„Het leven lag plotseling
weer helemaal open"
13$^*
Leen de Graaf gelooft
in z'n race-succes
°°'2~
mOSBSSa
vaNoaM
BMtsSBSSBS
f350,
opruiming
opruiming
Dominee Palasek en dokter Kvas.nicka uit Tsjecho Slowakije:
DE HAVENLOODS DONDERDAG 1 AUGUSTUS 1968
11
auto-plaldhoe«en
Heel Tsjecho-Slowakije heeft de afgelopen weken in grote span
ning geleefd. In Nederland kon men niet veel meer doen dan
van een afstand de ontwikkelingen volgen. Toch kwam een groep
Tsjechen naar Nederland en wij hebben de gelegenheid aange
grepen een gesprek met enkele leden te hebben. Het was een
groep van tien mensen die in Arnhem waren in het kader van
een oecumenische jeugduitwisseling. Wij spraken met twee van
de leiders, dr. Jan Kvasnicka en dominee Karei Palasek, beiden
afkomstig uit de stad Pisek.
Dat men in Tsecho-Slowakije onder
spanning leeft is een duidelijke zaak.
Maar is het een angstige spanning of
een gespannenheid in vol vertrouwen
op een goede afloop?
Dominee Palasek: „Natuurlijk is de
spanning duidelijk merkbaar, maar
toch ben ik van mening dat in de eer
ste plaats het vertrouwen komt. Dui
delijke tekenen daarvan zijn de mas
sale ondertekening van het manifest
en de ondersteunende demonstraties
*van de studenten. Dat hier en daar
wel rekening gehouden wordt met een
minder gunstige uitslag is onvermij
delijk, maar de boventoon is vertrou
wen."
Dr. Kvasnicka: „Men heeft het vol
ste vertrouwen. Een van de duidelijk
ste voorbeelden zit hier voor u. Dacht
u dat wij met tien man uit Tsjecho-
Slowakije weggegaan zouden zijn als
in angst en beven de uitslag van het
gesprek afgewacht moest worden?
Dan waren we echt wel bij onze fa
milie gebleven. Die spreekt in uren
van gevaar tenslotte een duidelijker
taal dan een reis naar het buitenland.
Kunt u in het kort samenvatten wat
er gebeurd is?.
Dr. Kvasnicka: „Zoals u weet is
het progressieve proces in de commu
nistische partij ontstaan en door de
communistische partij gevoerd. Het
was eenvoudig verbijsterend om te
zien hoe de mensen en dan bedoel
ik het hele volk op de nieuwe ont
wikkeling regeerde. Het leven, dat tot
dan een enge, besloten cirkel leek,
lag plotseling weer open. Om mijn
persoonlijke gevoelens te noemen: ik
werk in een ziekenhuis en voor maart
1968 deed ik gewoon mijn werk en
meer niet. Ik interesseerde me vol
strekt niet voor de politiek of wat dan
ook. Daar kwam plotseling radicaal
verandering in. Ik maak nu deel uit
van een „arbeitsrat" (ondernemings
raad) van het ziekenhuis, ik volg de
politieke ontwikkelingen, kortom ik
heb het gevoel dat ik weer kan leven".
In heel West-Europa is het de jeugd
die veel stof doet opwaaien, vooral de
studentenwereld roert zich in protest
tegen de gevestigde orde. Is dat bij u
ook het geval?
Dominee Palasek: „Dat gaat bij ons
slechts ten dele op. Natuurlijk zijn het
ook bij ons de jongeren die zich roe
ren. Maar zij verzetten zich niet tegen
de „gevestigde orde", om de eenvou
dige reden dat juist de laatste maan
den de „gevestigde orde", dat wil zeg
gen, de regering, een duidelijk pro
gressieve koers aangeeft. Wat wel op-
Als er tijdens het wisselen van
de seizoenen in de fabriek nieu
we dessins gemaakt worden...
waarvoor ook weer ruimte no
dig is... dan verkopen wij deze
plaidhoezen in leuke ruitdessins
guldens goedkoper.
En U weet het. Uw wagen wint
aan comfort en behagelijkheid
met zo'n gezellige plaidhoes
over de banken... bovendien
spaart U de autobekleding en
Uw eigen kleding in belangrijke
mate!
Een 'grote partij autoplaid-
hoezen in bijzonder leuke ruit
dessins, passend op bijna alle
Europese wagens, door elkaar
voor nog géén vijf gulden.
.Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze mooie kwaliteit plaid
hoezen In blauwe, rode en groe-
Bijpassende autoplaids
voor 9.85
Vrijdagavond tot 9 uur open
Duur van de opruiming
18 juli tot 9 augustus
j«$»j Céén Ut. of schrift-^best.
merkelijk is, dat is dat de jeugd als
bij toverslag hevig geïnteresseerd is
in de politiek. Reeds vele jaren pro
beerde de communistische partij de
jongeren er bij te halen, maar er wer
den geen resultaten geboekt. Nauwe
lijks was het progressieve proces be
gonnen of de jeugd stortte zich er vol
ledig in. Ik kwam ten tijde van de
verkiezingen met de trein naar huis
en daar trof ik een groep jongeren.
Een van hen had een radio bij zich.
Zij zaten allen in gespannen aandacht
de uitslagen te volgen. Het was een
hartverwarmende ervaring."
Uit uw uitlatingen "komt duidelijk
naar voren dat sinds het voorjaar
sprake is van een' grote opluchting.
Hoe was het dan voor die tijd?
Schijnvrijheid
Dr. Kvasnicka: „Dat was niet erg
prettig. Het is misschien het beste een
voorbeeld te geven. Ook voorheen was
het toegestaan vrij je eigen mening te
uiten, maar... je moest dan wel de
consequenties dragen. Als je je eigen
mening verkondigde en dat was niet
de mening van de partij, dan bete
kende dat in mijn geval dat
mijn kinderen nooit in aanmerking
zouden komen voor een behoorlijke
schoolopleiding; dat ik altijd „twee
de" arts zou blijven; dat ik het huis
dat mij aanstaat en dat vrij is niet zal
krijgen, omdat anderen steeds voor
zullen gaan. Het is maar een voor
beeld, maar het geeft aan dat we toen
in een schijnvrijheid leefden."
Kan men bij u alle kranten krijgen
die men hebben wil? Ook de buiten
landse
Dominee Palasek; „Dat kan ja,
sinds maart van dit jaar. Sinds die
tijd zijn in enkele zaken werkelijk al
le kranten te krijgen. Ik wilde het
éérst niet geloven toen dat bericht
verspreid werd. Toen ik op een goede
dag toch in Praag moest zijn heb ik
het gecontroleerd en het is inderdaad
zo. Ook de Engelse en Amerikaanse
kranten. Die zijn echter erg duur en
worden daarom toch niet veel gelezen.
Maar ze zijn er wel. Ook dat is dus
duidelijk anders dan voor die tijd.
Voorheen kon men wel buitenlandse
kranten krijgen, maar alleen de com
munistische buitenlandse bladen. Nu
is alles er."
We weten dat het na vier dagen hier
geweest te zijn een moeilijke vraag is,
maar kunt u enige vergelijking trek
ken tussen uw land en Nederland en
b.v. Rusland?
Dominee Palasek: „Dat is te moei
lijk en ik zal u zeggen waarom. Wij
weten evenveel van Rusland als men
hier jn Nederland weet. Rusland is
voor ons net zo gesloten als voor u.
Maar een vergelijking tussen onze bei
de landen? Wel, wat me erg verras);
heeft, dat is de grote geïnteresseerd
heid waarmee men ons ontvangt. Uit
alles blijkt duidelijk dat het Neder
landse volk althans het deel dat Wij
ontmoeten erg meeleeft met wat er
bij ons aan de hand is. In andere lan
den is het meestal zo dat als bekend
wordt dat je uit Tsjecho-Slowakije
komt, dat voor kennisgeving aangeno
men wordt. Maar hier komen er met
een drie mensen om je heen staan om
van alles te vrageh. Dat doet erg pret
tig aan."
Lang wachten
Dr. Kvasnicka: „De levensstan
daard is in Nederland duidelijk hoger
dan in Tsjecho-Slowakije. Ik vergelijk
bijvoorbeeld de warenhuizen. In ons
land is ook praktisch alles te krijgen,
maar het is lang niet altijd voorradig.
En vaak moet je er erg naar zoeken
of er een paar dagen op wachten. Als
ik bijvoorbeeld een bepaalde trui wil
hebben, dan heb ik kans dat ik moet
bestellen en drie dagen later pas de
trui krjjg. Een ander voorbeeld: zelfs
al heeft iemand het geld bij elkaar om
een auto te kopen, dan is het zo dat
minimaal twee en dikwijls vijf jaren
gewacht moet worden, voordat de au
to afgeleverd kan worden. Begrijpt u
wel? We hebben wel alles, maar er is
geen overvloed. Maar we hopen uw
levensstandaard ook nog eens te be
reiken."
Wat betekent de liberalisatie van dit
voorjaar voor de kerk
Dominee Palasek: „Dat is een vraag
die een groot terrein bestrijkt. Ik zal
proberen iets van de gevolgen aan te
duiden.
1. Voor het eerst in de geschiedenis
wordt in de grondwet een para
graaf opgenomen over gods
dienstvrijheid.
2. Een r.k. bisschop heeft twee jaar
geleden zijn ambt er aan gege
ven. Hij zag er geen gat meer in.
Nu heeft hij zijn ambt opnieuw
aanvaard.
3. Er is een gesprek gaande tussen
kerk en staat om de verhoudin
gen tussen die beide wettelijk te
formuleren. Dat is zeer belang
rijk, want op die manier zal de
werkelijke godsdienstvrijheid
wettelijk ondersteund worden.
Dat is van belang voor alle kerken.
De duidelijkste voorbeelden van grote
re vrijheid zijn te vinden bij de r.k.
ONZE BESTSELLER
IN DE UITVERKOOP!
rmale zig-zag- en recht
eenaalds-inrichting voo
en zadelsteek. De vrlji
zoor het inzetten en repa
reren van mouwen en pijpen. Betaling
kan eventueel op diskrete wijze geregeld
worden. U heeft reeds een YOUTH
Zig-Zag electrisch in koffer voor f 245,-
ROTTERDAM
HOOGSTRAAT 165-167
TELEFOON: 010-130424-113902
VOOR
Plaats:
Telefoon
I Vulinen
HARVEY COX BIJ
KERK EN WERELD
In september zal de Amerikaanse
theoloog Hnrvey Cox, auteur van o.a.
het boek „De stad van de mens",
naar Nederland komen. Op 14 en 15
september zal hij te gast zijn op een
conferentie dié Kerk en Wereld in
Driebergen organiseert. Tijdens deze
bijeenkomst. waarvoor de deelne
mers persoonlijk zijn uitgenodigd
zal Harvey Cox o.a. zelf spreken over
de relatie van zijn theologie tot het
godsdienstige en politieke leven in
Amerika. Voorts zal met hem van
gedachten worden gewisseld over zijn
werk.
De jonge theoloog Cox kreeg be
kendheid na het verschijnen in
1963 van zijn boek „The secular
city", waarvan in minder dan drie
jaar 500.000 exemplaren verschenen,
onder andere in een Nederlandse ver
taling als „De stad van de mens". In
dat boek stelt Cox dat onze tijd wordt
gekenmerkt door urbanisatie en secu
larisatie, die een onderlinge samen
hang hebben.
Cox' werk heeft in brede kring de
aandacht getrokken en oogstte zowel
waardering als kritiek. Het maand
blad Wending wijdde het gehele april
nummer aan „De stad van de mens",
waarbij het boek door deskundigen op
sociologisch, planologisch, theologisch
en kerkelijk-praktisch terrein kritisch
werd beoordeeld.
Zondagsdienst tandartsen
Weekenddienst tandartsen van za
terdag en zondag van 11-12 en van
17-18 uur, 4 augustus W. van Meurs,
Henegouwerlaan 62b en J. Harmsma.
Karei de Stoutestraat 1
Dr, Jan Kvasnicka (links) en dominee Palasek
Compleet
met 2 binnenveermatrassen
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze duo onderschuif com
binatie, waarvan het lakwerk
iets beschadigd is, met versterk
te spiraal, compleet met twee
binnenveer matrassen in ge
nopte uitvoering, alles bij elkaar,
80x190 cm, voor een echte
Vrijdagavond tot 9 uur open
Duur van de opruiming
18 juli tot 9 augustus
Géén tel. of schrift, best.
afstand te draaien. Met nog twee na
tionale wedstrijden voor de boeg heeft
de Rotterdammer weinig kans op een
nationale titel, maar de zege op Zand-
voort heeft voor hem een breed pers-
Dectief op meer successen geopend.
Sinds de overwinning is het sleutelen
met meer ambitie en nog grotere
nauwkeurigheid ter hand genomen.
Pas enkele jaren is Leen de Graaf
in de motorsport actief. Vanaf zijn
veertiende echter bestudeert hij de
rijstijlen van befaamde coureurs die
met groot succes 4e racebanen heb
ben bevolkt. Drie jaar geleden scheen
hij te worden ingelijfd bij het gilde
van de ware snelheidsduivels. toen
zijn Triton de 200 km. per uur op de
meter bracht. Gebrek aan techniek en
routine versperden echter de weg
naar goede uitslagen gebreken die
zich enkele malen pijnlijk manifes
teerden in valpartijen.
„Toen nam ik inderdaad te veel ri
sico". zegt een rouwmoedige coureur,
terwijl hij vertelt dat hij nog dit jaar
op Tqbbergen in een strobaal beland
de waar een rempedaal afbrak. Met
zijn ernstig gehavende (en bijna on
tembaar geworden) machine raasde
hij niettemin door, totdat de wedstrijd
leiding hem ijlings uit de strijd nam
omdat hij voor zichzelf én voor ande
ren een te groot risico op zich laad
de.
De kleine, sympathieke coureur uit
Rotterdam, die na zijn onverwachte
zege op Zandvoort plotseling het race-
Walhalla is binnengegaan, heeft niet
temin een rotsvast vertrouwen in zijn
eigen capaciteiten en die van zijn ma
chine, dfe als een flonkerend klei
nood van het ene circuit naar het an
dere wordt gereden in een oude be
stelwagen.
Mevrouw de Graaf zegt enthou
siast: „Werkelijk alles, zijn zakgeld,
zijn vrije dagen en zijn vakantiegeld
offert Leen op aan de motorsport.
Zo'n jongen verdient dat hij eindelijk
eens in de belangstelling komt..."
bedevaarten en processies houden,
wat voordien verboden was. Ook in de
protestantse kerken is het natuurlijk
merkbaar, maar naar buiten merkt
men dat niet zo."
Dr. Kvasnicka: „Op het gevaar af
in herhalingen te vervallen, maar
voor de godsdienstvrijheid geldt het
zelfde als voor de vrijheid van me
ningsuiting. Men was in naam wel
vrij, maar als ik* naar de kerk ging,
dan liep ik ook weer de kans op het
zelfde rijtje maatregelen als Ik reeds
genoemd heb. De kinderen geen oplei
ding, ik geen promotie en geen huis
enz."
Ontwikkelingshulp
Gevraagd naar zijn mening over
Uppsala moest dominee Palasek ons
een antwoord schuldig blijven. Hij
was te zeer door de voorbereidingen
voor deze reis en de reis zelf in be
slag geiiomen geweest dat hij zich
niet voldoende op de hoogte had kun
nen stellen van wat daar gebeurde.
Wel had hij een mening over de ont
wikkelingshulp en de acties die daar
voor incidenteel gevoerd worden.
Dominee Palasek: „Het is opmer
kelijk zoveel er gegeven wordt wan
neer men zich kan richten op een con
creet doel. India b.v. heeft in mijn ge
meente een grote weerklank gevon
den. En de recente gebeurtenissen in
Biafra eveneens. En mijn gemeente
bestaat waarachtig niet uit rijke lie
den. Wat wel opvallend was, er is uit
gebreid gesproken over de betrekkelij
ke nutteloosheid van incidentele ac
ties. Van werkelijke hulp kan pas
sprake zijn wanneer het e^n wereld
omvattende zaak wordt. In feite is het
water naar de zee dragen wat we
doen. Maar in mijn gemeente kwam
men toch tot de conclusie dat het ge
daan moest worden. Je kunt het ten
slotte ook als een begin van het gro
te werk zien."
WIM DE LANGE.
Terwijl in Londen en in Delft
bij enkele families diepe versla
genheid" heerst over het verlies van
een zoon is in Rotterdam de feest
roes nog niet verdreven van een
recent racesucces op de baan van
Zandvoort. die lange tijd ais de
veiligste van Europa is geken
schetst, maar die dit jaar al drie
mensenlevens heeft geëist.
Afgelopen zondag verongelukte op
de Zandvoortse baan Chris Lambert,
een ambitieus ingenieur uit Engeland
die zijn kans wilde wagen in het gro
te spel van de snelheidsduivels. Een
botsing met de Zwitserse rijder Re-
gazzoni maakte zijn wagen stuurloos,
waajna hij met grote snelheid zijn
dood .tegemoet ging.
Vorige week reed de Delftenaar
Arie v.d. Vliet op Zandvoort de laat
ste race. In de strijd om het kam
pioenschap Ö00 cc vloog hij uit de
bocht en werd dodelijk gewond. De
overige renners, die met leeuwen
moed om de overwinning streden,
hebben van dit „incident" weinig of
niets gemerkt. De winnaar van de rit,
de Rotterdammer Leen de Graaf stelt
nuchter vast: „Ik heb helemaal niets
ongewoons bespeurd. Pas later heb ik
gehoord dat Arie met fatale gevolgen
de bocht uit was gegaan. Natuurlijk
is dat zeer dramatisch, maar bij ons
stond hij bekend als een roekeloze rij
der, die ten koste van alles wilde win
nen. Hij wilde te hard gaan en ont
zag daarbij niets en niemand."
Leen de Graaf uit de Schiebroekse-
'laan stelt vervolgens dat een derge
lijk ongeluk hem niet snel zal over
komen, omdat hij weet wat hij doet
en met méér beheersing de paarde-
krachten boven de twee wielen van
zijn motor aanwendt.
De 28-jarige Rotterdammer is de
Leen de Graaf met zijn „Triton".
ie jaren weduwe is. Ondanks de ge
varen die langs het circuit loeren zegt
mevrouw De Graaf: „Vorige week
zondag behaalde Leen de eerste over
winning in zijn carrière als motorren
ner. Bijna altijd reis ik met hem mee
naar wedstrijden en juist deze keer
was ik er niet bij. Daar heb ik nu nog
spijt van- De overwinning op Zand
voort was een groot moment in ons le
ven. Ik hoop dat mijn'zoon nog veel
lauweren op de circuits zal oogsten."
Het enthousiasme van Leen de
Graaf voor de motorsport is onver
minderd op zijn moeder overgesla
gen. Zij belijdt een onvoorwaardelijk
geloof in de voorzichtigheid van haar 1
zoon en de betrouwbaarheid van het
materiaal waarmee hij de banen rond-
Dat materiaal is een reeds lang be
proefde Triton, een combinatie van
Triumph (motorbloc) en Norton (fra
me) die in een keldertje aan de Schie-
broekselaan met klein gereedschap,
maar met grote interesse tot een su
persnelle racer zijn samengevoegd.
Grote man op de achtergrond Is de
veelvoudige wereldkampioen en inter
nationaal recordhouder, de Brit Owen
Greenwood (50) een man die Leen de
Graaf tot in kleinste tandwielen en
moertjes van advies dient.
De lichtgebouwde Rotterdammer Is
in het rennerswereldje een eenzame
en tot voor kort volstrekt onbekende
verschijning, die als een geheimzinni
ge alchemist in het nauwe keldertje
onder zijn huis dokterde aan een ra-
eer die met grote toewijding tot een
hoge graad van dienstbetoon is opge
voerd.
Perspectief
Op Zandvoort plukte Leen de Graaf
(werkzaam als chauffeur) daarvan da
eerste rijpe vrucht door enkele gere
nommeerd» <mplV>e"de<4n?*-e1'- r-
Laat anderen een gulden of meer
betalen voor deze schattige
aardewerk kopjes - onze klanten
kopen ze per 6 stuks voor noch
géén drie gulden.
Aardewerk kop en schotels,
in smaakvol decor èn mooi mo
del, dat stevig staat - voor koffie
of thee, in 3 verschillende kleur
stellingen.
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze aardewerk kop en scho
tels, keurig verpakt in doos,
met z'n
zessen
Vrijdagavond tot 9 uur open
Duur van de opruiming
18 juli tot 9 augustus
Géén tel. of schrift, best.
Voor hen die met, de ruimte
moeten woekeren, vooral in de
slaap-sector, is deze Duo com
binatie een uitkomst (ook wat
de kosten betreft).
Twee complete slaapplaatsen, 2
aparte bedden, op te bergen op
de plaats van één, nu voor een
extreem lage prijs.
Een handige onderschuif com
binatie met versterkte spiraal,
in een wip opgezet, en com
pleet met twee binnenveer
matrassen voorzien van een
prima geheel doorgenopte af-
deklaag. 2 slaapplaatsen voor
nog géén honderd veertig
gulden-
