Wie
vermoordt
de kerk?
9%
Rotterdammers enthousiast
ontvangen in Haifa
A. van EXEL
occasions
A. van EXEL
„Europort" blijft
gestaag groeien
DE HAVENLOODS DONDERDAG 14 NOVEMBER 1968
87
elke vrijdagavond
...tot 9 uur open
Ik ben me bewust dat de vraag
„Wie vermoordt de kerk?" netelig
genoeg is. Ze is niet van mij. De
Stadsevangelisatie van Chicago geeft
een „Renewal Magazine" (een tijd
schrift voor vernieuwing) uit, met
daarbij af en toe een boekwerkje dat
de problemen van de kerk in de mo
derne wereld tot onderwerp heeft.
Het eerste boekje in deze serie heeft
de titel die hierboven staat. In de in
leiding bespreekt Stephen C. Rose de
vraag van de titel. Laat ik eerst die
bespreking weergeven.
Er kunnen op deze vraag drie ant
woorden gegeven wórden
1. De moderne mens moet verant
woordelijk gesteld worden voor de
dood van de kerk. De moderne mens
die onderworpen is aan een alge
meen verval van religieuze belang
stelling. De vragen van God, eeuwig
leven na de dood en van de kerk in
teresseren hem niet meer, doen hem
niets meer, hij is op weg naar een
volledige secularisatie. God is een
veronderstelling achter de zichtbare,
waarneembare werkelijkheid dié hij
niet langer nodig heeft. „In Europa
de Verenigde Staten neemt vooral in
de gebieden van de grote steden het
lidmaatschap van de kerk langzaam
maar zeker af."
De-mensen zien er niets meer in
om deel te nemen aan de bestaande
toestand van de kerk. De kerk is al
lerwegen In discrediet. De mpderne
stedelijke agglomeraties hebben een
ont-persoonlijkende invloed, wat mee
brengt dat er ook geen aandacht
meer is voor eigen ziel of eigen gees
telijk bestaan.
2. Anderen vinden deze visie op de
stervende kerk te simpel. Een derge
lijke beschouwing houdt geen reke
ning met de tekortkomingen van de
kerk zelf. .„Don't blame the world",
beschuldig de wereld niet, zeggen
zij. De kerk zelf is de schuldige, zij
heeft gefaald die gestalte aan te ne
men die de wereld nodig heeft. Ze
heeft geen antwoord of onduidelijk of
onvoldoende geantwoord op de bran
dende vragen van de wereld. „Als
het werkelijk waar was dat de kerk
vermoord werd door vijanden van
buiten, wanneer wij te maken hadden
met een vervolging om haar getuige
nis, dan zou er nog hoop zijn. Maar
de wereld vervolgt geen kerk die de
schijn geeft „to stand for nothing",
voor niets meer in te staan."
3. Een derde visie komt voort uit
de tweede. Dé kerk bevindt zich in
een hachelijke situatie. Sommigen
trachten de bestaande toestand te
handhaven door dure gebouwen
neer te zetten, door een moraliserend
gepraat dat door moet gaan voor pre
diking, door ijverige pogingen om
leken te betrekken bij onbeduidende
bezigheden, in plaats van een eerlij
ke confrontatie met de vragen waar
voor het Evangelie ons stelt. Zij zijn
het dip roepen dat alles bij het oude
moet blijven in afwachting van een
eventuele omkeer bij de mensen.
„Het Evangelie verandert niet", is
voor hen gelijk aan: „de ^erk veran
dert niet." Wie aan de instellingen
van de kerk komt, komt aan het
Evangelie.
Maar er zijn ook anderen. Die be
speuren een nieuwe geest, die de
kerk oproept haar leven te verliezen
voor de wereld. Die geest heeft
christenen gebracht in het hart van
de strijd om gerechtigheid in onze
samenleving. Die geest blaast door
de kerk en brengt nieuwe experi
menten °P gang en roept om de dood
van de kerk zoals wij die kennen.
Wie brengt de kerk in dit sterven?
God zelf! De kerk wordt opgeroepen
haar leven te verliezen om een nieuw
leven te vinden.
Kan t tekeningen
Ik kan me indenken dat wie dit
leest, alles graag eens eerst op zich
zal willen laten inwerken. Toch is de
zaak van de vraagstelling zo belang
rijk dat ik niet kan nalaten voorlopig
wat kanttekeningen bij dit requisi
toir te plaatsen. Voor het gemak ga
ik ook maar nummeren.
1. In de eerste plaats vraag ik me
af of wij gedwongen worden om uit
deze drie mogelijkheden te kiezen.
Mijn eerste indruk is: het is alle drie
waar. Geen van deze aspecten zal
verwaarloosd kunnen worden. Ze
hangen samen. We kunnen er niet ge
noeg oog voor krijgen dat wij met
veranderde mensen te doen hebben.
D.w.z. buiten en binnen de kerk.
Want dat moeten we er meteen bij
zeggen: de moderne mentaliteit tref
fen we niet alleen buiten de kerk aan
Een ieder die op de een of andere
manier pastoraal bezig is (en dat
zijn er veel meer dan alleen de do
minees, de priesters en de ouderlin
gen), ontmoet ze dagelijks onder de
z.g. doopleden en bijna in dezelfde
mate onder de belijdende leden. De
kerk staat te irnidden van een groei
end aantal mensen die leggen dat
het hen niets meer doet. Dat ze er
volkomen los van zijn.
Dit stelt aan ieder pastoraat bijna
ondragelijke eisen. Het is dan ook de
vraag of we er tegen opgewassen
zijn. Onder predikanten is dit al lan
ge tijd een hete kwestie, die er ons
toe brengt ons meer dan voorheen te
verdiepen in en te bezinnen op de
gedachten van de moderne mens. Dat
is werkelijk geen luxe of een hobby
van een aantal geavanceerde domi
nees, maar bittere noodzaak, d!e na
tuurlijk allang een vanzelfsprekende
vereiste was.
Wie daarbij bedenkt dat deze ver
dieping en bezinning nooit geïso
leerd kan blijven, maar altijd ge
paard zal moeten gaan met een ge
lijklopende verdieping en bezinning
op het getuigenis van het Evangelie,
zal er gemakkelijk zicht op krijgen
hoeveel energie en tijd en hoeveel ri
sico's dit van een zielszorger in de
ze situatie vraagt. Maar een tweede
vraag is meteen: zijn de ouderlingen
er tegen opgewassen? Zij hebben dit
mee, dat zij directer in het gewone
leven staan. Zij gaan, meer dan pre
dikanten, om met de mensen van de
ze tijd. Zij maken hen mee op kan
toor, in het bedrijf en in de haven.
Maar is dat voldoende? Zij zullen,
naar mijn mening, zelf de eersten
zijn om toe te geven dat dit maar
een beperkt voordeel oplevert. Zij
hebben geen tijd voor de boven ge
schetste verdieping en bezinning. Of
althans veel te weinig tijd. De vraag
naar een verantwoorde vorming van
kerkelijke ambtsdragers en ambts
draagsters wordt er des te klem
mender om. Maar vorming kost
nieuwe aandacht, meer energie,
meer tijd, meer mankracht. Tijd, die
niemand meer heeft. Bovendien: wie
gaan we vormen? Alleen de helpers
die al aan het werk meedoen, om
aan het einde van de „cursus" tot de
ontdekking te komen dat ze intussen
uit de stad verhuisd zijn, zodat de
gemeente waarin ze gevormd werden
meteen al weer de resultaten moet
missen? Dan de gehele gemeente. Of
althans een groot deel. Dat alleen
heeft zin.
Falende kerk
2. U begrijpt dat we eigenlijk al
meteen bezig zijn met de tweede op
merking van Rose. De kerk die te
kort komt. De falende kerk. Wij zijn
verantwoordelijk, medeverantwoor
delijk zou ik willen zeggen, voor de
stervende kerk. Te lang hebben wij
vastgehouden aan bestaande patro
nen. We hebben te lang antwoorden
gegeven op de vragen van gisteren.
Daardoor kwamen wij aan die
van vandaag niet,toe, terwijl die van
morgen misschien wel de eigenlijke
vragen zijn. Dit maakt het spreken
van de kerk in veler oog zo irrele
vant, niet ter zake doende.
De vernieuwing van de kerk die
wij bij de Rooms-Katholieken toe
juichten en nodig vonden, komt in de
protestantse kerken slechts hier en
daar en dan nog tergend langzaam
op gang. Wie al te hard vooruit loopt
wordt al spoedig teruggeroepen in de
meute. Want het gaat altijd om de
hele schare, waarbij degene die 't
minst mee kunnen en er zich ook 't
minst voor inspannen, dreigen de
vaart van het geheel te gaan bepalen.
Een duidelijk voorbeeld daarvan is
de strijd die in sommige kerken
woedt om de vraag of men zich wel
of niet zal aansluiten bij de Wereld
raad van Kerken. Er gaan al stem
men op die beweren dat het al te laat
is en geen zin meer heeft. De vragen
zijn achterhaald voordat we er een
antwoord op gegeven hebben.
Eenzelfde verschijnsel doet zich
voor bij de encycliek „Humanae vi-
tae". De gelovigen hebben in grote
meerderheid de pil al geaccepteerd
als de kerk zegt dat het niet mag.
De dingen komen tot stand zonder
ons, omdat we te lang talmen en ons
altijd opnieuw de handen laten bin
den door formele kwesties. Kerkelijk
perfectionisme kan gemakkelijk lei
den tot niets doen of te laat iets doen,
zodat het geen zin meer heeft er al
leen nog maar een serie frustraties
oplevert.
In de Gereformeerde Kerken mag
nu de vrouw in het ambt (d.w.z. als
ouderling en diaken). Toen ze nog be
schikbaar waren en het werk van de
kerk aanmerkelijk hadden kunnen
steunen mocht het niet. Nu mag het
en ze zijn er niet meer. Ik geef toe
dat ik misschien generaliseer vanuit
de situatie in de grote steden. Maar
daarin bevinden we ons nu eenmaal.
En elk dorp is een stad in aanleg.
Nieuw leven
3. Het derde punt van Rose zal
misschien menigeen de grootste
moeilijkheden opleveren. Kan God
verantwoordelijk gesteld worden voor
de stervende kerk? Wil juist Hij niet
dat die kerk leeft? Hij kan hier de
hand toch niet in hebben. Ik kan me
die aarzeling levendig indenken. God
is getrouw, ook waar wij ontrouw
zijn. Dat is waar. Gelukkig maar dat
dit waar is, anders waren we allang
nergens meer. Maar ik dacht dat we
Stephen Rose hier goed begrijpen
moesten. Hij heeft duidelijk op het
oog de kerk in haar geïnstitueerde
vorm. De kerk zoals die reilt en zeilt,
zoals die de dingen vandaag doet.
En laat. Van die kerk zegt hij dat
ze haar leven zal moeten verliezen
om het te behouden, om een nieuw
leven te vinden.
Wanneer de mensen zeggen dat
God dood is verandert God daar
niets van. Maar „de kerk is dood",
dat is iets anders. Dat zijn wij en
dat wil zeggen dat dit een mogelijk
heid is. Als we het over de vernieu
wing van de kerk hebben, over die
nieuwe vormen die de kerk zal moe
ten aannemen, dan zeggen we vaak
tegen elkaar dat we daarbij het oude
niet zomaar zullen kunnen opblazen.
Ik geloof dat dit in 't algemeen ge
sproken waar is. 't Herinnert aan het
bekende spreekwoord van de oude
schoenen die je niet moet weggooien
voordat je nieuwe hebt. Maar we
moeten wel, oppassen dat we geen
uitdragerij worden. We kunnen onze
oude schoenen ook lang etaleren
totdat niemand meer op de gedachte
komt dat we ook nog wel eens nieu
we zouden kunnen leveren.
En zover zijn wij naar mijn me
ning gekomen. Wanneer wij de oude
vormen zo lang handhaven totdat nie
mand er meer opafkomt dan is die
oude vorm niet alleen afgestor
ven, maar dan heeft hij waarschijn
lijk al een heel lange tijd het opko
men van iets anders, iets nieuws in
de weg gestaan. Wie alleen maar tra
ditionele kerkdiensten handhaaft in
een buurt waar nog slechts een hand
jevol mensen meedoet, heeft de boot
al gemist, wanneer daarnaast niet
iets anders is ontstaan met de krach
ten die er nog waren. Maar hoe vaak
wordt het nieuwe niet opgehouden
door mensen, die geen enkele voor
stelling van zaken hebben en geen en
kele verbeeldingskracht? De mannen
in Markus 2, die de gewone, gebrui
kelijke weg naar Jezus geblokkeerd
zagen voor hun kreupele vriend, had
den die verbeeldingskracht wel. Ze
deden het ongebruikelijke en lieten
hem door het dak voor de ogen van de
Heer zakken.
4. Men kan zich afvragen: en wat
zijn die nieuwe vormen dan? Die
vraag is m.i. bijzonder op z'n plaats.
Toch is dit alles geen oeverloos ge
theoretiseer. We moeten eerst de
toestand duidelijk voor ogen krijgen
willen we iets kunnen gaan doen.
Goed, dit moet niet je lang duren.
Ook daarmee ben ik het eens. Maar
niemand mag het een ander kwalijk
nemen als dit nog niet voldoende uit
de verf komt. Iedereen moet hierin
meedenken. Want ditEis niet langer
alleen een zaak van Wominees en
ouderlingen. Projectek zullen samen
besproken en doorgelicht moeten
worden. We zijn er allen bij betrok
ken. Natuurlijk is er hier en daar al
veel aan de gang. EeATieder die een
beetje op de hoogte is%an dit weten.
Er zijn tekenen van vernieuwing.
i E. PIJLMAN
nu... beduidend
goedkoper
Drive-in-diensten voor
mensen onderweg
De Sjaloomgroep Den Haag organi
seert drive-in-diensteh voor mensen
onderweg, iedere zondagochtend in
restaurant „BijhorstJ' te Wassenaar
viaduct Rijksstraatweg Den Haag-
Wassenaar. Op 17 november staat de
dienst in het teken van de Aktion
Sühnezeichen, „Wat betekent werken
voor de vrede". Op 24 november zal
mej. A. Ingen Housz (medewerkster
van de Stichting „Correlatie") spre
ken over „Een ogenblikje, ik verbind
u door". De diensten beginnen om
10.15 uur. Kinderoppas is aanwezig.
automobielbedrijf
Een greep uit onze voorraad
van deze week:
IMSU Prinz 4 - NSU 1000
NSU 110 en Sportprinz
1962 t/m 1967
Ford Cortina, 14000 km. 1967
Simca 1000 sport coupé 1967
Simca 1000 1967
Simca1500 1966
Citroen Pallas 1966
Renault R 8 1964
FordTaunus 12 MTS 1966
Ford Taunus 12 M 4-deurs 1966
Ford Corsair 1966
Skoda 1965
Daffodil 1965
Citroen 2 CV 1965
Opel Kadett 1964
Opel Record 1964
Trabant 1966
Fiat 1800 1965
DKWJr. 1964
BMW 700 1965
Ford 12 M Coupé 1965
Vauxhall Stationcar 1963
en nog vele andere
Verder diverse inruilauto's
v.a. f 250-
INRUIL FINANCIERING
GARANTIE
automobielbedrijf
AFD. OCCASIONS
Nieuwe Binnenweg 26 Tel 25.44.83
eerste keus
vinyl
de ideale
wandbekleding
68 cm breed
■Elke vrijdagavond tot 9 uur open
GUn tsl. of schrift b
S De pogingen van het comité dat de Nieu
we Zuiderkerk en haar Iraaie Walcker-orgel
wil behouden voor Rotterdam, zijn op niets
uitgelopen. De kerk blijft ver' --1-' 'J-
*- |n gebouw sloi
n verband met
itzeedijk) en het orgel
erkoping worden ver-
Voortaan knapt U zelf die
kleine karweitjes op, zonder
vakkennis of dure materia
len-met Vinyl wandbekle
dingin een wip, goed en
goedkoop!
Wandvinyl, de meest prakti
sche wandbekleding in 8 ver
schillende .dessins en van een
prachtige kwaliteit.
Eerste keus wandvinyl, 68 cm
breed, op rollen van 10.5 en 15
meter, normale prijs 2.40, nu
per meter voor nog géén
gulden.
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze grote partij wandvi
nyl Ie keus, in 8 diverse des
sins, 68 cm breed, op rollen
van 10.5 en 15 meter,
per meter
ditie het kruis van Jezus gestaan
zou hebben. Zo Is het op vele plaat
sen. De velden van Efratha zijn veel-
zeggender dan b.v. de Geboortekerk
in Bethlehem.
Ors pronhelijkh eid
Als de Hollandse paters een rond
leiding geven in de sobere omgeving
van het huis van Kajafas raken ve
len onder de indruk van de oorspron
kelijkheid van deze plaats. Opgravin
gen hebben aangetoond, dat hier de
veroordeling van Jezus door het San
hedrin moet hebben plaatsgevonden.
De Nederlandse dominee Jan Wil
lem van der Hoeven herinnert zijn
bezoekers in „The Garden Tomb"
aan de woorden van de engel op
Paasmorgen: „Wat zoekt ge de le
vende bij de doden? Hij is hier niet.
Hij is opgestaan". De predikant
meent dat „The Garden Tomb" de
hof van Arimathea vertegenwoordigt.
Tijdens opgravingen is een graf bloot
gelegd, dat al door de kruisvaarders
bleek te zijn herkend. Een in 1850
uitgegraven wijnpers en een oud wa
terleidingssysteem bevestigen, dat
het graf met de tuin dateren uit de
tijd van Herodes. Ook draagt het de
kentekenen van andere Sanhedrinse
graven, die gevonden zijn in Opper-
Galilea. De hoofdschedelplaats (Gol
gotha) die inderdaad de vorm van
een schedel heeft, ligt in de onmid-
delijke nabijheid van de hof.
Modem Izroël
De reis bracht de bezoekers niet
alleen in aanraking met de traditio
nele plaatsen, maar ook met het mo
derne Israël. Een bezoek aan de vak
vereniging Histadroet. de Hebreeuw
se Universiteit, het Weizmann-insti-
tuut, verschillende musea en het Ara
bisch-Joods Culturele Centrum liet
de deelnemers kennis maken met de
wetenschappelijke, culturele en socia
le aspecten van het land. Diepe in
druk maakten de vorderingen op het
gebied van de landontginning. Be
waakt door een speciale waterpolitie
zijn grote irrigatiewerken aangelegd,
die ervoor zorgen dat de woestijnen
„bloeien als een roos". Daartoe heb-
ven Hollandse boeren in niet geringe
mate bijgedragen.
„U kunt zich niet voorstellen hoe
de Hollanders hier gewaardeerd wor
den. Zij hebben ons één gemaakt
met de grond en ons in de kibboets-
sim geleerd te werken. Ik hoop dat
u allemaal nog eens terugkomt", al
dus Mirjam de Leeuw in het slot
van haar toespraak op de avond in
Haifa. Misschien al in maart volgend
jaar, bij de tweede reis?
Haifa, de eerste haven van Israël heeft 44 Rotterdammers een enthou
siaste ontvangst bereid. Aan het eind van de door ons weekblad voor
bereide Israëi-reis vond in hotel Carmelia Court een feestelijke af
scheidsavond plaats. Twee dagen hadden de Rotterdammers gelogeerd
in Nederlands-sprekende Israëlische gastgezinnen; Dat tijdens de ont
moetingen en uitstapjes stevige banden waren gelegd, bleek duidelijk
op deze gezamenlijke slotavond.
I)r ongeveer honderd aanwezigen
werden in warme bewoordingen door
Mirjam de Leeuw, vertegenwoordig
ster van het „Nederland-lsraëlcomi-
té" toegesproken. Zij uitte daarbij de
wens dat het door Rotterdam gestich
te bos op het Karmelgebergte én dit
bezoek zouden bijdragen tot de ver
steviging van de banden tussen de ha
vensteden Rotterdam en Haifa. Zij
sprak de hoop uit dat het bezoek
van burgemeester W- Thomassen in
april ertoe zal bijdragen, dat Haifa
wordt opgenomen in de rij van Rot
terdamse zustersteden.
Ellis Lehman, een muziekpedagoge
uit Haifa zong Israëlische liedjes,
waarbij zij zichzelf op de accordeon
begeleidde. Voor deze gelegenheid
had zij uit het Hebreeuws liedjes
vertaald, die betrekking hadden op
de zesdaagse oorlog van juni 1967.
Zij sprak hiermede sterk aan, waar
schijnlijk ook omdat de vorige dag
incidenten aan de Egyptische grens
hadden plaatsgevonden, waarbij Isra
ëlische soldaten waren omgekomen.
Eén van die jongens was het enige
kind van een vader en een moeder,
die in de wereldoorlog al hun fami
lieleden hadden verloren.
Zo realiseerden de Havenloods-rei
zigers zich de oorlogstoestand, waar
van zij tijdens hun reis niets hadden
bemerkt. Ook in de bezette gebieden
was alles rustig. Alleen na de Egyp
tische raid werden hier en daar weer
de protesten tegen de bezetting ge
hoord.
Veel toeristen gaan naar Israël om
iets te vinden van een geestelijke,
verheven sfeer. Zij worden al gauw
ontnuchterd. Niet zozeer door de op
dringerige kooplui dan wel door de
kitsch op vele zogenaamde heilige
plaatsen. De gelovige die de Heilige
Grafkerk binnengaat en tracht te me
diteren over de verrijzenis van Chris
tus, krijgt te maken met een grieks-
orthodoxe priester, die de weinig be
schikbare minuten gebruikt om te wij
zen op de kaarsjes en het geldbak-
je, waarin hij een bijdrage verwacht.
Even eerder was de bezoeker al uit
genodigd zijn hand te steken in een
gat in de rots, waar volgens de tra-
Ean ongehoorde aanbieding
mogen wij dit wel noemen, een
bedbank mat ombouw en com
pleet met Poly aether matrat,
honderd gulden voordeliger
dan normaal.
Een prachtige combinatie voor
de zit-slaapkamer en ideaal
voor een jongens- of meisjes
kamer. in fraaie teak-uitvoe-
ring.
Bedbank met anti-hernia geper
foreerde hardboard plaat en
uitschroefbare poten, de om
bouw met praktische opberg-
vakjet, 't hele stel, compleet
met matras, voor nog géén
honderd zestig gulden.
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze badbanken met om
bouw, compleet met Poly-
aether metres,
80 x 190 cm.
De zevende Europort tentoonstel
ling en congres in successie is dins
dag officieel geopend. Op ruim 300
stands zullen de produkten van plm.
850 firma's afkomstig uit 20 landen,
aan de bezoekers worden getoond.
Europort handhaaft ook ditmaal
haar traditie van een jaarlijkse toe
name in oppervlakte van plm. 20
pet. De vorige tentoonstelling besloeg
ongeveer 25.000 m2, terwijl Europort
'68 op bijna 30.000 m2 wordt gepre
senteerd.
Onder de deelnemers bevinden zich
36 scheepswerven, afkomstig uit W.
Duitsland, Nederland, Polen en Tsje-
cho-Slowakije. Europort '68 omvat o.a.
een Internationale Bagger Presenta
tie, waarvan wij noemen de reuzen-
stand van de I.H.C. Holland. Het ge
zamenlijk gewicht van de inzendin
gen, welke op deze stand zullen wor
den getoond bedraagt meer dan 200
ton. De Haven van Sliedrecht zal
eveneens een belangrijk deel van
haar stand aan de baggerindustrie
wijden. Door de incorporatie van
VISTO '68 is er ook op het gebied van
de visserij een groot aantal inzendin
gen op Europort '68.
Sprekers uit Nederland. Engeland,
Verenigde Staten en W. Duitsland zul
len de volgende onderwerpen behan
delen: Nieuwe ontwikkelingen in
scheepsmotoren. Toekomstige ontwik
kelingen van veerdiensten. De bouw,
exploitatie en verzekering van mam
moettankers. Voortstuwing van de
toekomst, Ontwikkeling in passagiers
schepen, Kapseizen van schepen. De
steeds groeiende eisen welke aan ha
vens worden gesteld.
TENTOONSTELLING IN
MUSEUM BOYMANS
VAN MARISOL
In het Museum Boymans-van Beu-
ningen wordt van 16 november tot
15 december een tentoonstelling ge
houden van het werk van de in New
York wonende kunstenares: Marisol.'
Marisol Escobar werd in Parijs ge-,
boren, bracht een aantal jeugdjaren
in Venezuela door en werkt van haar
twintigste af in New York. Venezuela
claimde haar dit jaar om het land te
vertegenwoordigen op de Blennale
in Venetië, en liet daardoor één van
de beste inzendingen zien. Het is de
ze inzending, die in zijn geheel in.
het Museum Boymans-van Beuningen
zal worden getoond.
Wat maakt Marisol? Voor haar ori
ginaliteit pleit dat de woorden, die
ons voor de beschrijving ter beschik
king staan: sculptuur, beeldhouwwer
ken, beelden, poppen, objecten, alle
een verkeerde indruk geven en een
toelichting nodig hebben. Marisol ty
peert menselijke figuren en situaties
door middel van uit hout en andere
materialen opgebouwde „poppen".
Marisol werkt in de kring van New
Yorkse „Pop"-kunstenaars als Rau-
schenberg, Johns, Warhol. Op de ten
toonstelling Nieuwe Realisten in Den
Haag vijf jaar geleden was zij in
ons land te zien temidden van deze
kunstenaars. Haar werk heeft - in
het gebruik van reële objecten bijv.
- natuurlijk ook veel met de „Pop"-
kunst te maken. De pop-figuren la
ten ons echter een volkomen eigen en
zelfstandige kunstenares zien.
