Onrust in bouwwereld
over kostenstijging
Huize Frankeland" een oude
bekende in nieuwe gedaante
CPMID
tiÜÜÜ,
KOPPELBAZEN PROBLEEM VOOR AANNEMERS
KUNSTGEBITTEN
SST""
s Jprr?
NAAR PARIJS
PFAFF
I. -
Wk J
DE HAVENLOODS
18e jaargang no. 48 donderdag 2 oktober 1969
Weekblad voor Schiedam en Kcthel.
Directie: W. van der Giessen
Kantoor: Westblaak 25. Rotterdam: Postbus 1980,
Telefoon 132170 (8 lijnen), postgiro 18344.
Uitgave Stichting „De Jcugdhaven"
REPARATIES
1e klas werk vanaf f 5,—
per reparatie
2O-karaats GOUDEN KROON f 17,50.
INSTITUUT DENTÏlIA
HOOGSTRAAT 40, ROTTERDAM.
TELEFOON 010-12.60.10.
Te bereiken met tram 1, 3, 6, 8 en
buslijn 32, 34, 38, 45, 49, 49a.
Scholenbouw Bacli-
in wordt voortgezet
ple
De meeste bouwondernemingen in de Randstad kampen dit jaar met
grote moeilijkheden. Hoewel er dit jaar meer bouwwerken onder handen
zijn, dan gedurende de afgelopen jaren, dit als gevolg van de hoogcon
junctuur, zullen vele werken later gereed komen dan men had berekend.
Ook hebben vele bouwondernemingen ondanks het vele werk dit jaar
gevoelige verliezen geleden. Daar zijn verschillende oorzaken voor aan
te wijzen. De belangrijkste zijn een verkeerde prognose van de stijging
der loonkosten en een nijpend personeelstekort.. Volgend jaar zullen de
bouwkosten naar schatting dan ook stijgen met 6 tot 7 procent. Deze
prognose is alleen gebaseerd op de stijging van de loonkosten. Daarbij
is nog geen rekening gehouden met een vernoogde B.T.W. en met een
stijging van materiaalkosten.
De gevoelige klappen, die vele bouw
ondernemingen dit jaar hebben ge
kregen zijn voornamelijk het gevolg
van een verkeerde prognose ten aan
zien van de stijging van de lonen. Elk
jaar geeft het Bouw'onds ten behoeve
van de aannemers een dergelijke
prognose voor het komende jaar. De
aannemers kunnen dat percentage
dan doorberekenen in de bouwsom,
omdat, wanneer een werk eenmaal is
aangenomen, men een stijging van
loon- of materiaalkosten niet meer
mag doorberekenen
Deze prognose was voor dit jaar
vier procent. Als gevolg van de
B.T.W. zijn de werkelijke loonkosten
met zeven tot acht procent gestegen,
waardoor de meeste aannemers ver
keerd te laag, dushebben gecal
culeerd. Bij de meeste bouwbedrijven
vormen de loonkosten eenderde van
de totale aannemingssom. Het is dui
delijk, dat een verschil van vier pro
cent op dit gedeelte het verschil uit
maakt tussen winst maken en verlies
lijden.
Koppelbazen
Elektronenflitsers
Lage prijzen voor l
Elektrische plintve
Verplaatsbare douches
Boeken voor de halve pi
Mooie aluminium panni
Grote' salonradio's vanaf
Bandrecorders vanaf
Moderne cassette spelers vanaf
Arist<
radio';
I l.'.il llttmgl
naf
f 59,50
f 119,-
f 32,50
et en zonder ombouw
/anaff 79,-
en filmgebied vele voordeeltjes
.Super-8 filmcamera's
Projectieschermen var
en mogen betalen, in het voor
uitzicht stellen. liet is dan een even
normaal verschijnsel, dat een aantal
bouwvakarbeiders van de ene op de
andere dag bij hun baas opzegt en
voor de koppelbaas gaat werken. Zijn
vroegere werkgever is dan weer ge
dwongen een koppelbaas in de arm te
nemen, omdat het werk toch klaar
moet, waardoor de vicieuze cirkel is
voltooid.
Toesfagen
i kampen de bpuWonder
nemingen met het probleem van de
koppelbazen, waardoor de lonen ook
weer worden opgedreven en waardoor
men vaak gedwongen is zwarte lonen
te betalen. Een koppelbaas betaalt
twintig tot dertig gulden per week
meer dan een „normale" aannemer.
Dit heeft tot gevolg, dat er op vele
bouwbedrijven onrust ontstaat. Wan
neer men personeel van een koppel
baas laat samenwerken met. het „ei
gen" personeel, zullen deze laatsten,
wanneer zij niet bereid zijn om over
te lopen naar een koppelbaas, toch
klagen over het eigen loon. In de
meeste gevallen zal zijn werkgever
dan ook gedwongen worden hem meer
te betalen.
Dit is dit jaar nog moeilijker gewor
den, omdat er meer utiliteitswerken
onder handen zijn dan voorgaande ja
ren, onder andere in de Botlek. Wan
neer daar een raffinaderij of een an
dere fabriek wordt gebouwd, houdt
men strenger de hand aan de opleve
ringsdatum dan bij de woningbouw.
Het te laat gereed komen van een fa
briek kan de opdrachtgeefster veel
geld kosten, waardoor een zware boe
tebepaling in het contract is opgeno
men. Om de zaak op tijd gereed te
krijgen, wordt ook daar veel met kop
pelbazen gewerkt, waardoor het per
soneel van de andere bouwwerken
wordt weggezogen.
De koppelbazen werken daarbij niet
bouwwerk gaan. daar een praatje
aanknopen mei de mensen, die daar
werken, informeren naar het loon en
dan het hogere loon, dat zi.j kunnen
Over het algemeen misgunnen de
werkgevers in de bouwnijverheid hun
personeel niet dat hogere loon. Zij
mogen het echter niet betalen. Wel is
het zo, dat op de C.A.O. een toeslag
van 15 tot 35 procent mogelijk' is. De
toeslag van 15 procent wordt over 'net
algemeen gegeven, maar voor een ho
gere toeslag moet men bewijzen, dat
de betrokken werknemer daarvoor in
aanmerking komt. Over het algemeen
is het zo, dat de bouwvakkers, die uil
sluitend in de nieuwbouw werken en
dan voornamelijk in de repeterende
bouw, een toeslag krijgen van ao'n 30
procent. Door de onrust, die ontstaat,
wanneer twee mensen hetzelfde werk
doen, terwijl de eenmeer verdient
dan de ander, zijn de werkgevr
vaak gedwongen zwart te betalen,
hetgeen weer niet in de aannemings
som is ingecalculeerd, waardoor ook
weer extra kosten optreden.
Een aantal bouwondernemingen
heeft thans besloten een brief te zelf
den aan de Aannemers- en Patroons
bond met het verzoek een einde te
maken aan het optreden van de kop
pelbazen. Het probleem daarbij is,
dat men zelf eigenlijk nog niet ziet
hoe dat zou moeten gebeuren. Het op
trekken van het C.A.O.-loon heeft
geen zin, omdat de koppelbaas het
door hem te betalen loon ook hoger
zal stellen. Wel ziet men de mogelijk
heid om de koppelbazen geruime tijd
te boycotten, zodat hij aan zijn men
sen geen werk meer kan geven en dus
ook geen loon meer kan betalen. Deze
mensen zijn dan weer gedwongen te
rug te keren naar de „normale"
werkgevers. Daardoor zou in het
bouwoedrijf een rust ontstaan, waar
men op dit moment dringend behoefte
aan heeft. Cm dit te bereiken zou een
samenwerking op dit gebied van alle
bouwondernemingen nodig zijn.
Of die samenwerking een haalbare
kaari is, valt nog te betwijfelen, om
dat dit althans in de aanloopperiode
een stagnatie op vele bouwwerken
ten gevolge zou hebben. Een extra
stagnatie, overigens, want hoewel de
totaliteit van aangenomen werken
dit jaar aanzienlijk hoger ligt dan
vorig jaar, houdt men er toch reke-
nmp mee, dat de werken zo gemid-
dela zes weken later gereed zullen
komen. Het is duidelijk, dat vele
bouwondernemingen op dat punt lie
ver geen verder risico willen lopen.
AAatenaa!
f 9,75
f 49,-
Filmprojectors vanaf f129,--
Ook speciale aanbiedingen in boortollen, hulp
stukken, gereedschapkisten enz.
Profiteer van deze eenmalige verkoop van deze
restanten. Verkoop, uitsluitend tegen kontan
te betaling, alleen op vrijdag 3 oktober
's avonds van half zeven tot 9 uur en op zater
dag 4 oktober van 10 tot 4 uur.
Bij KeurKoop, Paul Krügerstraat, hoek Hille-
dijk Rotterdam-Zuid. 5 Minuten lopen van
Metro station Rijnhaven.
Nadat de kleuterschooltjes op het.
Bachplein gereed zijn gekomen en in
gebruik genomen, is nu een aanvang
gemaakt met de bouw van de lagere
scholen en de gymnastiekzaal. Als ge
volg van hetgeen gebeurd is bij het
heiwerk voor de eerstgenoemde scho
len. wordt nu een andere methode ge
volgd bij het inheien van de palen.
Er wordt gebruik gemaakt van een
andere installatie, waarbij het hei
werk zoveel mogelijk wordt beperkt
en de palen waar enigszins mogelijk
in de grond gedrukt.
rrrnsrsK
De bomi'nijverheid is grote
edig gent
Voor de unieke Parijs-
reis, die wij voor onze
lezers organiseren van
9 12 oktober a.s. zijn
nog enkele plaatsen be
schikbaar. Prijs f.189,50
per persoon, volledig
verzorgd, incl. diners,
excursies enz. Boekin
gen en inlichtingen aan
ons kantoor'Westblaak
25, Kotterdam of aan
de bijkantoren.
NIEUWSTE
op de FEMINA
Stand 359 tot 364
SPECIALE FEMINA ATTRACTIE:
bij aankoop van een
naaimachine vanaf f 413,
ZIT-BOX cadeau
Stadhuisplein 34-t'entrum
Hillevliet 61-Zuid
Rotterdam
iMlllllllllllll'
expositiekelder van
de kattenbeker
HIPPISCHE KUNST 1
tentoonstelling rond he) paard
september t/m 11 oktober
de kattenbeker
Liesveld 151 Vlaardingen
ALGEM" NE HULPCENTRALE
oi persoonlijk kontakt hulpverlening
-hlel2d»<105n-STeleioon JSJ676.
SLAAPBANKEN
CENTRALE
Industriegebouw Goudsesingel 66,
Rotterdam. Telefoon 010-13.80.18.
HET NATIONALE KWALITEITSMERK
VAN WARME BAKKERS
Hoewel reeds enige tijd geleden in gebruik genomen, wordt zater
dag 4 oktober de nieuwe uitbreiding van de Sint Liduina Stichting
(Huize Frankeland) door burgemeester Roelfsema officieel geopend.
Het is een fraai en modern geheel geworden, dta op de hoek van de
Sint Liduinastraat—Nieuwe Haven is verrezen; een belangrijk verschil
met het verouderde pand van eertijds. Te tSt. Liduina Gesticht, ten
doel hebbende de verpleging van bejaarden, begon zijn werk op 1 no
vember 1850 in een pand, gelegen aan de Korte Kerkstraat.
In augustus 1862 werd het gesticht verplaatst naar een, toen nieuw
gebouwd huis aan de Nieuwe Haven, dat vorig jaar werd gesloopt, na
dat de nieuwbouw gereed was.
Een andere oorzaak waardoor vele
bouwwerken stagneren, ligt in het ge
brek aan materiaal, dat ook al weer
terug te leiden is tot personeelsgebrek
bij de fabrieken. Daar kampt men
over het algemeen met het probleem,
dat de lonen lager liggen dan in de
bouwwereld, waardoor ook daar per
soneel wegloopt. Zo is momenteel bij
voorbeeld de levertijd van gevelsteen
en „poriso-steen" (voor de bouw van
binnenmuren)^zo'n 12 tot 13 maanden.
Bedrijven, die deze materialen heb
ben besteld, ondervinden daar hinder
van, omdat men niet vooruit kan. Bo
vendien komen de bestelde hoeveelhe
den in kleine porties, omdat de fabrie
ken tot een soort distributie zijn over
gegaan. Dat maakt weer, dat men te
gen het einde van de bouwperiode
weer meer mensen moet inzetten dan
oorspronkelijk was geraamd, omdat
men toch wil proberen het werk op
tijd, of althans zo min mogelijk te
laat, gereed te krijgen. Dit brengt ook
weer extra kosten met zich mee cn
het onvermijdelijk inschakelen van
koppelbazen, waardoor de cirkel voor
de zoveelste maal weer gesloten is.
Wat dit allemaal voor het komende
jaar te betekenen heeft, is nog niet
helemaal bekend. Zeker is, dat de
bouwkosten zullen stijgen, zoals reeds
gesteld met 6 tot 7 procent, afgezien
nog van de B.T.W. en de stijging van
de materiaalkosten. In de bouwwereld
is men er echter van overtuigd, dat er
verder nog maatregelen genomen zul
len moeten worden. Het antwoord op
de vraag wat er dan precies zal moe
ten gebeuren, is echter nog niet duide
lijk.
JAN DIJKSTRA
.Aanvankelijk werden in het Ge
sticht alleen vrouwelijke bejaarden
verpleegd, maar na het in gebruik ne
men van de eerste uitbreiding (op 10
februari 1908) konden ook mannelijke
bejaarden ter verpleging worden op
genomen, terwijl bij het in gebruik
stellen (op 17 oktober 1929) van een
20-tal nieuw gebouwde zit-slaapka-
mers, de mogelijkheid werd geopend
ook bejaarde echtparen ter verple
ging op te nemen.
Tenslotte werd op 19 juli 1932 het
gebouwen-complex, bekend als Huize
„St. Liduina" (w.o. kapel, het zuster
huis en dienstruimten-keuken) in ge
bruik genomen. Sindsdien schommel
de het aantal bejaarden, dat in het
complex verpleegd werd Dm de 210.
Nieuwbouw
De aan architecten verstrekte op
dracht tot het maken van een sane
ringsplan dateert reeds van 1956. Uit
gegaan werd van de vernieuwing van
liet oudste gedeelte (het Sint-Liduina-
gesticht aan de Nieuwe Haven) en het
huisvestingsgedeelte, hieraan gren
zend, dat in 1929 en 1932 was ge
bouwd. De van 1932 daterende gebou
wen zoals Huize St. Liduina. het
klooster, de kapel en enkele dienstaf
delingen, waren van dien aard, nat
deze met enkele wijzigingen behouden
konden blijven en in het totaalplan
dienden te worden opgenomen.
In 1957 kwam het schetsplan van
het totale project gereed, dat een aan-
GRAMMOFOONPLATEN
FA. .BERC0PH0NE'
tal nieuwe bouwdelen omvatte, die in
een fase-indeling gerealiseerd dienden
te worden. De realisatie moest n.l.
voor het grootste gedeelte op eigen
bebouwd terrein tot stand worden ge
bracht, zodat maar bij gedeelten van
oud naar nieuw kon worden ver
plaatst.
Voorts waren twee rooilijn-besluiten
vastgesteld voor de afbakening van
het nieuwe terrein, waarbij het St. Li-
duinahofje, dat eigendom van de ge
meente Schiedam was, is komen te
vervallen en tevens het blok panden
aan de Nieuwe Haven en de St. Lidui
nastraat diende te worden onteigend.
Met de tijdsduur van deze onteigening
en sloop diende eveneens rekening te
worden gehouden. Wel beschikte de
Stichting over een aangrenzend stuk
grond tot de Westfrankelandsestraat
en het is duidelijk, dat hier het eerst
kon worden begcnne.i.
De realisatie van de fasen was als
volgt:
Bouw huisvesting zelfstandige be
jaarden van november 1960 tot no
vember 1961.
Bouw verzorgstershuis en ketel
huis december 1961 tot december
1962.
Middenbouw voor huisvesting be
jaarden, waarin tevens de hoofdtoe
gang is opgenomen en de nieuwe ver
binding met bestaande bouw en het
mortuarium van januari 1963 tot juni
1965.
Het totale complex omvat een be-
jaardeïiihuisvesting van,390 personen.
Knutselkamers
Voorts zijn in het complex opgeno
men: Een grote recreatiezaal die te
vens voor toneeluitvoeringen kan wor
den gebruikt. Kleinere recreatieruim
ten, knutselkamers, bibliotheek, bil
jartkamers, alsmede- enkele logeerka
mers. De ziekenafdelingen zijn volle-
^irVzrTT H
dig geoutilleerd met kamers van 4
bedden en aparte zitruimten, was- en
spoelruimten, isoleerkamers en on
derzoek.
Het gebouw voor huisvesting heelt
eveneens vier woonlagen waarop 45
verzorgsters gehuisvest kunnen wor
den. Op de begane grond is hier een
ruime recreatiezaal en een eetzaal.
Het geheel is opgezet in gewapend be
ton skeletbouw met metselwerkwan-
den voor een goede isolatie, terwijl de
gevel bestaat uit houten prefabele
menten met stalen taatsramen.
De keuken is gehandhaafd in het be
staande Huize Liduina, doch geheel
gemoderniseerd en geschikt gemaakt
voor kamerbediening volgens het con
tact roestvrljstaal-systeem waarbij
iedere persoon het gehele menu op
een blad geserveerd krijgt. In de
nieuwe eetzaal is voor het personeel
het cafetariasysteem ingevoerd.
De totale bouwkosten vanaf de le
fase Huize Frankeland vanaf decem
ber 1961 tot september 1969 bedroegen
incl. inrichting en leningkosten
f 8.650.000.
MORRIS-MINI
MK II v
II. 4995
SHOWROOM
Nw. Binnenweg 20 - Tel. 256422
Rotterdam
Magaziin en werkplaatsen centraal
