SM
Brief naar het geluk
Marinierskapel moet
traditie hoog houden
'3?
Drie ensembles voor officiële ontvangsten
underzoek deskundigen
Historische analyse van
scheepsverplaatsingen
DE HAVENLOODS DONDERDAG 10 JULI 1969
S'dam 9
over het aantal opvarenden, de sterfte
onder de bemanning, eventuele onge
lukken en scheepsrampen, de duur en
bestemming van de reis, veranderin
gen in het reisschema enzovoorts.
Juist het feit, dat deze mededelin
gen een periode van twee eeuwen be
slaan, maakt het mogelijk dat een be
werking van dit materiaal allerlei sta
tistisch interessante gegevens ver
schaft. Behalve een bewerkte bron-
nenpublikatie ligt het ook in de bedoe
ling uitkomsten der analyse te behan
delen.
In de eerste plaats zullen prof.
Schöffer en drs. Bruijn de omvang
van de scheepsverplaatsing vergelij
ken met die van andere landen uit ge
noemd tijdvak, voor zover hiervoor
betrouwbare gegevens ter beschik
king staan. Daarnaast is het hun be
doeling te wijzen op de totale waarde
van de retourvracht, die veel belang
rijker is dan die van de heenreis. Voe
ren de schepen uit, dan hadden zij,
naast ballast en wat textielgoederen,
vooral edele metalen, zoals zilver,
aan boord, die als betaalmiddelen
werden gebruikt voor de vracht, die
op de thuisreis werd meegenomen en
in het vaderland duur werd verkocht.
Een derde belangrijke en te vermel
den kwestie zal de migratie over een
bepaalde periode zijn, die informatie
zal verschaffen over het aantal zeelie
den, soldaten en niet-militairen, dat
mee uitvoer en dat al dan niet terug
kwam. Ten slotte zullen de auteurs
ook nog aandacht vragen voor het
conjunctuurbeeld, zoals dit uit de ana
lyse der gegevens naar voren zal ko
men.
We hebben allemaal wel onder
vonden hoe kil in ons land de
nachten kunnen zijn (zelfs in
het zomerseizoen) en daarom
verkopen wij die ideale flanel
len lakens.
Flanellen lakens donzig warm
en van een extra kwaliteit fla
nel, niet alleen een noodzaak,
maar ook mogelijk voor ieder
een.
i eenpersoons
150x220
I twe
I 180x2
eravwi ■-
w
lersoor
tweepersoons
180x230
Op onze parterre verkopen wij
deze flanellen lakens, in de
kleur ecru en in de maten
150x220 en 180 x 230 cm.
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
lo-trompettist en leider van het com
bo: „Ofschoon een combo oorspronke
lijk uit viool, piano en contrabas be
staat, is ons dansensemble samenge
steld uit trompet-contrabas, alt- en te
norsax., slagwerk en piano. De saxo
fonist en ik zijn tevens refreinzan
gers".
Majoor-muzikant J. J. van Dijk, so
lo-altist en leider van het dansorkest:
„Mijn dansband bestaat uit drie
saxen, drie trompetten, een trombo
ne, slagwerk, piano, contrabas en gi
taar. Wij spelen van gedrukte partij
en, maar de chorussen worden
geïmproviseerd. Wij hebben ons dan
ook geheel in de moderne jaz^-stijl ge
specialiseerd".
Veelzijdig
Het was vöor de één-uur durende,
muzikale show dat wij naar Gorkum
waren gegaan. Onder leiding van ma
joor-directeur J. P. Laro heeft de Ma
rinierskapel met deze show haar veel
zijdigheid op spectaculaire wijze ge
demonstreerd. Weemoedige Hongaar
se, Russische en Roemeense melo
dieën wisselden opwindende csardas-
sen en doinas af, die onder aanvoe
ring van primas Dycstrakovacs, alias
Dijkstra, uit de snaren werden geto
verd.
De improvisaties en hot-soli van de
combo-trompettist en -saxofonist
brachten vele jongeren in de zaal in
vervoering, waarna het dansorkest
met de gespierde klank der trompet
ten, de bronzen klank der tromboni,
de gevoileerde en gewatteerde klank
der saxen en de enerverende kracht
der ritme-instrumenten geestdriftige
reacties opwekte.
Dit alles was gelardeerd met har-
moni-e-muziek, die weer afgewisseld
werd door individuele en groepssoli
en improvisaties, al naar gelang de
muzikale show dit voorschreef. Een
conglomeraat van muziekstijlen werd
onder de deskundige leiding van Laro
tot een vloeiend en harmonisch geheel
gesmeed, terwijl de pianist tijdens de
conférences van de dirigent de diver
se onderdelen al modulerend aan el
kaar verbond.
Aan de muzikale show is vóór de
pauze een subliem gespeeld program
ma van klassieke en folkloristische
muziek van Delibes (Sylvia Ballet),
Sarkösy (Ouverture), Vlak (Western
Rhapsody), Smetana (Verkaufte
Braut) en Enesco (Roemeense Rhap
sody) vooraf gegaan, waarmee de
Marinierskapel haar technische en
muzikale superioriteit in Nederland
onbetwistbaar heeft gesteld door een
opvallend gedisciplineerd samenspel,
een prachtige orkestklank, die tot in
de sterkste forti doorzichtig en lenig
blijft en een opmerkelijke techniek en
souplesse van blazen.
Traditie
Met dit concert heeft de Mariniers
kapel de 105-jarige traditie van de
stafmuziek der Koninklijke Marine,
die op 13 februari 1864 op initiatief
van de commandant van het Konink
lijk Instituut, kapitein-luitenant ter
zee De Brouw, werd opgericht, voort
gezet. Deze uit. 18 man bestaande Ma
rinekapel stond onder leiding van Wil
helm Beckesser. Uit de inmiddels tot
25 man uitgegroeide kapel werd door
de dirigent een strijkorkest gevormd,
dat zich later tot een symfonie-orkest
heeft uitgebreid.
Beckesser werd opgevolgd door de
Duitse kapelmeester van de „Hussa-
ren" C. A. W. Bernhardt, die kans zag
in enkele jaren te vernietigen wat zijn
voorganger had opgebouwd. Hij,werd
ontslagen en Jacobus Koning, de
„bulderbas" van de muzikanten,
werd zijn opvolger.
Door zijn marsmuziek, die hij uit
bekende variété- en stuiveroperalied-
jes arrangeerde, werd het muziek
korps zó populair dat niet alleen de
gehele vloot, maar ook de burgerij
Het beste nieuws "at het Nationale Kunst Thuis Front de laatste
maanden vernam, was het feit dat mr. E. de Wilde, directeur van het
Stedelijk Museum te Amsterdam, zich terugtrok als commissaris van
de Nederlandse inzending naar de tiende Biennale van Sao Paulo. Dit
betekende tevens, dat Nederland op deze tweejaarlijkse kunstmani
festatie, die zich ontwikkeld heeft tot één van de belangrijkste gebeur
tenissen op het terrein van de plastische kunsten, niet vertegenwoordigd
zal zijn. En dit is een goede zaak.
Al eeuwen lang was de macht in
Brazilië in handfen van een kleine
groep grootgrondbezitters. De massa
krepeerde. Toen de socialisten een
aantal jaren geleden de regering
overnamen en een sociaal program
ma formuleerden, kwamen de kapita
listen in verzet. Met steun van Ameri
kanen, die hun economische belangen
in gevaar zagen, wisten zij de wettige
regering omver te werpen. Het nieu
we regime ontwikkelt zich thans in de
richting van het fascisme. Vrijheid
van meningsuiting bestaat niet meer.
Het Griekse kolonelsbewind dreigt
een Zuidamerikaans equivalent te
krijgen. Het is daarom van grote be
tekenis dat De Wilde zich heeft terug
getrokken als commissaris van de Ne
derlandse inzending naar de Biennale
van Sao Paulo. Hij toont er mee aan,
dat het verantwoordelijkheidsbesef
voor de internationale situatie in Ne
derland groter is dan het optreden
van minister Luns het buitenland sug
gereert.
Popera
Opmerking twee: Koop vooral de
nieuwe E.P. van POPERA. Popera is
de gekste pop-groep van Nederland.
Arrangementen en teksten zijn van
Peter Snoey en Jules Deelder. Rob
Peters schijnt de allesoverheersende
heilige op de achtergrond te zijn. De
sound is fantastisch. Ik heb de plaat
in drie dagen ongeveer honderd maal
gedraaid en ben er compleet gek van.
Zij werd uitgebracht door Imperial en
is een deftige aanwinst in uw disco
theek.
Opmerking drie: Zondagavond is
Toon dan eindelijk van Schiphol ver
trokken. Uitgewuifd door ontelbare
fans. Zijn mededelingen over Ameri
ka kunt u de komende weken lezen in
het Rotterdamsch Nieuwsblad en de
Barneveldse Courant.
Opmerking vier: Iedereen die over
een tramkaart beschikt, moet zo snel
mogelijk de tentoonstelling van D'Ar-
magnac en Dekker in het Stedelijk
Museum *n Schiedam gaan bekijken.
Zij duurt nog enkele dagen. Ik hoop
de volgende keer op deze belangrijke
gebeurtenis terug te komen.
Druiven
Opmerking vijf: Teruggekeerd van
een relax van enkele dagen in één van
Rotterdams meest geliefde buitenge
bieden Ouddorp, verneem ik dat het
er met Ateliers 63 in Haarlem slecht
voor staat. Op advies van de commis
sie De Jong wordt de subsidiekraan
voor dit instituut dichtgedraaid. De
druiven schijnen voor de kunstleraren
zo zuur te zijn, dat zij thans een uit
stekend instituut de nek willen om
draaien. De Ateliers 63 schijnen nog
Patrick Caulfield: The Letter - 1966.
al wat mensen kwaad te maken. Wat
voor slag mensen dit is, kunt u wel
licht raden.
Opmerking zes: Woody van Amen
is zojuist teruggekeerd uit Spanje.
Jan van Munster is dinsdag vertrok
ken naar Joegoslavië. Uw kunstbelan-
gen blijven in het buitenland behar
tigd.
Kermis
Opmerking zeven: In de Vis- en
Vleeshallen in Haarlem, dependances
van het Frans Hals museum, is tot 25
augustus de kinetische objectenshow
te zien. Openingstijden: werkdagen 10
tot 5 uur. Zon- en feestdagen 1 tot 5
uur. Als u uw vakantie in tochtjes op
deelt of voor uw zondag iets nuttigs
zoekt, moet u deze expositie zeker be
zoeken. Het is een gekke kermis en
tussen de vele kunstvoorwerpen staan
echt wel enkele goede dingen.
Opmerking acht: Tenslotte wil ik u
een brief sturen. Het is een screen-
druk van Patrick Caulfield („the let
ter", 1966), die tentoongesteld was op
de negende biennale van Sao Paulo.
Het was toen daar nog wat beter dan
nu. In die brief zult u weinig kunnen
lezen. Als u goede ogen hebt, begrijpt
u dat ik u een plezierige vakantie
wens en dat u met de kunst op het
spoor blijft naar het geluk.
JAN DONIA
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
De auto, waarmee majoor Nico
las, public relation-man van de
Marinierskapel mij afhaalde, stopte
op het parkeerterrein van Café-
Restaurant Van Kekum onder de
rock van Ridderkerk. De autobus,
die ons met de mannen van de
Marinierskapel naar „De Doelen"
in Gorkum zou brengen, stond al
voor vertrek gereed en een half
uur later betraden we het moderne
concertgebouw, dat geen vreemde
ling in dit oude stadje daar ooit
verwacht zou hebben.
Onze reis had een bijzonder doel.
De „De Vries Robbé-Harmonie"
uit Gorkum vierde haar 50-jarig
bestaan met een Festival en de
Marinierskapel was uitgenodigd
dit evenement met een concert te
bekronen.
De verwachtingen in de zaal waren
hoog gespannen, want naast een pro
gramma van klassieke en folkloristi
sche muziek, waarmede het orkest de
vele facetten van zijn technisch en
muzikaal kunnen vóór de pauze zou
belichten, was voor de tweede helft
een muzikale show geprogrammeerd,
waarin de muzikanten van de Mari
nierskapel hun grote veelzijdigheid
zouden demonstreren.
Over deze show hadden we vóór het
concert een gesprek met majoor Nico-
laas en enkele muzikanten.
Majoor Nicolaas: „De bijzondere
plaats die de Marinierskapel in de mi
litaire hiërarchie van Nederland in
neemt, maakt het noodzakelijk ook
over andere ensembles te beschikken.
Buiten de begeleidingen van het
Korps Mariniers en de concerten die
onze kapel in Nederland geeft, repre
senteren wij in het binnen- en buiten
land de Koninklijke Marine aan ho
ven, ambassades, en op andere officië
le ontvangsten. Uit ons orkest hebben
we daarom drie ensembles gevormd:
een combo, een dansorkest en een zi
geuner-ensemble
Zo is onze zigeunerkapel het specia
le ensemble van koningin Juliana.
Bijna alle feestelijkheden aan het Hof
worden dan ook door dit ensemble op
geluisterd. Moet echter tijdens een di
ner de dans verzorgd worden dan
treedt het combo op. Alleen bij offi
ciële ontvangsten, die met een groot
bal worden besloten, wordt de dans
band ingeschakeld.
Majoor-muzikant M. Dijkstra, pri
mas van de zigeunerkapel: „Er is
veel te doen: diners aan het Hof, voor
ministers, staf-officieren, ambassa
deurs, kortom voor alle officiële re
cepties, ook in het buitenland. Ons en
semble speelt in hoofdzaak zigeuner
muziek, maar ook Weense muziek en
het verdere restaurantrepertoire".
Sergeant-muzikant P. Masseur, so-
De meest schattige modellen
in uni-kleurtjes, maar ook in
leuke dessins, vindt U onder de
mooie nylon damesnachthem
den die wij' op onze parterre
verkopen.
Charmante nylon damesnacht
hemden in diverse modellen
met kantjes, er zijn er ook met
een dubbele laag nylon, kort
om de mooiste nachthemden,
per stuk voor nog géén vier
gulden.
Op onze afdeling dameslingerie
verkopen wij deze damesnacht
hemden, er zijn diverse model
len en kleurtjes, maten
S, M e
(38 t/m 48)
De Nederlandse Organisatie voor
Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek
heeft prof. dr. I. Schöffer, hoogleraar
in de vaderlandse geschiedenis, en
drs. J. R. Bruijn, wetenschappelijk
medewerker eerste klasse met als bij
zondere opdracht het geven van on
derwijs en het doen van onderzoek in
de zeegeschiedenis bij de leerstoel der
economische geschiedenis, een subsi
die verleend voor het maken van een
historisch-statistische analyse van de
scheepsverplaatsing tussen de Repu
bliek der Verenigde Provinciën en
Zuidoost-Azië van 1603 tot 1803.
Door deze subsidie is het ,mogelijK
geworden twee studenten in de ge
schiedenis, de heren J. Steur en P. A.
de Wilde, aan te trekken, die op hef
ogenblik bezig zijn archiefmateriaal
voor de historisch-statistische analyse
op fiches vast te leggen, welke arbeid
eind volgend jaar gereed zal zijn.
Daarna zullen de gegevens van deze
fiches,' die minstens achtduizend in
aantal zullen zijn, op ponskaarten
worden overgebracht en met behmp
van rekenmachines van het Centraal
Reken-Instituut worden bewerkt. De
uitkomsten zullen in de eerste plaais
statistisch nader worden verwerkt. In
de tweede plaats zullen zowel dit
(ruwe) materiaal als de statistische
verwerkingen ervan in het Engeis
worden gepubliceerd.
Materiaal
het repertoire meezong en floot. On
der leiding van zijn opvolger A. R.
Hazebroek breidde de kapel zich uit
tot 60 musici. Vooral zijn „elite-sym
fonieconcerten" trokken in die dagen
veel belangstelling.
Na Jacob ter Hall, die Hazebroek
opvolgde, werd L. H. F. Leistikov be-
Een gedeelte van de zigeunerkapel.
last met de leiding van de stafmuziek
der Koninklijke Marine. Het uitbre
ken vah de oorlog in 1940 betekende
tevens het einde van zijn carriere,
want kort na de bezetting werd de ka
pel ontbonden.
Nieuwe kapel
Na de bevrijding in 1945 werd ech
ter een nieuwe Marinierskapel opge
richt. Directeur daarvan werd Gijs-
bert Nieuwland. Een hoogtepunt in
het bestaan van deze kapel was de te
rugkeer van het korps Mariniers uit
"zijn tijdelijke verblijfplaats Tilburg
naar Rotterdam. De „jongens van
Jan de Witt". zoals het Marini«r3-
korps, dat in 1665 door Johan de Witt
werd opgericht, bij voorkeur wordt
genoemd, waren na vele jaren van
omzwervingen weer thuis.'
Opvolger van Gijsbert Nieuwland
was de destijds 30-jarige H. C. van
Lijnschoten, die zeven jaar later de
dirigeerstaf weer overdroeg op J. P.
Laro (1964).
Hiermede is in 't kort de geschiede
nis verteld van de wederoprichting
van de „Rotterdamse" Marinierska
pel zoals de Rotterdammers, niet he
lemaal ten oprechte het korps tot Rot
terdams bezit hebben verklaard.
Want de Marinierskapel is uit de Rot
terdamse samenleving niet meer weg
te denken.
IDO EIJL
Het hoofddoel van de publikatie zal
zijn het geven van een zo volledig mo
gelijk overzicht van elke scheepsieis
van de Republiek naar Azië, gerang
schikt naar de datum van het vertrek
uit het vaderland, waarnaast ko-
lomsgewijs alle gegevens worden
vermeld, welke omtrent die reis zijn
verkregen.
Prof. Schöffer en drs. Bruijn vertel
den dat zich in het Algemeen Rijksai-
chief een enorme hoeveelheid mate
riaal bevindt, die geschikt is voor de
historisch-statistische analyse. De
Verenigde Oost-Indische Compagnie
was namelijk uitstekend georgani
seerd en had, naast haar zes kamers
te Amsterdam, Middelburg. Deift,
Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen, een
centrale administratie. Hierin werden
tal van gegevens over alle uitvarende
en binnenkomende schepen met des
betreffende data vermeld. Zo treft
men in de zogenaamde „uitloopboe-
ken" die vooral na 1688 zeer nauw
keurig zijn notities aan over alle
schepen, die naar Kaap De Goede
Hoop en vandaar naar Zuidoost-Azië
voeren Daarbij staan opgaven over
de grootte en het type van elk schip,
California Girls Choir
VLAARDINGEN Op 28 en 29 au
gustus brengt het California Girls
Choir in het kader van een rondreis
door Europa een bezoek aan Vlaar-
dingen. Op de eerste dag van het ver
blijf in onze stad concerteert dit Ame
rikaanse koor in de Stadsgehoorzaal.
Aan het programma wordt verder
meegewerkt door het Vlaardings
Jeugd- en Kinderkoor.
Op het repertoire van het Ameri
kaanse meisjeskoor staan werken van
onder andere Handel, Da Palestina en
Gershwin, maar ook folksongs en top
hits. Dirigept van het koor is John
Vaznaian, een begaafd musicus en
dirigent, die in zijn vaderland in hoog
aanzien staat. Kaarten voor het con
cert zijn vanaf 14 augustus verkrijg
baar. De kaartverkoopadressen zullen
binnenkort bekend worden gemaakt.
Tijdens hun bezoek aan Vlaardin-
gen zullen de leden van het California
Girl's Choir worden ondergebracht bij
Vlaardingse gezinnen.
