halve prijs Hugo Claus„Vrijdag": een meesterstuk Ernie Vann zingt de blues waar je geen hit van maakt All weather coat De evolutie van een volksliedjeszanger DE HAVENLOODS DONDERDAG 11 DECEMBER 1969 4 NU HALVE PRIJS nu... beduidend goedkoper iedere vrijdagavond Uw koopavond I DRINK NU K IHAMPAGNE! 15.500 n Frankrijks grootste champagnehuis HENRIOT Zolang de voorraad stre n 19.50 voo? WIJNHANDEI „De Beurs van Schiedam" Schieweg 116- Rotterdam Telefoon 24.29.71. - 24.25.52. Nu ook voor uw noten en hu iter,, landse kaas. Er is geen twijfel aan: „Vrijdag" van Hugo Claus is een meester werk. Het behoort met Pinters „Thuiskomst" tot één van de zeld zame hoogtepunten in de toneelli teratuur van de laatste tien of twintig jaar. Hoewel het stuk uit stekend is ontvangen, is het nog maar de vraag of het herkend is als een tijdsdocument, dat door zijn menselijkheid en artistieke kracht ver heen reikt over de grenzen van zijn eigen tijd en daardoor een „toekomst-actualiteit" bezit, die het noodzakelijk maakt het stuk de eerst komende decennia op het re pertoire te houden. Wat Claus met zijn stuk heeft ge- wild is hem in ieder geval tij dens de Rotter damse voorstel, ling op 2 decem ber 1969 ge lukt. En dat is niet minder dan een wonder. Wat hem voor ogen staat, heeft hij de dramaturg van de Nederlandse Comedie, Theun Lammertse, in een gesprek ge zegd. „Ik wou dat er tijdens het ver loop van „Vrij dag" iets gebeur de op het toneel, op het moment zelf, bijna als een happening. Daarvoor behelp ik mij met een be paalde vorm van naturalisme of rea lisme. Mijn tekst is geen illustratie van iets, het is evenwel ook geen tran che de vie. Ik denk dat als men niet aandachtig kijkt en als de regie dat Gratis concert voor bejaarden in Doelen All weather coat 'n Zweedse import jas: weg regen, kou en sneeuw. Ideaal alsautocoat, om te vissen en naar het voetballen te gaan winddichtewindvanger in de mouw absoluut waterdichte warm capiton gevoerd beschermende bontkraag Meten zonder ceintuur te dragen. In donkerblauw, groen en bruin. Maten ^56- J&5Ü Voor een prijs die ver beneden de honderd gulden ligt bent U de eigenaar van deze prachtige anti-hernia bedbankkombina» tie. Een weldaad .voor hen, die vlak en hard moeten slapen en U lost in één klap alle slaap-zit- problemen op! Een komplete slaapset bestaan de uit mahonie bedbank met stalen raster en uitschroefbare poten en met een dikke 10 cm polyaether matras. Een ideale kombinatie om rug klachten te voorkomen en om uitgerust wakker te worden voor nog géén negen tientjes. komplete antl-Hernla set met raster en polyaether matras Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver kopen wij op de eerste etage deze anti-hernia slaapsets, een mahonie-bedbank, stalen raster en 10 cm dikke polyaether matras (stofvrif en licht in ge wicht) overtrokken met blauw damast 80 x 190 cm Elke vrijdagavond tot 9 gur open Ook rruindtgmorgan open Géén tol, of echrift but. e ROTTERDAM Beijerlandselaan hk.Slaghekstraat West-Kruiskade Korte Hoogstraat Meent Katendrechtse Lagedijk Hugo Claus Elisabeth Andersen Fons Rademakers niet goed beklemtoont, dat er een he leboel passages zijn waarvan men zou kunnen zeggen: dat is inderdaad een stukje uit het leven. Maar ik geloof niet dat dat zo is. Ik zie het meer als hoe gek het ook klinkt, en met een beetje schroom hanteer ik dat ik zie het meer als een gedicht. Het is door de herhalingen, door de manier waarop de taal gehanteerd wordt, meer een gedicht dan een realistische dialoog. Nu moet elke theaterdialoog voor mij wél een gedicht zijn. De irrealistische momenten zijn ook absoluut noodzakelijk, omdat de collage van deze fragmenten en rea listische (fragmenten), precies het nieuwe is, waarin het stuk zich onder scheidt van het vroegere naturalisme. Ik zou dan ook willen dat mijn ac teurs, afgezien van het vakmanschap dat zij hebben en waarmee wij gere peteerd hebben, dat zij op het mo ment van de vertoning ook ditzelfde gevoel hebben van een gebeuren op die tijd, in die ruimte, met die actie. Dat dat iets wordt dat de gewone, be perkte „vertolking" van een toneel stuk doorbreekt. Bij een happening heb je een sche ma en dan reken je erop dat er iets zal ontstaan dat de toeschouwer of de medespeler affecteert op een manier die niet te voorzien is. Nu zou ik dat stadium ook willen bereiken dat mijn stuk herleid, gecomprimeerd neerge zet wordt: a. als een successie van gebeurtenissen die tevoren genoteerd zijn, maar ook b. dat er tussen die ge beurtenissen in iets on-ver-vangbaars, iets van het moment ontstaat, maar dat is natuurlijk iets dat bij elke op voering van elk stuk zou moeten ge beuren". Wonder namelijk hierom mislukt, omdat zij stoelt op de misvatting dat wat goed is voor off-off-Broadway ook goed is voor Piccolo-Rotterdam. Off-off- Broadway is een typisch staal van Amerikaanse sub-cultuur, die goed deels verbleekt als het uit zijn natuur lijke omgeving van underground kroe gen wordt gehaald en wordt getrans formeerd tot theaterprodukties, waar aan het „klandestiene element" ont breekt. Alleen de allersterkste stuk ken („Hoera Amerika" van Van Ital- lie door Studio) houden in perfecte voorstellingen voldoende van hun zeg gingskracht over als zij daarbij aan de voorwaarde voldoen „herkenbaar" te blijven in andere culturele omge vingen dan de Amerikaanse. Van genoemde twee één-acters vol deed alleen „De waanzin van Lady Bright" enigszins hieraan: het zielige verhaal van een man die alles wat hij is niet aan kan: homosexueel, een zaam, oud. Een sterke rol van Ton Lensink in een sterk psychologiseren de regie van Eric Schneider, die ge rust wat „bestialer" had mogen zijn, ómdat van de man tenslotte niet meer overblijft dan een gewond dier. Roger Simon, stammend uit de school van off-off-Broadway, heeft een zo grote affiniteit met dit soort to neel, dat hij van het duistere Oor log" nog altijd een boeiend stuk thea ter weet te maken, waaruit blijkt dat niet zijn eerste opzet is een mooie produktie af te leveren, maar een stuk communicatie op gang te bren gen. Dat die poging hier grotendeels de mist inging kwam voornamelijk omdat met hier onverstaanbare „taal middelen" werd gewerkt. Hans Cule- man, Jack Hom en Liesbeth Strup- pert gaven zich overigens alle moeite Simon en Van Itallie alle recht te doen wedervaren. Het wonder voltrok zich. „Vrijdag" werd een gebeuren, waarin spelers en toeschouwers gelijkelijk werden opge nomen. Was het de kracht van de taal? Ik ben ervan overtuigd dat Claus' taal een niet bestaande taal, omdat hij het stuk in Vlaams dialect schreef en dat later vernederlandste de stuwende kracht in het dramati sche proces van „Vrijdag" is. Welke rol zijn taal speelt, zegt hij zelf het best. „Daarbij komt ook dat men nu al te zeer de nadruk legt op het gewoon visuele, het showelement. Ik hoor al tijd weer gillen, dat theater spectakel, totaal theater moet zijn en dat men actie wil, actie, actie die de mensen verbluft, verrast, overweldigt. Ik zou het zelfde willen doen, maar op een aanzienlijk beperktere basis, o.a. met woorden. Voor mij is het woord overi gens nog altijd een nobele actie". Het is bijna niet te geloven wat hier staat; zo druist het in tegen alle mo de-opvattingen over theater, die wil len ontkennen dat toneel in de eerste plaats een woordkunst is en die geen oog hebben voor „de beweging van de taal". Met het accent op „de actie van de taal" heeft Claus zijn eigen stuk gere gisseerd bij de Nederlandse Comedie. Het is eenvoudig verbijsterend dat het hem gelukt is zijn bedoelingen over te brengen op zijn spelers, van wie bij voorbeeld Elisabeth Andersen ogen schijnlijk zover afstaat van de volkse vrouw, primair reagerend, die zij moet spelen, daarbij geen enkel hou vast vindend in een psychologisch realisme, waarin zij zich „van huis uit" voelt als een vis in het water. In deze rol trad zij als het ware buiten zichzelf en stelde zij zich open „voor de dingen die komen gingen", emoties van het moment, niet gespeeld, maar ondergaan omdat zij inderdaad wer den opgeroepen door het momentale gebeuren. Fons Rademakers lijkt van nature in een dergelijk „Clausaal" drama te passen. Zijn George Vermeersch werd zo ongelooflijk zuiver neergezet, dat de figuur daarmee op slag tot on sterfelijkheid in de toneelliteratuur is gekomen. Paul Cammermans en Kit ty Courbois droegen in kleinere rollen met volledige inzet hun verantwoorde lijkheid het ritme van het stuk niet te onderbreken. Een prachtige voorstellfng dus van een meesterlijk stuk, dat waarschijn lijk, een nog veel grotere werking heeft in een andere dan een 19de eeuwse schouwburg. Het feit dat dit sterk rituele gebeuren niet te midden van de mensen werd „opgedragen" was voor mij het enige storende ele ment. Feest gaat niet door Het festival van het klein-theater dat volgend jaar eind mei minstens twintig internationale avant-garde groepen naar Rotterdam had moeten brengen, gaat niet door. De organisa tie van C'?0 had f 50.000 voor dit festi val, de eerste en enige belangrijke schouw van avant-garde toneel in Eu ropa, uitgetrokken. Het lag in de ver wachting dat CRM de andere f 50.000 zou storten. Het feest gaat niet door omdat bij CRM „de prioriteiten anders lagen" en er waarschijnlijk geen particulier Is te vinden, die z'n goeie geld in zo'n weinig lucratieve zaak zal steken, al is zo'n festival dan nog zo belangrijk. Jammer, want Rotterdam had hier de kans een belangrijk centrum voor het avant-garde toneel te worden. Jan Hein de Groot Rotterdamse Schouwburg Donderdag 11 dec.: NRT met „Me neer gaat op jacht", 8.15 uur. Vrijdag 12 dec.: Ned. Comedie met „Vrijdag", 8.15uur. Zaterdag 13 dec.: NRT met „De eenzame weg", 8.15 uur. Zondag 14 dec.: Scapino met o.a. „Op schoolreis" (musical) 2 uur. Zondag 14 dec.: NRT met „Meneer gaat op jacht", 8.15 uur. Maandag 15 dec.: Nat. Ballet met o.a. „Petroesjka", 8.15 uur. Dinsdag 16 dec.: Theater met „Het vergeetboek", 8.15 uur. Woensdag 17 dec.: NRT met „Me neer gaat op jacht", 8.15 uur. piccolo-theater Zondag 14 dec.: Kindertheater Psst met „Piccolo en de 26 letters", 2.15 Zaterdag 13 t.e.m. dinsdag 16 dec.: NRT met „Oorlog" en „De waanzin van lady Bright", 8.15 uur. Lantaren Woensdag 17 dec.: Studio met „3 x USA 3", 8/15 uur. Donderdag 18 dec.: Pip Simmons Theatre Group -I- London met drie stukken van. Jean Tardieu, 8.15 uur. DUN VAN HAAR OF KAAL? Misvatting Ook UW haargrooi kaï Om te groeien heeft het heer voeding nodig. Deze voeding kan het haar uitsluitend uit 'het bloed betrekken. K5 Haartinctuur veroor zaakt een gezonde en lang aanhoudende bloedtoevoer naar de haarwortels, waar door deze weer voldoend» voeding uit het bloed kunnen De opvoering van twee off-off- Broadway-produktiea door het Nieuw Rotterdams Toneel, „Oorlog" van Van Itallie en „De waanzin van lady Bright" door Lanford Wilson, is voor thans verbeterd' worden I betrekken en het groeiproces opnieuw kan beginnen. Bovendien bevat K5 haartinc tuur de vitamine K5. die de oorzaken van roosvorming ba- strijdt en de remmende wer king-van bacteriën op de haar groei opheit en dus nieuwe haargroei-mogelijk maakt. week verdwijnt os. Na 3 weken I tioudUdeJiaaruitoatop.biJ I voortgezet gebruik vindt nieuw» haargroei plaats. In samenwerking met het Rotter dams Conservatorium organiseert de Raad voor het Maatschappelijk Wel zijn een concert in de Kleine Doelen zaal op donderdag 18 december 1969 's morgens van 1012 uur, dat GRA TIS voor de bejaarden toegankelijk is. De leerlingen van het conservato rium, die hieraan hun medewerking verlenen, zijn door dit instituut met zorg geselecteerd en gezien het aan geboden programma kan op een vol waardige muziekochtend worden ge rekend. Getracht zal worden om tot een maandelijks concert te komen, waaraan steeds weer door leerlingen van het conservatorium zal worden medegewerkt. De toegangskaarten, die eveneens het volledige programma aangeven, kunnen hetzij telefonisch (176744 toe stel 29) of schriftelijk bij de Raad voor het Maatschappelijk Welzijn, Hilledijk 71 te Rotterdam-20 worden aangevraagd. Ernie Vann Het is zonder meer een bijzonde re belevenis om te luisteren naar de 33-jarige Amerikaanse zanger acteur Ernie Vann. Omdat hij zo duidelijk voelbaar menselijk is. Omdat hij zo duidelijk kwetsbaar is. Omdat hij of u nu wilt of niet iets te zeggen heeft (Niet een man met een „boodschap", maar gewoon universeel). Omdat hij artistiek nogal wat in zijn mars heeft. (Dit laatste komt er lang niet altijd uit, maar het is onmisken baar aanwezig). Het is een artiest, waarvoor men zich gewonnen geeft, want hij is nog aardig ook. Ernie Vann: „Er zijn commerciële blues, geeft niet, maar er zijn ook de echte blues. De blues waar je geen hit van maakt. En juist déze blues zingt u, als u zich rot voelt. V weet niet wat u zingen moet, want u bent tenslotte geen liedjesschrijver. Nee toch? Dus zingt u maar iets wat triest klinkt. Doet er niet toe wat. V zingt iets wat ergens in uw achterhoofd zit, omdat u het honderd keer op de radio hebt ge hoord. U bent net in de steek gelaten en u voelt zich werkelijk afschuwe lijk. U zingt iets om uzelf wat op te vrolijken. Dat is alles wat u doet. Ik wil proberen een paar van deze zo maar-liedjes voor u te zingen en u daarmee misschien een klein beetje gelukkig te maken". Ruim 3 jaar heeft hij 't geprobeerd In Amerika met het zingen van pop muziek en folksongs en zo op het oog ging dat helemaal niet gek. Er wer den grammofoonplaatjes gemaakt (Vann: Als je die nu hoort, wel, 't is ongelooflijk zo slechthij had een eigen radio-programmaatje, hij trad op voor de televisie en in alle mogelijke clubs was hij een graag ge ziene gastVann: Maar ik ging er kapot aan. De Amerikaanse ma nier van leven, van denken, van za ken doen, 't was afschuwelijk. Cor- „KERST 1969". Op woensdag 17 december zal in het Rotterdamse Kleiwegkwartaer door de rooms-katholieke, de evangelisch lutherse, de hervormde en de gerefor meerde kerken het blad „Kerst 1969" huis-aan'-huiis worden verspreid. In de Oranjekerk aan de Rozenlaan gaat om half acht hier een bidstond aan vooraf. Iedereen is daar weilkom. BIOSCOOP-AGENDA, ROTTERDAM. Arena - De duivelse 8, 14; Calypso - Fl- nian's Rainbow, al; Centraal - Nudes on the rocks, 18; Cineac NRC - Jungle boek, al en Zijn gevangene, 18; Cineac AD - Als de naakte wind der zee, 18; Cinerama - Cleopa tra, 14; Colosseum - De laatste rekening be taal je zeil, 18; Corso - Winning, 14; Grand - En eeuwig zingen de bossen, 14 en Winden waaien om de rotsen, 14; Harmonie - Pecos houdt opruiming, 18 en Werelddeel der ver schrikking, 18; Kriterlon - Wonder wall, 18; Lumière The love bug., al.; Luxor - De vrouw en de erotiek, 18; Metro - The Alamo, 14; Passage - Submarine X-l, 14 Prinses - Rimboevechters van Birma, 18; Rex - Matt Helm en de vernielers, 14; Studio '62 - The lost man, 18; Thalia - Het gebeurde ln het westen, 14; 't Venster - The Penthouse. 18; Victoria - De vernietiging van Franken stein, 18. Nachtvoorstellingen toegang 18 jaar: Arena - FX-18 Splonnenjacht; Calypso - Dracula, prince of darkness; Colosseum - Het oceaangedrocht valt aan; Grand - Ge heim Parijs; Prinses - De man die een ander was; 't Venster - Dr. Strangelove; Victoria - Met de pil meer mans. Kindermatinees: Cineac NRC - Jungle boek; Colosseum - Laurel en Hardy als boe melstudenten; Passage - Robin Hood en zijn schelmen; Prinses - 't Is Yogi de beer; Hex - Bambi; Victoria - The lady and the tramp. ruptie en geweld zijn de gewoonste dingen van de wereld. Wie maalt erom, je bedient je ervan en als 't zo nog lukt ook, dan ben je een spekko- per. Dan ben je die geslaagde Ameri kaan met z'n eigen showroom sorry: huis, z'n car, z'n color-t.v. set, z'n ge stroomlijnde vrouw, z'n gemillimeter de zoon die uitblinkt in het baseball- team en z'n dochter die bij de verkie zingen voorop mag lopen bij de majo rettes. Hoera voor Amerika. Wat zijn we gelukkig, wat zijn we clean. Maar dat is alleen de glimmende buitenkantEen binnenkant Is er trouwens helemaal niet". Europa Ernie Vann hééft iets tegen Ameri ka. Hij wil er ook beslist niet terug. Hij is acht jaar geleden overgestoken naar de oude wereld. Zwierf er rond als een losgeslagene dat wel ja want als je „lost" (verloren) bent is het natuurlijk erg moeilijk maar met een te vinden wat je zoekt. Rusteloos zoekend een oude cliché-kreet die hier volkomen op z'n plaats is ver zeilde hij in de meest vreemde Kaf- ka'se situaties, maakte kennis met de onwezenlijke wereld van de dope (drugs), een wereld waar hij veel en fel over zingt. In Londen was het z ver, dat hij letterlijk van God en alle mensen verlaten in een soort geeste lijk coma terecht kwam. Met veel pijn en moeite wist zijn sinds die tijd onafscheidelijke vriendin Sally hem uit zijn zinloze leegte te trekken en hem ook lang zaam maar zeker weer terug te bren gen naar de mensen, naar zijn pu bliek, dat lief genoeg voor hem was om hem weer te activeren en te over tuigen van zijn eigenwaarde en talen ten. Holland In Amsterdam dook hij onder in een klein, gezellig etablissement 't Cloppertjen" en zong daar avond aan avond zijn folksongs veel van hem zelf en ook van Bob Dylan en Leonard Cohen en speelde er zijn soms vriendelijke, maar meestal nogal wrange scènes met z'n publiek en zichzelf. Het was in die tijd, dat ik hem min of meer ontdekte en uitnodigde voor mijn radioprogramma „Liedjes in hun mars" en men kan 't geloven of niet, maar we waren er allemaal/ een tikkeltje stil van. Zo in de geest van: hoe kan 't dat zo'n man met zoveel in z'n muzikale mars, maar stilletjes weggekropen zit in een kléin chanson keldertje in Amsterdam. Hoe bestaat het dat niemand nog ooit van hem ge hoord heeft en we waren blij dat we hem gevonden hadden. In de lift? Veertien dagen geleden maakte Er nie Vann zijn eerste geïmproviseerde theateroptreden in Nederland (Rotter dam) in schouwburg „De Lantaren". Er was een mini-publiekje, omdat nie mand hem kende, maar dat publiek e stak zijn waardering niet onder sto< len of banken. Dit optreden was ook min of mei bedoeld als een repetitie voor de lat speelplaat, die ik met hem ga opt men voor mijn eigen label „SSSST en misschien krijgt met deze plaat (er komt tegelijkertijd ook een singeltje uit!) Ernie Vann de bekendheid die hij mijns inziens zeker verdient. Houdt hem maar in de gaten, u hoort nog van hem: Ernie Vann, Amerikaan, en om de één of andere wonderlijke reden vindt hij 't geweldig hier in Holland. SIES HOFMAN

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Havenloods | 1969 | | pagina 4