voorsorteren
Z*
F
Diamant en Dusch brachten
Excelsioraan de top
WAT IS ER AAN DE HAND
IN DE CHINESE KOLONIE?
Koor viert eeuwfeest in de Doelen
FILM
TONEEL
AcIitzomercursusWeken
bii Kerk en Wereld
TENTOON
STELLINGEN
MUZIEKJE
I DE HAVENLOODS DONDERDAG 22 MEI 1969
Dat de school van bovenmeester
Van Helden te Rotterdam in 1S69
niet alleen diende om de kinderen
de hoogstnoodzakelijke kennis bij
te brengen, komt in de toelichting
op artikel I van de statuten van de
Koninklijke Christelijke Orato
riumvereniging „Excelsior" duide
lijk tot uitdrukking. Die toelich
ting vermeldt dat „op 6 Juli 1869
een aantal heeren bij elkaar kwam
in het School van den heer Van
Hélden aan de Oppert met het doel
eetie Christelijke vereeniging op
te.richten. Zij maakten een regle
ment en begonnen onder leiding
van de bestuurders Sitton, Van
Wpuw en v. d. Velden biddend hun
oefeningen, die vooralsnog geleid
door den heer van Wouw wel aan
genaam waren", (uit het eerste
jaarverslag).
t)at niet alles even vlot verliep
vertelt ons het jaarverslag verder:
„Vele bezwaren waren er evenwel
aan verbonden, want ofschoon er een
3-tal leden bijkwamen, was de. zang
niet gemakkelijk in een weinig op-
beyrend lokaal, zonder begeleiding
nu... beduidend
goedkoper
Stelt Uw man er prijs op om
er altijd tot in de puntjes
verzorgd uit te zien, dan is dit
hèt overhemd voor hem.
Bel-O-Fast zelfstrijkende over
hemden, magnifieke hemden,
hagelwit en's avonds nat
ophangen, 's morgens weer
aan.
Nu verkopen wij deze onbe
rispelijke overhemden voor
nog géén negen gulden.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij deze Bel-O-Fast
overhemden van zelfstrijkende
poplin, in alle courante, m
in wit,
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
GUn tel. of schrift best
en onder herhaalde klachten van den
voorlopigen directeur, dat. hij geen
tijd had, zich genoeg aan de zaak te
wijden".
Men sukkelde door en „alleen het
biddend hopén en de ijverige krachts
inspanning van alle leden waren in
staat om die avonden enigszins aan
lokkelijk te maken".
De vereniging kreeg de naam van
Christelijke Zangvereeniging „Tot
Oefening en Stichting" en bestond
uit 15 leden, voorlopig enkel heren.
Voorlopig, want het koor breidde
wefkt dat men reeds op 2e paas
dag. 1870 eey goncert kon geven in
„Het Lokaal",; waar geestelijke lie
deren bet programma vulden. De al
gemene opinie was echter „dat de
kwaliteit van de uitvoering nog wel
erg aan de jeugd van de vereeniging
deed denken?'.
Doch na dit schoorvoetend begin
ging het „Gradus ad Parnassum"
Na drie jaar was het koor uitge
groeid tot 21 sopranen, 26 alten, 10
tenoren en 11 bassen. Bij zo'n specta
culaire groei kon de naam „Tot Oe
fening en Stichting" bij de dames en
heren geen genade meer vinden. Men
koos een waardiger naam nl. Chris
telijke Zangvereeniging „Excelsior".
Zeven jaar later, in 1876, kon het zich
zelfs de weelde permitteren een be
taalde beroepsdirigent aan te stellen,
nadat de heer Van Wouw de dirigeer-
stad had overgedragen aan de heer
Boeljon, evenals Van Wouw. een d-
mateur.
Men vond in de organist G. H. Vij-
gebcom a raison van f 100 's jaars
„the right man on the right place".
Deze wist Excelsior dan ook op dusda
nige hoogte te brengen dat na zijn ver
trek twintig jaar later er niet minder
dan zestien kandidaten waren voor de
ze vacattire. De hoge waardering van
bestuur en leden voor de bijzondere
kwaliteiten van hun dirigent was om
gekeerd evenredig aan hun sociale en
materiële verantwoordelijkheid je
gens hem wat tot gevolg had dat al
die twintig jaren het honorarium van
de heer Vijgeboom bij die f 100
's jaars is gebleven.
Bernard Diamant
Uit die zestien kandidaten koos men
de destijds 27-jarige Bernard Dia
mant en aan deze eminente koorlei
der heeft „Excelsior" het te danken
dat het tot ver over de landsgrenzen
bekend is geworden. Hij wist de uit
voeringen van de Johannes- en Mat-
thaus Passion tot een jaarlijkse tradi
tie te maken en bracht tevens voor
die tijd andere belangrijke koorwer
ken op het repertoire als: „l'Enfance
du Christ" van Wolf-Ferrari, „Missa
pro pace" van Rudolf Mengelberg,
„Psalmus Hongaricus" van Kondaly
Het gevolg was 'n uitnodiging voor
Parijs, waar „Excelsior" de Johan
nes- en Matthaus Passion resp. op 12
en 14 mei 1928 in de Salle Pleyel ten
gehore heeft gebracht. Het succes
was overweldigend en het koor werd
in een speciale audiëntie door de toen
malige president van Frankrijk, Poin-
caré, ontvangen. Het was echt geen
vriendjespolitiek dat tot aan het bom
bardement in mei 1940 de beeltenis
van Bernard Diamant in de wandel
gangen van de voormalige Doelen
prijkte.
nu... beduidend
goedkoper
Laat anderen een gulden of
meer betalen voor deze schat
tige aardewerk kopjes - onze
klanten kopen ze per 6 stuks
voor nog géén drie gulden.
Aardewerk kop en schotels,
in smaakvol decor en mooi
model, dat stevig staat, voor
koffie en thee, in 3 verschil
lende kleurstellingen.
Per 6 stuks
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij deze aardewerk kop
en schotels, keurig verpakt in
doos, met
z'n zessen
Het is jammer dat het cultureel
snobisme te ve^l mensen dwingt zich
niet te verwaardigen tot een bezoek
aan bijvoorbeeld een film als „De Val
van Rome". Inderdaad een spektakel
film. Maar daarmee is niet alles ge
zegd. Ook een film namelijk waar de
fijnproever de ondergang van het ge
weldige imperium van Rome kan
meebeleven op een „klassiek verant
woorde wijze". En ook nog een film
waarin een aantal geweldige acteer
prestaties zijn te bewonderen. De al
lerbeste komt van Alec Guinness als
Marcus Aurelius. In Cinerama.
„Gejaagd door de wind": er zijn
mensen die er nooit genoeg van krij
gen. Ze zijn indertijd al wekelijks
naar het drama, dat door sommigen
een draak wordt genoemd, wezen kij
ken. Ze kunnen nu weer. De hele rol
prent is nog eens op 70 mm film ge
zet. Van uiterst links tot uiterst rechts
op het bioscoopdoek krijgen we de
hele geschiedenis voorgeschoteld.
Voor hen die het jeugdsentiment
omarmen: ze spelen er allemaal weer
in mee Clark Gable, Leslie Howard,
Olivia de Havilland en Vivien Leigh.
Weet je nog wel, oudje? In Arena.
Wie weer eens lekker wil lachen
gaat in Calypso op de Mauritsweg de
film zien „Een gendarme op vrijers
voeten" waarin de onovertroffen
Louis de Furnès weer schittert als de
komische driftkikker. Een film die
geen andere pretentie heeft dan leuk
te zijn en dat is-ie.
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
- Ook maandagmorgen open
Géén tel, of schrift best
Dirigent Phons Dusch
en „Requiem" van Dvorak, „Stabat
Mater" van Rossini, „Samson et Da-
lila" van Saint-Saëns e.a.
Van de moderne en eigentijdse com
ponisten noemen we ,,1'An mil"
van Pierné, „Les Pélerins d'Emmaus"
van Gustav Bret, „Jeanne d'Arc au
bucher" van Honegger, „„Forklad
Gud" van Lars-Eric Larsson e.a. en
vele andere eigentijdse meesterwer
ken.
Deze attractieve vernieuwing bracht
Excelsior aan de spits van de er
kende koren in Nederland en muzi
kaal Rotterdam mag er trots op zijn
een koor met een zo hoge traditie in
haar midden te hebben.
Dit 100-jarig bestaan zal op 4 juni
met een jubileumconcert in De Doe
len worden gevierd, op welk concert
de opera „Boris Godounov" van Moes-
sorgski met zeven solisten en het Fo
rum-opera-orkest in concertvorm in
tegraal zal worden uitgevoerd. Dit
concert zal dan tevens het afscheids
concert zijn van Phons Dusch, die
Excelsior in 31 jaar naar een hoge
top heeft geleid.
IDO EYL
Zwijgzaam
JAARVERSLAG MERCURIUS
De vereniging „Middelbare
school Mercurius" hield op 16 mei de jaar
vergadering. Het Jaarverslag vermeldt onder
meer het aantal leerlingen van de tien scho
len (negen in Rotterdam en één in Capelle
aan den IJssel), te weten 2-338: hnv.nrti.n he-
zoeken 133 leerlingen de
lingen. Voor de afdeling stenografie
chineschrljven bedroeg het aantal leerlingen
In het afgelopen jaar behaalden 108 leerlin
gen het Rijksdiploma 5-jarige middelbare
handelsavondschool, terwijl aan 138 leerlin
gen het Rijksdiploma 3-jarige opleiding kon
worden uitgereikt. Een praktijkdiploma (ta
len, boekhouden of moderne bedrijfsadmini
stratie) behaalden 324 leerlingen, 52 leerlin-
diploma stenografie, 34 leerlingen
De hier al vanouds gevestigde Chi
nezen durven over deze zaken nauwe
lijks of niet te praten en zeker niet
met een „buitenstaander". Wel kan
men uit hun uitlatingen en meer nog
uit hun vrees om iets te zeggen, op
maken dat zij onder zware druk
staan. De illegaal in ons land verblijd
vende Chinezen trachten zich door
middel van intimidatie en indoctrina
tie vaste voet te verwerven bij de
reeds bestaande Chinese kolonie, die
over het algemeen niets met de poli
tiek te maken wil hebben, omdat deze
mensen zich reeds van voor de oorlog
in ons land bevinden en vaak gelieerd
zijn afin Nederlandse families.
De Chinezen, ook zij, die getrouwd
-zijn met een Nederlandse vrouw, vor
men nog een hechte band. Zij zijn
over het algemeen nooit volledig in de
Nederlandse samenleving opgegaan.
Uitzonderingen daarop vormen vaak
de kinderen, die normaal een Neder
landse school hebben bezocht, maar
die dan ook vaak een ander beroep
hebben gekozen als hun ouders.
Het is juist in die besloten gemeen
schap, waarin goktenten en opiumkit
ten nog normaal zijn, dat de druk van
de illegaal hier verblijvende Chinezen
het sterkst schijnt te zijn. Aan de ene
kant tracht men door chantage te spe
culeren op de angst, dat in Nederland
verboden activiteiten bekend worden
gemaakt. Ook vrezen de Chinezen,
dat hun illegale landgenoten hen van
hun broodwinning zullen beroven. De
angst, dat men op de communistische
„zwarte lijst" zal.worden geplaatst
zelfs de angst voor het leven van zich
zelf of van familieleden is zo groot,
dat mep er niet over wil praten.
Phorn Dusch
Met Phons Dusch, die Bernard Dia
mant op 18 februari 1938 opvolgde,
ging Excelsior een nieuwe toekomst
tegemoet. Vele moderne en eigentijd
se koorwerken werden door Dusch in
studie genomen en met succes uit
gevoerd Ook besteedde hij veel aan
dacht aan onbekende composities van
barokke, klassieke en romantische
meesters, zoals „Come Ye sons of
Art", van Purcell, „Stabat Mater"
Maak van uw vakantiereis
i een droomreis
Door nu nog enkel# maanden als free-lance (steno-)
typiste bij
STENOTYP
te gaan werken beschikt U straks over een aardige
reissom.
fnlichtingens Groothandelsgebouw A5
Stationsplein 45 - Rotterdam
Telefoon 010-113150
Twee van de beste NRT-produkties
van dit seizoen zijn deze week te zien.
In de eerste plaats Euripides' spel
Vorige week werd in Amsterdam'de 31-jarige Chinees Sik Rin Wong, die
illegaal in ons land verbleef, vermoord. Twee Chinezen, die kort daarna werden
gearresteerd, zijn inmiddels vrijgelaten. Daarna verrichtte de politie een derde
arrestatie, ditmaal de 41-jarige C. K. Y., een in Hongkong geboren en in Rotter
dam wonende restauranteigenaar.
De politie brengt deze moord in verband met afpersingen, waarvan de eige
naars van Chinese goktenten het slachtoffer worden. Er is een strijd om de
macht aan de gang, aldus de Amsterdamse politie, ivaar ook de aandeelhouders
van die goktenten aan deelnemen. Of die mensen door intimidatie aandeelhou
der zijn geworden of op een andere manier, is nog niet bekend. Overigens
wonen deze aandeelhouders niet alleen in Nederland, maar ook in het buiten
land. „Met politiek heeft deze machtsstrijd niets te maken", aldus de Am
sterdamse politie.
In Chinese kringen, ook in Rotter- GêBII beWÜS
dam, denkt men daar anders over. In- weiwijs
gewijden wijzen er op, dat er zich
veel meer Chinezen er wordt zelfs
gesproken over het dubbele in ons
land bevinden dan er officieel staan
geregistreerd. Het zijn vooral jongere
Chinezen uit communistisch China,
die illegaal ons land binnendringen.
In ons land en daarbij wordt vooral
gedoeld op het zuiden zou zich het
centrum bevinden van de Chinese
spionagedienst in West-Europa.
Het geld, dat door afpersing wordt
verkregen, zou voor een groot gedeel
te worden gebruikt voor politieke pro
paganda. Wanneer de politie stelt, dat
de thans aan de gang zijnde machts
strijd, die overigens beslist niet van
de laatste dagen is, niets met politiek
te maken heeft, is dat in zoverre be
grijpelijk, omdat geen enkele Chi
nees, die daarbij betrokken is, dit zou
toegeven. Zouden ze dat namelijk wel
doen, dan zouden die politieke activi
teiten in gevaar komen. En de angst
voor de gevolgen daarvan is groter
dan elke andere bedreiging.
In gesprekken met mensen, die iets
meer van de situatie afweten, worden
steeds namen genoemd van bekende
restaurants, waarvan de eigenaar be
trokken zou zijn bij deze activiteiten,
deels gedwongen, deels uit vrije wil.
Die namen zullen wij hier niet herha
len, omdat er geen enkel bewijs gele
verd kan worden. De schaarse inlich
tingen, die men verkrijgt, berusten al
leen op vermoedens van ingewijden,
die zich verbazen over de activiteiten
van bepaalde mensen in bepaalde za
ken.
Het geheel doet denken aan een
goedkoop misdaadromannetje. De
vlucht van de Chinese diplomaat, die
zich enige maanden geleden in pyjama
bij de politie kwam melden en over
wie daarna nooit meer iets is gepubli
ceerd, houdt volgens ingewijden ook
nauw verband met deze activiteiten.
Men vraagt zich dan ook af waarom
de politie niet ingrijpt. Dit zou echter,
zo meent men, zijn oorzaak kunnen
vinden in het feit, dat de Chinese ge
meenschap zo bang en gesloten is,
maar vooral dat de politieke verwikke
lingen zo groot kunnen zijn.
„Hippolytus" dat onder regie van Rob
de Vries een goede voorstelling is ge-
worden, waarin vooral het koor een a
prachtige rol vervult. Het is een op- «I
voering die het de goede verstaander
duidelijk maakt waarom de Griekse
kolonels het werk van Euripides op de
zwarte lijst hebben geplaatst.
Schouwburg, zaterdag.
In de tweede plaats „Nu" het nieu-
we stuk van John Osborne, de zeer j
bezeten geraakte angry young man f
van vroeger. John van de Rest heeft 4
het stuk intelligent geregisseerd: hij
is het'duidelijk oneens met de schrij-
ver, maar hij heeft oog genoeg voor
diens kwaliteiten als toneelmaker. De -
twee belangrijkste rollen worden uit-
stekend vervuld door Annet Nieu-
wenhuysen en Lies Franken. Schouw-
burg, zondag.
„Plaza suite", blijspel gespeeld 4
door het NRT, waarschijnlijk alleen
omdat Neil Simon eens met succes op -
z'n blote voeten door het park liep. 1
Het restje van een seizoen dat spoedig T
is afgelopen. Dan kunnen we met z'n
allen naar het Rolland Festival.
Schouwburg, maandag.
Pottenkijker-BoymansAsm at een.,;
koppensnellerscultuur Museum",
voor Land en Volkenkunde; G. de Rui
ter, schilderijen en aquarellen Doe
len; Chr. Paul Damsté, reliëfs en te
keningen 't Venster; Inald Ver
schoor. assemblages Kunstzaal
„Zuid"; Tafelen vroeger en nu Ste-v
delijk Museum „Het Prinsenhof".
Deze week is er weinig te doen in de
sector der muziek. Alleen een Haven-
promenadeconcert door het Philhar-
monisch en het tweede Bachconcert
uit de cyclus van drie, die door het
Nederlands Kamerorkest wordt ge
speeld.
Over deze Bach-cyclus schreven we
reeds, zoals de lezer van onze rubriek
„Voorsorteren" zal hebben bemerkt/
Wat het Haven-promenadeconcert be
treft, gaat het ditmaal om een uitzond
derlijk programma voor dit soort cen-
certen. James Depreist, een Ameri#
kaanse neger-dirigent van uitgespro
ken talent, dirigeert de zelden uitge
voerde ouverture en allegro uit „La;
Sultane" van Frangois Couperiiï,
(1668-1733). Mendelssohns ouverture
„Meeresstille und glücklich Fahrt" en
Respighi's „Feste Romane" (Romein
se feesten), de vierde van de reeks
symfonische gedichten Fontana di
Roma (Fonteinen van Rome), Pini di
Roma (Pijnbomen van Rome), Vetra-
te di Chiesa (Kerkramen) en de Feste
Romane, die de reeks symfonische;
gedichten „Quattro impressioni Sinfo-
niche" vormen. Tot besluit hoort u de
Polowetzer dansen uit de tweede akte
van Borodins opera „Prins Igor"
(première 4 november 1890 te St. Pe
tersburg). In de opera worden deze
dansen helaas meestal zonder koor
uitgevoerd. Maar op dit concert zult i£
deze fasciherende dansmuziek ook vol.
caal te horen krijgen. Het Philhar-
monisch koor „Toonkunst" zingt het
vocale deel.
Caroline Kaart is de soliste van dit
concert. Zij zal aria's van de Engelse
barokcomponist Purcell en de Engel
se barokcomponist van Duitse af
stamming Handel ten gehore bren
gen. Doelen, zaterdag.
nu... beduidend
goedkoper
Zodra 't een warme dag Is,
merkt U hoe vervelend het is
om met dichte, broeiende
schoenen te moeten lopen, bo
vendien staat bij een fleurig
zomerjurkje een open zomer-
schoentje veel leuker.
Lederen damesmuiltje met
sleehak. U kunt kiezen uit
suède-, lak- of gladleder en er
zijn diverse zomerse tinten.
Een schattig schoentje, keurig
Evenals in vorige jaren organiseert
Kerk en Wereld in Driebergen in de
maanden juli en augustus een aantal
zomercursusweken. Ook nu weer zijn
daarvoor actuele onderwerpen uit
maatschappij, kerk en cultuur geko
zen, b.v. moderne literatuur, demo
cratie, de wereldgodsdiensten, de bij
bel. Zelfwerkzaamheid speelt in alle
acht weken een rol, maar springt het.
meest naar voren in een mimeweek,
een toneelweek en in de politieke
werkwinkel. In laatsgenoemde cur
susweek zal de aandacht zijn gericht
op het nut en de opzet van parlemen
taire en buitenparlementaire politieke
actie.
Aan de zomerweken kan door alle
belangstellenden worden deelgenomen.
Alleenstaanden, echtparen en gezin
nen met kinderen zijn allen even wel
kom. Kinderleiding is aanwezig die
zich over de jeugd ontfermt als de ou
ders aan het programma deelnemen.
Een speciale zomerfolder kan worden
aangevraagd bij Kerk en Wereld, De
Horst 1, Driebergen, tel. 03438-2241.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij deze damesmuiltjes
in lak-, suède- of gladleder,
met sleehak, loopt bijzonder
prettig, in diverse a
zomerse tinten,
per paar
