SLOTEN
Toverlantaren verloor nog niets van z'n magie
15.9»
houdt de adem
KRATZv
Peter Bonnet maakt uniek museum voor Sloten
Randstadtoeristen naderen...
i«UNSTKASti^jp NeUHgiT I
elke vrijdagavond
...tot 9 uur open
Peter Bonnet heeft de meeste van zijn 73
jaren in Sloten doorgebracht. Hij houdt
van de stad, omdat hij van wind en water
houdt en omdat hij er aan de Lindegracht
een oud huis heeft, dat zijn eigendom is.
Daarom is Amsterdam nooit zijn thuis
haven geworden. Hij heeft er gestudeerd
(tekenen) en gewoond en hij zou uit
stekend passen in de geschakeerde menig
te van de hoofdstad, waarin hij een van de
markante figuren zou zijn. Beter dan in
Sloten, dat in hem een kleurrijke excen
triek ziet, naar wie men niet luistert, die
men niet kent in zaken die de stad raken.
Dat is jammer voor Sloten, want Bonnet is
een man van grote culturele kennis met
een helder oordeel, die Sloten met raad en
daad terzijde zou kunnen staan. Zoals dat
vroeger het geval was toen de pastoor hem
de bouwtekeningen van de nieuwe kerk
voorlegde. Een opmerking van Bonnet had
tot gevolg dat de pastorie wèl aan de kerk
werd gebouwd, waardoor het bouwwerk
niet detoneerde in de broze omgeving. Als
men naar hem had geluisterd was het
zeventiende eeuwse stucwerk uit het stad
huis niet vernield en had de brandspuit uit
het begin van de vorige eeuw een zinvolle
bestemming gekregen in plaats van op de
schroothoop te belanden.
VOOR HAAR
MANICURE ÉTUIS
VOOR HEM
MOOIE, DEGELIJKE ZAKMESSEN.
Korfe Hoogstraat 18 Rotterdam
Telefoon (010) 135763
Bonnet lijkt waarschijnlijk het meest op
zichzelf, maar ook op Einstein, Schweit
zer en Livingstone en alle drie tegel'ik. Een
markante figuur, eens directeur van de
nijverheidsschool van 't Nut, een man van
38 hobbies: oudheidkunde, kunstge
schiedenis, muziek (Beethoven, Bach en
Schubert zijn zijn lievelingscomponisten),
dichtkunst (hij geeft een gedicht over de
Maas mee), timmeren, schilderen, tekenen
en alles wat in het verlengde hiervan ligt.
Hij zal Sloten volgend jaar Pasen aan een
uniek museum helpen. Het zal „De ma
gische Lantaren" gaan heten en een vol
strekt bijzondere verzameling toverlan
tarens, projectoren en oude „bioscopen"
(filmprojecters zeggen we tegenwoordig)
herbergen.En niet alleen de technische
apparatuur, maar ook de plaatjes en de
films die ermee vertoond worden. Hij
heeft een indrukwekkende verzameling,
opgebouwd in vele jaren, in veel gevallen
met zijn eigen hand hersteld en gerestaur
eerd. Alleen de maquette van de grote
kermistent, het stereoscoopkabinet, liet
hij bij Van der Velde in Apeldoorn
bouwen. Het is de tent van Slieker, de
eerste bioscoopexploitant in Nederland.
„Dat wordt betwist", zegt hij, „maar ik
weet zeker dat Slieker de eerste was".
DE MAAS
Gedichtdoor Peter Bonnet
Met jeugdig elan, vloeit de Maas altijd verder,
Haar doel is de verte, de eeuwige zee,
Niets is hier blijvend, want alles is worden,
Want alles gaat voort, en dies gaat mee.
Ik sta aan de dijk, dooreen venster te staren,
En zie naar de stroom, die kabbelend wijkt,
Wendend en kronkelend, door bergen en dalen,
Een symbool van het leven, dat nimmer bezwijkt.
Ik sta aan de dijk, en denk aan het verleden,
Wat eenmaal was, en voor altijd verdween,
Vreugde en droefheid, als kabbelende golven,
Spoedend steeds verder, steeds verder daarheen
Ik sta aan de stroom, en denk aan de toekomst,
Steeds kabbelt ze door, naar de oneindige zee,
A lies vernieuwt zich, naar eeuwige wetten,
Want alles vloeitvoort, en alles gaat mee.
LaternaMagica
In zijn museum zijn ook afbeeldingen van
de Luikerwalen, Belgen uit de omgeving
van Luik, die met de Laterna Magica op
hun rug door ons land trokken ;mismaakte
wezens, die in een eigen taal communi
ceerden, koeterwaals. Als directeur
conservator zal hij straks bezoekers in zjjn
museum rondleiden, de verhalen vertel
lend die de geschiedenis van de cinemato
grafie kenmerken.
Over Atanasius Kirchef bijvoorbeeld, de
priester die in de laatste jaren van de ze
ventiende eeuw Rome „onveilig" maakte
door op de perkamenten gordijnen van
onwillige kerkbezoekers de duivel te pro-
Peter Bonnet bij de „Laterna Magica
Het stereoscoopkabinet van Slieker, de staat volgend jaar i
eerste bioscoopexploitant in Nederland, museum.
jecteren uit de magische lantaren onder
zijn pij. Of over Robertson die in 1792
séances in Parijs gaf, gedurende welke een
griezelend publiek contact onderhield met
de geestenwereld: handig geëxploiteerde
nep via een toverlantaren.
Hoewel hij zegt veel te laat begonnen te
zijn met verzamelen, was Peter Bonnet al
hheel vroeg verliefd op de eerste toverlan
taren, die hij van zijn oom kreeg. Die oom
staat eigenlijk aan het begin van zijn
museum. Op 25-jarige leeftijd was oom zo
goed als ten dode opgeschreven totdat hij
van een arts het advies kreeg te gaan rei
zen. Het kopen van een kermis „panora
ma" bood die gelegenheid. Vreemde voor
stellingen, die het publiek in hun ban hiel
den, werden vertoond: de gifmoord van
Leiden en ander actueel gebeuren. Toen
het lichtbeeld zijn intrede deed - natuur
lijk op de kermis - schakelde oom over.
Hij hield er zijn gezondheid bij, want pas
een val van de trap op 81-jarige leeftijd
werd hem noodlottig.
Het zijn vooral verhalen als deze die het
museum zijn levendigheid zullen geven.
Bonnet is een groot verteller, de spullen
die hij ten toon zal stellen zijn om niet op
uitgekeken te raken.
Genootschap
Sloten heeft er tot nu toe geen cent voor
over. Bonnet is er niet treurig om. Hij
heeft een genootschap gevormd, waarvan
Gerard van de Akker, die eens zijn verza
meling zal beheren, voorzitter is. Het
genootschap zal trachten anderen te inter
esseren, zodat het museum op de beste
wijze ingericht zal kunnen worden.
Bonnet stelt zijn huis ter beschikking. Hij
is druk bezig met het herstel van veel appa
ratuur, met het timmeren van vitrines en
het bijwerken van de plaatjes die vertoond
zullen worden.
Een „eigenbouw" museum dus, waarvoor
grote belangstelling zal bestaan, gezien het
grpte aantal platgedrukte neuzen tegen
het raam, waarboven ogen speurend door
zijn kamer gaan. Want de toverlantaren
heeft nog niets van zijn magie verloren.
Een zeer oud exemplaar van de toverlan-
elke vrijdagavond
...tot 9 uur open
Een heel mooie aanwinst voor
moeders huishouden waar ze
terecht trots op zal zijn, staat
op onze vergrote Huishoud-
afdeling, souterrain.
Luxe broodtrommel, in fraaie
roestvrij stalen uitvoering. Een
hygiënische bewaarplaats voor
Uw brood, met prima sluitend
kanteldeksel. afmetingen 42 x
26 x 18 cm, nu voor nog géén
zestien gulden.
Roestvrij staal
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in onze vergrote
Huishoud-afdeling, souterrain,
deze geweldig mooie stalen
broodtrommels, roestvrij, dus
hygiënisch, met praktisch
kanteldeksel
J| A
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in ons souterrain de
ze Duitse wekkertjes met 2
bellen, de kast in diverse fraaie
kleuren, met 1 jaar
garantie.
Oók zaterdagavond tot 9 uur
Frans elegant is dit prachtige
Duitse wekkerklokje, dat Sin
terklaas dit jaar uit Spanje
meebrengt.
Een werkelijk bijzonder fraai -
wekkertje met 2 heldere koper
kleurige belletjes, mooie Franse
wijzerplaat met lichtgevende
wijzers en cijferpuntjes.
Een prachtig Sintkado dit West-
duitse wekkertje, de kast in
diverse beschaafde kleuren, af
gewerkt met koperkleurige
rand, nu voor nog géén zes
gulden.
met 1 jaar garantie
r DE HAVENLOODS, 27 NOVEMBER 1969
Sloten, kleinste stad van Nederland sinds Bronkhorst zijn zelfstandigheid verloor - sinds het in 1250 de trotse rechten verkreeg in
Friesland de achtste stad in rang - ligt „met ingehouden adem" in het Friese merengebied, doelwit van recreatie-beluste randstede
lingen. De dag nadert dat Amsterdam slechts op een uur rijden van Sloten ligt: de nieuwe weg door de nieuwe I Jsselmeerpolders brengt
het unieke watersportgebied binnen „handbereik" van neurotische stedelingen, die er in Slotense ogen uitzien als langharige Da.n-
slapers met de boze opzet het stadje luidruchtig uit de rustieke droom te heipen.
Met enige zorg ziet men de toekomst tege
moet, mag wel gesteld worden, want de
brave middenstand - er zijn nu al drie
bakkers op 734 inwoners; twee ervan
danken hun bestaan aan de zomerse inva
sie van watersporters - wil natuurlijk best
zijn graantje meepikken van de materiële
welvaart die Sloten wacht. Maar ander-
de nïet-Fries die op dit idee kwam (en die
in hotel „De zeven wouden" naarstig de
bevolking raadpleegt over de juiste naam
geving van zijn bezit) zal niet alleen uit
ideële motieven zijn geld investeren.
Wel een oudheidkamer dus, maar „het
levende verleden" verdwijnt meer en meer
uit het stadje. De prachtige deuren van het
betimmering hebben. Bonnet verklaart;
„De mensen hier geven er niets om. Er zijn
er, d ie zeggen dat ze de hele oude boel plat
moeten gooien en er mooie nieuwe, mo
derne wijken voor in de plaats moeten
bouwen".
Be jachthaven van Sloten.
U.HUJV. J,iauuigc UCUtCIl van IlttC
zqds is de burger van Sloten beducht op- kaaspakhuis bleken na de opknapbeurt te
het verhes aan identiteit, dat het'stadje te 7ii'n «j
wachten staat als het al te zeer toegeeft
aan de wensen van recreatiezoekenden,
die na hun vaartochten vertier willen zoe-
Buiten de wallen
ken in koffiebars en onderkomens, waar
de jukebox de dienst uitmaakt!
„Het moet hier geen Grouw worden", zegt „aai uCi «vciuienue-eeu
de directeur van de plaatselijke industrie, stucwerk onder slopershamer viel
een kunstmelkfabriek - de grootste van plaats moest maken voor gestroomlijnd
Nederland met een wekelijkse, produktie board. „Het is Godvergeten", knalt hij
van 12 miljoen liter kalvermelk. Grouw is door de telefoon.
zijn verdwenen uit het stadsbeeld, omdat
ze goed van pas kwamen in de woning van
een van de wethouders. De hervormde Er is een nieuwe wijk. Veel van de honderd
perdikant kan hier nogvrede mee hebben, arbeiders van de fabriek wonen in de
maar hij vloekt overtuigd als hij het heeft nieuwe huizen in „Sloten buiten de wal-
over de modernisering van de hal van het len"> gebouwd in het weiland over de
stadhuis, waar het zeventiende-eeuwse bruS. waardoor het er eigcnliik niet bij-
2 miljoen liter kalvermelk. Grouw is door de telefoon,
het grote schrikbeeld voor Sloten: duizen
den mensen, voor het merendeel jongelui,
die de plaats 's zomers overstromen;
lawaai en patat.
hoort. Het is een woonwijk zonder
kels, zodat de mensen klagen „helemaal
naar de stad te moeten" voor een vergeten
pond suiker, in de stad praten ze enigszins
vertederd over dë nieuwe wijk, omdat het
bejaardenhuis er staat, gesticht uit een le
gaat, waarin wordt bepaald dat een onpar
tijdige commissie, waarin natuurlijk de
dominee, de dokter en de burgemeester,
negen bejaarden aanwijst die met geld toe
(nog geen tientje in de week) in het cen
trum mogen wonen. Het is een eer te wor
den uitverkoren.
Sloten is overwegend nog een agrarische
gemeente. Er zijn drie beroepsv issers, er is
De 73-jarige Peter Bonnet verbaast zich er
niet over. Jaren geleden is hij er getuige
van geweest dat de plaatselijke brandspuit
nr -ie-,. uit het begin van devorige eeuw door een
Wat wil Sloten? Het is niet helemaal dui- sloper aan stukken werd geslagen. De
delijk. De nieuwe jachthaven voor 250 man had er spijt van dat hij honderd'gul-
de den voor het materiaal had geboden. Het
een bloeiende middenstand, omdat de
toeristen geld in het laadje brengen en er is
een fabriek, een agrarische industrie. Op
industriële uitbreiding wordt niet gere
kend, de landbouw is als overal een aflo
pende zaak; Sloten moet zich dus wel op
het toerisme oriënteren. Het doet het. Met
mate nog en angstig om de greep op de
zaak te verliezen. Men is verlangend en
bang tegelijk om de toekomstige stroom
uit het westen te ontvangen. Sloten houdt
de adem in.
mk i
•stad. Het weren van koffiebafs en derge
lijke moet de stad behoeden voor al te veel
bezoek. Het nieuwe kampeerterrein zal
ongetwijfeld meer mensen trekken.... Een
adembenemend schouwspel.
ding was duizenden waard. Ik trachtte nog
de burgemeester voor het behoud van de
brandspuit te interesseren, maar het was
tevergeefs".
Aan de buitenkant lijkt Sloten aardig de
Oudheidskamer ï.and des tijds te hebben weerstaan. De
huizen langs 't Diep bieden de verraste
Sloten is beeldschoon. Niet slechts water- bezoeker het beeld van een tijd, waarin de
sporters komen binnen de stadswallen. Donia's en de Van Haringsma's'de scepter
Ook zij die op zoek zijn naar oude gevels, over Sloten zwaaiden, deftige families die
historische gebouwen en verstilde verge- gebruik maakten van het tolrecht. Een
Zichten. Of Sloten hun voldoende tege- „buitenkantig" beeld, genoeg voor de
moet komt is de vraag. Inderdaad is er toerist. Maar de vorser naar oudheid is te-
thans sprake van de inrichting van een leurgesteld als hij merkt dat slechts gedeel-
soort oudheidkamer met „kaasbar", maar ten van nog maar drie huizen de originele
