„Ze werken hier samen met
onze geheime politie"
PORTUGESE DESERTEURS KRIJGEN MOEILIJK ASIEL
18e jaargang no. 49 donderdag 9 oktober 1989
A.C. MILAN -
FEYENOORD
KUNSTGEBITTEN
SERVICE
BAKKER N.V.
IRIS
Gunstige subsidieregeling
voor aankoop schilderijen
Swiebertje in
Rotterdam
4
IE HAVENIOODS
„Vorige Meek maandagmiddag heeft de Rotterdamse vreem
delingenpolitie me op de trein gezet naar Parijs. Ze zeiden, dat
ik nooit meer mocht terug komen naar Nederland. Als ik dat wel
zou doen, zouden ze mij meteen naar Portugal zenden. En. zo
zeiden ze, dat zult u als deserteur Mei niet leuk vinden. Ze had
den me vijftien gulden meegegeven en in Brussel hen ik \»eer
uit de trein gestapt. Daar heb ik voor dat geld een kaartje ce-
koclit en "s avonds Mas ik Meer in Rotterdam. Een paar dagen la
ter kreeg ik liet telefoonnummer van hel Angola-comité. Vorige
Meek vrijdagmiddag heb ik met die mensen een gesprek gehad
en nu ben ik hier voorlopig ondergedoken."
Tegenover mij in de wachtkamer
van het Centraal Station in Am
sterdam zit de 26-jarige José Anto
nio da Silva Marques, Portugees
van geboorte* maar sinds vier
maanden voortvluchtig uit zijn va
derland. Vier jaar lang heeft hij
gediend in Angola. Toen had hij ei-
genoeg van.
„Acht-en-een-half jaar geleden heb
ik als vrijwilliger dienst genomen bij
de Portugese luchtmacht", vertelt
Jose. ,,De luchtmacht bestaat voor
het grootste gedeelte uit vrijwilligers,
omdat je op die manier kunt voorko
men, dat je wordt opgeroepen om
dienst te nemen. Je moet dan wel vier
jaar dienen, een jaar langer dan nor
maal, maar daar staat tegenover, dat
je werk veel minder gevaarlijk is, zeg
maar de heltt minder. Maar ais je
eenmaal getekend hebt, zit je er aan
vast. Als je niet oppast, houden ze je
gewoon nog vier jaar langer vast."
Dat overkwam hem ook. Aangezien
hij een tijd lang geen verlof had ge
had, werd hij overgebracht naar Por
tugal om ziin familie te bezoeken. Hij
vroeg tevens verlof om naar het bui
tenland te gaan. Dat mocht, maar
dan voor drie maanden, omdat hij
verzuimd had een papier te tekenen,
waardoor hij definitief afscheid zou
nemen van de militaire dienst. Met
andere woorden: zonder dat hij het
zelf wilde, zat hij er weer vier jaar
aan vast. Met als toekomst: terug te
worden gestuurd naar Angola.
Eigen leven
,,Maar ik wilde niet meer vechten
zegt hij. ,,Ik wilde eindelijk eens be
ginnen aan de opbouw van mijn eigen
leven. Maar dan niet in Portugal.
Portugal is een fascistisch land, zon
der vrijheid. Ik wilde in een vrij land
leven. Met behulp van de militaire
verlofpas en mijn paspoort ben ik de
grens over gegaan."
José Antonio da Silva Marques ging
eerst naar Zwitserland en vroeg daar
politiek asiel aan. Dat kon hem pas
worden verleend, wanneer hij twee of
drie maanden daar zou verblijven.
Om die tijd te overbruggen, wilde hij
gaan werken, maar ook dat mocht
niet. omdat hem onder die omstandig
heden geen werkvergunning verleend
kon worden. Bovendien kon men hem
geen zekerheid geven of het politiek
asiel na verloop van de vastgestelde
termijn inderdaad verleend zou wor
den.
Toen probeerde hij het in Duitsland,
in Dusseldorf. Ook daar kreeg hij
geen werkvergunning, omdat hij geen
visum had van het Duitse consulaat in
Portugal. Daarna trok hij naar Brus
sel en vandaar naar Frankrijk en
Spanje. Overal had hij hetzelfde re
sultaat. Aangezien hij toen vrijwel
zonder geld zat, trok hij de stoute
met dé sportreisspecialisten!
DAGVLUCHTEN v.a. f 200,-
Vertrek v.a. Schiphol en Zestienhoven.
2-DAAGSE VLIEGREIS v.a. f 260,-
3-DAAGSE VLIEGREIS v.a. f 295!-
(incl. logies en ontbijt in goed hotel).
Met snelle jets, inclusief zitplaats in
het stadion, alle vervoer en luchthaven
belasting in Milaan.
Nu boeken bij:
Internationale Reisorganisatie
D-TOURS
(van het Dirk van den Broekconcern).
Rotterdam G. J. Mulderstraat 6
TettS,20^22?M». 126"
schoenen aan en ging de grens over
om zijn moeder in Portugal te bezoe
ken. Zij gaf hem 500 èscudo's mee en
drie dagen later verdween José Anto
nio -weer over de grens. „Ik had die
militaire verlofpas nog en niemand
had iets in de gaten", zegt hij la
chend.
Hij trok weer naar Genève, waar
hij van het Centre Social Protestante
18 francs kreeg om zijn reis voort te
zetten. Inmiddels had hij namelijk ge
hoord, dat vele Amerikaanse deser
teurs in Zweden asiei kregen en hij
wilde proberen ook dit land te berei
ken. Liftend en, wanneer hij een
grens over moest steken, met de
trein, kwam hij via Frankrijk.
Luxemburg en België naar Neder-
SLAAPBANKEN-
CENTRALE
Industriegebouw Goudsesingel 66,
Rotterdam. Telefoon 010-13.80.18.
Koppelbazen
ln Rotterdam bleef hij steken.
„Niet. omdat ik hier wilde blijven",
zegt hij, „maar ik moest eerst geld
zien te verdienen. Ik had gehoord, dat
ze in Zhveden erg streng zijn. wanneer
ie probeert zonder voldoende geld op
zak het land binnen te komen en ik
voelde er niets voor weer terugge
stuurd te Morden. Daarom wilde ik in
Rotterdam gaan werken. Ik knoopte
daar contacten aan en drie of vier
maal per week ging ik naar het Cen
traal Station en daar liet ik me oppik
ken door koppelbazen om tanks
schoon te maken en ook wel om sche
pen te laden of te lossen."
José Antonio, die vloeiend Engels
spreekt, hield dat ruim drie maanden
vol en in die tijd begon het voor hem
bijna op een normaal leven te lijken,
hoewel hij heel goed besefte, dat hij
eigenlijk illegaal in Nederland bleef.
Een dag of veertien geleden deden er
zich echter moeilijkheden voor tussen
Item en de ouders van een meisje, dat
hij had leren kennen. De vader van
het meisje, die hij volledig vertrouw
de, lichtte de politie in en José Anto
nio werd op zondagmiddag, 28 sep
tember, door de Rotterdamse vreem
delingenpolitie in het pension, waar
hij woonde, gearresteerd.
„Ze hebben me ongeveer een half
uur verhoord", zegt hij, „en ze schre
ven alles op wat ik vertelde. Boven
dien hebben ze foto's van mij ge
maakt. Toen werd ik in een cel ge
stopt. Vierentwintig uur later zetten
ze toe op de trein naar Parijs. Toen ik
ze vroeg, waarom ik niet naar Zwe
den mocht gaan, zeiden ze, dat ik
daar toch immers geen geld voor had.
Bovendien kwamen ze met het dreige
ment, dat ze me, als ik ooit naar Ne
derland zou terugkomen, naar Portu
gal zouden sturen."
Gevaarlijk
Wat dat dreigement inhoudt, weet
elke Portugees, die ooit getracht heeft
te deserteren. „Zodra hij in Portugal
komt, gaat hij de gevangenis in. Na
een tijdje moet hij weer naar Angola
en daar wordt hij op de meest gevaar
lijke plaatsen ingezet, zodat hij er bij-
na zeker van kan zijn, dat hij heel
snel gedood wordt", zegt hij.
José Antonio keerde echter terug
naar Rotterdam. Nog diezelfde maan
dagavond kreeg hij aan het Centraal
Station weer werk. In de koffiepauze
las een collega hem het bericht uit
een krant voor, waarin stond, dat aan
twee Portugese jongelui politiek asiel
was verleend. Hij ging informeren en
kreeg van iemand het adres en het te
lefoonnummer van het Angoia-comue
Het contact kwam al spoedig tot stand
en nu wacht José Antonio op een on
derduikadres op de dingen die nu met
herq gaan gebeuren.
„Ik wil nu M'el graag in Nederland
blijven, als dat kan", zegt hij. „Ik wil
hier wel graag werken. Maar de poli
tie begrijpt onze situatie niet. Ze kan
kennelijk niet begrijpen hoe het is om
in een land te leven waar je niet vrij
bent." Wanneer ik hem vertel, dat er
bij de politie nog vele mensen zijn,
die dat vijf jaar lang wel hebben
meegemaakt, knikt hij een beetje,
alsof hij er niet veel van gelooft.
Over M-at er nu verder met hem zal
gaan gebeuren, vertelde de heer S.
Bosgra van het Angola-comité. „De
situatie ligt voor de politie erg moei
lijk", zegt hij. „Via Interpol werkt zij
samen met de Portugese Geheime Po
litie, die overigens ook in Rotterdam
erg actief is. We hebben het geval ge
had van een Portugees, die bij de po
litie in Hel om politiek asiel kwam
vragen, omdat hij deserteur was. De
politie beloofde hem, dat zij de zaak
zou uitzoeken. De volgende dag werd
de jongen op transport gesteld naar
Portugal. Hij zou een leugenaar zijn.
want. zo had de Portugese politie
meegedeeld, hij was helemaal geen
deserteur. Later heeft hij uit een ge
vangenis in Portugal een brief ge
schreven, die in Vrij Nederland werd
gepubliceerd."
Publiciteit
Zo vergaat het echter niet alle Por
tugezen. Wanneer zij meestal ko
men ze in groepjes van twee naar
de politie gaan. zijn ze bijna zeker
van deportatie. Wanneer ze het Ango
la-comité inschakelen, gaan de kaar
ten anders liggen. Deze mensen stap
pen, het liefst vergezeld van een Ka
merlid, samen met de Portugezen
naar de politie. De man wordt niet in
hechtenis genomen en meestal krijgt
hij heel snel in één geval zelfs bin
nen een half uur, maar toen werd er
ook gedreigd met een televisieuitzen
ding! een verblijfsvergunning.
„Publiciteit is voor ons een heel be
langrijke zaak", zegt de heer Bosgra.
„Deze week gaan we met José Anto
nio ook naar de vreemdelingenpolitie,
maar dan in Amsterdam. Ik geloof,
dat men daar soepeler is dan in Rot
terdam. Op die manier hebben we dit
jaar al twintig Portugezen van terug
zending kunnen redden."
Hoe denkt José .Antonio zelf over de
politiek van zijn land ten opzichte van
Angola? Hij heefi nog een beetje
moeite met de situatie, omdat hij de
Angolezen hardnekkig Portugezen
blijft noemen. „Angola moet zelfstan-
Wlj hebben Nederlands
grootste sortering
Weekblad voor Schiedam
Directie: W. van der Giesscn
Kantoor: Westblaak 25. Rotterdam: Postbus 1980.
Telefoon 1C2170 (8 lijnen), postgiro 18344.
Uitgave Stichting „De Jcugdhaven"
REPARATIES
INSTITUUT DENTILIA
HOOGSTRAAT 40, ROTTERDAM.
TELEFOON 010-12.60.10.
Te bereiken met tram 1, 3, 6, 8 er
buslijn 32, 34, 38, 45, 49, 49a.
P.C.G. acht
gezamenlijke Iij«l
noo;
niet wenselijk
dig worden", zegt hij. „en de oorlog
daar moet .zo snel mogelijk ophouden.
Maar de officieren, die daar zittén,
willen niet anders. Zij verdienen daar
tijdens de oorlog twéé keer zo veel als
Wanneer ze in Portugal zouden zitten.
En van de gewone soldaten hebben
we helemaal niets te verwachten. Die
weten niet eens,waar het om gaat. En
voor zover de officieren aan Angola
wel zelfstandigheid willen geven, wil
len zij toch een blanke overmacht,
zoals in Rhodesië. Dat zijn dan vooral
de mensen, die afstammen van de
oude kolonisten en die de kleurling
nog steeds zien als een soort levende
machine, waarmee je veel geld kunt
verdienen."
Ongetwijfeld is José Antonio niet de
enige Portugees, die om politieke re
denen naar Nederland is gekomen.
Gedurende de laatste vier jaar zijn er
bijvoorbeeld al 300.000 uitgeweken
naar Frankrijk. Wie deze mensen wil
helpen, moet contact opnemen met
het Angola-comité, Klarenburg 253,
Amsterdam, tel. 196511.
JAN DIJKSTRA
HOOFDDEALER
MORRIS 1100 v.a. fl. 6697 -
MORRIS 1300 v.a. fl. 7537 -
SHOWROOM
Nw. Binnenweg 20 - Tel. 256422
Rotterdam
Magazijn en werkplaatsen centraal
gelegen op beide maasoevers
Morris Mini
thans beperkt
uit voorraad leverbaar
365 dagen van het jaar
bloemenkiosk
STATIONSPLEIN
.(ingang STATION)
GEOPEND
Elke dag van 's n
's avonds 9.00 a
srgens 8.00 tot
(OOK ZONDAGS).
Grote antiekmarkt
GOUDA
SOCIëTEIT DE KUNSTMIN
BOELEKADE
II en 12 oktober, 11 tot 19 uur.
In het jaarverslag van het Stede
lijk Museum Schiedam staal dat er
veel gebruik wordt gemaakt van de
rijkssubsidieregeling met betrek
king tot de aankoop van schilderijen
door particulieren tijdens gehouden
exposities. Er Merd in het verslagjaar
voor éen bedrag van f ?öVsy,öa aan
werken binnen de subsidieregeling
verkocht en voor f 8600 huiten de re
geling. De vereniging „Vrienden van
het Museum" telt 350 leden. Het be
zoek aan het museum is bevredi
gend geMeest. nl. 24.701 tegen 27.752 in
het voorgaande jaar.
In het opspuitingsgebied Kethel
werden de restanten van oude woon
plaatsen ontdekt. Een groot aantal
scherven kon worden geborgen. Een
terpje nabij de Kerkweg werd in sa
menwerking met de heer C. Hoek te
Rotterdam onderzocht. Behalve
scherven werd in de woonlaag een be
nen weefkam, een versierd heft, een
slijpsteen en een lodenring gevonden.
In samenwerking met de Rijksdienst
voor Oudheidkundig Bodemonderzoek
te Amersfoort, de Geologische diénst
te Haarlem en de Stichting Bodem-
kartering te Wageningen, wérd in bo
vengenoemd gebied een gróót aan
tal grondboringen verricht. Een aan
tal bodemvondsten werd onderzocht
en gerestaureerd, pré-historisch hout
werd geconserveerd met polyclycol
en ook het gereedschap voor de kui
perij werd ontroest en geconser
veerd.
Mejuffrouw M. A. de Jong van het
Costuum Museum te Den Haag de
termineerde kledingstukken uit de
verzameling. Om meer bergruimte te
verkrijgen werden op de bestaande
depots stalen rekken aangebracht.
Hierdoor kon een aanvang gemaakt
worden met het inrichten van een don
kere kamer. Ook op de zolder van de
linkervleugel werden rekken ge
plaatst ter uitbreiding van het schil
derijen-depót.
Het gebouw bleef aandacht vragen
van zowel het personeel als van de
Dienst Gemeentewerken. Deze dienst
behandelde de muren in de tweede
„ontvang"-kamer van het museum.
Het in de aula aanwezige orgel uit
1773, gebouwd door H. H. Hess te
Gouda werd op 8 november 1968 weer
in gebruik gesteld. Met deze orgel
restauratie is voorlopig een einde ge
komen aan de diverse restauraties
aan het gebou t. en meubilair.
Sociëteit „De Vonk" in gebouw
„De Jeugdhaven" aan de Lange Ha
ven is weer geopend. De sociëteit is
gedurende de maand oktober geopend
op zaterdag- en zondagavond van 8-11
uur. De contributie bedraagt f 3,- per
maand.
De dienst begint vrijdagavond om 6
uur. Dienst apotheek Evers, Lange
Hagen 81, telef. 268242 en Kethel,
Schiedamseweg 41, telef. 269927.
DWARSGEBAKKEN NATUURWIT'BOERENBRUIN
KRENTEN-ROZIJNENBROOD KRENTENBOLLEN
BOERENROG PUNTJES EN BOLLEN
De Prot. Chr. raadsfractie van
Schiedam heeft in een schrijven o.a.
gericht tot de A.R. kiesvereniging te
kennen gegeven, dat men de tijd nog
niet gekomen acht om met een geza
menlijke lijst KVP, AR en CHU uit te
komen bij de komende gemeente
raadsverkiezingen. Men verklaart
echter wel prijs te stellen op samen
werking tussen beide laatstgenoemde
groeperingen. Het wordt niet onwaar
schijnlijk geacht, dat in de toekomst
samenwerking op breder basis ..ge
wenst zal zijn, mogelijk via een geza
menlijk:? lijst, doch dit wordt thans
nog niet wenselijk geucht. De verga
dering van tfe A.F. kiesvereniging
kon zich met dit standpunt verenigen
Men verzette zich evenwel tegen de
aanduiding „conservaief" te zijn; de
ARP is even zo goed progressief als
andere partijen, zo werd geconsta-
4
In de herfstvakantie en wel op
23 en 24 oktober aanstaande heb
ben ivij voor onze jeugdige lezers
beslag kunnen leggen op tW'.e
voorstellingen van Baron" Swie
bertje. Een nieuw kolder avontuur
op het kasteel rnet Swiebertje
(Joop Dodereren bromsnor (Bon
Geels). De rol van Baronesse van
Troetelaar tot Hupsehoten is in
handen van Maya Bouma, terwijl
Kokadorus, dé huisknecht, door
Piet Hendriks waar gemaakt
wordt, ln samenwerking met ons
weekblad, het Then,erbureau Car
lo Flink en het heaterbureua
Jöop v. d. Ende Xe Amsterdam,
hebben wij een reductie voor on e
lezers op deze voorsteltihgen ver
kregen. De voorstellingen zijn in
de Rotterdamse Doelen, ln dit
blad treft u een reductiebon aan
die recht geeft op ten hoogste vier
plaatsen.
KAARTVERKOOP UITSLUI
TEND aan de kassa t an De Doelen
vanaf 16 oktober, dagelijks-van
104 uur, telefonisch van 124
uur onder nummer 132490.
VUEÏÏÏTJGEN
HEBBEN ALTIJD
VQGRBANG
Dit bord geeft zo alleraardigst de
stemming van verschillende bestuur
ders van onze zo goede stad weer.
Omtrent de aanleg van een nieuwe
startbaan bij de Luchthaven Rotter
dam is veel in beweging gekomen.
Meer hierover elders in ons blad.
0 De. Schiedamse vereniging van
aquariumhouders „Natuurgenot in
huis" zal op een nader te bepalen da
tum een bezoek gaan brengen aan het
grote aquarium dat is aangebracht in
de Vara-studio. Verder zal een cursus
worden georganiseerd in aquariumfo
tografie.