Industriële bewerking is voor
Rotterdam al erg genoeg"
-r $98
XQ
Socioloog Welters over rapport „Leven in Rijnmond"
C. KERSTEN
ijziging studieprogramma
sociologische faculteit
DE HAVENLOODS DONDERDAG 10 JULI 1969
15
„Ik vind het jammer, dat de indruk is ontstaan, dat er een gekuiste
versie zou zijn gemaakt van het rapport „Wonen, leven, werken in
Rijnmond. Maar ik vind het toch ook heel begrijpelijk, dat men die
indruk heeft gekregen. Er bestaat een groot wantrouwen, omdat vele
rapporten in de ijskast verdwijnen zonder dat er ooit iets mee gebeurt.
Toen ik speciaal voor de persconferentie naar Rotterdam was over
gekomen. kreeg ik voor het eerst de industriële bewerking van het rap
port in handen. Ik heb het heel haastig zitten doorbladeren om te zien
of er misschien iets in veranderd was. Maar ik vind het fout, dat men
het originele rapport, waarvan de industriële bewerking een uittreksel
is, niet aan de pers heeft verstrekt. Daardoor werd de indruk van een
gekuiste versie inderdaad versterkt. En natuurlijk is het ook waar, dat
het weglaten van bepaalde statistieken, omdat je aan een beperkte
ruimte gebonden bent, een bepaalde indruk kan wekken. Maar de
industriële bewerking is voor Rotterdam al erg genoeg."
De 27-jarige socioloog drs. L. A.
Welters windt er geen doekjes om.
Sinds 1967 heeft hij op verzoek van de
Economische Hogeschool meegewerkt
aan het onderzoek van de Stichting
Onderzoek Arbeidssituatie in het Rijn
mondgebied, ter versterking van het
werk van zijn collega drs R. F.
Geyer, die daar reed sinds 1964 aan
werkte. Voor de persconferentie, die
twee weken geleden werd gehouden
toen het rapport uitkwam, vloog hij
speciaal over van Torremolinos, waar
hij zijn vakantie doorbracht, naar
Rotterdam. „Dat was helemaal niet
leuk", zegt hij nu teleurgesteld,
„vooral niet omdat ik mijn mond niet
eens mocht opendoen, toen er vragen
werden gesteld over wat men bij het
toekomstige beleid gaat doen met
deze cijfers. Ergens is het wel begrij
pelijk, want de andere heren (o.a. J.
van Tilburg, voorzitter van het be
stuur van de stichting, red.) zaten
moeilijker. Zij konden niet over een
beleid praten. Maar een socioloog
mag toch wel over het beleid meeden
ken
De heer Welters is wel blij met dit
onderzoek. „We zijn niet geremd bij
het verzamelen van het materiaal",
zegt hij. „Dit was een unieke kans
voor sociologen, omdat de informatie
kanalen niet werden geblokkeerd.
Een andere vraag is natuurlijk wat er
nu verder gaat gebeuren. Hoe moet je
dit rapport zien tegen de achtergrond
van het „Plan 2000 Dan komt de
mening'van een socioloog lijnrecht te
staan tegenover die van het bestuur
van een dergelijke stichting. Als je
zo'n onderzoek hebt afgesloten, moet
er geïnterpreteerd worden. De vraag
is dan hoe ver je gaat met het formu
leren van je conclusies."
De jonge socioloog is er echter niet
gerust op wat er verder met dit lijvi
ge rapport gaat gebeuren. „Dat is een
algemene klacht van sociologen",
zegt hij. „Ze maken een rapport en
dan is het voor hen een vraag wat
men er verder mee gaat doen. Heel
vaak is dat niets. De economische cij
fers zijn van een veel groter belang
dan de sociologische. Maar ik zou zo
graag willen zien, dat bij het bepalen
van het 'beleid ooik de sociologische
studies zouden meespelen. Maar ook
met betrekking tot dit rapport
schenkt de ervaring, die sociologen
hebben opgedaan, mij geen vertrou-
Vooral in de kinder- of de lo
geerkamer is de bedbank ide
aal, omdat 't een zit- en een
slaapplaats tegelijk is.
Bedbankkombinatie, een kom-
plete slaapplaats bestaande uit
solide teakhouten bedbank
met geperforeerde hardboard
plaat en uitschroefbare poten
en een polyaether matras (licht
in gewicht en stofvrij) over
trokken met een gezellige da
mast.
Dit alles tezamen voor nog
géén zes en zestig gulden.
Wensen
m
Elke vrijdagavond tc
Ook maandagmorgen open
Giin tel. of schrift, best.
Een van de punten, die drs. Welters
na aan het hart liggen en die in het
rapport duidelijk tot uiting komen, is,
dat men bij het bepalen van het be
leid zo weinig rekening heeft gehou
den en nog houdt met de wensen van
de bevolking. „Wanneer blijkt hoe de
ordening van de ruimte tot stand
komt en wanneer blijkt, dat die lijn
recht ingaat tegen de woonwensen
van de bewoners vraag je je af hoe
het staat met de vertegenwoordiging
van die bewoners in die instanties, die
er over moeten oordelen", zegt hij.
„De bewoners van het Rijnmondge
bied willen een combinatie van woon-
en recreatiegebied. Maar dat gebeurt
niet. Men had deze lacune kunnen
voorkomen door een voortdurend opi
nie-onderzoek. Dat werkt naar twee
kanten. Aan de ene kant is de bevol
king te weinig geïnformeerd en aan
de andere kant is de overheid onvol
doende op de hoogte van wat er onder
de bevolking leeft. Het blijt voor mij
een groot vraagteken hoe hét zo is ge
komen.
Ik kan me voorstellen, dat je zegt:
dit is een dynamisch gebied en hier
moet een groot deel van het nationale
inkomen uit voort komen. Maar daar
bij moet men tevens incalculeren wat
er onder de mensen leeft. Dan pas
kun je eén beleid opstellen. Ook al
kun je njet met alle wensen rekening
houden, heb je toch in ieder geval een
poging gedaan. Maar dat is zelfs niet
gebeurd."
Grote waardering heeft drs. Welters
voor het feit, dat dit onderzoek i$ ver
richt in opdracht v^n werkgevers
„Maar", zo zegt hij, „het uitgangs
punt lag niet op het sociale vlak. Bij
wijze van spreken was dat uitgangs
punt: hoe krijgen we morgen 2000
mensen voor de poort. Als je de cij
fers zo gaat interpreteren, ben je op
de verkeerde weg."
Leefgenot
kompleet met matra7"]jg||g|
Op onze 1e etage verkopen wij
deze komplete bedbankkombi
natie in teakuitvoering rr
Speciale aanbieding
PARANAPINE
Wandbetimmerings-
schrootjes
(voor de 2e maal 10.000 m.) 0.69
DECOWALL
Edel gefineerde wandplaten
Hoogte 244 275 305
Essen 39,50 52,- 59,50
Teak 49- 58,- 67,50
leverbaar in vele houtsoorten, alle platen
122 cm breed.
Hardboard 61x122... 1,15
voor alle houtwaren tot
25 korting
ïlf
1
arbeidskrachten moet komen", zegt
hij. „Daar komt bij, dat het tekort
aan arbeidskrachten zich slechts in
een paar beroepen voordoet. Als er
spanningen op de arbeidsmarkt ko
men, zit Amsterdam met een ver
scheidenheid aan beroepen, maar in
Rotterdam is er slechts een beperkte
keuze. Als je gaat industrialiseren,
zul je een betere samenstelling van
beroepen moeten zoeken. Voor de pe-
tro-chemische industrie, waar Rotter
dam op mikt, heb je maar bepaalde
beroepen nodig, maar bovendien trek
je de metaalindustrie aan. En in die
sector zit juist het grootste tekort. En
dan wil men bovendien nog een staal
bedrijf."
Een van de conclusies in het rap
port is, dat de gehuwde vrouw meer
bij de arbeid betrokken moet worden.
„Ik vind dat bepaald geen oplossing",
zegt drs. Welters. „Dat is een conclu
sie, die men kan gaan uitbuiten. Als
je zo'n beleid zou voeren, stel je het
economische motief voor het humane,
het sociale - motief. Als de gehuwde
vrouw gaat werken, doet zij dat om
haar isolement van het flatje te ont
vluchten. Dat is dus geen cplof-smg.
Je moet juist dat isolement doorbre
ken."
Tenslotte komt er een brandende
vraag. Het rapport wijst uit, dat het
Rijnmondgebied alleen maar geschikt
is om te werken en niet om te wonen.
De vraag is dan of men zo wel door
mag gaan en of er een terugweg is.
„Ik heb me ook afgevraagd of er een
terugweg zou zijn", zegt drs. Welters
„Maar als je eenmaal een wijk hebt
gebouwd als Ommoord is die terug
weg er niet meer. Een verbetering
van de omstandigheden is dan alleen
nog maar gesleutel. Je zou kunnen
zeggen: laat de mensen allemaal
maar weggaan. Maar dat is natuur
lijk ook al weer geen oplossing."
JAN DIJKSTRA
Een van de meest interessante con
clusies van het rapport vindt hij, dat
de arbeid de centrale plaats in het le
ven van de arbeiders gaat verliezen.
„Ook het leef- en woongenot telt mee.
Het interesseert de man geen pest of
er 40 km buiten Rotterdam een Briel-
se Maas is. Als hij thuis komt, wil hij
bij wijze van spreken voor de deur
kunnen vissen. Nu dat onmogelijk is,
worden de wensen verlegd. Als je dan
toch in een flat moet wonen, moet de
omgeving zodanig zijn, dat die wen
sen kunnen worden opgevangen.
Maar in plaats daarvan beeft hij
vele klachten, zoals de luchtverontrei
niging, door welke oorzaak dan ook,
de grote afstand tussen de koopcentra
en de mogelijkheden om uit te gaan.
Dat gaat allemaal meetellen. Vroeger
moest hij dat allemaal pikken, maar
dat doet hij nu niet meer." Drs. Wel
ters meent, dat deze gewijzigde hou
ding van de werknemers deels komt
door de betere communicatiemiddelen
en door het wegvallen van de ver
schillen in stand. De arbeider ziet hoe
het anders kan en hoe anderen leven
en gaat zijn eigen wensen daarbij
aanpassen.
„De eerste vraag van. een werkne
mer is: waar kan ik werk vinden? En
dan gaat hij de mogelijkheden tegen
elkaar afwegen. In dit verband heb
ben wij ook de sociologen altijd
de invloed van de vrouw onderschat
bij het bepalen van de woonomgeving.
Uit het rapport blijkt duidelijk, dat
vele gezinnen uit Rijnmond wegtrek
ken, omdat de vrouw vooral een bete
re woonomgeving wil hebben. Zij zit
er tenslotte de' hele dag middagen in
als de man naar zijn werlk is. Het ar
gument van 'n hoger loon is voor de
man aanleiding om naar Rijnmond
toe te komen Maar dat argument
wordt schromelijk overdreven. Als hij
hier een hoger loon krijgt, dan berust
dat meestal op toeslagen, bijvoor
beeld voor overwerk. Hij verdient dan
wel meer, maar hij moet er ook har
der voor werken. En als hij dan tot de
ontdekking komt, dat hij dat geld toch
niet kan uitgeven aan dingen waar hij
het aan wil uitgeven, zoals een goede
recreatie, dan wil hij uit het gebied
weg en gaan wonen in een omgeving
waar hij zich wel kan ontspannen en
minder hard hoeft te werken."
Uiteraard is het onmogelijk een
dergelijk gesprek te voeren zonder
dat op de achtergrond het Rotterdam
se „Plan 2000 staat. Evenmin als
het voor een man als drs. Welters on
mogelijk is aan een dergelijk onder
zoek mee te werken zonder over de
toekomstige gevolgen na te denken.
Hij is er van overtuigd, dat men bij
het bespreken van het plan de resulta
ten van het rapport „Wonen, leven,
werken in Rijnmond" niet over het
hoofd mag zien. „Ik vind het een plus
punt, dat Rotterdam nu met het plan
2000+ naar voren is gekomen", zegt
hij. „Daarmee is Rotterdam de enige
stad, die werkelijk denkt aan de toe
komst. Dat plan is een discussiestuk
en geeft de mogelijkijpid tot bijscha
ving. In eerste instantie zal men snel
le aanvoerswegen moeten aanleggen
naar de betrokken gebieden, nog
voordat er gewoond en gewerkt
wordt. Men zal het wonen van het
werken moeten scheiden en de re
creatiegebieden zullen er al moeten
zijn, voordat er huizen gebouwd wor
den. Men zal de ruimte daarvoor ge
woon moeten reserveren. Dat is tot
nog toe niet gebeurd en ik vrees, dat
het ook nooit zal gebeuren."
Bedenkingen
Dan ineens stapt hij helemaal van
de stoel van de socioloog af en zegt,
dat hij uitsluitend als „Welters"
spreekt. „Dan heb ik toch wel beden
kingen tegen Grevelingenstad. Je
krijgt daar 500.000 mensen, maar dat
zijn niet allemaal werknemers. Ik
vraag me in gemoede af hoe groot de
pendel zal worden naar het Rotter
damse gebied. Hoe groter de stad
wordt, hoe meer extra werkgelegen
heid je schept. Dit is een belangrijk
onderwerp en daar is nog nooit een
onderzoek naar geweest. Ik zie Greve
lingenstad niet zoals Rotterdam die in
het plan voorstelt."
Hoe dieper drs. Welters in het
„Plan 2000+duikt, hoe minder hij
er iets van verwacht ondanks zijn be
wondering voor het plan op zichzelf.
„De pendel over een lange afstand
gaat verdwijnen", zegt hij. „Wanneer
de werknemers verkorting van de ar
beidstijd krijgen, willen zij die extra
vrije tijd besteden aan recreatie en
niet aan reizen.
Ik zie dan ook niets in een bevorde
ring van de immigratie naar Rijn
mond. Oorspronkelijk hadden wij ge
hoopt, dat ons rapport een soort im-
migratie-promotion voor Rijnmond
zou zijn. In het begin heeft men wel
eens gezegd, dat er een reclamecam
pagne van een miljoen gulden aan
ROESTVRIJ
STALEN
GOOTSTENEN 18/8
net schoonheidsfoutje of licht beschadigd
20 TOT 50%
LAGER IN PRIJS
in 200 maten, uit voorraad
Voor keukens het voordeligst adres:
H. v. d. ENDEN
Verwoede sportvissers kunnen
op de 2e etage, op onze hengel
sport-afdeling hun hart opha
len.
Daar verkopen wij deze blank
gelakte riet concours hengel
(4 x 1m) met glastop, kom
pleet met kikkers, topoog en
afgesteld vistuigje.
Bovendien vindt U er een kom
plete werphengelset bestaande
uit 1-delige volglas werphengel
(7-15 gram), 150 cm lang, met
hardchroom geleide ogen, rail
fitting en kurken handvat.
De molen met lichte slipafstel
ling, degelijke beugeloverslag,
15 m. nylon 22/00 en werp-
dobber met haak of naar keuze
spinner.
Deze prima hengels door elkaar
per stuk voor nog géén dertien
gulden. -
Op de 2e etage verkopen wij
deze prima rietconcourshengel
en een volglas werphengelset,
door elkaar,
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
Drs. Welters: „Geen gekuiste v
verbonden moest worden. Maar nu
het rapport klaar is, kan ik met de
beste wil van de wereld geen punten
vinden, die in het voordeel pleiten van
Rijnmond."
Pan komt de combinatie van de
pendel over een korte afstand en het
stimuleren naar een woongebied bui
ten Rijnmond ter sprake. „Ik vraag
me af of dat geen averechtse werking
zal hebben voor Rotterdam zelf", zegt
hij. „Waar moeten die mensen uit
Rotterdam dan zelf naar toe, want het
recreatiegebied is nu al schaars. Het
recreatiegebied, dat rondom Grevelin
genstad moet komen, is primair voor
de bewoners van die stad. Is de kans
dan niet groot, dat je een gelijke si
tuatie gaat scheppen aan wat we nu
al in Rotterdam hebben?"
Hij struikelt over de gedachte, die
nog steeds leeft, dat je woon- en leef-
genot kunt uitdrukken in cijfers. „Als
we een mooie zondag hebben gehad,
publiceren de kranten trots het cijfer
van het aantal mensen, dat bijvoor
beeld in het Kralingse bos is geweest.
Maar dat aantal heeft er niets mee te
maken. Er zijn grote gebieden op de
Veluwe, waar je op zo'n dag bijna
geen mens ziet. Dan ga je toch ook
niet zeggen da, de bomen daar maar
moeten worden ompehakt, omdat het
gebied voor de recreatie toch waarde
loos is? Men gaat in Rotterdam uit
van het rendement van de grond en
dan levert een gebied meer op als er
industrieën op gevestigd worden.
Maar hier zijn belangen van mensen
in het spel en dan kun je niet stellen,
dat een bepaald gebied op een andere
manier meer zou opleveren."
W erkgelegenheid
In het rapport „Wonen, leven, wer
ken in Rijnmond" wordt geconsta
teerd, dat er een chronisch tekort is
aan 20.000 arbeidskrachten. Toch
spreekt men in het „Plan 2000
over een verruiming van de werkgele
genheid in de toekomst. Drs. Welters
zegt, dat hem bij het onderzoek is ge
bleken, dat het huidige cijfer van
20.000 nog geflatteerd is.
,,Het is mij een compleet raadsel
hoe men dan in de toekomst aan de
Nadat in het afgelopen collegejaar
van de kant van docenten en studen
ten van de sociologische faculteit van
de Nederlandse Economische Hoge
school is aangedrongen op wijzigingen
in het studie- en cursusprogramma
zijn alle betrokkenen het na enige no
ta's, hearings en een enquête eens ge
worden.
Allen waren het eens over de huidi
ge studieduur (5 jaar, waarvan 3 jaar
kandidaats- en 2 jaar doctoraalstu
die), het systeem van jaarringen (elk
jaar wordt afgesloten met een jaar
examen) en het „lege" doctoraalexa
men (voor de onderdelen waarvoor
men bij voortentampns is geslaagd, is
men bij het doctoraalexamen vrijge
steld). Ook aan de conceptie van de
sociologische opleiding in Rotterdam
dat de student bij de wetenschap
pelijke vorming met de maatschappij
geconfronteerd dient te worden
werd in principe geen afbreuk ge
daan.
Alle groepen erkenden het belang
van het praktische nut van de studie
en de wenselijkheid van een goed op
elkaar afgestemde kandidaats- en
doctoraalfase. De diskussie spitste
zich vooral toe op de studievrijheid en
het aandeel van de sociologische vak
ken in het tot nog toen strakke studie
programma; met name werd ge
zocht naar mogelijkheden om de per
soonlijke belangstelling en voorkeur
van de student meer tot hun recht te
doen komen en meer aandacht te be
steden aan de sociologische vakken.
De belangrijkste verandering kwam
tot stand in de doctorale fase: naast
de drie bestaande richtingen is beslo
ten tot een vrije afstudeerrichting. De
Rotterdamse sociologische student
kan dan ook met ingang van het ko
mend academisch jaar afstuderen op
alle gebieden van de sociologie, uiter
aard met inachtneming van de eer
dergenoemde Rotterdamse conceptie
van de sociologische opleiding.
De vier afstudeermogelijkheden zul
len in de toekomst als volgt aange
duid worden:
De economisch-soeiologische stu
dierichting
de bedrijfssociologische studierich
ting
%e bestuurssociologische studierich
ting
(deze drie richtingen bieden een
geïntegreerd studiepakket, dat ofwel
geheel gestruktureerd is ofwel be
perkte keuzemogelijkheden toestaat)
vde vrije sociologische studierich
ting
Binnen elke studievariant kan voor
elk vak een literatuurlijst worden sa
mengesteld, die voor 50 pet. bepaald
wordt door de studievoorkeuren van
de studenten en dient de student op
basis van extern onderzoek ten min
ste 'één scriptie te maken ofwel deel
te nemen aan een oefenprojekt met
rapportage. Alle individuele studie
programma's behoeven de goedkeu
ring van de faculteit.
Ook is voor de kandidaatsstudie tot
enige veranderingen in dezelfde geest
besloten: zo is bv. het aantal college
uren voor de empirische sociologie in
het eerste jaar uitgebreid en is voor
het tweede jaar het vak empirische
sociologie ingevoerd. Voor het derde
jaar is, tevens als introduktie voor de
doctoraalstudie, het vak organisatie
sociologie ingevoerd. Verschillende
keuzevakken worden slechts voor een
jaar verplicht, en door o.a. onver
plichte keuzevakken en de mogelijk
heid verschillende jaren na elkaar
hetzelfde keuzevak te kiezen, hebben
ook de kandidaatsstudenten een veel
ruimere mogelijkheid hun eigen voor
keur bij de studie te volgen.
Een van de meest verkochte
vloerbedekkingen van onze ta
pijt-afdeling is het mooie en
sterke nylon tapijt.
U koopt een mooie kwaliteit
nylon tapijt, kamerbreed, liefst
400 cm, in 4 mooie kleuren,
door kleine schoonheidsfout
jes voor nog géén zes tientjes,
per meter.
kamerbreed
nylon tapijt
400 cm breed
Op onze tapijbafdeling, Ie eta
ge, verkopen wij dit karnen
breed nylon tapijt, 400 cm
breed, in- de kleuren groen,
goud,cognac aBA/..
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
