Na 16 jaar Laurens
glorieus hersteld
TSF plaatst zich in
promotiecompetitie
Enigszins valse tonen in
Schiedamse Muziekschool
Volkskerstzang
in Grote Kerk
DE HAVENLOODS DONDERDAG 5 DECEMBER 1968
S'dam
9
tadloze
,ty kousen
Dinsdag 14 mei 1940 was voor Rotterdam een fatale dag, bij
liet bombardement ging bijna de gehele oude binnenstad in vlam
men op, waaronder de oude St. Laurenskerk, een ruïne bleef
over, 12 jaar lang zag men de geblakerde muren als een erfenis
van het oorlogsgeweld, het onkruid woekerde tussen de gebarste
grafzerken van de kerk. Totdat men in 1952 begon met de
wederopbouw. Koningin Juliana, legde 19 mei 1952 (Opbouw
dag) de eerste steen, als begin van de herbouw van liet bedehuis.
In drie fasen is de kerk herbouwd,
het eerste gedeelte, nl. het transept
werd 24 oktober 1959 in tegenwoordig
heid van de Koningin in gebruik ge
nomen. Zondagmorgen 25 oktober 1959
na ruim 19 jaar had de eerste dienst
in het transept plaats. Het gerestau
reerde koor werd tijdens een plechti
ge bijeenkomst op 22 december 1962
aan het transept toegevoegd. De der
de fase waarmede in 1962 een be
gin is gemaakt, bestond in het her
stel van het schip, dit is nu gereed
gekomen, de algehele restauratie
heeft dus 16 jaar geduurd. Zaterdag
14 december zal de voltooiing van de
restauratie feestelijk worden gevierd
in aanwezigheid van prinses Bea
trix en prins Qaus.
Het werk is tot stand gekomen on
der leiding van wijlen de architecten
J. C. Meischke en ir. A. v. v. Steur
b.i., de dagelijkse leiding van de uit
voering berustte bij architect J. W. C.
Besemer, het werk werd uitgevoerd
door de fa. Erven H. J. Jurriens te
Utrecht. In maart 1964 is ook ir. K. I.
Ruige in de bouwdirectie opgenomen.
Met de restauratie van de toren
(sinds 1798 eigendom van de gemeen
te Rotterdam) werd in 1947 gestart,
eind november 1966 kwam deze ge
reed.
Uit de geschiedenis
Om en nabij 1250 werd ter plaatse
waar de Rotte Schielands waterke
ring passeerde (dit is de tegenwoor
dige Hoogstraat), ter hoogte van het
spoorviaduct een hinderdam (sluis)
aangelegd, om te voorkomen dat de
doorvaartopening in de waterkering,
deze bij hoogwater nutteloos zou ma
ken. Deze dam heeft het ontstaan van
Rotterdam ingeluid. In het eerste be
gin had Rotterdam al betekenis als
doorvoerhaven naar het achterland,
de Zuidhollandse streken. Rotterdam
is vermoedelijk gesticht door Wolfert
van Borselen, die aan de nauwelijks
een halve eeuw ingedijkte vissers
plaats in het moerasgebied langs de
Rotte, op 17 maart 1299 poortrechten
verleende, hij trad op als voogd van
graaf Jan I van Holland.
Onder leiding van de benedictijner
monniken van de abdijen van St.-
Adelbert te Egmond en St.-Paulus te
Utrecht, zijn de dijken tot stand ge
komen. De laatste abdij had in onze
omgeving destijds grote macht. In de
ingedijkte gebieden kwamen mensen
wonen en er kwam een kerkje met
gasthuis. Het stond op de Hoogstraat
te Rotterdam, op de plaats van het
voormalige stadhuis (Hoogstraat-
Kaasmarkt). Volgens de traditie is het
nu... beduidend
goedkoper
Van een fabrikant van de mooi
ste dameskousen kochten wij
deze Panty Nylons, die zo
slank afkleden en zo prettig
zitten.
Broekje en kousen aan elkaar,
dus zonder jarretelles of cor-
setje toch keurige lange kousen
De kousen zijn van Mousse Ny
lon, 't broekje van steviger
breisel, naadloze pantykousen
voor nog géén twee gulden.
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij deze Nylon Pantykousen,
in een modieuze kleur beige,
japonmaten
36 t/m 46
per stuk
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
de eerste parochiekerk van de stad
geweest, vermoedelijk daterend van
begin 14de eeuw. In de lijst van ker
ken, die gelden opbrachten voor een
kruistocht naar het Heilige Land uit
1275-1280, komt nog geen Rotterdam
se kerk voor.
Als eerste pastoor van de St.-Lau-
rens komt in de geschiedenis voor
Heer Diederic, nl. in 1298, in een
oorkonde uit 1306 wordt deze herder
nogmaals genoemd. Vermoedelijk is
hij de eerste pastoor van Rotterdam
geweest. De v.m. St.-Paulusabij te
Utrecht bezat het patronaatsrecht
(dit is het recht een pastoor te be
noemen.)
In 1340 is men met de bouw van
de eerste kerk begonnen, gelegen aan
de Rotte (nu Binnenrotte). Zij stond
op een eilandje, ingesloten door Kip-
sloot en Slikvaart. Noch van de bouw, m
noch van de inwijding van deze kerk
zijn bijzonderheden bekend. Het zijn
benedictijnse invloeden geweest, die
hebben geleid tot de keuze van de
diaken Laurentius, tot patroon van
de eerste parochiekerk van Rotter
dam. Ongetwijfeld is de devotie in
ons land tot St. Laurens, uitgegaan
van bovengenoemde abdijen.
Een eeuw bouwen
De tweede St. Laurenskerk, het nu
geheel gerestaureerde bedehuis werd
gebouwd op dezelfde plaats als het
eerste gebouw. Het groter worden van
de stad Rotterdam, deed bij de bur
gerij het plan rijpen tot het bouwen
van een nieuwe kerk; de oude was
waarschijnlijk bouwvallig en te klein.
In hét oudste keurboek, uit de jaren
1408-1414 werd bepaald, dat ieder die
het poorterschap van Rotterdam wil
de verwerven, 3000 stenen moest le
veren voor de kerk. Reeds in 1409
werd de eerste spade in de grond ge
stoken, in 1412 vangt het eigenlijke
bouwwerk aan en werd de eerste
steen gelegd.
Met een onderbreking van onge
veer twee jaar, wegens moeilijkhe
den met het hoogheemraadschap van
Schieland was in 1436 de kerkbouw
zo ver gevorderd dat er dienst kon
worden gehouden. Met deze eerste fa
se, waren dus niet minder dan 24
jaar gemoeid. Het priesterkoor met
de kooromgang waren na 1491 vol
tooid. Gedenkstenen, welke vroeger
in de kerk aanwezig zijn geweest,
vermelden dat in 1488 de trans (dit
is de omgang van het koor) is ge
heid en gefundeerd en dat in 1491 met
de bouw van het hoogkoor is begon
nen. Met tussenpozen is er dus de ge
hele 15e eeuw aan de kerk gebouwd.
De ontwerper is niet bekend, even
min wie de leiding over het werk ge
had heeft. De kerk vertoont een ver
mening van Vlaams-Brabantse en
Hollandse gotiek. Op zaterdag voor
Kerstmis in 1433 wijdde Rudolf van
Diepholt, bisschop van Utrecht het
hoogaltaar. De 8ste september 1472
kwam Gosewijn Haeks, de wijbisschop
van David van Bourgondië, de kerk
plechtig consacreren.
In 1449 op de vooravond van Hemel
vaartsdag, werd de eerste schop in
de grond gestoken voor de torenbouw.
Op 6 november 1449 werd de eerste
steen van de toren gelegd. Hierbij
waren aanwezig jonkheer Albert van
Waverven en de pastoor van de pa
rochie, Adolf de Haes. De bouw van
de toren werd gestaakt, toen bleek
dat de fundering te zwak was, hij
kwam niet hoger dan tot het dak
van de kerk en werd van een houten
kap voorzien. In de 15e eeuw hingen
in de toren al een aantal klokken,
waarvan de grootste aan St.-Laurens
was gewijd. Met vele onderbrekin
gen is aan de toren tot 1621 gewerkt.
Van 1621-1645 heeft er nog een spits
opgestaan, die van zulk slecht mate
riaal was, dat zij moest worden afge
broken.
Behalve het hoogaltaar bevonden
zich in de kerk nog ongeveer 40 al
taren, die waren geplaatst, binnen en
terzijde van het hoogkoor, in de trans
kapellen, tegen de kolommen en de
linker en rechter zijkapellen van het
schip. Enige daarvan waren altaren
van de gilden. Aan de noordzijde van
het hoogkoor was een kapel, als graf
stede voor het adellijk geslacht Van
Cralingen, dat in het slot Honingen,
zijn woonplaats had. Ook was er nog
een aanzienlijke kapel der Heren van
de Lekke. Het transeptorgel vermoe
delijk begin 16e eeuw aangebracht,
aan de zuidwestwand heeft tot 1720
dienst gedaan.
De Laurens bleef in 1566 voor de
beeldenstorm gespaard. Tijdens de
komst van de Spanjaarden vluchtte
de laatste pastoor Duifhuis. Op 25 juli
1572 trok geuzenaanvoerder Lumey de
stad binnen. Aanstonds trachtte hij in
de achterstallige soldij van zijn solda
ten te voorzien. Hij bestemde hier
voor de kerkschatten van de St. Lau
rens, deze hadden volgens verklaring
Voor de afdeling Schiedam van de
SGP Groen van Prinsterer zal vrij
dagavond 13 december in het Ger.
Jeugdhuis aan de Lange Haven de
heer K. Chr. Hoekstein uit Rijswijk
spreken over het onderwerp: „Is het
huidige Israël, waarlijk Israël vol
gens Gods plan". Aanvang 8 uur.
van goudsmeden een waarde van 2299
ponden Vlaams (1 pond Vlaams
f6,). Op 12 november 1572 heeft Mar-
tinus Duncanus (Maarten Donk), pas
toor van de Oude Kerk te Delft, maar
uit zijn gemeente voortvluchtig, nog
in de St. Laurens gepreekt en de mis
opgedragen. De gebeurtenissen heb
ben te Rotterdam een snel verloop
gehad; op 14 november werden beel
den en altaren verwijderd en op 15
november werd de eerste protestant
se godsdienstoefening gehouden. Het
hoofdaltaar werd pas in 1581 afgebro
ken.
Ondanks alle veranderingen in de
loop der eeuwen, hebben alle christe
nen van Rotterdam, zowel protestan
ten als oud-katholieken en rooms-ka-
tholieken, geijverd en geofferd voor
het behoud van de oude St. Laurens.
De traditie leeft voort, vooral nu de
oude Laurens luisterlijk is hersteld.
Rotterdam heeft, na 28 jaar weer een
gave kerk. Zij biedt een bijzonder im
ponerende aanblik en is oneindig veel
mooier, dan voor mei 1940. Feeste
lijk zullen de klokken luiden, het rand
schrift van de grootste klok luidt:
„Laurcncius is mine naem" moge zij
beieren voor de christelijke gemeen
schap van Rotterdam, om haar op te
roepen tot eenheid.
W. F. VAN DER VELDEN
De Laurenskerk na het bombardement.
Vele bekende kerstliederen staan
op het programma voor de volks-
kerstzangsamenkomst welke op za
terdag 21 december zal worden ge
houden in de Grote Kerk aan de Lan
ge Kerkstraat te Schiedam. Aanvang
20 uur. In afwijking met de kerst
zangsamenkomsten in de voorgaande
jaren zal in de volkskerstzangsamen-
komst alleen het kerstevangelie wor
den gelezen. De burgemeester heeft
zich bereid verklaard het kerstevan
gelie te lezen.
De samenzang zal in afwisseling
worden begeleid door de heer J. P.
Bekkers, organist van de Grote
Kerk en de christelijke muziekvereni
ging Harpe Davids o.l.v. de heer A.
L. Glotzbach. Het r.k. gemengdkoor
„Laus Deo" o.l.v. de heer J. A. M.
Remmerswaal zal beurtelings met de
samenzang enkele kerstliederen zin
gen.
De commissie van voorbereiding
nodigt iedereen uit deze volkskerst-
zangsamenkomst mee te maken (er
is een nieuwe verwarming in de Gro
te Kerk).
Ongewenste oliebron
Een ongewenste oliebron is gesig
naleerd in de Mgr. Nolenslaan. waar
reeds geruime tijd een sterke olie-
geur werd waargenomen, bij onder
zoek bleek, dat de leiding van een
tank met een inhoud van 50.000 liter
ten dienste van de winkel- en flatver
warming, was lek geraakt, zodat een
enorme hoeveelheid olie in de grond
terecht was gekomen en de penetre
rende lucht veroorzaakte. De ge
meente heeft een nieuwe leiding aan
gelegd.
De Rotterdamse Laurenskerk prijkt weer in volle luister, ruim 28 jaar
na het bombardement. Zaterdag 14 december wordt de kerk in aanwezigheid
van Prinses Beatrix en Prins Claus officieel in gebruik genomen.
Door een zeer goede 37 overwin
ning op Ons Vermaak in Nijmegen
heeft TSF 1 zich geplaatst voor de
promotiegroep in de hoofdklasse van
het landelijk tafeltennis.
TSF 2 deed eveneens uitstekend
werk door in Wecsp met de zeer ro
yale cijfers van 19 van The Victory
te winnen en aldus de kans op een
plaats in de promotiegroep over
gangsklasse in eigen hand hield.
Bij het treffen Ons Vermaak—TSF
1 leverde aanvoerder Cas van Koets
veld voor zijn team de beste presta
tie door drie overwinningen op zijn
naam te schrijven. Hij kreeg daarbij
goede steun van Henk Eikmans die
tweemaal tot winst kwam. Het week
je tafeltennisrust dat hij gekregen
had (hij was in het duel met Wibats
2 niet opgesteld) bleek hem goed ge
daan te hebben.
Hans Kreischer die niet in de ge
legenheid was geweest te trainen
vanwege militaire herhalingsoefe
ningen leverde toch zijn bijdrage
door één overwinning in het enkel
spel en samen met Van Koetsveld
won hij ook het dubbelspel. TSF 1
behoudt de kop in de hoofdklasse D,
maar wat belangrijker is, is dat het
Schiedamse team er zeker van is een
plaats te hebben veroverd in één van
de twee promotiegroepen, die in de
tweede competitiehelft geformeerd
gaan worden, waarvan de kampioen
automatisch naar de ereklasse pro
moveert. Niet dat TSF nu daar di
rect een serieuze kanshebber zal
zijn, maar het feit, dat ondanks het
vertrek van Nico van Slobbe, men
toch zo goed op dit niveau partij
blijft geven is een compliment waard.
TSF 2, uitkomend in de overgangs
klasse kan zich ook nog voor de pro
motiegroep in deze klasse plaatsen.
Door een 91 zege op The Victory
houdt het team alle kansen. Nol
Braak en Gerry Vaessen brachten
heet tot drie overwinningen. Aanvoer-
Uit de Schiedamse
raadsagenda
De gemeenteraadsvergadering van
Schiedam omvat, naast behandeling
van de gemeentebegroting 1969, nog
enkele andere punten. Het bestuur
van de r.k. school voor g.l.o. aan de
Warande vraagt om medewerking
voor aanschaf van leer- en hulpmid
delen voor muziekonderricht, waar
van de kosten op f 920,83 worden ge
raamd.
Voor de dependance van de o.l.s.
voor l.e.a.o. aan de Zwartewaalse-
straat wordt f 15.000, gevraagd voor
het aanbrengen van voorzieningen,
vanwege toeneming van het aantal
leerlingen dat nu 214 bedraagt.
Voor aanleg van een hogedrukgas-
leiding in de omgeving van de Van
Beverenstraat en Parkweg, is een
krediet van f 303.000 nodig, zulks ook
omdat de gasaflevering aan de bran
derij De Koning en aan de Melkzuur-
fabriek sterk toeneemt.
Het bestuur van de Geref. Kleuter
school aan de Stadhouderslaan heeft
medewerking gevraagd voor aan
schaffing van meubilair enz. waar
van de kosten op totaal f 2775 worden
gesteld.
Voor de r.k. school voor m.a.v.o.
aan de Mgr. Nolenslaan moeten leer-
en hulpmiddelen aangeschaft voor
een totaal van f 2479.43.
In de Geref. school Stadhouders
laan moet een t.l.-verlichting worden
aangebracht, waarvan de kosten
f 3200 bedragen.
Kerstfeest Leger des Heils
Vanwege het Leger des Hejls te
Schiedam zal dit jaar in gebouw Mu
sis Sacrum met bejaarden het Kerst
feest worden gevierd op 23 decem
ber. Ook voor de jeugd zal een kerst
feest in het eigen gebouw worden ge
houden.
der Dick Boer mocht dit succes net
niet behalen. Hij verloor van Zunnen-
beld met 2220 in de derde game.
Als TSF 2 er a.s. zaterdag in slaagt
in de Beurs het team van Gispen te
kloppen, dan schaart het team zich
bij de bovenste drie. Spelend in de
vorm van afgelopen zaterdag moeten
we er op vertrouwen dat TSF 2 daar
in zal kunnen slagen.
TSF 1 speelt a.s. zaterdag ook thuis
en wel tegen Jeep uit Vught. Men zal
er beslist een eer in stellen de le
plaats niet meer uit handen te geven
en ook deze laatste wedstrijd van het
eerste competitiedeel te winnen.
Noad behaalde een onverwacht
grote overwinning, 100 op Quick 2
uit Hilversum. Deze winst, niet on
verdiend, kwam toch wel hoofdzake
lijk omdat Quick met twee invallers
naar Schiedam was gekomen. Toch
was het een van die invallers, de vijf
tienjarige Hendrix, die het de spelers
van Noad zeer moeilijk maakte en
twee van zijn drie partijen gingen
dan ook in drie games. Het drietal
Buijk, Schewe en Suttorp bleef dan
ook ongeslagen. Zaterdag gaat Noad
naar Gossima in Voorburg en een ge
lijkspel is al voldoende om zeker te
zijn van een plaats in de promotie
competitie.
nu... beduidend
goedkoper
Natuurlijk draagt Uw man
's winters 't liefst een behaag
lijk flannel shirt.....
Zoals dit prima kwaliteit ruit-
shirt met flannel binnenzijde.
Met doorgeweven dessins in
diverse kleurstellingen.
Deze shirts, die praktisch tij
dens het werk zijn, ideaal voor
de vrije tijd, koopt U voor nog
qéén zes gulden.
De gemeenteraad had in een vorige
Vergadering besloten een schrijven
van d«? heer E. G. Verschoor inzake
de Schiedamse Muziekschool in han
den van B. en \V. te stellen voor na
der onderzoek. Het betreft voorname
lijk het leerplan. In antwoord hierop
vraagt het bestuur van de Schiedam
se Muziekschool aandacht van de ge
meenteraad voor het volgende:
De brief van de heer Verschoor
heeft op het bestuur een onaangename
indruk gemaakt. Voornoemde heer
Verschoor heeft zolang het bestuur
zitting heeft- regelmatig op onaange
name en overspannen wijze van zijn
aanwezigheid blijk gegeven. Hoewel
het bestuur de heer Verschoor aller
minst het recht ontzegt zijn mening
openbaar te maken, lijkt het duidelijk
dat hij zich als leraar stelt onder de
leiding van de directeur, die onder
contröle van de Rijksinspecteur zijn
werkzaamheden verricht.
De directeur stelt binnen de door
het Rijk voor de muziekscholen vast
gestelde richtlijnen, met de leerkrach
ten, het leerplan samen. Dit leerplan
wordt ter goedkeuring voorgelegd aan
de Rijksinspecteur, de heer Daniskas.
De directeur wordt daarna regelmatig
bezocht door de adjunct-inspecteur
voor het muziekonderwijs. Het be
stuur meent, dat dit de kern is van
de bezwaren van de briefschrijver.
Het bestuur meent echter, dat er
na de goedkeuring door de Rijksin
spectie geen reden is om verder op
de bezwaren van de heer Verschoor
in te gaan. Het bestuur heeft nog nooit
aanmerkingen gehad van de inspec
tie op de gang van zaken op de
school. Wat de verdere aantijgingen
betreft in het schrijven, zou het be
stuur dit liever laten voor wat het is.
B. en W. van Schiedam adviseren
de raad het schrijven voor kennisge
ving aan te nemen.
Pand Fa. Van Dalen geeft
Broersvest nieuw gezicht
De Schiedamse Broersvest is bezig
een nieuw gezicht te krijgen. Hoog
torent er reeds het gebouw van de NV
van Dalen, waarvan het hoogste punt
dezer dagen is bereikt. Dit feit was
aanleiding om er officieel de vlag te
hijsen hetgeen gebeurde door de di
recteur, de heer W. van Dalen. Hij
herinnerde in een toespraak aan
het tot dusver vlotte verloop van de
bouwerij en dankte de aannemer D.
Baron en het Architecten- en Inge
nieursbureau Spruyt en Den Butter
voor de uitstekende wijze waarop een
en ander wordt verricht.
Johan van Dalen, de oudste zoon
van de directeur hees de vlag op het
bouwwerk, waarna de werknemers
in de bouwerij een gratificatie ont
vingen. Op 3 oktober van het vorig
jaar werd de eerste paal voor dit ge
bouw geslagen. De bedoeling is, dat
op de beganegrond het schoenenma
gazijn wordt gevestigd. Verder ko
men er dan flats; 11 vierkamer-, 2
vijfkamer- en 2 driekamerwoningen,
gebouwd in de vrije sector en met
huurprijzen van f 250 - f 325. Het ge
bouw is 25 meter hoog en 20 meter
breed.
Vrijdag en zaterdag verkopen
wij vlotte flannel ruitshirts, in
diverse mooie kleurstellingen
en in a
courante
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
