Weekend
aanbieding
X
Als we willen is er natuurlijk
oplossing voor gastarbeiders
t; 7Q80
REACTIES OP „20e EEUWSE SLAVENHALERS"
KAMERBREEDTAPIJTCOUPONS
Niet alleen
bouwpolitie
nv
kuypers
Ds. Schoch in
opendeurdienst
DE HAVENLOODS DONDERDAG 26 FEBRUARI 1970
Vorige week beschreven we de huisvestingsmisère van de buitenland
se werknemers, die we rustig de slaven van de 20e eeuw kunnen noe
men. Wij stelden, dat de bedrijven, én de overheid debet zijn aan de
vaak zeer nare omstandigheden, waarin de gastarbeiders in Nederland
verkeren. In onze verzorgingsstaat, waarin alles van de wieg tot het graf
voor ons wordt geregeld, mag de buitenlandse werknemer alleen maar
een arbeidsprestatie leveren. Als mens bestaat hij nauwelijks in ons
land.
Waarom zou de overheid in deze in
gebreke moeten blijven? Is het zo'n
onmogelijkheid voor buitenlandse
werknemers te bouwen? De Delftse
Kabelfabrieken heeft wel een woon
oord in Waddinxveen kunnen neerzet
ten voor haar Turkse werknemers.
En kennen we behalve studentenflats
ook geen z.g. studentenschepen, zoals
bijvoorbeeld „The Seven Seas" in de
Rotterdamse Parkhaven? Ook de
Hoogovens huisvesten hun buitenland
se werknemers op verbouwde passa
giersschepen. Als het bedrijfsleven,
eventueel samen met de overheid, een
pool zou vormen, waarin per buiten
landse arbeider een bedrag zou wor
den gestort, zou hieruit de bouw van
tehuizen gefinancierd kunnen worden.
Op het thema ftats/woonoorden/-
schepen zijn uiteraard vele varianten
mogelijk. Ergens in Nederland heeft
het ooit in de bedoeling gelegen te
koop aangeboden kerken om te bou-\
wen tot tehuizen voor gastarbeiders.
Misschien ligt hier zelfs een mogelijk
heid voor samenwerking tussen over
heid, kerken en bedrijfsleven. Voorlo
pig zou de gastarbeider er echter
reeds bij gebaat zijn, als de overheid
de eigenaars van de zeer slechte loge
menten zou verplichten hun kamer
verhuurbedrijven op te knappen,
grondig schoon te maken, flink wat
bedden uit de kamers te verwijderen,
voor behoorlijke kastruimte zorg te
dragen en de huren drastisch te verla
gen. Dit moet echter een tijdelijke op
lossing blijven.
De publicatie van de zwarte lijst
heeft nogal wat reacties losgemaakt.
Op verzoek van de logementhouders
zijn enkele medewerkers van het Ak-
tiekomité Pro Gastarbeiders opnieuw
op enige adressen poolshoogte gaan
nemen. Hun bevindingen waren onge
veer gelijkluidend aan het eerste on
derzoek. Zij hebben echter geconsta
teerd, dat de eigenares van het pand
Heemraadssingel 288 soms zo vrien
delijk is daklozen een zekere tijd gra
tis onderdak te verschaffen. Het
adres Westkruiskade 29b moet wor
den gewijzigd in Westkruiskade 29a.
De zeer slechte logeerinrichting aan
de Burgemeester Roosstraat 23 is in
de lijst onvermeld gebleven en de
slechte pandjes aan de rechterzijde
van het hofje aan de Burg. Roosstraat
bevinden zich op de nummers 8b en
9a.
Nieuwe vitrages
Een van de ellendige adressen,
waar zo'n 35 a 40 „gasten" wonen, en
dat op de gangen nu hier en daar een
streekje verf krijgt, zou voor f 60.000,-
inclusief de arbeiders, zijn aangebo
den. In een ander logement heeft de
publicatie van de zwarte lijst nieuwe
vitrages tot gevolg gehad. Om
nieuwsgierige blikken te weren? Ove
rigens dient er wel op gewezen te
worden, dat de met twee sterren ge
merkte pensions niet tot de „mens
onwaardige" gerekend worden, wel
nu... beduidend
goedkoper
Wie kent niet het bekende
Krommenie LinofeltU kunt
het overal té koop zien voor
f 10,90 per meter, maar wij
gaan diezelfde vloerbedekking
voor ónze prijs verkopen.
Origineel Linofeit in fraai mo-
zaiëk dessin en keuze uit liefst
7 kleuren. Dé vloerbedekking
voor alle kamers in Uw huis nu
voor nog géén vier gulden per
krommenie
linofeit
200 cm breed
Neemt U de maat
van Uw kamers mee?
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de 1e etage het
originele Krommenie Linofeit,
in mozaïek dessin en keus uit
7 kleuren w.o. cognac, grijs,
blauw, rood, geel, etc.,
breedte 200 cm, bij
ons per m
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
behoeven z(j grondige schoonmaak,
verbouwing of prijsverlaging. Dikwijls
één van deze factoren en niet alle drie
tegelijk.
Een positieve reaktie kwam van
een Schiedamse makelaar, die zich
bereid verklaarde buitenlanders, die
zich met hun gezin hier willen vesti
gen, wat meer dan voorheen ter wille
te zijn. Ook zijn er enkele aanbiedin
gen van goedwillende mensen ge
weest, die na met ontsteltenis over de
behuizing van onze gasten te hebben
gelezen, bereid waren tegen een rede
lijke prijs een kamer aan een buiten
landse werknemer te verhuren.
Sommige logementen zijn thans wat
minder volgepropt, aangezien de Mo
hammedaanse arbeiders bij voorkeur
in de maand februari met vakantie
gaan in verband met Islamitische
feesten. Een controle in deze tijd kan
daarom soms een onjuist beeld van de
mensenpakhuizen geven.
De gastarbeider ondergaat het vaak
gelaten, maar het wordt voor hem
een onverklaarbare zaak, als hij een
vergunning voor een eigen woning
aanvraagt. Want dan krijgt hij tot
zijn verbazing te horen, dat men hem
een huis toewijst naar gezinsgrootte:
Er mogen niet te veel mensen in één
kamer slapen, wordt hem dan uitge
legd. Is het een wonder, dat hij er
niets van begrijpt?
Merkwaardig genoeg verkeerden B
en W in Rotterdam blijkbaar in de
veronderstelling, dat er in de Maas
stad wat de behuizing van buitenland
se werknemers betreft, geen vuiltje
aan de lucht was. Voor het aan de
gastarbeiders gewijde september
nummer van „Maasmondig" had men
veel waardering. Da zeven artikelen
bevatten wel knusse verhalen over de
gastarbeiders, maar zij getuigen te
weinig van verontrusting over de be
narde omstandigheden, waarin vele
van deze mensen verkeren, en de psy
chische druk, waaronder zij leven.
Ds. C. van Nes, de directeur van de
Stichting Hulp aan Buitenlandse
Werknemers, liet na in zijn overigens
lezenswaardig artikel het resultaat te
vermelden van de met medewerking
van de Stichting ingestelde enquêtes
naar o.a. de huisvesting van de gast
arbeiders in het Waterweggebied.
Voor zover ons bekend, is ook later
nooit iets over de resultaten van de
verschillende enquêtes gepubliceerd.
Hoe het ook zij, de Stichting heeft het
nooit nodig geacht met betrekking tot
de mensonwaardige huisvesting van
de gastarbeiders de noodklok te lui
den.
Basisonderwijs
B en W hebben bij monde van wet
houder G. Z. de Vos thans sterk het
accent op de huisvesting der gastar
beiders gelegd, maar zij gaan voorbij
aan andere belangrijke punten. In
punt vier van de open brief van het
aktiecomité wordt naar voren ge-
man in behandeling worden genomen.
De kleintjes tellen niet mee in onze
maatschappij...
De gelederen van het Aktiecomité
Pro Gastarbeiders zijn inmiddels ver
sterkt. Nieuwe leden, die wat willen
doen, blijven echter welkom. Het gaat
echter niet slechts om de nood van de
buitenlandse werknemers in Rotter
dam. Ons land telt op dit ogenblik
zo'n 85.000 gastarbeiders. Aan het
Gastarbeiders I
Met grote bewondering en instem
ming, willen wij u hierbij onze dank
betuigen voor uw grandioze afleve
ring van 19 februari j.l. over de slech
te behuizing van onze buitenlandse
gastarbeiders in de Maasstad. We ho
pen maar dat het aanbieden van deze
petitie aan B W enig resultaat op
zal leveren.
P. PORCU,
ROTTERDAM-10.
Gastarbeiders II
Ik spreek en namens velen
mijn waardering uit over uw artikel
van 19 dezer „Wij zijn de slavenha
lers van de 20ste eeuw". In geen en
kele courant, van groot of klein for
maat, is deze erbarmelijke toestand
van de buitenlandse „Gastarbeiders"
over huisvesting uit de doeken gedaan.
Met deze publicatie heeft u een goed
werk verricht. Als Rotterdammers
zouden wij ons hierover moeten scha
men. Maar toch verwacht ik niet, dat
de publicering hierover, een pagina
groot, er toe zal bijdragen hierin ver
andering te brengen. Van burgemees
ter en wethouders in casu wethouder
De Vos is niets te verwachten. De re
gering en vakbonden zijn hiervoor
doof. De bedrijven die aan deze men
sen werk verschaffen, zijn alleen
maar op winst uit en verder zal het
hun een zorg zijn. Ik ben benieuwd of
een van de raadsleden hierom in de
raad vragen zal stellen. Wat dan wel?
De gastarbeiders zullen met hulp van
fanatieke Rotterdammers, waaronder
studenten, de hfinden uit de mouw
moeten steken en een openbare ver
gadering beleggen, b.v. in Odeon en
voor vertalers moeten zorgen. Mas
saal de straat op naar het stadhuis is
ook een methode. Wij kunnen dan de
monstreren voor de ontwikkelingsge
bieden in Rotterdam, al zal het elders
in ons land ook wel zo zijn. Zij die
binnen eigen grenzen tot stand zouden
kunnen brengen door de gastarbei
ders de gelegenheid te bieden in hun
vrije tijd basisonderwijs, vakscholing
en lessen in de Nederlandse taal in
een talenpracticum te volgen.
De voorbereiding op de gast-arbeid
in het thuisland, de opvang de regis
tratie en de sociale en culturele be
geleiding in ons land zou eveneens
aanzienlijk moeten worden verbeterd.
De gastarbeider is een rechteloos
mens. Zijn situatie is in alle opzichten
onzeker. Is het met de mondigheid
van de Nederlandse onderdaan al
mondjesmaat gesteld, de hier werkza
me buitenlander is geheel onmondig.
Wel belasting betalen, geen stemrecht
(ook al werkt hij al 5 of 6 jaar hier)
en bij dalende konjunktuur de kans
het eerst op straat gezet te worden,
enz. Vele gastarbeiders zijn dan ook
angstige mensen. Het kost foto-jour
nalisten soms de nodige moeite hen
op een plaatje te krijgen. Ook de toe
komst van de gastarbeider is onzeker.
Lang niet alle buitenlanders slagen
erin na een paar jaar werken in den
vreemde in eigen land een bedrijfje
op poten te zetten en draaiende te
houden. Als het mislukt, moeten ze
voor de tweede maal huis en haard
verlaten. Opnieuw de pijnlijke schei
ding van het gezin met alle gevolgen
vandien. Een wrang voorbeeld hier
van is de 4I-jarige Turk Tashi Kaya.
Hij werkte vier jaar in Nederland, be
gon daarna in Turkije een winkeltje.
Het mislukte en enkele dagen geleden
kwam hij hier terug, helaas zonder
eerst in zijn vaderland een werkver
gunning aangevraagd te hebben. Hij
vond hier een baas, die hem graag
wilde hebben, en die persoonlijk voor
hem naar de vreemdelingenpolitie
toog om te proberen zijn verblijfsver
gunning in orde te maken.
De vreemdelingenpolitie gaf hem
hoop, dat Tashi Kaya mocht blijven,
en verzekerde dat als werkgever en
werknemer 's middags zouden terug
komen, Tashi Kaya niet ingesloten
zou worden en daarna uitgewezen.
Vertrouwende op deze belofte togen
beiden op 23 februari naar het politie
bureau, maar alleen de Nederlander
kwam er weer uit. De werkgever
heeft nu een verzoek aan het Arbeids
bureau gericht om juist deze arbeider
terug te krijgen. Maar op het Gewes
telijk Arbeidsbureau liet men zich uit
de mond vallen, dat dit verzoek wel
niet verder dan Den Haag zal komen,
omdat alleen aanvragen voor 30 of 40
Rotterdamse Aktiecomité zijn geval
len bekend van slechte logementen in
Vlaardingen, Dordrecht, Den Briel en
Schiedam. Het Rotterdamse Aktieco
mité zal graag alle mogelijke inlich
tingen verstrekken en samenwerking
met andere comité's zeer toejuichen.
Zij, die belangstelling hebben, worden
verzocht zich in verbinding te stellen
met het contactadres, Lemkenstraat
19c, Rotterdam-Overschie.
hieraan mee willen doen schrijven
naar De Havenloods.
K. MEILER, ROTTERDAM.
Gastarbeiders III
Naar aanleiding van uw artikel
over de huisvesting van gastarbeiders
breng ik het volgende onder uw aan
dacht. Voor er één gastarbeider bij
mij kwam logeren is er voor 20.340
besteed aan brandvrije wanden, een
vluchtweg, centrale verwarming, dou
che, toiletten, chroomstalen aanrecht,
koelkast, verniewing van alle electri-
citeitsleidingen en ornamenten, bekle
ding van de vloeren, betimmeringen
van de wanden, NIEUWE bedden, la
kens en dekens. U kunt zich indenken
dat mijn adres Volmarijnstraat 61
door u aangemerkt met twee kruisjes
voor mij een persoonlijke belediging
inhoudt. Bovendien worden de pen-
siongelden rechtstreeks door de werk
gever betaald, boven het rechtsgel-
dende loon van een gelijkwaardige
Nederlandse werknemer.
De bij mij vertoevende gastarbei
ders zijn zeer tevreden over het on
derhoud van mijn pension, dat TWEE
MAAL per week schoon gehouden
wordt, en hun persoonlijke vrijheid
m.b.t. het aantrekken van nieuwe
gasten wanneer anderen naar hun ge
boorteland vertrekken.
Neemt u er goede nota van dat geen
enkele buitenlander verplicht is in Ne
derland te werken, zodat er m.i. geen
sprake is van slavenhandel.
Gezien het feit dat ik er persoonlijk
van overtuigd ben een goed onderko
men te hebben gecreëerd, waarvan de
eerste vier jaar nog geen revenuen
zijn te verwachten, reken ik op een
rehabilitatie in uw krant.
G. VAN GENT, ROTTERDAM.
Gastarbeiders IV
Het is voor mij al jaren een waar
heid als een koe: de gastarbeiders
wonen bijzonder beroerd. Vele andere
mensen weten dit ook, behalve blijk
baar onze gemeentelijke overheid. De
buitenlandse arbeiders moeten wel
een vreemde indruk krijgen van onze
veel geprezen democratie, waarin lo
gementhouders, die soms tevens kop
pelbaas zijn, het Turks, Spaans en
Marokkaans werkvee rustig kunnen
koeieneren. Wij tolereren deze toe
standen blijkbaar, zoals wij onze wo
ningnood, de onhoudbare situatie in
sommige verzorgingstehuizen voor
bejaarden en de luchtvervuiling dul
den. Het is allemaal niet zo erg, heet
het.
De huidige gastarbeid is toch een
ernstige vorm van parasitisme!
A. LAMMERS, Rotterdam
Gastarbeiders V
Ondergetekende stelt het op prijs in
verband met de onthullende' publika-
tie in De Havenloods van 19 februari
waarin enkele malen wordt gesproken
over „eigenaars", die elke week hun
geld komen halen etc. te verklaren,
dat hij als eigenaar van het pand Ave
nue Concordia 93c geen enkele be
moeienis heeft met het daarin door
zijn huurster mevr. M. J. Wittmann
gedreven logement voor buitenlandse
gastarbeiders, dus ook niet met de
daarin heersende toestanden. Dit is
ingericht buiten zijn medewerking en
zelfs buiten zijn medeweten, in fla
grante strijd met de voor de verhuur
gevoerde besprekingen over de be
stemming van het verhuurde. Slechts
door herhaalde misleiding is hij ertoe
gebracht huurster te accepteren.
Voorts dat hij zich steeds gedurende
4 jaar heeft verzet tegen dit opbergen
van mensen, doch dat hij hierin dient
te berusten doordat zijn huurster hem
zet na zet in een positie heeft gema
noeuvreerd, waarin hij zich wellicht
slechts recht zou kunnen verschaffen
door voor hem onbetaalbaar hoge kos
ten ter zake van processen en rechts
kundige bijstand. Dat ook een poging
om 't aantal van 30 tot 40 mensen in 8
kamers terug te brengen tot 15 is mis
lukt en dat hij buiten een vergoeding
van ongeveer 50 per maand of ong.
IV» procent van huursters netto-winst
voor extra slijtage geen enkel finan
cieel voordeel geniet. Aldus opgesteld
teneinde zich van elke mogelijke
blaam ter zake van stilzwijgende me
dewerking aan deze praktijken te zui
veren.
C. VERMEULEN, Rotterdam
Honderden guldens korting
op vele prachtige vloerbedekkingen, met
De Klerk kwaliteit en garantie, zoals:
Kroon
810 x 400 van ƒ1822,50 voor f 1295,'
Parijs
755 x 366 van
1472,— voor f 1050,'
Atlas
645 x 380 van f
574,voor f
400,
Atlanta
515 x 380 van
409,43 voor f
295,
Nylon-frisé
410 x 380 van
401,80 voor f
290,
Parade Nylon
440 x 380 van
605,voor f
395,
Jabo
390 x 380 van
140,— voor f
75,
Desso Valencia
360 x 390 van
464,40 voor f
O
co
co
Engels Axminster
280 x 366 van
602,-- voor f
425,
K.V.T. Locarno
220x390 van
321,20 voor f
170,
Acryl-moquette
110 x 390 van
141,90 voor f
70,
Let op!
Wij hebben ook weer grote keuze in gordijncoupons.
Lijnbaan/Binnenwegplein,
Rotterdam,
tel. 010-117700
COMPLETE WONINGINRICHTING
In een perscommuniqué stelt het
Aktiekomité Pro Gastarbeiders onder
meer het volgende:
„Via de pers heeft het Aktiekomité
Pro Gastarbeiders vernomen, dat
wethouder G. Z. de Vos van Sociale
Zaken de bouwpolitie gaat inschake
len bij een onderzoek van de adressen
van logementen voor buitenlandse
werknemers, welke op de zwarte lijst
staan. Volgens wethouder De Vos zul
len de logementen worden getoetst
aan de normen van de logementsver
ordening- Het Aktiecomité wil echter
uitdrukkelijk stellen, dat de bouwpoli
tie alleen maar gebreken aan de wo
ning onderzoekt en niet bij voorbeeld
de kwaliteit van bedden en bedde-
goed, de hygiëne, meubilair, stoffe
ring enz., noch de hoogte van de hu
ren, welke laatste faktor van het
grootste belang is. Het Aktiekomité
acht de maatregel dan ook zeer onvol
doende. Bovendien maakt het comité
erop attent, dat de bouwpolitie hier
voor zeer waarschijnlijk niet de tijd
zal hebben, daar er in de Maasstad
enige honderden logementen bestaan
Een ander bezwaar is, dat controle
het beste kan geschieden op tijden,
dat de buitenlandse werknemers aan
wezig zijn, want een rondleiding van
de dienstdoende ambtenaar door ei
genaar of beheerder zal niet bijdra
gen tot een effectief onderzoek.
Wat de opmerking van de wethou
der betreft, dat het wel enige tijd kan
duren, eer alle logementen zijn opge
spoord, verwijst het Aktiekomité naar
de vreemdelingenpolitie, die over de
meeste adressen beschikt. Ook het
Aktiekomité is im het bezit van talrij
ke andere adressen, want de bezochte
adressen zijn maar een greep uit het
logementsbestand geweest. Tevens
zijn de buitenlandse werknemers zelf
op dit gebied een rijke inlichtingen
bron".
Zondag 1 maart is er weer de d:
voor iedereen in gebouw Atriun
rel Doormanstraat 143, aanvang
uur. Vooraf wordt koffie gedr
De toespraak getiteld: „Bent U
wijs?" zal gehouden worden dooi
J. C. de Moor. Hierna is er gelej.
heid tot schriftelijk vragenstelle:
na afloop van de dienst mogelijkh
tot persoonlijk kontakt. Ook is er
deze dienst een Nevendienst vertx
den (zondagolub voor kinderen 3
jaar). En om 5 uur diezelfde zond
is er weer de Welkomdienst in de
tensingelkerk (Statensingel hor
Dresselhuysstraat). Voorganger
zijn dr. K. J. Kraan. Zijn toespraak
getiteld: „Jezus draagt onze zie!'
weg". Medewerking zal verleend wo
den door de Ver. Zangers van Mi-
sluis. In beide diensten is iederee
welkom.
Voor een spotprijsje gaan wij
vanaf morgen prachtige nylon
onderjurken verkopen, een aan
bieding, waar wij ongetwijfeld
velen een plezier mee doen.
Damesonderjurken in diverse
modellen van een mooie kwa
liteit nylon, aap boven- en on
derkant rijk afgewerkt met
kant
Deze elegante onderjurkjes nu
voor nog géén twee gulden.
Zondag 1 maart spreekt in de
Open-Deurdienst ds. M. L. W. Schoch
uit 's Gravenhaige over het onder
werp: „Van de lucht kun je niet le
ven". De dienst wordt gehouden in de
Adventkerk aan de Abtsweig te Rot
terdam en vangt aan om 19.00 uur.
Medewerking wordt verleend door het
Prinsekerkkoor o.l.v. de Cantororga
nist Aad van der Hoeven. Het koor zal
werken uitvoeren van H. Schütz, J. S.
Bach en G. A. Homilius.
Ds. Schoch zal spreken naar aanlei
ding van Matth. 6:11: Geef ons heden
ons dagelijks brood.
Een ieder wordt ongeacht kerklid
maatschap of leeftijd voor deze dienst
uitgenodigd.
Elke vrijdagavond tot 9 uur open
Ook. i
Géén tel. of schrift best
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de parterre deze
nylon damesonderjurken met
kant afgezet, maten 38 t/m 48,
in diverse kleuren
en modellen Qp
voor
nu... beduidend
goedkoper
Ook In de meest belopen ruim
te in huis, in de woonkamer,
moet Uw tapijt langer mooi
blijven dan alleen maar de eer
ste dag. Koop daarom dit spe
ciaal op intensief gebruik be
rekende tapijt.
Kamerbreed nylon tapijt met
extra grote pietweerstand door
de vaste en dichte poolnoppen.
Eert tapijt dat langer mooi
blijft, 400 cm breed, in diverse
sprankelende kleuren, nu door
kleine schoonheidsfoutjes (die
aan de kwaliteit niets afdoen
per meter voor nog géén acht
kamerbreed
nylon tapijt
400 cm breed
Vanaf vrijdagmorgen 9 uur ver
kopen wij op de Ie etage dit
kamerbreed nylon tapijt met
grote pietweerstand, 400 cm
breed, in diverse
prachtige kleuren,
Elka vrijdagavond tot 9 uur open
