Zelfs in het noorden worden
vogels met ondergang bedreigd
JUr lirff E I ^jL W 1-# 1 b IIIJil 13 21 i0
KUNSTGEBITTEN
BEZORGERS
DE HAVENLOODS
Waar gaan we in dit land naar toe?
Tivee jonge
kunstenaars
exposeren
TM? HAVFNTOATK ==r="'*":
iMii
^r»>w
Ken foto met het karakter van
een schilderij. Men zou het haast
niet geloven, maar hier en daar is
nog zo'n plaat te schieten. Deze
werd door fotograaf Frits Rotgans
gemaakt bij Veere op Walcheren.
SLA Al' BANKEN -
CENTRALE
Industriegebouw ttoudseslagel 66,
Rotterdam, tel. 010 - 13.80.18. Vraag folder*
REPARATIES
Ie klas werk vanaf 5.
per reparatie
20-karaats gouden kroon 17.50
U kunt er op wachten
INSTITUUT OENTILIA
Hoogstr. 40, R'dam, tel. 010-12.60.10
Te bereiken met tram 1, 3, 6, 8 en
buslijn 32, 34, 38, 45, 49, 49a
BIJVERDIENSTE
Voor de bezorging van De Havenloods
zoeken wij nog enkele
Aantrekkelijke beloning.
Aanmelden:
Mevr. BOER, P. de Hoochstraat 29,
Schiedam. Telefoon 26 32 09.
De grote vraag is echter: hoe
lang nog? Ook in het nog wijdse
landelijke Zeelandwaar de in
dustriegebieden bij Vlissingen en
Terneuzen de omgeving niet onbe
roerd laten, gaat men zich die
vraag stellen. In Sluiskil staat een
fabriek van waaruit stikstofver
bindingen op de omgeving neer
slaan. Dan komt het tot een abnor
male plantengroei, de gewassen
nemen groteske vormen aan. (wie
sprak daar over science-fiCtum?
In Sas van Gent komen uit een
bedrijf giftige fluorverbindingen
vrij, die gewassen en grazend vee
aantasten. Bij de dieren worden
ziekelijke afwijkingen in skelet en
gebit geconstateerd. Schadecom-
missies trachten de financiële
consequenties te regelen. Maar wat
doen we verder? Hoe lang denken
we hiermee door te kunnen gaan?
Wanneer komt er een nationale
aanpak en bezinning op de gewel
dige bedreiging die deze technolo
gische tijd met zich brengt?
Als men de rampzalige daden
van de mensheid ten opzichte van
zijn leefmilieu bij elkaar optelt,
krijgt een denkend mens af en toe
gewoon „de zenuwen". Onafgebro
ken wordt ons gemeld, dat we
zeeën, meren en rivieren vergif
tigen tot alle leven eruit geweken
is. Noemde Thor Heyerdahl een
paar dagen geleden de Atlantische
Oceaan(l) geen riool? We spuiten
en spuien. Te land, ter zee en in de
lucht. Tot de dood er'op volgt.
In het hiernaast staande artikel
gaat het over de uitroeiing van vo
gels in Drente. Ook uit andere
provincies komen verontrustende
sterftemeldingen binnen, men den-
ke aan de slachting op de Wadden.
Het ziet er naar uit dat het voor-
jaarsontsmettingsverbod in Gro
ningen met voeten is getreden. De
laatste tijd zijn bij één preparateur
in de stad Groningen 03 roofvogels
en uilen aangeboden om te worden
opgezet. De indruk bestaat dat ook
elders de boeren al na één jaar het
overheidsverbod aan hun laars
hebben gelapt.
Men ziet het: allerwegen ont
breekt het nog schrijnend aan het
inzicht dat de mens niet straffe
loos het natuurlijk evenwicht kan
schaden. Wij zijn ervan overtuigd
dat prolongatie van onze huidige
kortzichtigheid ons volk een ver
schrikkelijke rekening zal presen
teren.
A.H.
Jachtopzichter J. Hovenkamp: Ze
verbranden helemaal van binnen".
in Zeeland en Groningen een aanzien
lijke sterfte onder roofvogels gemeld
en het is wel zeker, dat hieraan Üe
/.aaizaadontsmetting met de gewraak
te middelen bij de najaarsinzaai de
bet is. De rattenvergiftigingsactie, die
in februari in Zeeland is gehouden,
heeft geen invloed gehad. Gebleken is
in ieder geval, dat de vergiftiging
voortgaat, waartegen het Drentse co
mité onverminderd zal blijven age-
Alleen een totaal verbod kan de
roofvogels en uilen in Nederland van
de volkomen ondergang reddenal
dus mr. Ensink.
LEKKERE BROODJES
ONDERWEG
BOLLEN EN PUNTJES
In plaats van de eerder aangekon
digde tentoonstelling „Appels oogap
pels'' met werken uit het privé-bezit
van Karei Appel teen tentoonstelling
die door plotselinge omstandigheden
niet door kon gaan) exposeren nu
twee jonge kunstenaars in het Stede
lijk Museum te Schiedam: Carel
Balth en Alfred Eikelenboom.
Het werk van Carel Balth is een vi
sueel onderzoek op het gebied van
vorm en licht. De objecten zijn opge
bouwd uit mathematische elemen
ten van cirkels en vierkanten ge
maakt uit eigentijds materiaal: glas
helder. wit of zwart perspex, gecom
bineerd met roestvrij staal. Door de
belichting krijgen de brandpunten in
de cirkels een eigen vsrm, waardoor
het werk van Balth naast het koelza-
kelijke toch ook een speels-poëtisch
karakter krijgt.
Alfred Eikelenboom toont zijn grote
maquette van de dynamopolls, een
utopische toekomststad, opgebouwd
uit borc (bol, ovoide, ring cylinder;)
megastructuren. Dynamopolis is een
fly-in city zonder in- of uitvalswegen.
Het interne verkeer circuleert met
een supersonische snelheid door het
buizenstelsel. De dynamopolisbewo-
ners beschikken verder over rocket-
belts", flying-platforms" en andere
vliegtoestellen die'hen de wendbaar
heid verleqen van insecten. De com
municatie met andere steden ge
schiedt uitsluitend door het luchtruim.
Alfred Eikelenboom zal op vrijdag
avond 1 augustus aanvang 20.15 uur
een lezing houden over deze stede-
bouwkundige utoptie. De toegang is
DRIVE-IN-DIENSTEN
ÏN ..BIJHORST"
De Sjaloomgroep organiseert iedere
zondagochtend Drive-in-diensten voor
mensen onderweg in restaurant Bij
horst te Wassenaar. De diensten be
ginnen om half elf. Er is kinderoppas
aanwezig. Op 10 augustus zal drs. J.
Vroemen, redacteur van De Nieuwe
Linie spreken over: „Nederlandse
handel en wandel in zake racistische
regimes in Zuid-Afrika".
Dc roofvogel- en uilenstand in Drente, die van de gevleugelde be
woners van deze provincie een belangrijk deel vormde, is vrijwel uitge
roeid. De trieste balans na een broedprcmie-actie in 1968 is, dat enkele
soorten, die voorheen ruhnschfot* waren vertegenwoordigd, tot een
handvol paren zjjn geslonken en dat de havik zelfs geheel is verdwenen.
En dat in een provincie, waar (rust en bossen!) voor de roofvogels en
uilen de in Nederland beste broedcondities aanwezig zijn.
Oplossing
De ontsmetting van zaaizaad tegen
insecten is zeker nodig, maar het
Drents comité heeft steeds geijverd
voor een totaal verbod van aldrin,
dieldrin en heptachloor. Daarbij werd
echter ook een alternatieve oplossing
aangeboden, namelijk het gebruik
van lindaap, waarmee in Engeland
(waar de andere vergiften verboden
zijn) hoopgevende resultaten zijn be
reikt. Gebleken is, dat lindaan hetzelf
de effect heeft, maar dat er nauwe
lijks een sterfte-risico is.
„Het teruglopen van de roofvogel
en uilenbevolking in Drenthe is, dat
staat na de onderzoekingen wel voor
99 procent vast, te wijten aan vergifti
ging", zegt mr. Ensink. „De havik,
sperwer, blauwe, bruine en asgrauwe
kiekendief, torenvalk en buizerd, ze
zijn of verdwenen of tot vijf of zes
broedparen gereduceerd. Hetzelfde is
het geval met de uilensoo'rten. De bui-
Na zes jaar de hervormde gemeen
te ran Kethel te hebben gediend,
heeft ds. W. Vons zaterdagmiddag in
de grote zaal van „De Rank" afscheid
genomen van zijn gemeenteleden we
gens zijn vertrek naar Eist. Onder de
reten die op deze afscheidsbijeen
komst aanwezig waren bevonden zich
vastoor M. Wuyster en de heer J.
Lansbergen van de Martinuskerk, de
heren Alijk en Van der Meer namens
de r.k. Jacobusparochie en de her
vormd predikant van Kethel-Groen-
oord. die tot het moment dat Kethel-
dorp weer een eigen predikant heeft,
als consulent zal optreden. De heer C.
Brunt scriba van de centrale kerke-
raad van Kethel overhandigde de
scheidende predikant na een korte
speech een envelop met inhoud be
stemd voor de inrichting van de nieu
we pastorie in Eist.
In de jaren 1965, 1966 en 1967 is in
Drenthe door het ongelimiteerd ge
bruiken van sterk giftige zaaizaad
ontsmettingsmiddelen een enorme
slachting onder de vogels aangericht.
Onder de duiven alleen al kwamen in
1967 naar schatting zo'n 7000 exempla
ren om het leven. Ook duizenden an
dere zaadeters kwamen jammerlijk
om, maar vooral de roofvogels en ui
len (dóór vergiftiging via muizen bv.)
kregen een, naar nu is gebleken, zo
goed als onherstelbare klap.
Twee trieste citaten uit dje tijd: ,,Je
zag duiven zitten braken en braken,
maar ze hadden niets meer om te
braken. Ze waren helemaal verbrand
van binnen" (jachtopzichter J. Ho
venkamp uit gchipborg). En mr. H. .1
A. Ensink, secretaris van het Comité
ter Instandhouding van de Drentse
fauna: „In het veld jaagde je een
groep vinken op. Je hoorde geen enkel
geluid, geen schot, maar er vielen zo
maar een stel dood en helemaal ver
krampt neer".
De schade die de vergiften aldrin,
dieldrin en heptachloor aan de vogel-
Wereld hebben toegebracht, is ver
schrikkelijk geweest en eigenlijk al
leen de duiven, die per jaar wel drie
broedsels grootbrengen, hebben zich
behoorlijk weten te herstellen. Eind
1967 verbood minister van Landbouw
Lardinois het gebruik van deze mid
delen echter alleen w)or de voorjaars-
inzaai. Voor Drenthe betekende dat,
dat de vogelsterfte vrijwel tot het ver
leden behoorde.
Mr. Ensink zegt echter: „Dat ver
bod is wel landelijk, maar wij zijn het
er niet mee eens, dat het alleen voor
de voorjaarsinzaai geldt. In Drenthe
is vrijwel alleen voorjaarsinzaai,
waardoor op enkele incidentele ge
vallen na de vogelsterfte tot een
eind is gekomen. De najaarsinzaai is
hier maar een fractie, maar dat is in
bijvoorbeeld Groningen en Zeeland
anders. In de maanden november-fe-
bruari zijn daar legio dode vogels ge
vonden".
zerd gaat ons wel bijzonder aan het
hart, omdat dit vanouds een vaste
gast in Drenthe was. Alle hoop op her
stel is vrijwel de bodem ingeslagen
Broedpremie
Omdat in Drenthe alles aanwezig is,
wat broedbevorderend kan werken
heeft het comité nog even de hoop ge
koesterd, dat door het wegvallen van
de „vaste gasten" de „trekgasten"
zich in deze provincie zouden vestigen
om hun aanwezigheid in Nederland te
bestendigen. Mr. Ensink zegt echter:
„Dat is ons in 1968 bepaald niet mee
gevallen". Om de roofvogels en uilen
bij het broeden te „helpen" is een
broedpremieactie gehouden (dit jaar
voor de tweede keer), die echter nog
niet het beoogde resultaat heeft ge
had.
Deze actie, waarvoor de financiële
middelen door enige landelijke bedrij
ven zijn verschaft, heeft tot doel een
premie van honderd gulden uit te ke
ren aan landeigenaren en jachtopzich
ters, die op hun terrein een broedge-
val ongestoord weten te houden. Er
zijn verleden jaar inderdaad enige
premies uitgekeerd, maar de actie
heeft in 1968 toch niet het resultaat
opgeleverd, dat ervan werd verwacht.
„We zijn echter dit jaar- gewoon
doorgegaan en in 1970 is dat ook nog
de bedoeling", aldus mr. Ensink. „We
hebben dit jaar de actie nog uitge
breid met steenuil en kerkuil. Het
hangt van de financiën af, hoe lang
we na 1970 nog door kunnen werken,
maar ik vind het zonder meer het pro
beren waard. We hebben in eerste
aanleg gezegd, dat de actie over drie
jaar zou lopen. Na het derde jaar, in
1970, zullen we een uitvoerige balans
opmaken".
Totaal verbod