Vijf mensen aan tafel
maakten tv-kerkdienst
Schmieren in de zomer
HERINNERINGEN
VAN
JAN LEMAIRE
SLECHTHOREND?
Nederlands schip
gaat hulp bieden
in Nigeria
opruiming
DE HAVENLOODS DONDERDAG 29 JANUARI 1970
Zondagavond was er een televisie-dienst, die weinig meer had van wat
men zich meestal van een kerkdienst voorstelt. Geen orgel of enige zang.
Geen „volle bak", zelfs geen voorganger in het een of ander ambtsge
waad. Alleen maar vijf mensen om een ronde tafel. We lezen in de
Omroepgids: In een daartoe speciaal ingerichte studio maken vijf mensen
een halve kring in de verwachting, dat de andere helft zich vormt in de
huiskamer, zodat de „kring zich sluit". En om die tafel alleen maar een
gedachtenwisseling, waar de voorganger slechts gespreksleider is.
Eerst verschijnt op de beeldbuis de
tekst, waarover het die avond zou
gaan. Men wil het kaarblijkelijk niet
op een koopje doen. want het bijbel
woord is lang. En het strijkt ons, mo
derne mensen, tegen alle haren in:
„Gij', huisslaven, weest in alle vreze
uw meester onderdanig, niet alleen d>
goede en vriendelijke, maar ook de
verkeerde. Want dit is genade, indien
iemand, omat hij met God rekening
houdt, leed verdraagt, dat hij ten on
rechte lijdt.... Want hiertoe zijt gij ge
roepen, daar ook Christus voor u gele
den heeft en u een voorbeeld heeft na
gelaten, opdat gij in zijn voetstappen
zoudt treden;.... die als Hij geschol
den werd, niet terugschold en als Hij
leed niet dreigde, maar het overgaf
aan Hem die rechtvaardig oordeelt;
die zelf onze zonden op het hout ge
bracht heeft, opdat wij, aan de zonden
afgestorven, voor de gerechtigheid
zoudeh leven(Eerste brief van
Petrus).
Als je zo'n bijbelgedeelte ziet en
hoort', krijg je echt de kriebels. Wordt
hier geen doffe berusting gepreekt?
Dekt hier het evangelie niet met een
vermaning tot lijdzaamheid de „esta
blishment", de bestaande orde, waar
in nog altijd weinigen veel te veel, en
velen veel te weinig hebben? Geldt
van zo'n woord niet het oude verwijt
van Marx en Lenin: Godsdienst is
volksopium?
De socioloog in het gezelschap dr.
Dekker, vraagt zich dan ook af, of dit
woord nog wel past in onze tijd. Men
ging er in de tijd van Petrus blijkbaar
vanuit, dat allerlei situaties nu een
maal onveranderlijk waren. Terwijl
wij eindelijk aan het leren zijn, hoe
we allerlei situaties kunnen en moe
ten veranderen. Maar de wil tot ver
andering sluit in de vastbesloten be
reidheid de dingen niet meer te ne
men voor wat ze zijn.
Het blijkt in het gesprek, dat alle
deelnemers een paar weken lang bij
zonder met dit bijbelwoord bezig zijn
geweest, en dat ze zich allemaal met
dit bijbelwoord in een slop hebben ge
voeld. Maar door ermee hezig te blij
ven, zijn er toch wel openingen geko-
IN DE STAART
I Het heil zit bij dit bijbelwoord in de
I staart. Petrus komt hierop uit, dat Je
zus ons de mogelijkheid geeft, in wel
ke hopeloze situatie dan ook, voor de
gerechtigheid te leven. Je bent dus
nooit slaaf van de omstandigheden. Je
bent door Jezus altijd vrij om het gop-
de te doen. Als je maar net als Hij
het lijden wil riskeren. Daartoe in
spireert Hij je met Zijn voorbeeld en
Zijn Geest.
De socioloog zegt dat hij toch in dit
woord de vuurvlam mist, dié wat ver
rot en vermold is en onze wereld ra
dicaal in de fik zet. We hebben lang,
te lang geduld gehad. Moeten we er
nu niét fel op los? Er is geen loons
verbetering begonnen zonder staking.
Er is geen democratisering in het on
derwijs zonder het Maagdenhuis. Er
is geen recht voor de negers dan via
Black Power. We hebben alle bewon
dering voor iemand als Martin Luther
King met zijn geweldloze weerbaar
heid. Maar we hebben toch ook het
gevoel, dat hij het niet gehaald heeft.
Niet alleen omdat hij ontijdig ver
moord is, maar ook omdat hij tenslot
te vastliep in het slop van de gevestig
de orde.
Weer gaan we naar het bjbelwoord
terug. En dan wordt het opeens duide
lijk, dat het „vrijgemaakt om voor de
gerechtigheid te leven" in de kern tel
kens hetzelfde is, maar toch ook in
elke situatie verschilt. Het betekent in
Petrus' tijd voor de huisslaven: zon
der bitterheid en wrok goed zijn en
goed doen. Maar het kan voor ons be
tekenen: actief verzet en georgani
seerd protest. Maar ook bij actief ver
zet gaat het allereerst om een revolu
tie in jezelf: niet handelen uit groeps
belang of ressentiment. En vooral:
Bereidheid tot volhardend lijden,
want ook in het actief verzet is succes
allerminst gewaarborgd.
De vakbondsman uit Twente (ma
gazijnmeester), merkt hierbij op, dat
het in alle protest vaak zo is, dat je
eerst als een tarwegraan in de aarde
lijkt te vergaan, terwijl veel later pas
een nieuwe oogst gaat groeien.
Een practische huisvrouw (tevens
sohrijfster) zegt dat ze in haar ver
beelding in haar auto met allerlei fi
guren kan zitten praten. Daar komen
pittige fansatie-gesprekken van. Zo is
ze al rijdend ook met Petrus in dia
loog getreden.
DIENST IN KAMER
Ik las in een recensie dat de criticus
dit experiment mislukt vond: „De po
ging om de kijkers mee „in de kring"
op te nemen, leek ons niet geslaagd,
want in feite werden zij nergens bij
betrokken. Wel kunnen ze achteraf
schrijven en deze post zal op 8 februa
ri via de radio worden behandeld.
Waarom zaten er aan de tafel geen
jongeren om mee te spreken? Mis
schien was men dan minder in het ah-
stracte gebleven... In feite was er
trouwens meer sprake van een forum
gesprek dan van een televisiedienst.
Had men de kring werkelijk willen
sluiten, waarom werd er dan geen ge-
Curro Velez, sterdanser van Fiesta
Gitana, is samen met de rest van het
gezelschap op vrijdag 30, zaterdag 31
januari, zondag 1, vrijdag 6, vrijdag
13, zaterdag 14, zondag 15 en vrijdag
20 februari in de Lantaren in Rotter
dam te bewonderen. Fiesta Gitana da
Silva no 13 bestaat ditmaal uit dertien
artiesten, allemaal solisten. De laat
ste jaren heeft Da Silva, de man die
de groep altijd samenstelt in Spanje
en naar ons land haalt, vooral aan
dacht geschonken aan het aspekt van
de samengestelde dansen; dit jaar
wordt het accent meer verlegd naar
de individuele dans.
De onafzienbare toeristenstroom in
Spanje maakt dat de kunst van de
Flamenco, het individuele element
steeds meer op de achtergrond raakt
om vervangen te worden door een
.schools" optreden, afgestemd op de
smaak van de toerist. In de individue
le dansen komt vooral het wilde'zi
geunerelement sterk naar voren.
Fiesta Gitana heeft gemeend de Fla
menco en het publiek te'dienen door
voortaan een belangrijk gedeelte van
het programma te reserveren voor dit
soort uitingen. Waarschijnlijk zal
deze kant van de Flamenco de volgen
de generatie praktisch verdwenen
zijn
De avonden in de Lantaren begin
nen om kwart over acht.
legenheid gegeven om op-te bellen en
mee te spreken?"
Ik begrijp wat deze recensent be
doelt, maar wil toch graag meer posi
tief waarderen. Allereerst apprecieer
ik in deze uitzending, dat men duide
lijk geprobeerd heeft, de kerkdienst
helemaal in te passen in het kader
van het medium televisie omdat dit
medium nu eenmaal zijn eigen grote
mogelijkheden en ook zijn eigen be
grenzingen heeft. In de film dachten
ze eerst, dat ze eenvoudig een toneel
stuk konden opnemen, zoals het in de-
schouwburg werd gebracht. Pas
gaandeweg ontdekte men, dat de film
een heel ander medium is dan het to
neel. Zo zullen wij eraan moeten wen
nen, dat een kerkdienst voor de t.v.
toch eigenlijk niet meer kan bestaan
in het opnemen van een dienst in een
kerkgebouw, hoe mooi de ruimte ook
is en hoe verzorgd men ook preek en
liturgie weet te brengen. Iedereen die
'n spannende voetbalwedstrijd in een
stadion heeft bijgewoond weet hoeveel
er van de hele sfeer en van het dyna
misch gebeuren verloren gaat voor
de t.v. En zo is het ook met de kerk
dienst. Vandaar de poging zo'n dienst
helemaal in en voor de huiskamer te
brengen.
Niettemin de bijbel lag open op ta-
'fel. Niet als een liturgisch versiersel,
maar als een boek dat duidelijk func
tioneerde, dat de hele zaak op gang-
bracht en hield. Dat de voorganger
als gespreksleider fungeerde, was
nieuw en tegelijk oer-oud. Va'nouds
wordt immers de preek in de chris
tenheid een „homilie" genoemd, en
dat betekent samenspraak, .gesprek.
De oudste christelijke samenkomsten
waren echt tafelgesprekken en vie
ring van een maaltijd. Pas toen de
kleine groepen grote menigten wer
den, werd het gesprek veel meer (en
veel te veel) een rede, een monoloog.
Het was een kerkdienst. Want hier
waren duidelijk „insiders", Kerkmen
sen, in gesprek met de 'Heer en met
elkaar over Zijn Woord en over hun
eigen actuele situatie. Ik geloof, dat
het heel goed was, dat men de halve
kring maar niet direct aanvulde met
Jan en alleman, die fris van de lever
ook nog een duit in het zakje moeten
doen. De kring bleef open, zoals de
zaak van God en de mensen een open
zaak is en blijft...
Mijn grote vraag is echter: „Was
de zaak open genoeg? Was het bijbel
woord niet te lang. om echt aan te ha
ken bij mensen, die niet zo vertrouwd
zijn met Petrus als de gespreksgeno
ten? Is het niet mogelijk, van te voren
iedere kijker in de gelegenheid te stel
len, over zo'n bijbelwoord wat na te
denken? Nu waren de mensen op de
beeldbuis ons vele ronden voor.
DR. K. J. KRAAN
OLIEVERFSCHILDERIJEN
Gijs van Bemmel exposeert met zijn
olieverfschilderijen tot 13 februari in
galerie Maas, Oudedijk 159. Rotter-
dam-16. De galerie is op werkdagen
geopend van 1017 uur en maandag
van 13—17 uur.
HAR SANDERS Van zaterdag 31
januari tot en met vrijdag 20 februari
worden schilderijen en tekeningen
van Har Sanders geëxposeerd in 't
Venster, Gouvernestraat 129, Rotter
dam.
Tob er niet langer mee
Ga naar
ACOUSTICON
Audicien F. M. Bruijns
(F.I.D.A. gediplomeerd)
HOORTOESTELLEN
U bent slechthorend en U denkt
dat U niet te helpen bent? Acous-
ticon heeft al in zoveel moeilijke
gevallen uitkomst gebracht! Waar
om zou U die kleine stap niet eens
maken? Aarzel niet langer, maar
neem eens kontakt met ons op
Wij laten U vrijblijvend luisteren
hoeveel beter U kunt horen en
verstaan met een hoortoestel en
geven U graag alle nodige adviezen
Schiedamseweg 209
ROTTERDAM-WEST
Makkelijk bereikbaar met de lijnen
1: halte Marconiplein; 6 en 8:
halte voor de deur.
Of belt U liever, ook goed.
TEL. 25.75.99
VOOR ROTTERDAM-ZUID
Polderlaan 13
TEL. 17.80.39
Onze zaken zijn maandagsmorgens
tot 1 uur GESLOTEN.
Zaterdagmiddag, vijf uur precies, is
met de Rode-Kruisvlag in top het 700
ton metende m.s. „Breewijd" ver
trokken naar Nigeria voor hulpverle
ning aan de noodlijdende gebieden in
het voormalig Biafra. Het schip heeft
een achtkoppige bemanning aan
boord (een kapitein twee werktuig
kundigen een kok en vier matro-
De „Breewijd" is door het Neder-
landsche Roode Kruis voorlopig voor
vier maanden gehuurd van de Rotter-
damsche rederij P. A. van Es en Co.
N.V. en voor die tijd ter beschikking
gesteld aan het Nigeriaanse Rode
Kruis, wat het Nederlandsche Rode
Kruis een brag van ongeveer
f 400.000,— kost.
Het Nederlandse schip zal op 6 fe
bruari in Lagos (Nigeria) aankomen
en daar haar van het Nigeriaanse
Rode Kruis haar definitieve opdracht
krijgen wat betreft haar werkzaam
heden.
Deze werkzaamheden zullen met
grote waarschijnlijkheid bestaan uit
het vervoer van voedsel en medica
menten naar de noodlijdende gebie
den in het voormalig Biafra.
Vóór het vertrek van de „Bree
wijd" is bij het Rotterdamse Haven
bedrijf nog een lading zout van 60 a 70
ton ingenomen. Daar bestaat in Nige
ria op het ogenblik grote behoefte
aan. Het zout is geschonken door de
N.V. AKZO.
Ze waren die winter
aardig doorgekomen. „De
Jantjes"* „Bleke Bet" en
„Oranje Hein" hadden
hun geld wel opgebracht.
Nu was het half mei. De
zon stond al hoog en die
hield er geen rekening
mee dat Herman Bouber
het Rozentheater had ge
huurd en dat wij daar tij
dens de zomermaanden
ons brood moesten ver
dienen. We belegden een
vergadering. Nu kan ik u
van te voren wel zeggen,
als komedianten gaan
vergaderen dan was het
altijd mis met de ping
ping. Dan was het delen
jongens, maar meestal
was er dan niets te delen.
Een van de spelers
kwam met een geweldig
idee op de proppen. Weet je
wat we moeten spelen zei
hij, een feuilleton uit de
krant, daar komen de men
sen altijd op af. Door de al
gemene bijval die dit voor
stel kreeg, toog ik aan het
werk en ik maakte van een
avondfeuilleton een toneel
stuk. Het ding heette „De
galeiboef van het bagno Ro-
chefort". Een veel beloven
de titel; daar zou Jan Pu
bliek toch wel op afkomen,
dachten we.
Maar op de smaak van
het publiek is geen peil te
trekken. Waar men de ene
keer storm voor loopt, daar
tilt een ahdere keer geen
hond zijn poot voor op. Het
was en bleef warm zomer
weer en er kwamen maar
weinig mensen voor „De
galeiboef".
Spelen voor lege zalen is
mogelijk, maar dan moet
het een stuk zijn met een
waardevolle inhoud. Maar
wanneer het een prul is,
zoals deze „Galeiboef" er
een was, dan is het uitge
sloten dat de spelers ern
stig blijven. Daar gaan ze
grappen maken en ver
draaien ze de tekstèn. U be
grijpt het al: dat gebeurde
met „De galeiboef". Het
derde tafereel speelde in de
nacht. De galeiboef ligt op
zijn brits en slaapt. Het to
neel is schemerig belicht.
Twee andere bandieten ko-
Gr a aiube dir ij ven
werken tarnen
N.V. Aug. de Meijer Zonen te Ter-
neuzen en de Graan Elevator Maat
schappij (G.E.M.) N.V. te Rotterdam
hebben gezamenlijk de aandelen ver
worven van de N.V. Terneuzense
Graansilo Maatschappij.
Beide bedrijven zullen hun over
slag- en andere activiteiten ten dien
ste van het graanverkeer over Ter-
neuzen bundelen met de activiteiten
van de N.V. Terneuzense Graansilo
Maatschappij. Aan de graanstroom,
die via Terneuzen wordt geleid, kan
daardoor een optimale service wor
den geboden.
Eind 1967 stationeerde de G.E.M.
een drijvende elevator in Terneuzen.
Later gevolgd door een tweede machi
ne. De N.V. Terneuzense Graansilo
Maatschappij werd in 1961 opgericht
door enkele firma's uit de graanhan
del en de graanverw.érkende indu
strie.
Door de nieuwe combinatie kunnen
ten behoeve van het graanverkeer
over Terneuzen alle diensten worden
geboden, zoals overslag en opslag van
granen en derivaten, drogen en scho
nen. denatureren, declareren en be
vrachten.
Herman Bouber.
men in het half duister het
toneel opsluipen met glin
sterende messen in de
hand. De galeiboef moet
vermoord worden; hij weet
te veel van enkele voorna
me lieden.
De twee bandieten wer
den gespeeld door Joh. El-
sensohn en Herman Bou
ber. Bij de opkomst zegt de
eerste bandiet fluisterend
„Daar ligt hij. Kom, aarzel
nu niet, maar geef hem de
steek". De tweede bandiet
antwoordt (in afwijking van
de tekst natuurlijk): „De
steek? Die staat onder het
bed". De eerste bandiet
trekt krampachtige gezich
ten om niet in lachen uit te
barsten. De galeiboef op de
brits is intussen wakker ge
worden en richt zich in
doodsangst half op. Op dat
ogenblik doorsteekt de
tweede bandiet hem.
Nu moest ik (ik speelde
de boef op de brits) achter
over vallen en sterven.
Maar de eerste bandiet be
let mij dat achterover val
len door zijn hand stevig in
mijn rug te drukken, zodat
de boef niets anders over
bleef dan zittende de eeu
wigheid in te gaan. Hij doet
dit krampachtig lachend en
fluisterend: „Ik sterf, maar
de markies Mourmoitier zal
mij wreken".
Einde van het derde be
drijf. Pauze.
In de pauze werd er in de
kleedkamer van de arties
ten een zware boom opge
zet, want bij deze vrolijke
moord was een fout ge
maakt. De galeiboef had
gelachen toen hij overhoop
gestoken werd. Men lacht
niet in een drama als een
van de spelers een grapje
maakt. Dat was onvakkun
dig. De spelers kankerden
daarover, maar de onuitge
sproken wrevel was natuur
lijk dat het slecht ging en
dat er niet verdiend werd.
Kort en goed, er ontstond
een wedstrijd. We gaan nu
de laatste acte spelen en de
eerste die lacht betaalt een
rondje voor de hele cast.
En nu begon de scène al
dus:
Mourmoitier binnen. De
markies droeg een bontjas,
die hij van de costumier
had gehuurd, want zijn ei
gen garderobe was allesbe
halve markieselijk. Ze tra
den dus op met de gedach
te: hoe krijg ik mijn mede- -
spelers aan het lachen? De
eerste die binnenkwam
stond nog met een voet in
de deur, toen hij een onfat
soenlijk geluid liet horen.
Niemand lachte.
De volgende richtte het
woord tot de markies, die,
diep in zijn pels gehuld,
midden op het toneel stond
en hevig transpireerde.
Deze acteur liet elke zin die
hij zei voorafgaan door een
fluittoontje. Zo van: „Jij -
tuut - smerige markies -
tuut - jij bent - tuut - een -
tuut - moordenaar en tuut
- een dief". Niemand lach
te, maar ze trokken wel
kiespijn-gezichten.
Toen kwam de volgende
boef aan het woord. Een ac
teur die in het hartje van
Amsterdam geboren was.
Een natuurtalent. Hij stond
bekend om zijn Hooghaar-
lemmerdijkse humor en dat
stak hij geenszins onder
stoelen of banken. Het stuk
speelde in Frankrijk, maar
daar trok hij zich geen
snars van aan. In in plat
Amsterdams richtte hij
het woord tot de mar
kies de Mourmoitier. „Hé,
zeg, markies in-dew-war,
wat mot je, wat zie je er
raar uit met al dat haar op
je bast (dit sloeg op de
pels). Hei je de kat ge
mold? Dure kattemepper. Je
lijkt precies een duiveltje
uit een doosje. Je hebt
meer haar op je borst dan
op je knar. En de perma
nent is d'r finaal uit. Enfin,
haar of geen haar, kammer
maar. En met een lollie in
je hand, kom je door het
ganse land".
De markies plofte het
eerst. En toen er eenmaal
één lachte, was het ook met
het uithoudingsvermogen
van de andéren gedaan. Ie
dereen brulde, schaterde,
gierde. Ook de weinige be
zoekers in de zaal. De in-
specient liet het doek zak
ken. Van het rondje is nooit
iets terecht gekomen, want
de markies was geen cent
rijk.
JAN LEMAIRE
Nieuwe directie bij
Ter Meulen benoemd
In verband met het overlijden van
Tie heer E. H. ter Meulen, directeur
van H. ter Meulen nv.. te Rotterdam,
werden in de aandeelhoudersvergade
ring tot directeuren benoemd: de heer
J. S. van Buchem, commercieel direc
teur, en de heer J. Jongeneel, econo
misch directeur. Tevens zijn aange-
steld als adjunct-directeur: drs. E. H.
B. ter Meulen, voor het postorderbe
drijf; de heer H. E. C. ter Meulen
voor de in- en verkoop en de heer G.
E. J. ter Meulen voor de verkoopbe
vordering.
Al sneeuwt, hagelt of vriest
het buiten..... bij U thuis is 't al
een beetje voorjaar met deze
heerlijk geurende hyacinten.
Deze speciaal voorbehandelde
spruithyacinten staan binnen
enkele dagen in bloei. U koopt
nu zo'n hyacint, kompleet op
vierkant groeipotje, voor nog
géén zeven dubbeltjes.
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij in ons tuincentrum,
2e etage, deze hyacinten in de
kleur rose, kompleet op
Elke vrijdagavond twt 9 uur open
Duur- van de opruiming
15 januari tot 5 februari
Géén tel. of schrift, best
