M
Het gaat er heet aan toe
in de „Zuurkoolwestern
On aanvaardbare
voorstelling van
Blues voor m
j JJ Jtf* j -
Verdichtsels rondom
Beethoven's doofheid
PARADl
Jazz-festival in
de Doelen
DE HAVENLOODS DONDERDAG 14 AUGUSTUS 1969
4
een borrelgla
nu... beduidend
goedkoper
nu... beduidend
goedkoper
Morgen komt U eens voor U-
zelf naar onze zaak om een
mooi rokje uit te kiezen.
Terlenka rok met loopplooi
en fraai stiksel, geheel gevoerd
en van een uitstekende serge
kwaliteit.
Een rok die beslist in Uw gar
derobe thuis hoort, nu voor
nog géén zestien gulden.
In samenwerking met de Westdyit-
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij deze Terlenka rokjes
in een uitstekende serge kwali
teit, in de kleuren zwart, ma
rine, flesgroen en bruin,
maten 38 t/m 48
n 48 SM -
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
terlenka
in serge kwaliteit
geheel gevoerd
99 5Q
men te maken. Een'aantal jonge sol
daten verscheen en begon sc-hutters-
putten te graven. De werkzaamhe
den werden afgerond met het dicht
gooien van de schuttersputten. „Het
geheel was een gouddelverskolonie
aan het werk", zegt Rien Kroon. „We
hebben het gefilmd en het zijn prach
tige slapstickopnamen geworden".
Hij geeft een uitvoerige uiteenzetting
wie er allemaal meespeelden in welke
rollen, een zaak die op het witte doek
het beste en het aardigste tof zijn
recht kan komen. De kinderen van de
kerngroep doen ook mee. Hieqfnee is
de leeftijd van de jongste acteur op 3
jaar gebracht. De oudste meespelen
de is 63. En om alles dat heuse tintje
te geven dat een waar westerndorp
nodig heeft, schafte men zich voor
f 2,75 het stuk 10 verouderde leghen
nen aan, die vrij kunnen rondlopen in
Verity City. Rien Kroon: ,,Ze hebben
in die paar weken dat we nu bezig
zijn te zamen al zes eieren gelegd".
En nadat hij heeft uitgelegd dat het
op een zwart-wit film er weinig toe
doet wat, voor materiaal je gebruikt.
,,er zit dan ook veel plastic en toe
standen bij", verklaart hij de enthou
siaste sfeer in het filmdorp eenvoudig
door te zeggen: ,,Je blijft gillen in dit
werk"
Voorjaar 1970 hoopt men de film af
te hebben en het eindprodukt in roula
tie te brengen.
In de stoffige Dorpsstraat van het
dekordorp Verity City komt een man
op een zware motorfiets binnenrijden.
De vrouwen die toevallig rondlopen
kijken elkaar angstig aan. Daar is
Tommy Gun". De man stapt af, trekt
zijn revolver en loopt al schietend de
Saloon binnen. Wanneer alle stof is
opgetrokken, mag de scène nog eens
overgespeeld worden. Kort daarop zit
ten de jonge vrouwen met hun lange
rokken tot. hoog aan de dijen opge
trokken op de stoep van het huis van
cle Sheriff. Ze hebben even pauze en
blazen uit na hun rol in de broeiende
hitte. Zelfs in de schaduw is het in
deze voor hen ongewone dracht ter
nauwernood uit te houden.
Aan de overkant staan drie jonge
mannen in vol cowboy-ornaat lande
rig voor de saloon. Twee hoofden ste
ken uit de raamsponningen. „Hang er
maar rustig uit", roep regisseur Rien
Kroon (31), „jaren geleden is in een
hevig vuurgevecht het glas kapotge
schoten. Geneer je dus niet". Mede
producent Nico de Gruiter (ook 31
jaar), in het dagelijks leven werk
zaam op een reklamebureau, toont
voor de camera het nummer van de
volgende scène. Nadat Rien Kroon
even later met stentorstem heeft ge
roepen „camera loopt", snort inder
daad een uiterst klein en afgeleefd
16 millimetertoestel. Achter het sta
tief, dat niet zou misstaan in het Na
tionaal Filmmuseum, Joop Kroon, een
broer van de regisseur.
De opnames voor het project „Zuur
koolwestern" van De Brink, vereni
ging voor sociaal-cultureel vormings
werk uit tuindorp Vreewijk, zijn in
voile gang. Dank zij een voortdurend
schijnende zon, dank zij een grote hoe
veelheid stof lijkt alles echter dan
men had durven hopen en is men voor
op het tijdschema. In feite is de Zuur
koolwestern een geheel uit de hand
gelopen winterbesteding.
Rien Kroon is eigenlijk aangetrok
ken voor één avond per week in de
winter een theatergroep te leiden bij
de Brink. Totdat het idee van de film
er kwam. Nu is hij vier weken op het
stukje grond van De Brink in Drunen
(Noord-Brabant) zoet. Nog afgezien
van de vele uren die al in de zoge
naamde winteropnamen zijn gaan zit-
Parodie
Met een kerngroep van 17 mensen
is hij begonnen. In totaal zullen ruim
60 personen meewerken. „Het is niet
de bedoeling geweest om een artistie
ke film te maken. Wij willen een pre
tentieloze parodie op de western met
veel heroïek en satire brengen." zegt
Rien Kroon. Hij is blij dat De Brink
heeft toegestemd in „dit kind met een
waterhoofd", want ondanks dat ieder
een gratis meewerkt, ondanks dat
men veel materiaal heeft gekregen,
ondanks dat men de camera mocht le
nen zal het geheel toch nog zo'n f 7500
gaan kosten. Een beduidend bedrag
voor één activiteit van de vereniging.
Het resultaat wordt een stomme film
waarin door de amateur (alleen Ge
rard Cox, Peter Blanker en Ineke Sluy-
ter waren gratis meewerkende profs)
op pathetische wijze een groot aantal
clichés uit de Amerikaanse Western
wordt verbeeld. Met titelkaarten en
begeleidende muziek hoopt men de
montage extra allure te geven. De
lilm zal ongeveer 50 minuten duren.
Hoe men ingespeeld raakt op het
snel handelen en improviseren, bleek
op het ogenblik dat men bezig was op
een stuk zandgrond in de buurt opna-
se radio en de Zwitserse radio organi
seert de NOS op dinsdag 9 september
in de grote zaal van1,,De Doelen" een
jazz-festival, waarop onder het motto:
„Battle of the Bands" drie bands zul
len optreden,namelijk Boy Edgar's
big band; Thad Jones-Mel Lewis big
band, een Amerikaans orkest dat vieel
succes heeft, hun optreden in „:De
Doelen" is het eerste in Europa; Ken
ny Clarke-Francy Boland big band-
Aanvangstijd van het concert 22.30
uur. De NOS radio zal van het jazz
festival, dat in het kader van „Rijn
jazz-festival" wondt' georganiseerd,
opnamen maken, die later zullen wor
den uitgezonden. De eerste uitzending
is op maandag 15 september van
22.55-23.55 uur via Hilversum 2. De
AVRO-televisie zal dit programma re
gistreren.
U bent wel iets van ons ge
wend op 't gebied van lang-
speelbandenmaar deze aan
bieding' steekt met kop en
schouders boven al 't voorgaan
de uit!
Een groot aantal BASF lang-
speelbanden, waarvan de kwa
liteit een begrip isverkopen
wij nu voor ongekend lage ter
Meulen prijzen.
Splinternieuwe Basf langspeel-
banden, in de-;originele fa-
brieksverpakking, voor prijzen
die 't mogelijk maken tiental
len meters meer te kopen
BASF
i DHsr
Ian9speel
bandien
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij deze fabrieksnieuwe
originele Basf banden, voor
prijzen die voor zichzelf spre
ken.
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
U profiteert toch zeker ook
van deze aanbieding? Een
paar extra slipjes kunt U al
tijd gebruiken en nu zijn ze
veel voordeliger!
Stretch damesslips met badstof
kruisje, prettig in het dragen
en goed te wassen. Er is keus
uit een normaal model in diver
se leuke kleuren en een bikini
slipje in streepdessin.
Deze slips nu door elkaar per
stuk voor nog géén één gulden
twintig.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij deze stretch dames
slips met badstof kruisje, in
normaal model in diverse
mooie kleurtjes, of in bikini
model in streepdessin,
maten 38 t/m 48,
door elkaar,
per stuk
ln de Saloon in Verity City gaat het tijdens de opnamen heet toe. Alleen
de kaarters pokeren onverstoorbaar voort.
15 cm 360 mtr.
Er is geert grótere tragedie in het
leven van een kunstenaar denk
baar dan het zintuig te moete*
verliezen dat hij voor zijn schep
pende of herscheppende arbeid
nodig heeft. Voor de schilder en
beeldende kunstenaar is dit 't ge
zichtsorgaan; voor de componist
zijn gehoor. Dat Beethoven zich
Het Nederlands Centrum voor
het Amateurtoneel heeft indertijd
de goede gedachte gehad het to-
neel-amateurisme in dit lana uit
te tillen boven het melige niveau
van het gezellige avondje met bal
na afloop, waarop de buurtvereni
ging haar dolce vita beleefde. Om
dit schone doel te bereiken zijn
talrijke lofwaardige initiatieven
genomen, waarvan de oprichting
van het Nederlands Jeugdtheater
het spectaculairste is.
Het NJT is een
wisselende verza
meling jongens
en meisjes, die in
hun zomervakan
tie enkele weken
besteden om tij
dens een toneel-
kamp een stuk in
te studeren (met
alles wat daar
aan vastzit), dat J
na het kamp
verscheidene
plaatsen van oi
land wordt opge
voerd. Verleden
jaar ontstond een
verrassende
voorstelling
„De prijs"
O'Casey, die het
NJT onmiddellijk
een goede naam
opleverde.
Wat dit jaar de mannen achter het
NJT bezield heeft om die goede naam
te grabbel te goóien door „Blues for
mr. Charlie" van James Baldwin in
het openbaar op te voeren, js mij een
raadsel.
Waarschijnlijk ligt er een denkfout
door een steeds erger wordende
doofheid langzaam van de wereld
voelde afgesloten is een tragedie
die wij ons nauwelijks kunnen
voorstellen.
Beethoven was 28. toen in 1798 de
eerste "verschijnselen van een gehoor-
kwaal optraden die later tot zijn alge
hele doofheid hebben geleid. Door dit
lijdensproces, dat zich over de laatste
28 jaar van' zijn leven heeft uitge
strekt, maakte Beethoven een zware
innerlijke crisis door. die vier jaar na
de eerste verschijnselen heeft geleid
tot het schrijven van het „Testament
van Heiligenstadt". dat in oktober
1802 werd opgesteld. Daarin lezen wij
o.a.: „O, gij mensen, die mij voor
somber, knorrig of misantropisch
houdt, of zo noemt, hoe doet gij mij
onrecht. Gij kent de geheime oorzaak
niet van wat u zo toeschijnt. Mijn hart
en gemoed waren van kindaf tot
zachtheid en welwillendheid gestemd;
zelfs tot het doen van grote dingen
was ik steeds geneigd, maar bedenk
slechts, dat ik sedert zes jaar in een
heilloze toestand vervallen ben, die
door onverstandige geneesheren is
verergerd. Het ene jaar na het andere
werd mijn hoop op beterschap teleur
gesteld en ten slotte werd ik gedwon
gen tot het vooruitzicht op een blijven
de kwaal (waarvan de genezing mis
schien jaren duren zal of zelfs onmo
gelijk is)
Koud water
Omtrent de oorzaak van zijn oor
kwaal doen vele verhalen de ronde.
Eén daarvan is dat het dochtertje van
Brentano, de later beroemd geworden
dichteres Bettina Brentano, tijdens
Beethovens Weense tijd in haar over
moed een kan koud water over zijn
hoofd zou hebben uitgestort. Vanaf die
tijd zou zijn doofheid zijn ontstaan en
zich verder hebben ontwikkeld. Dit
kan echter niet juist zijn, omdat de
Brentano's eerst in 1809 naar Wenen
zijn gekomen en Beethoven reeds in
1798 in brieven aan zijn jeugdvriend,
de arts Wegeler, over een beginnende
doofheid heeft geschreven.
In het „Fischhoffsche Manuskript"
y.oseph Fischhoff, Moravisch pianist
en leraar aan het Weense Conservato
rium) wordt een andere oorzaak ver
meld: „In het jaar 1796 kwam Beetho
ven op een zeer hete zomerdag verhit
thuis, rukte alle deuren en vensters
open, ontkleedde zich gedeeltelijk en
zocht verkoeling bij het open venster.
Als gevolg hiervan werd hij ernstig
ziek, wat een nadelige uitwerking op
zijn gehoororgaan had. Vanaf die tijd
verergerde zijn oorkwaal zich tot hij
algeheel doof werd".
Weer een andere lezing is dat Beet
hoven tegenover zijn Engelse vriend
Neate het ontstaan van zijn doofheid
als volgt geschilderd moet hebben:
„Tijdens mijn werkzaamheden aan
een opera had ik met een wispelturige
en onbekwame tenor te doen. Ik had
op dezelfde tekst reeds twee grote
aria's geschreven, nog was hij niet te
vreden. De derde aria nam hij echter
mee naar huis. Ik dankte de hemel
dat hij eindelijk was vertrokken en
hervatte mijn arbeid, die ik met het
schrijven van deze aria's heb moeten
onderbrekenNauwelijks was ik
hiermede bezig of ik hoorde op de
deur een luid geklop. Onmiddellijk
herkende ik mijn tenor, wat mijn woe
de opwekte. Ik sprong op, opende de
deur en viel daarbij op de grond. Toen
ik weer opstond bemerkte ik dat ik
doof was en ben dit sindsdien geble-
Schweisheimer, de schrijver van
het boek „Over Beethovens lijden"
schrijft op bladzijde 73 „dat deze me
dedeling met een Tiorreitje zout moet
worden genomen, omdat hij in zijn
brief aan dr. Wegeler (zie boven)
niets daarvan vermeldt. Bovendien,
wanneer Beethoven, zoals valt aan te
nemen, met zijn werkzaamheden aan
een opera de „Fidelio" bedoelt, waar
aan hij op zijn vroegst in 1803 begon
nen is, dan gaat ook hier het verhaal
mank, omdat Beethoven reeds in 1798
Rien Kroon (links) en zijn broer
Joop (achter de camera) bezig met
opnamen voor de Zuurkool-Western.
aan ten grondslag. Kijk, het is natuur
lijk reuze leuk voor een aantal jonge
mensen om een aantal weken met een
stuk al^ dat van Baldwin te stoeien.
Er zit veel in, waarbij ze zich betrok
ken voelen. Met andere woorden: de
tijd aan het stuk besteed is nooit weg.
Maar als de leiding constateert en
in dit geval had zij het moeten consta
teren, een blinde kip had het gekund
dat het eindresultaat van de studie
een onaanvaardbare voorstelling ople
vert, dan moet zij de moed hebben
het stuk niet uit te brengen. In de eer
ste plaats voor die jongens en meisjes
die hun tijd, geld en enthousiasme
hebben ingezet; in de tweede plaats
terwille van de amateuristische to
neelspeelkunst, die zo nodig gediend
moet worden.
Ik vind het niet te excuseren dat
men „Blues for mr. Charlie" als
openbare vertoning heeft door laten
gaan, omdat de deelnemers nu de
mist in worden gestuurd met kritie
ken, waarin hun enthousiasme wordt
geprezen. En dat is dezelfde flauwe
kul, waarmee de voorstelling van de
buurtvereniging altijd wordt afge
daan. Het was toch om iets anders be
gonnen
JAN HEIN DE GROOT
9 Zaterdag 16 augustus organiseert de
Natuurbeschermingswacht een wan
deling langs de Bergse Plas. De wan
deling begint om 9.30 uur op de hoek
van de Straatweg en de Pr. Bernhard-
kade. De wandeling eindigt bij de
Weissainbruchlaan. Een ieder, die be
langstelling heeft voor de natuur kan
aan deze wandeling deelnemen.
Portret van Ludwig van Beethoven
van C. F. Riedel.
aan Wegeler over een beginnende
doofheid klaagde.
Tegenover al deze verklaringen,
waarin Beethovens doofheid geweten
wordt aan oorzaken van buitenaf, kan
men zich het beste houden aan de me
dedeling van Beethoven in zijn brief
aan Wegeler, gedateerd 29 juni 1801,
waarin hij schrijft: „Mijn gehoor is
sedert drie jaar steeds zwakker ge
worden....".
Ook de aanhef in zijn „Heiligenstad-
ter Testament" uit 1802 wijst in deze
richting. In beide documenten wordt
gezinspeeld op een geleidelijke toe
name van zijn doofheid. Om echter
over de werkelijke oorzaak een oordeel
te kunnen vellen, daarvoor moet men
arts zijn.
In een volgend artikel zullen enkele
diagnoses worden behandeld, die vele
oorartsen na Beethovens dood heb
ben trachten te stellen.
(wordt vervolgd)
