Greep uit
draaikolk
Rotterdam
i
opruiming
'DE HAVENLOODS - 29 JANUARI 1970
G.O.
Muziektempel ..De Doelen" is één van de verworvenheden die Rotterdam zich in de afgelo
pen 25 jaar veroverde. Het mag dan een beetje rommelen in het Rotterdamsch Philharmo-
nisch Orkest, dit orkest is niettemin de gewaardeerde vaste bespeler van het gebouw. Toch
heeft in de kwart eeuw van na de tweede wereldoorlog het bestaan van dit orkest aan een zeer
dun draadje gehangen. Het is één van de merkwaardige gebeurtenissen uit de periode, die dit
jaar zal worden afgesloten met de manifestatie C'70.
Met Communicatie '70 viert Rotterdam het feit, dat 25 jaar geleden de oorlog een einde nam
en wederopbouw van de stad en herstel en uitbreiding van de haven een aanvang konden
nemen. In 25 jaar kan veel gebeuren. Wat er aan gebouwen, woningen, fabrieken en havenuit
breidingen uit de bus kwam zal ongetwijfeld in vele serieuze artikelen in de Rotterdamse pers
uit de doeken worden gedaan. Een paar kleine voorvallen, waar niemand misschien meer aan
denkt - behalve de personen die er rechtstreeks bij betrokken waren - zullen we hier aanha
len.
Zoals overal elders in Nederland vierden de Rotter
dammers de bevrijding uitbundig. Er waren tal van
dansfeesten op straat, het horeca-wezen had niet te
klagen, de schaarse dancings die niet voor de geal
lieerde soldaten waren bestemdwaren o vetvol en de
bioscopen beleefden gouden tijden. Iedereen wilde
de Amerikaanse films zien, die in de afgelopen vijf
oorlogsjaren waren gemaakt en voor de kassa's van
de theaters stonden op de verkoopuren lange rijen.
Handige sigarenwinkeliers begonnen bijverkoop van
bioscoopkaartjes en er werd bij de bioscopen een
levendige zwarte handel in de entrée-biljetjes gedre
ven.
Vele artikelen waren nog op de bon en de kranten,
die verschijnen mochten, waren van zeer klein for
maat, een enkel kwart velletje van een gemiddelde
pagina van nu. Het herstel van de haven werd het
eerst aangevat in Rotterdam en in 1947 besloot de
gemeenteraad om de havenstad Rotterdam ook in
dustriestad te laten worden. In principe werd het
plan aangenomen om tot industrialisatie over te
gaan en de Botlek leek daarvoor het aangewezen
gebied. Het dorpje Hoogvliet viel de eer te beurt tot
woonstad voor de toekomstige werkers van de in
dustrie te worden uitverkoren. Velentwijfelden aan
het welslagen van het Botlekplan. Het was immers
een reusachtig gebied, dat met industrie bevolkt
moest worden en men was er geenszins zeker van dat
men de Botlek ooit vol zou krijgen. En niemand
dacht aan zaken als luchtverontreiniging.
De wederopbouw van de stad kwam maar langzaam
op gang. Kale vlakten sierden de stad in overvloed,
maar toen de eerste gebouwen gingen verschijnen
ging het tamelijk snel. Symbool daarvan was een
koffietentje midden in de stad, dat jaren rustigkof-
fie bood aan arbeiders en plotseling van de ene hoek
naar de andere moest vluchten omdat er op zijn
plaats gebouwen verschenen.
Van verkiezingsuitslagen werden bij de dagbladen
hele theater-feesten gemaakt met artiesten en films
tussen de uitslagen door. Er was immers nog geen
televisie.
Fusie-storm
Het culturele leven ging bloeien, Rotterdam kreeg
een eigen toneelgezelschap en het Rotterdamsch
Philharmonisch Orkest gaf in bioscopen, schouw
burgen en kerken zijn concerten. Maar plotseling
ontstond er een ware storm rond het R.Ph.O.
In 1951 namelijk lekte uit, dat er plannen bestonden
voor een....fusie van het Residentie-Orkest in Den
Haag met het Rotterdamsch Philharmonisch Orkest.
Vandaag aan de dag behoren fusies tot de bijna dage
lijkse verschijnselen. In die dagen waren de Rotter
damse muziekliefhebbers zich er goed van bewust,
dat een fusie van de beide orkesten in wezen het
verdwijnen van het R.Ph.O. zou betekenen. Het zou
gewoon opgaan in het Residentie-Orkest, zo was de
algemene mening.
Een storm van protest stak op. De dagbladen publi
ceerden - voor de eerste keer - de geschiedenis van
het R.Ph.O., tussen alle verhalen door kwam voor de
dag, dat Jules Zagwijn (inmiddels overleden) de fei
telijke oprichter van het orkest was geweest en er
kwam een petitionnementsactie op gang, die tien
duizenden handtekeningen opbracht. „Deze fusie
dreiging is de dikke druppel, die de emmer van
achteruitstelling der havenstad bij hoofdstad en resi
dentie doet overlopen", schreef een krant gewich
tig. En men uitte vele kreten „opdat de regering
eindelijk eens bemerkt, wat ze aan ons heeft". Ken
nelijk is de regering toen erg geschrokken. Want de
fusie is nimmer tot stand gekomen, zodat we thans
tenminste een eigen orkest hebben om „De Doelen"
te bespelen.
Baby
Het aantal inwoners van Rotterdam steeg in die 25
jaar tot rond 730.000. Enkele jaren voor de tweede
wereldoorlog werd het aantal van 600.000 bereikt.
In de middag van 8 juni 1953 werd de 700.000-ste
ingeschreven op het Rotterdamse stadhuis. Een vijf
pond en vier ons wegende baby, die werd ingeschre
ven onder de naam Antonius Cornelis Hendrikus
Petrus van Steen, nadat vooraf zwermen persfoto
grafen door de afdeling burgerlijke stand hadden ge
doold en daar grote onrust verwekten
Om 2.05 uur 's middags kwam de argeloze vader de
baby aangeven. Hij werd tot zijn verrassing naar de
kamer van het College van B. en W. geleid, waar
wethouder J. van Tilburg de geboorte-acte passeer
de. Het borelingsfetf kreeg een spaarbankboekje van
f.700,-. HetaantaHnwonersvan de Maasstad is thans
weer ver beneden de 700.000, waaruit blijkt, dat een
groei niet altijd behoeft door te zetten.
Koningin
Dat niet alles meteen lukt in Rotterdam werd bewe
zen door „Heliport". In augustus 1953 werd midden
in de stad de heli-haven geopend bij het Hofplein. De
Sabena begon met helikopters een dienst op Brussel.
Het hefschroefvliegtuig werd een bekende verschij
ning" boven de Coolsingel. Maar' dit beeld moet
Rotterdam nu missen. Enkele jaren geleden ver
dween Heliport van die plaats.
In elk geval heeft Heliport de eer gehad, dat konin
gin Juliana er een keer onverwachts landde met een
helikopter na een bezoek te hebben gebracht aan het
rampgebied van Zeeland, waar de watersnood bijna
2000 slachtoffers eiste. Zo onverwacht was de lan
ding dat er niemand aanwezig was. Het veld was
verlaten en afgesloten. Een hek moest worden gefor
ceerd om de koningin gelegenheid te geven Heliport
te verlaten. Een verbouwereerde taxi-chauffeur
kreeg de vererende opdracht de koningin te vervoe
ren. Zij reed naar een restaurant aan de Veerdam om
er het avondmaal te gebruiken. Snel gealarmeerde
journalisten begonnen vervolgens de achtervolging
van de taxi-chauffeur, die het verhaal van zijn leven
kon doen.
Anton Derksen
Eén-der ontroerendste verhalen van de laatste kwart
eeuw in Rotterdam is dat van het achtjarig schip-
perszoontje Anton Derksen en zijn anderhalfjarig
Roosje. In februari 1951 kantelde omstreeks
het middaguur een bootje op de rivier, een „kempe
naartje". De schipper en zijn vrouw raakten te wa
ter, maar werden gered. In het roefje van het schip
bevonden zich Anton en zijn zusje plus een branden
de kachel. Verslaggevers van Rotterdamse kranten
verzamelden het nieuws ovef het ongeval en deelden
hun redacties mee, dat er waarschijnlijk twee doden
zouden zijn te betreuren.
Het kempenaartje werd in omgekeerde toestand
naar het haventje bij Katendrecht gesleept door een
drijvende bok. Daar begonnen lassers voorzichtig
een gat te branden in de bodem van het schip, dat in
de takels van de drijvende bok hing. De mare ging als
een lopend vuurtje door de buurt en honderden toe
schouwers verzamelden zich op de kade.
Na anderhalf uur werken had men de kinderen in het
roefje bereikt. Anton en zijn zusje bleken springle
vend, al die tijd had het knulletje met zijn zusje op
de arm gezeten. Hij verklaarde lakoniek „Ik liep op
eens op het plafond en zag m'n zusje in het water
liggen. Toen heb ik haar maar gepakt.Onder de
uitbundig juichende toeschouwers waren er, die hun
tranen niet konden bedwingen en later kwamen
zelfs uit Amsterdam geschenkjes voorhet schip pers
jongetje.
Filmster
Meer tragi-komisch was de filmgeschiedenis van het
Rotterdamse H.B.S.-meisje Ankie van Kooy. Zij
werd in het begin van de vijftiger jaren geëngageerd
door de „film-director" Michael Howard en ging,
aldus meldden de dagbladen, een schitterende Hol-
lywood-toekomst tegemoet. Nadat uitvoerige inter-
vieuws waren verschenen bleek, dat de „film-direc-
tor" weinig of niets met film te maken had, wel
bleek hij zeven veroordelingen achter de rug te heb
ben wegens vermogens-delicten.
Tijdens de watersnoodramp in 1953 stond
restaurant „In den Ruswat" met de voeten
in het water.
Tijdens een tentoonstelling in de vijftiger
jaren gehouden in de oude Ahoy-halaan
de Westzeedijk, ging men nog optimistisch
uit van de gedachte dat voor 1961 "ieder
een een dak boven het hoofd zou hebben.
Tè optimistisch als je 't ons vraagt.
Een teleurgestelde Ankie van Kooy deelde mede
toch naar de filmfabrieken in Hollywood te zullen
gaan. Zij voegde de daad bij het woord en bracht het
tot een bescheiden televisie-roem. Later tfotfwde zij
met een gefortuneerde Amerikaan.
Grof kaliber
De film bewoog meer Rotterdammers. In het begin
van de vijftiger jaren rezen plotseling „wilde bios-
coopjes" als paddestoelen uit de grond, waar de
jeugd met graagte tegen goedkope toegangsprijzen
knokfilms ging zien. Overal waar zaaltjes voor brui
loften en partijen waren werd film gedraaid, volgens
de kranten van die dagen „van het grofste kaliber".
De films werden betrokken op de „vrije markt",
want erkende verhuurders riskeerden liever geen ru
zie met de Ned. Bioscoopbond. „De films hebben
een funeste invloed op de kinderziel", schreef een
van de kranten. Wat er later aan televisiefilms voor
de dag zou komen was toen nog niet bekend. Voor
die tijd was het verschijnsel van de „wilde bioscoop-
jes" al weer verdwenen
Op 2 oktober 1951 ontving Rotterdam - heel Neder
land overigens - de eerste televisie-uitzending van
de NIS. De kijkbuis was in Nederland officieel zijn
werk begonnen. Warenhuizen en kranten zetten
t.v.-toestellen voor de etalageramen en iedereen ver
gaapte zich aan het wonder. Rotterdam leverde tele-
visie-omroepsters als Karin Kraaykamp en Hannie
Lips, Rotterdamse dagbladverslaggevers als Willem
Duys en Pierre Jansen wisten toen nog niet, dat zij
later bekende televisie-persoonlijkheden zouden
worden.
Boetiekcentrum
Met het eerste „boetiekcentrurh" in ons land ging
het niet goed. De N.V. de Wereldhaven bouwde
omstreeks de jaren 1950 het pand „De Twaalf Pro
vinciën" vol winkeltjes, zalen en zaaltjes, een bios-
coopje en in de kelder een complete markt. De bena
ming „boetiek" was toen nog niet bekend, maar het
idee zat er in. Kennelijk werd het te vroeg uitge
voerd, na enkele maanden al bleek de mislukking
compleet. De winkeltjes, de overdekte markt en een
restaurant met muziek verdwenen, maar niet nadat
Greetje Kauffeld er haar carrière als zangeres begon.
Het drama eindigde in een faillissement van de
exploitatie-maatschappij, die het gebouw voor de
N.V. Wereldhaven zou exploiteren.
Vogelpest
Andere „opzienbarende" zaken in de afgelopen 25
jaar in Rotterdam waren de vogelpest, die de omzet
ten van de poeliers tot een zeer gering getal deden
dalen, een smid-koperslager, die zo getergd werd
door de belasting volgens zijn zeggen, dat hij toen de
deurwaarder aan zijn deur klopte al zijn huisraad uit
het raam smeet, radio, kachel, lampekap en stoelen
en een voorstel van burgemeester P. J. Oud om de
politie te Rotterdam nummers op de dienstkragen te
geven. Er rees een storm van protest bij de 2000
Rotterdamse politiemannen, die al het schrikbeeld
voor zich zagen van overtreders, die sarrend zouden'
zeggen„Ik zal jouw nummer wel eens even noteren,
kerel". De maatregel ging niet"door.
En laat in de nacht van zaterdag 3 oktober 1953
werd het Maasstation voor de laatste keer gebruikt.
Twintig minuten te laat, om 17 minuten voor één
's nachts, kwam de laatste trein uit Utrecht aan met
schrille fluittonen. Het werd een hele gebeurtenis
met voetzoekers en knallen en kransen. Met het lied
„op een klein stationnetje.namen forensen en
studenten afscheid van het Maasstation. Iets ouds en
vertrouwds was weer eens uit Rotterdam verdwe
nen, zoals zoveel in die 25 jaar uit de Maasstad voor
goed in de geschiedenis werd gerangschikt.
Onze aanbieding f 1,98 L.P.'s
die wij op de platenmarkt hou
den is uitgebreid met enkele
klassieke titels en een operette
plaat.
In de moderne hoek speciale
aandacht voor Soulparty n.o. 2,
een "Chess." plaat met een offi
ciële verkoopprijs van f 12,80.
Op deze geweldige langspeler
vindt U nummers als Pata Pata,
Matchmaker, Matchmaker en
en nog vele andere bekende
opnamen gespeeld door o.a.
het Ramsey Lewis Trio en Ken
ny Burrel.
Voor liefhebbers van Opera
koren is er deze prachtige lang
speelplaat met beroemde koren
als Brautchor uit Lohengrin,
Jagerchor uit Freischütz, Chor
der Gefangenen uit Fidelio en
Pilgerchor uit Tannhauser.
Deze stuk voor stuk kwaliteits
platen, stereo en mono afspeel
baar koopt U nu per stuk voor
nog géén twee gulden.
OPERNCHORE
platenmarkt
2e etage
uiterst voordelige
stereo ook mono afspeelbaar)
langspeelplaten
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de platenmarkt,
2e etage, deze fantastische lang
speelplaten, voortreffelijk van
kwaliteit, keus uit vele genres,
zowel modern als klassiek,
stereo, maar ook rr
afspeelbaar,
per stuk
Elke vrijdagavond tot 9
Mechanische keuken
voor Bio-
revalidatiecenfrum
Woensdagmiddag 21 januari wordt in het
Bio-Revaiidatiecentrum aan de Wekerom-
seweg te Arnhem een mechanische keuken
aan het centrum overgedragen. Dit om
vangrijke instrument ten behoeve van de
arbeidstherapie voor de bio-kinderen is be
langeloos aangeboden door de directie en
gemaakt door personeel van de NV-
Synprodo te Wijchen bij Nijmegen.
In 10 minuten een fraai gol
vend kapsel, zonder Uw haar
nat te maken, zonder dat U
een droogkap nodig heeft
dat zijn de voordelen van warm-
tekrullers.
Op onze parfumerie-afdeling
gaan wij prima, extra voordeli
ge warmtekrullers verkopen.
Nu 10 krullers met klemmen,
duidelijke gebruiksaanwijzing
en gratis douchemuts voor nog
géén een gulden dertig.
10 warmtekrullers
met gratis
douchemuts
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre de
ideale krullers, warmtekrullers
met klemmen om in een wip
een keurig verzorgd kapsel t
hebben, 10 stuks
met gratis douche-
voor
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Duur van de opruiming
75 januari tot 5 februari
Géén tel. of schrift, best.
