De wonderen zijn de wereld niet uit 0 Handtekeningenactie tegen de 225 miljoen Toneel en de democratie zie me René Sleeswijk nog geen tuintje wieden SCHADE DOOR GLADHEID DE HAVENLOODS DONDERDAG 12 DECEMBER 1968 Het interview in dit blad met Karei Eykman, de auteur van het kinderprogramma „Woord voor Woord", heeft de pen losgemaakt van een hervormde collega. Daar zijn reactie op het theologische vlak ligt, wil ik de zaak graag in deze ru briek bespreken. Het commentaar van da. J- Pronk luidt aldus: K Da publiciteitsmedia en vooral de televieia brengen zoveel nieuws en zo veel interpretaties van dat nieuws, dat men geneigd is alles maar over zich heen te laten gaan. Maar het is toch wel vbn belang te signaleren, hoe sommigen met de bijbel omspringen. Uit een interview met Karei Eyk man in De Havenloods van 28 novem ber blijkt hoe vrijmoedig deze theo loog met de bijbelse verhalen om gaat. Het IKOR wil de bijbelverhalen voor de kinderen van deze tijd laten vertellen. Het is fijn, dat men zo wil proberen de kinderen, van ons volk met de bijbel in aanraking te bren gen. Sinds september 1966 schrijft ds. Karei Eykman deze verhalen. Het programma wordt tegenwoordig na mens het IKOR-CVK-RKK uitgezon den en heet Woord voor Woord. Men zou op grond van deze titel verwach ten, dat Eykman ernaar streeft het bijbelverhaal woord voor woord te la ten spreken. Dit blijkt niet waar te zijn. Klaarblijkelijk wordt hiermee al leen bedoeld, wat woord voor woord door Karei Eykman en de verteller Staartjes van het bijbelverhaal ge loofd kan worden. De eerste zeef is Eykman: hij ge looft niet in het wonder, dus hij re deneert het weg en maakt er dan bo vendien een heel ander verhaal van, d.w.z. hij vertelt, wat hij ervan ge maakt heeft. Maar dan komt nog de tweede zeef, de „langharige, linkse Amsterdamse nozem" (aldus De Ha venloods), „die niets kan zeggen, waarmee hij het niet eens is en daar om zegt: Karei, dat kan niet, dat ge looft niemand". De boodschap van de kerken en de vertelling van de bij bel moet tenslotte „geloofwaardig zijn, al is er dan eigenlijk geen ge loof meer nodig. Het belangrijkste schijnt te zijn, dat men de dingen speels benadert". Men kan zich misschien indenken, dat deze subjectieve interpretatie met de bijbel zelf niet veel meer te ma ken heeft. Het gaat er maar om, wat Eykman en Staartjes ervan vinden. Men wil niet onder het Woord, maar het Woord moet eronder. De subjec tiviteit zit op de troon. Hoe ziet Eykman het wonder? Hij vindt alleen het gevolg van het won der maar belangrijk. Daarin schuilt voor hem de kern van de zaak. Hij neemt als voorbeeld de wonderbare spijziging. Hij zegt daar het volgen de van: „Er zijn 5 broden en 2 vis- nu... beduidend goedkoper Dit is een aanbieding speciaal voor die mannen, die hoge eisen stellen aan hun overhem den, maar die hun vrouwen uren strijken willen besparen. Zelfstrijkende popeline over hemden, (beslist niet strijken een pracht kwaliteit, in aparte ton-sur-ton dessins. Nu kiest U ze uit, te kust en te keur, moderne hemden, - bij zonder praktisch - beslist zelf- strijkend.voor nog géén negen gulden. zelfstrijkende popeline Vrijdag en zaterdag verkopen wij deze zelfstrijkende pope line overhemden in pastel kleu rige dessins, in alle courante maten en i verschillende teren. Hoe kan dat? Dat is toch een vraag, die kinderen zich stellen. Is er sprake van een tovertruc? Is Je zus knapper dan Fred Kaps? Maar daar gaat het niet om. Wat Jezus wilde was, dat de mensen bleven praten. Dat is de betekenis achter het wonder. Daar gaat het om en niet om een goocheltruc. We hebben het dus duidelijk gemaakt door te ver tellen dat al die mensen botje bij botje legden." Zover Eykman. Wat kan men hier nog zeggen? Waar komen al deze misverstanden vandaan? Omdat Jezus geen knapper goochelaar is dan Fred Kaps, is daar om het wonder niet waar? Is het won der onmogelijk? Of moet het een soort goocheltruc zijn, die met het echte wonder niets te maken heeft. De conclusie is blijkbaar; het wonder be staat niet, of het moet dit zijn, dat ieder zijn knapzakje tevoorschijn haalt en zo lief en medemenselijk wordt, dat er voor ieder genoeg is en de mensen blijven praten. Ds. Eykman heeft de illusie, dat hij de verhalen doorgeeft zonder theo logisch gehalte". Maar aat is niet waar. Hij geeft een modern Jezus beeld weer, aangepast aan de eisen van deze tijd. Zo ruimt men radicaal de staketsels weg, die ons nog schei den van de nieuwe tijdhet koninkrijk van de medemenselijkheid. Maar voor Jezus van Nazareth zal er weer geen plaats zijn, want Hij laat zich niet gelijkschakelen en heeft zelfs voor de autoriteit van het IKOR-CVK-RKK geen ontzag. Want al is hij geen goo chelaar, Zijn Naam is wel „Wonder bare Raadsman. En wie in Hem ge looft leert belijden: „Zou voor de He- re iets te wonderlijk zijn?" OPMERKIN- Elke vrijdagavond tot 9 uur open Ook maandagmorgen optn Géén tel. of schrift, b 1. Ik kan me voorstellen dat iemand die zich niet vóór theologie interes seert, maar wel voor zo'n kinder programma, even een zucht slaakt, als er over bijbelse verhalen voor kinderen theologische zwarigheid komt. Maar als je even nadenkt, be sef je toch wel, dat het hier om uit erst belangrijke dingen gaat. Name lijk om de vraag, wat God doet en hoe Hij het doet of niet doet. Het is zeker ook voor kinderen een levensbe lang, dat ze daarvan een zo zuiver mogelijk beeld krijgen. Als God werkelijk God is, dan luis tert het nauw, Wat er van Hem ge zegd wordt, want dan gaat het altijd om de diepste waarheid van het men senleven. En niet om wat ds. A. of meneer B. denkt, dat hij het vlotst aan kinderen of volwassenen kan ver kopen. Wij willen als moderne mensen graag mondig zijn. Maar dat is moeilijker dan je denkt. We worden overspoeld met informatie. Ook met godsdienstige informatie. En we kun nen maar niet Gods water over Gods akker laten lopen. We zullen al die in formatie kritisch moeten verwerken. Zeker ook informatie over de Bijbel en over God. 2. Ik ben het met collega Pronk eens, dat uit het interview blijkt dat Karei Eykman wel heel kritisch staat tegenover de verhalen uit de Bijbel, maar heel weinig kritisch tegenover zijn eigen denken en tegenover het denken van zijn medewerker Aart Staartjes. Hij wil de bijbelverhalen doorgeven „zonder het theologische gehalte." Maar in die bijbelverhalen gaat het nu juist nooit om het ver haal als zodanig, maar om wat daar is verkondigd over God, de grote bondgenoot, in Zijn handelen met Zijn kleine bondgenoten, ons mensen. Wie die verkondiging weglaat, ver donkeremaant de kern van de noot en houdt niets anders over dan een lege dop. Karei Eykman wil natuurlijk niet alleen een lege dop brengen en pro beert die te vullen door wat hij denkt dat het bij de kinderen zal doen. Hij beschrijft het procédé heel duidelijk: „Ik vertel de buitenkant van het ver haal. Onder invloed van de kinderen proberen we tot de kern van het ver haal door te dringen. En wat dan overblijft proberen we in een ver haal om te zetten." Van tweeën één: die kern „onder invloed van de kinderen" is de ver kondiging het theologisch gehalte van het verhaal, wat Karei Eykman wilde weglaten, maar wat in het moment van de inspiratie toch weer in hem bovenkomt, in kindertaal. Dan ver loopt alles zindelijk en fijn. Of Karei Eykman is tussen de bedrijven door het theologisch gehalte half of hele maal kwijt geraakt. Dan blijft er niet veel over dan een kinderlijk verzin sel. Het lijkt me beLangrijk, als straks zijn boekje met t.v.-vertellin gen uitkomt, die als mondige men sen kritisch te toetsen op hun gehal te ahn waarachtige verkondiging van God. 3. Karei Eykman komt er rond voor uit, dat hij al vertellend 't won der wegredeneert. Want met het won der komt je volgens hem met kinde ren in de sfeer van Fred Kaps en van goocheltrucs. Ik zou graag de vraag willen op werpen, of we niet scherp moeten on derscheiden tussen „wonder" en „mi rakel". In zijn boek over de wonde ren heeft C. S. Lewis dit verschil op even eenvoudige als scherpe wijze aangegeven: „Wie Grimm's sprook jes of Ovidius' Metamorphosen leest, maakt kennis met een wereld van wonderlijke voorvallen. Dieren ver anderen in mensen, mensen in dieren en planten, bomen praten, schepen worden godinnen en door een tover formule verschijnen gedekte tafels - in de meest afgelegen oorden. Nu zijn er wel mensen die van zulke ver halen niet houden. Maar de meeste lezen ze met genoegen. Het geringste vermoeden echter, dat deze verhalen op waarheid berusten, zou het genoe gen veranderen in een nachtmerrie. Wanneer zulke dingen als daar be schreven werkelijk gebeuren, zouden zij ons, vermoed ik, doen geloven, dat de natuur bezig was onherstelbaar ziek te worden, ziek door een vreem de macht. Wonderen hebben een ge zonde aard. Het verschil tussen won deren en deze mythologische mirake len ligt hierin, dat de wonderen ons een macht tonen, die niet vreemd is aan onze wereld. Wanneer de natuur beheerst wordt door de God der na tuur, dan mogen wij wonderen ver wachten." Vooral ook als we aan kinderen ver tellen, luistert dirt onderscheid tussen mirakel en wonder erg nauw. Prof. van Niftrik heeft een boekje geschre ven over de vraag, hoe het toch komt, dat duizenden zo moeilijk konden ko men van een „zondagsschool-geloof" tot een rijpe, evangelische geloofs overtuiging. Een reden is volgens hem dat de bijbelverhalen bij kinderen vaak overkomen als mirakels, als sprookjes, en dus geen bouwstenen kunnen vormen voor een volwassen geloofsbeleving. Als Karei Eykman bedoelt, dat hij de kant van het mirakel per se niet uitwil, kunnen we hem alleen maar bijvallen. Maar gooit hij met het bad water (het sprookjesachtige) ook het kind (het wonder zelf) niet over boord als hij b.v. in de spijziging van de vijfduizend het wonder, dat Jezus zelf met vijf broden en twee visjes een grote menigte mensen te eten gaf, ver andert in een stuk door Jezus geïnspi reerde onderlinge mededeelzaamheid („botje bij botje")? Als een kind eenvoudigvoor het eten bidt: „Here, zegen deze spijze, amen", dan komt het daardoor in de sfeer van het wonder: „De Heer zelf geeft me dit brood, dit eten, waar voor vader heeft gewerkt en dat moe der heeft klaargemaakt." Hoe precies de Heer hierin meespeelt, kan het kind niet uitleggen. Het is een wonder. Maar het is een God die zeker niet vreemd is aan wat er daar aan tafel gebeurt, en daarom komt het kind niet in de sfeer van het mirakel. En zo kan je ook vertellen, dat in Je zus' handen brood en vissen zich ver menigvuldigen ten behoeve van de honger der mensen, zonder dat de Door gladheid van de weg, veronge lukten binnen een halfuur, vier voer tuigen1 in de bocht bij het Kethelplein. De 39-jarige analist S. A. M. uit Spijkenisse botste met de door hem bestuurde auto, tweemaal tegen de vangrail. Hetzelfde gebeurde even la ter met de auto, bestuurd door de 20-jarige matroos W. E. uit Rozen burg en vervolgens- met de auto van de 29-jarige wachtchef W. H. B. R. uit Spijkenisse. Diens voertuig werd zo zwaar beschadigd, dat het dooy een kraanwagen moest worden wegge sleept. De 22-jarige calculator P. v. d. S. uit Spijkenisse botste ter plaatse met zijn scooter tegen de vangrail. Samen met zijn vrouw die op de duo zat, werd hij plm. tien meter over de weg geslingerd, doch het tweetal kwam er goed af. In alle gevallen werden de voertuigen beschadigd. De politie waarschuwde o.a. met fakkels tegen het gevaar, en verleende ver dere assistentie. Aanstaande maandagavond, van half acht af zullen tientallen mensen uitzwermen in de wijk Nieuwland. Gewapend mot handtekeningenlijsten en ballpoints zullen ze bij Iedere wo ning, bij iedere flat, aanbellen en de bewoners vragen hun handtekening te zetten als protest tegen de extra de fensie-uitgaven van 225 miljoen gul den. Nieuwland is de startplaats, het begin, daarna zullen in januari de an dere wijken in Schiedam volgen. Het wordt dus een huis-aan-huisactie, grootscheeps opgezet met veel en thousiaste medewerkers die werke lijk verontrust zijn over deze pl ise- linge defensieverhoging. Het initiatief en de organisatie van deze actie ligt bij de Schiedamse af delingen van de PvdA, PSP, PPR en de Schiedamse Vrouwenbond van de PvdA. Mevrouw Bunjes-Andiek, woordvoerster van de actiegroep, vertelde, dat ook leden van „Kerk en Vrede" en jongeren uit de groep „Morgenstad" zich bij de actie heb ben aangesloten. „Er is zoveel kritiek op en zoveel verontrusting over deze plotselinge defensieverhoging. Over het hele land worden momenteel ac ties gevoerd; demonstraties georgani seerd en handtekeningen ingezameld op dezelfde lijsten waar wij aanstaan de maandag mee gaan werken. En al deze kritiekuitingen zullen doorgaan tot de defensiebegroting in de Eerste Kamer zal worden behandeld." Mevrouw Bunjes-Andiek stipt het verschil aan tussen de landelijke ac ties en de actievoering in Schiedam. „Wij willen iedere bewoner in Schie dam bereiken en in de gelegenheid stellen zijn eventueel protest tegen deze dèfensieverhoging om te zetten in een handtekening. Je zou het een De roep om democratisering is geen nieuw idealisme, maar een dringende noodzakelijkheid. Niet voor niets maakte de laatste troon rede er voorzichtig gewag van. Zelfs het niet-progressieve kabi net De Jong kan niet om de demo cratisering heen. Ir. Bosma, de voorzittèr van het werkgeversbond, sprak kort geleden over de noodzakelijkheid te komen tot een grotere betrokkenheid bij de ar beid van de werknemers. Als dit bij gedachte aan een goocheltruc ook maar bij een kind opkomt. Wie de wonderen wil weglaten, kan niet meer zindelijk over God spreken. Want wat God doet is altijd wonder lijk. één en al wonder. DR. K. J. KRAAN door Piet van der Meulen „referendum" kunnen noemen. Want aan de hand van de totaal ingeza melde handtekeningen kunnen we het Schiedamse percentage berëkenen dat tegen de extra defensieverhoging is. Valt dat percentage hoog uit, d?n geloof ik dat deze uitslag een woord je kan meespreken tijdens de behan deling van de defensiebegroting in ie Eerste Kamer. Schiedam zou wel eens een „testcase" kunneil zijn, aldus me vrouw Bunjes. Van maandagavond tot en met vrij dagavond 20 december wordt de ac tie gehouden in de wijk Nieuwland, Verzamelplaats is het wijkcentrum in Nieuwland. Mannen, vrouwen en jon geren die aan deze handtekeningen actie willen meewerken, kunnen zich de hele actie-week vanaf zeven uur 's avonds aanmelden bij het Wijkcen trum in Nieuwland. Kerstconcert Schiedams Christelijk Mannenkoor Het Schiedams Christelijk Mannen koor geeft op vrijdag, 20 decemher a.s., een Kerstconcert in de Gerefor meerde Kerk (vrijgemaakt: -ri> Je Westvest 30, alhier. Aanvang 20.00 uur Aan dit concert wor 't rr- - king verleend door: Feike Asma, or gel; Bernard Versteege, bas. Toe gangsprijs f 2,50. Kaarten voor dit concert zijn, behalve 's avonds aan de kerk, verkrijgbaar bij: J. Poot, Nassaulaan 51; H. J. Troost, Ale'da- straat 23; M. Kopmels, B.K.laan 274b; G. Huisman, Mgr. Nolenslaan 189; W. Punt, Honn. Gretelaan 343. Passagekwestie op dood spoor? Leden van de begrotingscommissie achten het zinvol om met de eige naars van Passage-Theater hernieuw de besprekingen op gang te brengen teneinde te komen tot een oplossing van het probleem inzake de ruimte lijke accommodatie voor het nlaa'se- lijke culturele leven. B. en W. ant woorden: „Reeds eerder hebben wij doen blijken dat wij geen aanleiding kunnen vinden onzerzijds tot nieuwe besprekingen te entameren. Er heeft zich geen enkele omstandigheid voor gedaan welke een gewijzigd stand punt zou kunnen rechtvaardigen...". De 48-jarige NJ3.-ambtenaar C. de Wit uit Rotterdam viel op he<t sta tion Schiedam van een trapje toen hij een verkeerde gang insloeg. De man liep een schedelbasisfractuur op en is in het ziekenhuis te Schiedam aan de verwonding overleden. De laatste tijd is René Sleeswijk erg in het nieuws geweest. Van wege zijn huwelijk met Corry Brokken. Hetgeen alleen een papie ren bevestiging is van een reeds enige jaren durend contract. Maar wie is deze man die reeds zoveel artiesten heeft groot gemaakt? Bij voorbeeld Corry. Brokken. Ze was soms neerslachtig, wist niet welke kant ze uit zou gaan en onzeker. René Sleeswijk heeft van haar een „grande dame", een lady ge maakt, die vooral bij de Duitse televisie een bijzonder graag ge ziene artieste is geworden. Zo zijn er meer voorbeelden. Zijn gevoel voor artisticiteit gecombineerd met 'n gezond zakelijk inzicht brengt alles tot een succes. De bekende Snip en Snap revue is een legendarische revue geworden. Nu staat er een nieuwe musical op stapel Sweet Charity", waarin Jasperina de Jong de hoofdrol speelt. Zelf zegt hij: „Ik loop bij de repe tities rond in een stofjas, niet om tof te zijn, maar gewoon om mijn pak niet vuil te maken. Als er één zenuw achtig is, dan ben ik het. Bij de pre mière van een stuk sterf ik duizend doden, maar niemand merkt het. Ik ben de rust zelve en ben tegen ieder een vriendelijk. Dat werkt door tot in de laagste regionen. Ik voel me helemaal niet zo oud als ik ben. Ik heb daar geen last van. Misschien omdat ik altijd met jeugd omga. Dat houdt je jong. Je doet al thans voor je eigen gevoel helemaal mee. Het probleem dat anderen heb ben, heb ik geloof ik niet, omdat ik een gelukkig mens ben. Ik zie me zelf geen tuintje wieden; dat is on mogelijk. mijn agenda is mijn hele le ven te vol geweest." „Op mij rust de verantwoordelijk heid. Ik moet zorgen dat de guldens, die de aanloop van een nieuwe revue kosten er ook weer uitkomen. Reeds meer dan dertig jaar werken Wal den, Muyselaar en ik samen. We heb ben een grote binding. Niet dat we privé bij elkaar op schoot zitten, mis schien één maal per jaar komen we bij elkaar thuis. Maar de revue bindt ons samen. Ik denk alleen maar met de zaak op de achtergrond. Er mee ophouden zou ik niet kunnen! Het is daarom verbazingwekkend dat de kunst, die voor een belangrijk deel existeert dankzij gelden die de gemeenschap er voor over heeft, zo achteraan loopt in het democratise ringsproces. In de Volkskrant heeft de journalist Paul Beugels een artikel geschreven onder de titel „De 200 van Mertens in de kunst." Hij beweerde dat er in Nederland een aantal mensen zijn, die in de kunst de dienst uitmaken, zoals die 200 van Mertens in de fi- nancieèl economische wereld. Het enige verschil is, dat de men sen die in de kunst de dienst uitma ken praktisch niet weten waarover ze het hebben. Vaak is het zo dat dank zij die onwetendheid de zaak nog draait. Een toneeldirecteur had hem verzekerd: „Als een stichtingsbestuur van een toneelgezelschap het goed zou doen, zouden we continu in de moeilijkheden zitten. Het huidige systeem functioneert dus goed, om dat het niet functioneert. Een dode lijker kwalificatie lijkt me niet moge- Op een conferentie van de dr. E. Boekman-stichting verdedigde oud minister Vrolijk de bestaande stich tingen in gewijzigde vorm en de di recteur van de Amsterdamse Toneel school, Jan Kassies, zei o.a. dat kunst een publieke zaak moet worden. Er wordt dus op de deur geklopt. Het aantal kloppers neemt toe. Ook in Rotterdam. Het is de angst voor de sterilise ring van het leven, die steeds meer Zelfs In onze kunstbedrijven spreekt men daar al over. De mens wordt in zijn creativiteit aangetast, nee zijn creativiteit wordt om zeep gebracht. Alles richt zich op de klant. Het sterkst is dat zichtbaar bij radio en TV. Het gaat niet om karakter, maar om de grootste gemene deler. In we zen is precies hetzelfde aan de hand met de kunstbedrijven. Na jarenlan ge subsidiering is er van enig ka rakter of gezicht nauwelijks sprake. Het is één groot compromis. Demo cratisering kan het begin worden van bezinning. Wat moet er gedaan worden om de lijn weer opwaarts te buigen? Ik geloof niet in verandering van vandaag op morgen. Voorlopig gaat het om een standpunt. Waar sta ik? Wat doe ik? Wat bedoel ik? Waar hoor ik bij? Laat iedereen die erbij betrokken is meedenken! Voor allen die hier bij voorbaat niet in geloven nog één citaat, uit de Havenloods .van 5 december 1968. Prof. Ger Klein, hoogleraar aan de T.H. in Delft. „Degenen, die laatdun kend over de democratische menings vorming in groot verband praten kunnen zich niet op enig bewijsma teriaal beroepen. Het is namelijk nóg nooit goed geprobeerd." Kerst aanbieding Onze unieke Sunderland 2.98 serie (keus uit 40 verschillende langspeelplaten) bevat twee prachtige kerstplaten, die géén enkele platenliefhebber zal wil len missen. "Kerstmis", een fantastische plaat met vele bekende kerst liederen w.o. Stille nacht. Nu sijt wellecome, gezongen door het beroemde Kralingse Kerk koor en opgenomen in de Hof- laankerk te Rotterdam. "Stille Nacht", een bijzondere L.P., waarop zang van het Koninklijk 's-Hertogenbosch' Mannenkoor, het Jongenskoor "C.O.V. Gorkum", orgel en hobo begeleiding en sopraan soli. Twee sfeervolle kerstplaten met verschillend repertoir, zo dat U ze beide kunt aanschaf fen, en voor de prijs hoeft U het ook niet te laten, want voor deze twee stereo LP.'s betaalt U nog minder dan voor één E.P.! stereo ook mono afspeelbaar Vrijdag en zaterdag verkopen wij deze twee mooie Kerst langspeelplaten (de teksten van alle liederen zijn op de hoes afgedruktI per stuk Elke vrijdagavond tot 9 uur open

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1968 | | pagina 15