"Met een wiel in het graf..."
aanbieding
Taxi-bedrijf is geen rozegeur en maneschijn
Evangelische
Omroep krijgt
zendtijd
Ulegt
f28,-op tafel
DEKLERK&ZN
DE HAVENLOODS, 11 DECEMBER 1969
Q.O.
In verband met de steeds weer naar buiten tredende spanningen in het Rotterdamse
taxi-wezen heeft een medewerker van ons blad anderhalve maand als taxi-chauffeur zijn
brood verdiend. Zijn bedoeling was uit te vinden waar het in deze branche aan schortte.
Om geen vertekend beeld te krijgen bood hij zijn diensten aan bij het meest gerenom
meerde bedrijf in het Rijnmond-gebied.
Hierbij bleek al gauw dat niet alleen voor Het komt ons voor dat indit geval de actie
de eigenaars van de taxi-bedrijven de (het stellen van onmogelijke en dus al
chauffeurs een regelmatige-bron van in- gauw ridicule eisen) zowel als de reactie
komsten zijn, maar ook voor de doktoren (het geheel of gedeeltelijk aan de laars lap- m
en de gemeent evoordat we ook maar een pen van instructies, of althans het passieve
verzet ertegen), wijzen op een latent ge
spannen verhouding tussen werkgever en
werknemer.
taxi-stuur in handen hadden gehad waren
we al meer dan een weekloon kwijt aap
borgsom (f. 100,-), verplichte medische
keuring (f. 27,50) allerlei niet minder ver
plichte vergunningen, stamkaarten en
boekwerkjes (ca. f. 25,-), en uniform-
kleding, hoewel dit laatste, i.v.m. de ge
bruikelijke proeftijd, beperkt bleef tot een
pet met klep (f. 15,-).
•Hierbij bleek het taxi-bedrijf dus eén van
de weinige te zijn, die anno 1969 dit soort
kosten nog op zijn werknemers afschuift.
Ook de verplichte uniformen, waarvan een
chauffeur er toch wel minstens twee dient
te hebben, zijn voor eigen rekening, even
als de bijbehorende zwarte schoenen, de
witte overhemden en, in het koude jaarge
tijde, een uniformjas en bijpassende shawl.
Spons
Zoals voor de hand ligt, en ook in directie
circulaires regelmatig werd benadrukt,
dient een taxi- chauffeur niet bij de men
sen voor te rijden alsof hij zojuist uit de
Sahara komt gestoven. Het schoonhouden
van zijn wagen is dan ook een integrerend
onderdeel van zijn taak. Hiervoor werd
ons royaal een spons ter beschikking ge
steld. Het vinden van water was niet al te
moeilijk, want de garage bevatte in elk ge
val twee kranen. Het vinden van een em
mer werd echter aan onze eigen vinding-
rijkheid overgelaten. Wat dit betrof bleken
er tenslotte drie mogelijkheden te zijn:
gjidermans emmer te pikken, zelf een em-
jner mee te brengen, of regelmatig de
spons onder de kraan nat te »/aken. Ze
men voor de ramen werden niet verstrekt,
maar konden vervangen worden door sa
mengepropte oude kranten die men, naar
keuze, van huis kon meebrengen of, zo
lang de voorraad strekte/uit een van de
prullenbakken kon vissen.
Nu weet elke auto-bezitter dat het behoor
lijk reinigen van een modder- en regen-
bespatte wagen geen werk van een paar
minuten is. Niettemin meende de directie
van het bedrijf onlangs in een circulaire te
kunnen eisen dat elke chauffeur zich, 15
minuten na aanvang van zijn diensttijd, bij
de telefooncentrale gereed diende te mel
den om uit te rijden. Als men weet dat in
datzelfde kwartier ook nog de beginstan-
den van de meter genoteerd, de olie gecon
troleerd en zonodig bijgevuld, en de onver
mijdelijk vuil geworden handen gereinigd
moeten worden, dan krijgt men een idee
van de absurditeit van een dergelijke in
structie, die volgens de circulaire inge
geven was door de op handen zijnde kos-
tenverzwaringen. Overigens werden de
regelmatig verschijnende directie-circu
laires, naar ons verzekerd werd, gewoon
lijk gebruikt voor de onderkant van de rug.
Kamerbreed nylon tapijt, de_
vloerbedekking die 't meest
wordt gevraagd omdat ze zo
slijtvast, praktisch en mooi is,
brengen wij nu met extra voor
deel.
Zware kwaliteit kamerbreed
nylon tapijt met rubber wafel
rug, dus geen ondertapijt nodig.
Het mooie rustige dessin is er
in 4 kleuren. Omdat er kleine
schoonheidsfoutjes in zitten,
verkopen wij dit fraaie tapijt
nu per meter voor nog géén
zes en tachtig gulden.
kamerbreed
nylon tapijt
400 cm breed
Neemt U de maat
van Uw kamer
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op onze Ie etage
dit kamerbreed nylon tapijt
met rubber wafelrug, een zware
kwaliteit, in mooi rustig dessin
en keuze uit de kleuren rood,
cognac, geel en blauw,
400 cm breed,
per metei* a
voor i
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
a Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best.
Sanitair
Met de sanitaire inrichting in de garage
bleek het droevig gesteld. Op de lang-
vooroorlogse potten durfden we nauwe
lijks te gaan zitten; toiletpapier was geen
enkele maal aanwezig, wél oude kranten.
De doorspoeling bleek niet opgewassen
tegen haar taak.
Hier komen we vanzelf op de wasgelegen
heid, die eveneens elke hedendaagse be
schrijving tartte. Behalve dat wasbak en
spiegel onbeschrijflijk oud en smerig wa- m
ren, trof men daarbij geen zeep en hand-
doek aan, die zich echter wel, elk op een
verschillende plaats, veertig meter verder
aan de andere kant van de garage bevon
den. De traditionele procedure was dan,
dat men eerst een handje poederzeep ging
halen, vervolgens met de zeep in de ene
hand zijn behoefte ging doen, en tenslotte,
na zijn handen gewassen te hebben, veertig
meter verder zijn handen ging afdrogen.
Tenzij een chauffeur zijn eigen handdoek
en zeep (en toiletpapier) meebracht, een
van de weinige initiatieven waartegen van
wege de directie geen bezwaren beston
den.
De eerlijkheid gebiedt te vermelden dat
tegen het einde van ons dienstverband
nieuwe urinoirs werden aangebracht. Een
los rondzwervende w.c,-pot scheen erop te
wijzen dat ook dit gedeelte van bet afgaan
de aandacht van de directie genoot. Moge
lijk zal de sanitaire achterstand bij het be
drijf dan ook binnenkort zijn ingehaald.
Rijden
Voordat we voor de eerste maal de garage
uitreden, werden we door de directeur
welkom geheten, die ons onmiddellijk
daarop meedeelde dat wij voor zijn bedrijf
uiteraard alleen bruikbaar waren als we ge
noeg binnen brachten. Op zich genomen,
geen onredelijk verlangen, maar wat wel,
omdat we bij de groep der garage-chauf-
goedkoop vervoer belangrijker was dan ge
ruisloze motoren en dikke verende kus
sens.
WAT voor mannen zijn het die elke dag
weer, uitgeslapen of niet („met één wiel in
het graf", zoals een oude chauffeur zei),
soms gekoeieneerd door klantep alsmede
door superieuren en zich superieur voelen
den, in bedekte opdracht goochelend met
voorschriften en reglementen (en zelf voor
de gevolgen opdraaiend bij betrapping),
wat voor mannen zijn het die aldus, tegen
een bescheiden, alleen met veel inspanning
verdiend weekloon en onder belabberde
arbeidsvoorwaarden de burger en burgeres
op elk moment van het etmaal veilig en
(zo) vlug (mogelijk) naar welke bestem
ming dan ook brengen?
Het enige dat deze mannen aan het taxi-
stuur schijnt te kluisteren is de zucht naar
HET ONVERWACHTE/ en het AVON
TUURLIJKE, een zucht die op beschei
den Hollandse schaal wordt bevredigd.
'Maar een zucht die tamelijk duur betaald
wordt.
WELKE van de drie betrokken partijen
in het sudderende taxi-conflict heeft de
beste troeven, het publiek, de taxi-onder
nemingen of de chauffeurs? Het komt ons
voor dat men in dit globale artikel al vol
doende gegevens vindt voor een redelijk
verantwoord antwoord.
Waarom, moet het toch zo'n grote slee
zijn? Met een kleinere wagen kan men
sneller en goedkoper werken.
feurs hoorden, een vraagteken achterliet.
We konden immers niet meer ritten maken
dan ons door dé telefoon-centrale werden
opgegeven. Dit in tegenstelling tot de zg.
„blokbanders", die ook op elke stand
plaats passagiers mogen oppikken.
In de praktijk bleek dit bruikbaar zijn voor
het bedrijf geen eenvoudige opgave. Een
chauffeur moet dagelijks gemiddeld
f 100,- bij elkaar rijden om aan een brutor
weekloon van f 175,— te komen. Als we
de doorsnee stadsrit op f. 4,50 stéllen, be
tekent dit dat hij dagelijks ruim twintig
ritten moet maken. In de praktijk blijkt
dit, door de drukte van het verkeer en
doordat er niet genoeg vraag is naar taxi
vervoer, een onhaalbare kaart.(Extra
fooien tellen vanzelfsprekend voor het be
drijf niet mee, omdat deze in de porte
monnee van de chauffeur verdwijnen).
Onze laatste dag, toevalligerwijze een uit
schieter, zag er als volgt uit
1. 's Gravensingel - KLM
2. Kon. Èmmaplein - Station Blaak
3. Crooswijkse Bocht - Lisplein
4. Margrietstraat - Lisplein
5. Nic. Ruysstraat - Vasteland
6. Parklaan - Dijkzicht
7. Willemskade - Vierhavenstraat
8. Vasteland - Passerelstraat
9. (vergeefs voorgereden en gewacht/
10. Galileistraat - Baan
11's Landswerf - Havenstr.w
12. Wijnhaven-Coolhaven.
13. Math, laan - Zweedsestr.
14. Schiedamseweg - Lloydkade
15. Calandstraat - Zestienhoven
16.Zestienhoven-Atlanta
7.00- 7.15
6.40
7.40- 7.50
3.60
8.05- 8.15
3.80
8.40- 8.45
3.80
9.00- 9.10
5.00
9.45- 9.50
3.40
10.20-11.10
10.40
11.25-11.35
4.20
13.00-13.10
3.40
13.30-13.45
6.80
14.10-14.30
9.00
14.50-15.00
5.00
16.15-16.25
5.60
17.10-17.30
5.60
17.45-18.05
7.40
18.15-18.30
7.40
;n de kolom tijden staan de zuivere rij
tijden vermeld, afgerond op 5 minuten. De
eerste kolom bedragen zijn die van con
tant betalende passagiers. Van deze cate
gorie, die hier de helft van het totaal uit
maakt, moet ook de extra fooi komen. De
tweede kolom bedragen geeft ritten op re
kening aan, waarvoor bonnetjes worden
gemaakt. Extfa-fooien komen hierbij zo
goed als niet voor. Een rit als vermeld on
der nummer 7 neemt door het wachten
veel tijd in beslag en levert te weinig op. In
dezelfde tijd kan men drie doorsnee-ritten
maken, die bovendien nog extra fooien
kunnen opleveren. In het geval van num
mer 9: het komt voor dat ritten, na voor
rijden en wachten, worden afgezegd. Als,
zoals in dit geval, de besteller achterhaald
kan worden, kan de aanslag en wachttijd
in rekening worden gebracht
Uit het bovenstaande blijkt dus dat we,
ondanks 11/2 uur overwerk, nog niet eens
de per dag voorgeschoten f. 15,bij el
kaar hadden gereden.
Dit was dan ook'de reden waarom we na
anderhalve maand werden aangemoedigd
om er „een eind aan te maken". Eraan
herinnerend dat garagewagen-chauffeurs
.niet meer ritten kunnenmaken dan zij per
mobilofoon opkrijgen, kan men uit dit
slot van ons taxi-avontuur een van twee
conclusies trekken: a. wij reden niet
„scherp" genoeg op de stopwatch (het be
wijs dat we meer ritten hadden kunnen
maken als we dat wél gedaan hadden is
overigens niet geleverd), of conclusie b.:
we werden als beginneling door de tele
foon- centrale wat minder royaal bedeeld
met ritten dan de collega's met langere
diensttijd.
Hiermee komen we op het punt van de
beweerde vriendjespolitiek, wat echter
een moeilijk te controleren zaak was.
Bovendien is het heel begrijpelijk dat de
oudere chauffeurs niet graag de uitbrei
ding van het aantal chauffeurs in hun por
temonnee voelen. Wel vragen wij ons af of
de aanstelling van nieuwe chauffeurs door
de directie niet gezien wordt als een mid
del om de andere chauffeurs tot extra in
spanning te prikkelen.-
Onoverbrugbaar
Onze relatief lage „produktie" moet mede
verklaard worden door een schijnbaar on
overbrugbare tegenstelling: het taxi
bedrijf moet, om zich te handhaven en (zo
mogelijk) winst.te maken, zoveel mogelijk
wagens van zijn totale wagenpark de straat
op sturen. Dit is echter in het nadeel van
de chauffeurs, want hoe méér concurren
tie er is, -des te minder wordt hun aantal
ritten en dus hun verdiensté.
Het handhaven van deze tegenstelling
heeft voor de werkgever een paar plezieri
ge kanten. De eerste kant is, dat de onder
linge rivaliteit van de chauffeurs erdoor
wordt aangewakkerd, en, als gevolg daar
van, de eensgezindheid ondermijnd wordt,
waardoor in vele gevallen, bij arbeidscon
flicten bijvoorbeeld, tenslotte de werk
gever aan het langste eind trekt. De andere
kant is, dat de chauffeurs onder aanzien
lijke druk komen te staan om een zo hoog
mogelijke produktie te realiseren, wat,
aangenomen dat er een overvloed aan pas
sagiers is, alleen kan door sneller te gaan
rijden. Wat op zijn beurt overspanning en
oververmoeidheid in de hand werkt.
Wij zouden op dit punt verdacht kunnen
worden van onervarenheid, als er niet in
een boekje van een Parijse taxi-chguffeur
de volgende passage te lezen was:
„Een bevriende arts heeft me verteld, dat
een aanzienlijk aantal taxi-chauffeurs
terecht komt in Sainte Anne (psychia
trische inrichting bij Parijs). Het slechtst
eraan toe zijn de chauffeurs met mobilo
foon aan boord, die hun gedachten bij
twee dingen tegelijk moeten hebben: de
rit waar ze aan bezig zijn, en de rit die ze
moeten maken direct nadat de eerste is
beëindigd. De voortdurend gespannen
aandacht en het onvermijdelijke jachten
om op tijd te zijn, leiden heel snel tot een
oververmoeidheid die een ondermijning
van het zenuwstelsel ten gevolge heeft.
Dat is dan weer de weg naar depressies en
geestelijke stoornissen".
Wij willen niet beweren dat we dagelijks
tien uur lang de ene rit na de andere heb
ben gemaakt. Maar zelfs bij het bescheiden
gemiddelde van 12 ritten in tien dienst
uren zijn we van de zes achter ons liggende
taxi-weken er zeker vier chronisch over
vermoeid geweest. Voor zover we hebben
waargenomen worden oudere chauffeurs
ook duidelijk ontzien wat het aantal te
maken rij-uren (niet te verwarren met
diensturen) betreft. Deze regeling zij hun
van harte gegund, maar heeft als voor
waarde ófwel dat de jongere chauffeurs er
een beetje harder aan trekken, ofwel dat
het bedrijf minder verdient. We zijn er ech
ter niet achter gekomen waar op dit punt
de lengte of de breedte zit, waar, zoals het
spreekwoord zegt, alles uit moet komen.
Illusie
Op het ogenblik maakt een garage-chauf
feur die in de dagdienst zit (8-18 uur)
wekelijks 60 (ZESdaagse werkweek)
diensturen. Wanneer hij in de z.g. ploegen
dienst zit (vijfdaagse werkweek), wat de
ene week dagdienst en de andere week
nachtdienst betekent, maakt hij ongeveer
5 6 diensturen. Als we nu bedenken dat hij
de grootste moeite heeft in deze 19e-
eeuwse arbeidsweek zijn weekloon van
f. 175,— bruto te verdienen, kan men zich
indenken dat een achturige werkdag een
illusie, een onhaalbare zaak is. Een acht
urige vijfdaagse werkweek zou namelijk
inhouden, dat er wekelijks drie in plaats
van zoals nu twee ploegen op de weg zijn,
wat uitbreiding van het aantal chauffeurs
en stijging van loonkosten zou veroor
zaken.
Een van de overwegingen van de werkge
vers in het Rotterdamse taxi-bedrijf bij het
Als er een aanvraag binnenkomt stuift
even later de taxi de garage uit.
inwilligen van de jongste looneisen is ver
moedelijk geweest, dat de taxi-chauffeurs
zich hiermee voor onafzienbare tijd be
roofd hebben van de mogelijkheid van een
normale 45-urige werkweek. Immers, hoe
hoger de loonkosten worden bij een twee-
ploegen systeem, hoe onmogelijker het zal
worden voor de bedrijven om een drie-
ploegen systeem in te voeren. Met andere
woorden: zolang de taxi-chahfïeurs bereid
blijven 56 tot 60 uur per week te werken
voor een loonsverhoging die minder be
draagt dan het loon voor een „derde
maat", zullen de taxibedrijven door de
knieën blijven gaan.
Op dit punt zijn de taxi-chauffeurs hét
slachtoffer geworden van een soort be
drijfsblindheid. De sinds jaren steeds toe
nemende drukte van het verkeer heeft de
indruk gewekt dat een verkorting van de
dienstweek onvermijdelijk tot geringere
verdiensten leidt. Onder de huidige om
standigheden is dit ook juist. Maar deze
omstandigheden kunnen veranderen. B.v.
doordat er speciale routes worden ge
creëerd voor het opent "rvoer en voor
taxi's, die het mogel een om elke
twintig minuten een maken (24 x
f. 4,50 is f 108,-). Dit is met zo maar een
fantasietje. Dergelijke speciale taxi-routes
bestaan reeds lang in Italië. Zo'n regeling
alleen al zou de vraag naar taxi-vervoer on
getwijfeld doen toenemen, en daarmee
ook de „omzet"!
Wie-Wat-Welke
Aan het slot van dit relaas over het Rotter
damse taxi-wezen blijven er nog een drie
tal vragen over:
WIE zijn het toch die die luxe straat
kruisers noodzakelijk achten, gezien het
feit dat zij de taxi- tarieven tot niet minder
luxueuze hoogten opschroeven? Van de
vele passagiers die we in anderhalve maand
tijds deze vraag voorlegden, was de over-
grote meerderheid van mening dat snel en
Het ministerie van cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk heeft zendmachti
ging verleend aan de stichting „De Evan
gelische Omroep". De nieuwe omroep, die
ongeveer 20.000 leden telt, hoopt in april
met radio- en televisie uitzendingen te be
ginnen. De uitgave van een programma
blad is in voorbereiding.
De zendvergunning werd in maart aange
vraagd, nadat er ruim twee jaar met de
NCRV was gecorrespondeerd en overleg
gepleegd. De stichting had geprobeerd
haar doelstellingen binnen de NCRV te
verwezenlijken. Toen deze omroepvereni
ging te kennen gaf discussie verder niet
zinvol te achten, besloot de EO zelfstandig
uitzendingen te gaan verzorgen. De toe
kenning van de zendmachtiging betekent
dat de EO wekelijks drie uur radio en één
uur televisie krijgt toegewezen. De stich
ting, die bij de NCRV herhaaldelijk op een
koerswijziging heeft aangedrongen, vindt
dat radio en t.v. meer dan nu het geval is,
moeten worden ingeschakeld om de bij
belse waarheid in deze tijd te laten klin
ken.
Met de zekerheid dat u uw geld goed heeft besteed.
Want voor dit bedrag krijgt u bij De Klerk een prachtig, zuiver
scheerwollen tafelkleed. U kunt kiezen uit een aantal warme
kleurstellingen. Een tafelkleed van formaat: 95 cm breed en
170 cm lang Een tafelkleed met twee gezichten u kunt het dus
aan beide kanten laten zien. Kortom 'n tafelkleed dat z'n prijs
dubbel en dwars waard is. Welke prijs?
Kijkt u even naar di