht-, water
en bodemverontreiniging, de
groei van de bevolking en het te
rugdringen van de natuur, filoso
fisch te benaderen. Hij verbaast
zich niet over de protesten van de
jeugd. Hij ziet dat protest als een
logische reactie op het handelen
van de laatste generaties, die de
zaak door een gebrek aan een
juiste visie heeft laten komen tot
wat ze nu is.
Hij geeft schrikwekkende voorbeel
den van de manier, waarop de mens
thans bezig is het milieu te belasten,
voorbeelden, waarvan er vele de pu
bliciteit niet hebben gehaald omdat
de verantwoordeliike personen me
nen, dat „men" dan in paniek zou ra
ken. Ir. Tideman meent echter, dat
er meer openheid moet zijn over de
ze zaken, omdat iedereen er mee te
maken heeft.
Zo is er het voorbeeld van de plot
selinge massale sterfte onder de gro
te stern in het Waddengebied, waar
door deze vogelsoort bijna werd uit
geroeid. Pas na een lang en minu
tieus wetenschappelijk onderzoek
kwam men er achter, dat die sterfte
werd veroorzaakt door een lekkende
leiding bij een grote chemische fa
briek bij Rotterdam. De giftige stof
fen werden via de Waterweg in zee
gebracht. Daar kwamen ze terecht in
de lichamen van micro-organismen,
die op hun beurt weer werden opge
geten door grotere dieren, zoals
kreeftjes, die dan weer als voedsel
dienden voor grotere vissen. Toen de
ze vissen door de vogels werden ge
geten, was de concentratie van het gif
al zo groot, dat de vogels stierven.
Toen men de oorzaak had ontdekt,
kon het lek worden gestopt, maar
het kwaad was al geschied.
dicht kunnen worden. Er wordt zelfs
geschat, dat het verlies dertig tot
veertig procent bedraagt. Op zich
zelf is dit niet zo'n grote ramp. om
dat we aardgas genoeg hebben. Dit
gas bevat' geen zuurstof, maar wel
methaan, een dodelijk gif voor bo
men. Dit methaan komt in de grond,
waardoor jaarlijks honderden bomen
sterven. Wil men er later een nieu
we boom planten, dan zou men eerst
de aarde moeten weghalen, omdat de
grond blijvend vergiftigd is.
„Zo zijn er veel meer dingen,
waarvan we de oorzaak heel moei
lijk of misschien wel helemaal niet
kunnen opsporen", zegt ir. Tideman.
„We zijn bezig ons milieu overmatig
te belasten. Daar doen we allemaal
aan mee. Het is niet alleen de indus
trie, maar het zijn ook de auto's en
de kachels".
Kort geleden ontdekte men een an
der gevolg van onze gemechaniseer
de samenleving: loodvergiftiging bij
koeien. „Vroeger gebruikte men bij
het maken van benzine alleen de
lichtste fracties van de aardolie", al
dus ir. Tideman. „Nu is men ook de
zwaardere fracties gaan gebruiken,
een economische ^oodzaak, die men
de raffinaderijen niet kan verwijten,
omdat er nu eenmaal meer benzine
geproduceerd moet worden. Om de
kwaliteit van de benzine te handha
ven, stopt men er een anti-klopmid-
del in, een loodverbinding. Dat lood
wordt via de uitlaat weer afgeschei
den en het zet zich af op het gras
langs rijkswegen, die intensief worden
bereden. In Duitsland heeft men ge
constateerd. dat er kalveren stierven
aan loodvergiftiging. Ook in Neder
land hebben we gemerkt, dat er langs
vele wegen grote loodconcentraties
voorkomen!"
Ir. Tideman steekt niet onder stoe
len of banken, dat we in de wanho
pige situatie verkeren, dat we niet
weten waar we aan 'moeten begin
nen om de belasting van onze milieu
te beperken. „Waar gaat het eigen
lijk om?" vraagt hij zich af. „Moe
ten we de zaak met allerlei lapmid
delen te lijf gaan of moeten we het
kwaad in de wortel aantasten?"
Dodelijk gif
Een ander voorbeeld. Al onze gas
leidingen lekken, omdat aardgas dro
ger is dan stadsgas en de verbindin
gen in de leidingen niet afdoende ge-
met zes| roltrappen
naar boven
en naar beneden
Terlenka, het probleemloze
materiaal van onze tijd, plooi-
houdend, sterk en makkelijk
wasbaar, is wel de meest Ideale
stof voor deze rokken.
Terlenka rokjes, in slank af-
kledend, glad model, geheel ge
voerd, een chique rokje met
loopplooi achter.
Moderne Terlenka rokken, in
prachtige kleuren, guldens
voordeliger voor nog géén elf
gulden.
geheel gevoerd
Vrijdag en zaterdag kiest U Uw
rokjes uit, in modieuze kleu
ren als: camel, bruin, bleu,
goud, rood, grijs
en marine,
Vrijdagavond tot 9 uur open.
tel. of schrift. best.
Gemeenschapszin
De hoofdingenieur-directeur van
het Staatsbosbeheer is van mening,
dat men het hele ondernemingswe
zen als een gemeenschapszaak moet
zien. „Dat is geen politieke leuze",
zegt hij. „De onderneming is geen
kwestie alleen maar van werkgele
genheid. We moeten producenten en
consumenten ais een eenheid zien. De
ondernemer moet zijn vrijheid behou
den, maar hij moet gemeenschapszin
hebben. Dan bereikt je. dat grote in
dustriële agglomeraties niet meer
eigenzinnig kunnen optreden".
Uiteraard is het Staatsbosbeheer
nauw betrokken bij het maken van
de plannen voor industrieterreinen,
zeehavens, kortom de hele planolo
gische ontwikkeling van ons land.
Ir. Tideman, die de provincies Zuid-
Holland en Zeeland tot zijn ambts
gebied heeft, wil slechts in vage be
woordingen spreken over die plan
nen omdat de meeste nog in een sta
dium van voorbereiding verkeren of
omdat er andere belangen in het
geding zijn. Hij wil echter wel zijn
visie geven op de manier, waarop
men deze ontwikkelingen aanpakt.
„Alle ruzies over vestigingen van
industrieën, zoals bijvoorbeeld de
Shell-Ohemie, komen voort uit het
feit. dat men geen visie heeft op dit
gebied", zegt hij. „Het gaat niet om
een strijd tussen Rotterdam en Ant
werpen. Men moet komen tot :een ge
meenschappelijk structuurbeleid. Er
moet een mondiale visie komen. Ik
wil in de regio een visie op de struc
turele ontwikkeling. Men kan zeggen,
dat die visie er al is, bijvoorbeeld in
de Nota over de Ruimtelijke Orde
ning en in de Zeehavennota. Maar dan
ben je niet waar je wezen moet. Dan
ga <je uit van de buitenkant en niet
van de binnenkant, van de onderne
ming zelf. Je kunt niet zeggen: ik
heb ik hier een mooi gebied voor een
industriële ontwikkeling. Je moet uit
gaan van de wens van de onderne
ming en van daaruit moet je de pro
blemen gezamenlijk oplossen".
Internationaal beleid
Ir. Tideman had dan ook graag ge
zien dat de Nota over de Ruimtelij
ke Ordening en de Zeehavennota wa
ren opgesteld door de overheid en het
bedrijfsleven samen. „De planologen,
die deze nota's hebbfen opgesteld, wil
len dat zelf ook", zegt hij. „Je kunt
niet meer spreken van een nationaal
plan, maar van een nationaal beleid.
Dn zeg ik: laat het een internatio
naal beleid zijn. De drie leuzen: vrij
heid, gelijkheid en broederschap zijn
helaas weer burgerlijk in slaap gesuk
keld".
Er worden door de industrie vele
zaken geproduceerd waar de mens
eigenlijk geen behoefte aan heeft. Ir.
met zes roltrappen
naar boven
en naar beneden
Al is kamperen het heerlijkste
zomerfaedrijf, dat U zich kunt
voorstellen... enige malen per
dag voelde U toch het grote
gemis... een eigen toilet.
ugaat
Dat is nu voorbij, want n
U kamperen, 't zij met tent ot
caravan en U neemt Uw eigen
toilet mee.
Een speciale Camping toilet,
compleet met binnenemmer,
afneembare bril en deksel, nu
voor vijf en twintig gulden.
n practisch cam-
comfortabele
lie kleuren uit-
Hygiënisch
pingtoilet.
zithoogte
gevoerd
binnenemmer
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze Camping toilets, een
onmisbaar onderdeel van Uw
kamp-uit
rusting,
voo
orgelconcert in
Immanuel kerk
Zaterdag 29 juni om kwart over
acht wordt in de Immanuelkerk te
Maassluis een vrij origineel orgelpro
gramma ten gehore gebracht door
drie jonge organisten die hun oplei
ding hebben bij Koos Bons. Hun spel
heeft reeds het concertpeil bereikt.
Twee van hen concerteerden in het
vorige zomerseizoen.
Guus Korpershoek uit Vlaardingen
ojjent met het tweede Concerto van
Handel en de Ciacona van Pachelfael.
Arie Noordsij uit Hoogvliet brengt de
len uit een charmante Suite van dé-
raintoault en de volledige Suite van
Jehan Alain, een boeiend, kleurrijk
eigentijds werk.
Na een korte pauze vertolkt Hans
Stehouwer de Messe de Pentecóte
van Olivier Messiaen. Bij het werk
van Messiaen heeft Stehouwer een
toelichting geschreven: een pinkster-
mis met veel symbolieken en o.a.
on/tlening aan de natuur van vogel
geluiden en vallende waterdruppels,
alles zinvol ingevoegd in een scherp
overwogen totaalconstructie voor de
bijzondere registercomfoinaties die in
dit stuk gevraagd worden.
CONTACTAVOND
OLD FANCLUB
Zaterdag 29 juni organiseert de
Old Fanclub in Rotterdam Zuid een
contactavond in gebouw Spes, Dord-
sestraatweg 25-27. Medewerking ver
leent de Haagse popgroup „Euson
and Stax", aanvang acht uur. toe-
gangkaartên aan de zaal a 3,50.
Zondagavond wordt er een avond
georganiseerd met medewerking van
„Soul Sound", aanvang acht uur, toe
gangskaarten f 2,50.
1 Liter chemisch toilet af-
breekvloeistof, 2.25
Vrijdagavond tot 9
tel. of schrift.
Ir. Tideman
Tideman is er van overtuigd, dat ons
milieu veel minder belast zou worden,
wanneer dat niet het geval was. „Bij
de kernsplitsing komen radio-actieve
stoffen vrij. waar men geen raad mee
weet", ze et hij. „Dus gaat men met
die stoffen ons voedsel bestralen.
Maar het is niet waar, dat we dat
nodig hebben. Niemand heeft er om
gevraagd. Na de Eerste Wereldoorlog
zaten de kruitfabrieken in hun maag
met het bijprodukt stikstof. Dus moes
ten de boeren zo nodig kunstmest
gaan gebruiken, waar ze ook al niet
om gevraagd hadden.
Bij de fabricatie van superfosfaat
krijgt men fluor, waar men ook al
mee in de maag zit, want je kunt het
bij wijze van spreken niet zo maar
weggooien, omdat de planten er dan
aangaan. Dus heeft men besloten
fluor bij het drinkwater te doen. Ik
wil niet ingaan op de voor- en nade
len van het toevoegen van fluor aan
het drinkwater, maar ik wil toch wel
stellen, dat elke arts kan constateren
of iemand gebrek heeft aan fluor en
hem dan kan vertellen hoe hij dat
heel gemakkelijk kan verhelpen. Nu
zijn we ook kunstvlees gaan maken
en iedereen roept, dat het zo prach
tig is voor de landen, waar men hon
ger heeft. Maar dat is helehaal niet
Waar. Je bestrijdt de honger niet met
kunstvlees. Dat.is een lapmiddel".
Bang voor paniek
Het woord „lapmiddel" duikt steeds
weer in het gesprek op. Zo noemt ir.
Tideman het alarm aan de industrie,
wanneer er door meteorologische om
standigheden gevaar bestaat voor een
catastrofale luchtverontreiniging, ook
een lapmiddel. Het slaan van alarm
is op zichzelf geen bestrijding. „Maar
men geeft over deze dingen zo wei
nig opening van zaken, omdat men
bang is voor paniek", zegt hij. „er
kan gerust wel eens op gewezen wor
den, dat .er technische oplossingen
zijn en dat daar hard aan wordt ge
werkt".
De heer Tideman is wel voor een
agglomeratie van de industrie, al ziet
hij ook de consequenties daarvan en
al meent hij ook. dat men niet zo
maar alle industrie bij elkaar kan
vegen. „Maar de ondernemer moet
zich dan ook bewust zijn van zijn ver
antwoordelijkheid", zegt hij, „en bij
b.v. luchtverontreiniging niet de
schuld afschuiven op zijn buurman".
En in dit verband wijst hij dan. als
voorbeeld van de ernst van de lucht
verontreiniging op de fluorgassen.
die bij de superfosfaatfabrieken in de
Botlek en bij Terneuzen vrij komen.
Ook daarover wordt weinig gepubli
ceerd. maar wel is het een feit, dat
deze gassen funest zijn voor koeien
en dat het reeds is voorgekomen, dat
de melk moest worden afgekeurd.
De juiste verdeling van de koek
dat wil zeggen van ons bezit aan
grond tussen al die zaken, zoals
wonen, werken, recreëren en natuur,
is een thema waar ir. Tideman voort
durend op hamert. Het gaat er hem
om. dat men die ruimte niet eenzij
dig verdeelt, maar dat doet vanuit
een juiste visie op de samenhang van
het geheel.
Betere visie
„Het is een fictie te denken, dat je
de ruim tg voor eeuwig en altijd in
deelt", zegt hij. „Er moet gewoon
een betere visie komen, een integra
le aanpak, waarbij alles op zijn eigen
plaats komt. Neem bijvoorbeeld eens
het fenomeen van de Delta. Die moe
ten we gaan ontwikkelen vanuit de
Delta, het geheel, zelf. omdat het pas
kan gaan functioneren als je het van
uit dat geheel ontwikkelt. Ér wordt in
ons land te veel gelocaliseerd. Van
uit het verleden is de toekomst niet
te voorspellen. Neem bijvoorbeeld de
Waterweg. Nadat die werd gegraven
heeft Rotterdam zich langs haar
opvers ontwikkeld. Maar dat wil niet
zeggen, dat dit tot in de eeuwigheid
door zal gaan. Er moet een toekomst
visie komen, maar die heb je pas als
je weet waarmee je werkft'.
En bij dat wérken gaat de heer-Ti
deman er van uit. dat de mens in de
natuur centraal staat. Elk dier heeft
zijn eigen specialiteit, waarmee het
zich in de natuur kan handhaven. De
mens alleen kan met die natuur wer
ken, maar hij zal dat pas goed kun
nen doen, wanneer hij over de hele
linie beseft, dat het mens-zijn in eer
ste instantie tot recht moet komen.
Om met de heer Tideman te spreken
de mens zal zichzelf moeten terug
vinden.
JAN DIJKSTRA.
De 12-jatige J. R. B. had van de af
wezigheid van zijn ouders gebruik ge
maakt om een ritje te gaan maken
op een bromfiets. Hij reed in de Van
Cleefstraat in verkeerde richting en
kwam als gevolg daarvan op de
Nieuw Mathenesserstraat links van
de weg terecht. Een automobilist
trachtte door uit alle macht te rem
men het knaapje te ontwijken, het
geen niet gelukte. De jongen werd
geschept, vloog oyer de motorkap en
finaal door de voorruit, waarbij hij
naast de chauffeur op de bank te
recht kwam. De bromfiets werd eni
ge meters weggeslingerd. Het mag
een wonder heten, dat de knaap er
met lichte verwondingen af kwam.
Hij werd door de GGD naar het zie
kenhuis vervoerd ter behandeling.
HOOFDPIJN POEDERS
KIESPIJN POEDERS
werken verrassend
De stad zonder hoofd wordt fraai
uitgebeeld door dit beeld aan de
Joost Banckertsplaats. Kubo maakt
het stadshoofd. Want dat missen
we kennelijk nog.
In de Kubo begint het „te rege
nen aan ideeën". Grappige, zoute
loze, maar ook erge goeie, welke
bewijzen dat de stelling „de Kubo
is een stadsverschijnsel" ofwel
maatschappelijke stellingname van
het individu tegen de opdringerige
maohtsinvloed van het totaal aan
verzuilde kollektieven, een zeer
juist standpunt is.
Een goed idee dat in de Kubo
kwam is dit: stelt u zich helder en
duidelijk voor in „passende kleding":
(1) een Rechter, (2) een Openbare
aanklager, (3) een Verdediger, (4)
een Getuige, (5) een Beklaagde, (6)
een Beul.
U zult beslist grote ogen opzetten,
wannéér u ze „ziet" op bijv. de Lijn
baan, waar ze met besliste gebaren
zomaar even een zeskant van op
staand zeildiek (waaroverheën je
kunt kijken), bij wijze van „tribu
naal" in een handomdraai opstellen.
Geheel het Gerecht inclusief „de
Bank" en het Hof komen zo en-pas-
sant uit een klein autootje tevoor
schijn. Wat zidh dan de volke ver
toont heet „Kutoinaal". ofwel het
kladhtspel spelen van „de enkeling".
Zowel de Stad, als het Stadsleven, de
politiek en de politieke figuur, de
maatschappij als de ontmaatschappe-
lijking zijn onderwerpen van dit „Sa-
menlevings- en Rechtenspel".
Het zal een „iemand" mogelijk zijn,
laten we zeggen een kunstenaar, zijn
werk en persoon „rechtens de samen
leving" voor de Openbare mening als
klacht (beklaagde), ofwel als oordeel
(rechter) en zelfs als verdediger en
beul te .doen optreden en functioneren.
Maar ook een „uitgerangeerde oude
re van dagen" kan via dit „Kubinaal"
een harde en scherp duidelijke „stads-
stem" laten horen, zonodig schril en
onmiddellijk zijn verwijt de wereld
inslingeren. Zoiets dan ook voor het
„jongmens", dat zelfs groepsge
wijs niet nóch sociaal, zijn speciaal
kuituur-ei" kan leggen of kwijt kan.
We hebben een juffrouw in de Ku
bo, bezig om administratief en orga
nisatorisch voor te bereiden dat „on
derwijs", „schoolplein", „buurt en
wijkhuis" tot-één en bijeenkomen ge
bracht worden met dichters, sprekers
over de samenleving, schrijvers e.a.
sociaal en-of cultureel ingestelden. We
mogen gewoon zeggen: 't is nogal
wat, en mógen verwachten dat er een
stel mensen dit Rotterdamse karwei
tje gaan meehelpen opknappen. Er
zijn namelijk tamelijk véél wijken,
heel wat uiteenlopende onderwijssec
toren.
Kakelbont kortschrift
Bejaarden, oudere alleenwonende»!.
Ze kunnen zich opgeven om wat aan
dacht en oplettendheid te bekomen.
Namelijk een plan ontwikkelt zich met
wijk- en buurthuizen, waar en waar
mee een Speeldag en een Uitverkie
zen van een Prins en Prinses van Spel
en Spelen georganiseerd wordt, om
(niet de allerjongste-) kinderen op
hun taken te wijzen, te bewijzen aan
de oudere mens. Laten ook vaders en
moeders reageren. Een voorstel on-
zerzijdsGs, om kinderen bij tweetallen
bij bekende en vertrouwde „ouderen"
in de buurt, en dat via «Je wijk- en
buurthuizen alsmede een wisselsys
teem tot wat oplettendheid en atten
tie te brengen. Een boodschap doen,
een flinke jongen kan een karweitje
verrichten. Een paar meisjes kunnen
uitstekend een bed .opmaken, wat vaat
wassen. Vanzelfsprekend zit daar
waardering en beloning aan vast.
Bottelo n.v. (de Coca Cola) biedt
elk Rotterdams kind dat aan Spel en
Spelen om de titel Prins en Prinses
deelneemt gratis een heerlijke Fanta
Orange aan benevens nog een titel,
namelijk in elke wijk is te winnen de
titel Prins Coke en Prinses Fanta
Orange en een grote verrassing. In de
late herfst» zal er een finale worden
gehouden om de titel Rotterdams Ko
ning en Koningin van het Spel.
De Kubo deelt mede dat vrijwel in
alle wijken gunstige contacten zijn
gelegd of gaande zijn, ook te Rotter
dam-Zuid. Jeugd- en buurtverenigin
gen of instellingen waarmee nog geen
contact is, worden verzocht djt op te
nemen. De heer Barneveld, directeur
van buurthuis Kruiskade, Coolsestraat
94. tel 122035, stelt gaarne de door
hem gecreëerde spelregels „Boontje
komt om zijn loontje" of: „het kind
dat speelt verdient de bonen in de
brij", te dezer zake belangeloos ter
beschikking en „Stadscontactmoge-
lijkheid".
Het stadshoofd
We hadden het al over dat idee en
het begint hier en daar te werken, ook
op Rotterdam Zuid. Wat we ons af
vragen is: wat is er eerder, de Zui-
derkop of de Centrumkop? Enkele
jongelui zijn bereids gevonden met
l«wartjeslijsten te gaan opereren in al
le sociëteiten.
Voor wie het niet las: bedoeld
Stadshoofd is een massief hol ding op
degelijke wieltjes, gevat in stevig wit
provo-kubusraam van betonijzer en
voorzien van lang touwenhaar, om
'm te kunnen voortsleuren bij elke
„gelegenheid". Het is iedereen en nie
mand, tegelijk rijdende brievenbus.
Wie het Stadshoofd bij de neus vat,
opent daarvan automatisch de mond.
waarin ideeën, brieven, protesten, ver
wijten, geldelijke toezeggingen, be
lastingformulieren e.a. foldermateri
aal kan worden ingeschoven, gezien
het Stadshoofd iedereen en niemand
is, mogen zelfs de wethouders en
raadsleden er mee demonstreren.
De prikstok
Zoals het plaatsen van prikstokken
ln de parken een idee met een hoed-
op was, is er een idee plus aanbod in
de Kubo gekomen dat een idee is met
een generaalspet op. Namelijk op be
paalde vervuilde punten een „setje".
Nu gaat u vragen, wat is een „setje".
Een „setje" zet je neer: een heel
hip plat bezempje, een soort schuif-
schepje met klem-knip handbediening
voor proppen en viezigheid (dat laat
ste is een uitvinding van een Kubo-
iemand). Het „setje" wordt met in
begrip van een containertje op wiel
tjes zo maar hier en daar „waar het
vuil is" neergezet. De rommel zal er
niet uit kunnen wegwaaien, dat is óók
al uitgevonden.
Alweer Bottelo nv. biedt de stad
Rotterdam gratis zes stuks aan, wat
dan ook besproken gaat worden met
de Aktiecommissie „Schoon Schip",
De Rotterdamse Pers
Laat nu toch „De Pers" te dezer
stede op Kubo zijn gaan reageren!
Zowaar, we lazen wat! Kommunikatie
en informatie: Kubo, per adres Da
'Havenloods, Westblaak 25.
